Wednesday, June 16, 2010

Kilet e tepërta, ose paralajmëruesi i sëmundjeve

Obeziteti është sëmundja e shekullit.
Përveç kileve të tepërta shfaqen dhe probleme serioze shëndetësore. Prandaj duhet të mbani vazhdimisht nën kontroll peshën tuaj dhe të kërkoni rrugët e dobësimit.

Një mënyrë jetese pasive, energjitë e tepërta dhe ushqyerja në mënyrë të gabuar i hapin rrugë obezitetit. Obeziteti është shkaktar pikë së pari i sëmundjeve të zemrës, tensionit, diabetit dhe sëmundjeve të kyçeve. Ja, pra, duke parë peshën tuaj vendosni vetë nëse jeni i shëndoshë apo obezë.

Obeziteti është një sëmundje e cila përgatit terrenin e shumë sëmundjeve të ndryshme që ndikojnë në sistemin e tretjes, sistemin hormonal, të frymëmarrjes, të zemrës dhe enëve të gjakut. Shfaqet atëherë kur sasia e energjive të marra me anë të ushqimit kalon sasinë e energjisë së djegur nga aktiviteti fizik. Sëmundje si sëmundjet e zemrës, tensioni i lartë, diabeti, kolesteroli i lartë, shqetësime në frymëmarrje, sëmundjet e kyçeve, çrregullime të menstruacioneve, steriliteti, impotenca, sëmundjet e tëmthit, krijimi i gurëve, disa lloje të kancereve janë disa nga sëmundjet që kanë lidhje të drejtpërdrejtë me obezitetin.

Obeziteti mund të përkufizohet si një sëmundje e cila shkurton jetën e njeriut dhe ndikon negativisht në cilësinë e jetesës. Sipas studimeve të bëra, gjatë njëzet viteve të fundit obeziteti ka pasur një rritje drastike dhe vazhdon të përhapet si të ishte një epidemi. Edhe vendi ynë është prekur nga kjo epidemi.

Cilat janë shkaqet e obezitetit?
1. Këtu bëhet fjalë për një shëndoshje të trashëguar gjenetikisht. Fëmijët që kanë nënë dhe babanë obezë janë të rrezikuar dy herë më shumë se fëmijët prindërit e të cilëve nuk janë të rrezikuar nga kjo sëmundje. Tek personat në fjalë flitet për obezitet për shkak të ndryshimeve që ndodhin në shpejtësinë metabolike bazike. Siç e dimë pjesa më e madhe e energjisë së harxhuar gjatë ditës është energjia e përdorur në aktivitetin e metabolizmit bazik. Pra këtu na shfaqet një dimension gjenetik i obezitetit.

2. Përveç faktorëve gjenetikë edhe faktorët e ambjentit të cilët ndikojnë në kulturën e të ushqyerit luajnë një rol të rëndësishëm në krijimin e obezitetit. Ndryshimet sociale, kulturore, zakonet e të ushqyerit të ndikuara nga vetë këta ndryshime, niveli i aktivitetit, dhe faktorët individuale mendohet se ndikojnë në këtë proces.

3. Një mënyrë jetese pasive është një faktor shumë i rëndësishëm në shfaqjen e obezitetit. Rruga më e lehtë e harxhimit të energjive është shtimi i aktivitetit fizik. Sa më shumë aktivitet fizik aq më shumë energji të djegura dhe kile të humbura.

Si përfundim obeziteti shfaqet atëherë kur sasia e energjisë së marrë nga ushqimi kalon energjinë e djegur nga metabolizmi dhe nga aktivitetet fizike.

Yndyrnat e mbledhura në zonën e barkut, vithe dhe në pjesë tjera të trupit rrezikojnë edhe më shumë shëndetin tuaj. Ja risku i sëmundjeve metabolike të lidhura me belin:

Tek meshkujt: një perimetër beli mbi 94 cm tregon ‘ risk në rritje’ , mbi 102 cm ‘ risk të lartë’
Tek femrat: mbi 80 cm ‘ risk në rritje’ , mbi 88 cm ‘ risk i lartë’.


Masa më e përdorur për obezitetin është indeksi trupor "body mass index" (BMI)dhe matja e perimetrit të belit.

Llogaritni kilet tuaja
BMI (Indeksi trupor / Body Mass Index) , llogaritet duke pjesëtuar peshën e trupit me gjatësinë në (m)² . Kjo vlerë nuk ndryshon nga mosha apo seksi. Përveç kësaj përdorimi i BMI tek fëmijët, gratë shtatzëna apo tek njerëzit muskulozë nuk jep rezultate të sakta prandaj nuk duhet përdorur.

Vlera BMI
Personat nën 18,5 kg / m²: të dobët.
Mes 18,5-24,9 kg / m²: peshë normale.
Mes 25-29,9 kg / m²: të shëndoshë.
Mes 30-39,9 kg / m²: obezë
Mbi 40 kg / m²: obezë të theksuar.

Ja dy shembuj të llogaritjes BMI:

a. Flora ka një peshë 70 kg dhe gjatësi 1,60 m. Ja vlera në bazë të të dhënave: 70 / (1.60)² = 70 / 1.60 x 1.60 = 70 / 2.56 = 27.34 kg / m²

b. Pesha e Flamurit është 90 kg ndërsa gjatësia 1,70m. Ja vlera BMI: 90 / (1.70)² = 90 / 1.70 x 1.70 = 90 / 2.89 = 31.1 kg / m².

Në bazë të klasifikimit të mësipërm, Flora është e shëndoshë ndërsa Flamuri është obez.

(zaman/start)

No comments: