1. Studimet dhe gjetjet arkologjike për këtë pije magjike !
Ne Valdarnon e siperme, afer Montevarchi (ne Arrezo Itali), jane gjetur (depozite lignite), mbetje fosile te rrenjeve te Hardhive te egra (Vitis Vinifera) qe datohen 2 milioni vite me pare.
Gjetje te ndryshme arkiologjike demostrojne qe (Vitis vinifera) rritej ne menyre spontane qe nga 300.000 vite me pare. Studimet me te fundit tentojne te stabilizojne mendimin se kjo pije qe nxirrej nga frutet e kasaj bime, perdorej qe nga koha neolitikut; mendohet se zbulimi ka qene rastesore pasi kishte ndodhur fermentimi natyrale enet ku njerzit mbanin rrushin.
Gjurmet me te vjetra te kultivimit te hardhive jane gjetur ne brigjet e Detit Kaspik dhe ne Turqine Lindore. Ne 1996, nje mision archeologjik Amerikan i Universitetit te Pennsylvania e drejtuar nga Mary Voigt, ka zbuluar ne fshatin neolitik te Haji Firuz Tepe, ne pjesen verjore te Iranit “giara di terracotta”, me kapacitet 9 litri, qe mbante nje supstance te thate e ardhur nga kokrrat e rrushit.
Por specialistet e avancojme me tej datimin. Ata mendojne se Vena/Vera eshte prodhuar per here te pare ndoshta rastesisht ne nje perjudhe kohore nga 9-10.000 vite me pare ne zonen te Kaukazit. Ne fakt duket se eshte prodhuar si rastesi siç ka ndodhur me prodhimin e bukes se mrume/fermenuar, qe ka qene nje fermentim rastesore. Eshte pranuar se prodhimi ne shkalle te gjere i veres ka filluar pak me pas se 3000 vite prkr (5000 vite me pare). Dokumentat e pare qe kane te bejne me kultivimin e rrushit datohen ne vitin 1700 prkr, por thuhet se eshte civilizimi Egjyptjane, qe ka zhvilluar kultivimin dhe per konseguence prodhimin e veres. Ne fakt keto te dhena kohore na perkojne me kohen e zhvillimeve te civilizimeve Pellasgo-Atlantidase, te shtrira ne te gjitha Mesdheun dhe me gjere.
2.Nje tentative per te perkthyer simbolet e linearit “A” qe permbajne fjalen “Verë” !
Ne figuren Nr.1 shihen disa ashenja alfabetike te Linearit A te gjetur ne Krete si dhe perpjekjet nga disa autore, qe jane bere per te transkiptuar ne gjuhet Angleze pikerishte keto simbole te alfabetit lineare "A" i cili tashme eshte pranuar nga te gjithe studjuesit se kane qene nje alfabet Pellasg. Ne rrjeshtin e dyte shohim fjalen “WINE”/(transkiptimi fonetik ne anglisht "Wain") TE-RE-ZA 5 ½” nese e perkthejme dhe transkiptojme ne shqip do te kemi “Tereza Verë 5 ½”. Pra nese e marrim si te besushem kete tentative per perkthimin e ketyre simboleve te shkrimit Lineare “A” mund te percaktojme pak a shume nje date te perafert per keto shkrime.
Siç e kemi percaktuar ne nje artikull te meparshem per alfabetet e vjetra Pellasge, ku kemi permendur qe sipas pohimeve te N. Stylos se ishte pikerisht Ari (Nino) ne pese breza me prejadhje Pellasgo-Epiriote, ai qe beri kalimin nga Lineari "A" ne ate "B" qe pa te drejte ky i fundit u adresohet gjuhes Greke arkaike.
Dime qe zbulimet e Linaerit “A” dhe “B” nga ana arkiologjike jane bere nga arkiologu britanik Artur Evans ( ne vitin 1900 ) ne Krete ne pallatin Knoso ( Cnosso) por ka dhe shembuj te tjere te gjetur ne Pilo, Micene dhe Tebe. Ky shkrim Micinea lineare “B” derivon nga shkrimi Minoica i quajtur Lineare “A” i perdorur ne Krete midis shekullit XVIII-XV-te prkr. Pra kjo eshte dhe perjudha kur duhet te kerkohen perdorimet e ketyre simboleve te shkrimit te linearit “A” ne kete tentative per ta perkthyer ne anglisht. Ne fakt siç na del nga ky perkthim ketu kemi te bejme me nje llogari preçize mase te kasaj pije “Vere” 5 njesi matse e gjysem. Pra Pellasget ne kete perjudhe jo vetem qe e prodhonin dhe perdornin kete pije por dhe e kishin dhe masen e sakte dhe evidenza e plota te shkruara me emra dhe sasine pekatse.
Kjo tregon per nje civilizim qe perdorte nje administrim te nje shkalle te larte. Keshtu dhe bazen e pare etimologjike nese i besojme tentatives se ketij perkthimi te vertetuar nga ana arkiologjike e perben pikerisht ky shkrim me simbolet e linearit “A” per termin “Verë”. Megjithate kjo nuk do te quhej e mjaftushme pasi duhet ta thellojme studimin tona duke ju referuar te gjitha gjuheve qe fliten ne pellgun mesdhetare dhe me gjere per ta kuptuar mire se nga e ka prejardhjen kjo fjale e kesaj pije shume te lashte !
3.Ne kerkim te etimologise e fjales “Verë”!
Sipas enciklopedise se lire wikipedia termi "vino"/ vere / vene e ka marre origjinen nga folja ne sanscrito Vena ("amare"=dashuroj), nga ku derivon dhe emri latin Venus e hyjnise Venere (1. etimo.it ). Dhe me pas shpiegon se vete termi ne gjuhen sanskrite derivonte nga nje rrenje proto-indoeuropea "*wino". Pra, per kete rrenje proto indoeuropiane qe percaktohet nga autoret e shkrimit enciklopedike, nuk japin asnje orjentim se cili popull mund ta kete folur ne kohet antike para se te vinin inoeuropianet.
Keshtu autoret per te gjetur kete rrenje te sterlarget bejne kthimin nga India ne Anadoll dhe Greqine e lashte. Keshtu ato duke patur ne qender te vemendjes “mitin grek” duke peretnduar se gerket e kane ne dore çelsin e se vertetes u referohen pikerisht atyre, por natyrisht “per te pershkuar rrugen nga India duhej te kalonin neper Azine e Vogel, keshtu u dolen para dhe Ittitetet dhe Likianet e vjeter me gjuhen e tyre qe sot nuk flitet me”. Pra vemendja e autoreve u perqendrua tek gjuhet e tyre te zhdukura. Autoret i referohen emertimeve ne gjuhe te tjera midis te cilave gjuhes;…ittita :“wiyana” ;licio : “Oino”; greco antico “οῖνος – oînos”; greco eolico “ϝοίνος – woinos”dhe gr-dorico Oinos…,por dhe ketu pa argumentuar ndonje lidhje dhe ngjashmeri kalojne ne gadishullin Apenin duke i kerkuar ndime latineve te vjeter me termin krejt te ndryshem ne dukje me ate te grekeve te lashte.
Me pas ne shkrimin encikolpedik shkruhet se kjo fjale u perhap nga “…termi latin “vinum”, edhe perkundrejt perhapjes se gjuheve Kelte u bene dhe shume emertime ne gjuhe te tjera... Eshte fjala per te gjitha gjuhet e tjera te Europes siç do ti shihni ne tabelen Nr.1,2, ku une kam bere nje radhitje dhe nje ndarje te fjales ne gjuhe te ndryshme te Europes duke patur parasyshe qe te theksoj bashtinglloren baze qe eshte ruajtur ne te gjitha gjuhet e vjetra dhe te reja te Europes, te cilen do ta analizojme me poshte.
Po ne lidhje me etimologjine e ketij termi kemi dhe nje information tjeter qe na vjen nga fjalori etimologjik, ku na sillet pothoajse e njejtat te dhena por me nje ndryshim te vogel kur fjalas “VENA” te sanskritishtes i shtohet dhe nje “s” prapa. Pra, fjala VENA-S, qe na sillet nga studjuesit Kuho, Benfey dhe Mommsen bejne qe ta kete prejardhjen e fjales Vene/Vere po nga e njejta gjuhe nga sanskritishtia Vedike VENAS dhe me te njtat cilesi si qe kishte te njetin kuptim e dashur opo e kenaqeshme ( amabile, delizioso, piacevole ).
Po ne kete fjalore encikolpedik mbrohet ideja se popujt semitike e njihnin me pare kete pije. Ne fjalore thuhet: “….Te tjeret reflektojne mendimin se mbi Semitet procedojne indoeuropianet ne njohjen e veres. Ndersa disa mendojne se forma “òinos “ka qene me para se Latinishtja dhe se Greket e kishin marre nga Fenikasit, por nje autor Picted mendon qe Vera ishte e njohur nga Arianet antike ( Pellasget-imi KM), dhe pretendon se fjala semitike nuk eshte origjinale…”. Ndersa po sipas ketij fjalori encikopedik, ne lidhje me termin Latin thuhet: “…Curtius i ndjekur nga shume te tjere duket me te drejte se VINUM nuk mund te ndahet nga termi VITIS (Hardhia) frut i se ciles eshte. Ashtu si tek greqishtja “òinos”, rrjedh nga “òine”“vite, tralcio”,ose tralcio di vite…” Ne kete menyre kemi te shpjekuar etimologjine e fjales “vere” ne keto shkrim encikolopedik.
Mirpo une mendoj se, etimologjija e prejardhjes se kasaje fjale, nuk e ka gjetur vatren e sigurte te prejardhjas se saj. Duke patur per baze emertimin qe ka ne gjuhen shqipe Verë/a na dialektin toske dhe Venë/a na dialektin dialekti gege; “Vena” qe e marrur germe per germe eshte plosisht e ngjashme me fjalen “Vena” te gjuhes sanskrite por me perjashtimi se ne Shqip e ka kuptimin pikerisht per nje lloje pije te lashte qe nxirrej nga rrushi. Ndesa fjala “Vena” e sanskritishtes do te thoshte “dashuri”.
Pra ne perfundim te analizimit paraprak te ketyre shkrimeve ne forme sintetike mund te themi: Fjala vere nje pije shume e vjeter siç e vetretojne te dhenat arkiologjike, akoma nuk e ka gjetur, vedlindjen etimologjike, dhe se etimologjija e kesaj fjale eshte solloratur midis gjuheve te vjetra te dy kontinenteve Azise se larget dhe Europes por pa mundur qe te marre nje zgjidhje perfundimtare. Si u pa me lart, disa e mendojne se vjen nga India te tjere e sjellin nga, vendet Semitike, disa e paraqesin si Anariane, Ariane e paraqesin para Greke, greke e tjere. Pra e tollovisin nga Azia ne Europe por pa nje perfundim te qarte etimologjik. Padyshim se ne shkrimin enciklopedik parashtohet nje pervijim i fjales ne te gjitha gjuhet e Europes ku perfshine dhe gjuhen Shqipe.
Asgje nuk u terheq vemendjen ne kete gjuhe. Por per ta saktesuar me mire duhet ti drejtohemi dialektit Gege te shqipes ku kemi fjalen VENE/A. Natyrisht ketu nese nuk marrim per baze vjetersine e kasaj gjuhe dhe ngjashmerine e kasaj fjale me Sanscriten VENA çdo gje duket normale. Por pikerisht ketu fillon misteri, ai mister qe studjueseve te huaj akoma nuk, u ka shkuar ndermened. Por ne fillim per te arritur deri tek zgjidhja e misterit duhet qe te fillojme ta ngushtojme rrethin e dyshimeve nga nje distane e larget kohore dhe gjeografike.
Keshtu me qellimin qe kemi me teper argumentat ne lidhje me kete fjale patjeter qe duhet qe ti referohemi dhe disa gjuhave te tjera te vjetra te zhdukura, si dhe disa gjuheve jo indoeuropiane, qofte dhe te familjes gjuhesore semitike, per te per te studjuar mundesine e ndonje lidhje shkaksore. Per kete ne fillim i drejtohemi leksikut te gjuhes se zhdukur luvio : “…waiana- ("vino= vere"; luvio geroglifico); ittita "wijana" arabo dhe etiopico wain assiro "īnu" ebraico "jajin" ;proto-semitico"wainu" ("vino=vere)…”
Nese studjojme leksiket e ketyra gjuheve ne nje pjese te gjuheve anatolike, proto-semitike dhe semitike kemi disa shembuj konkterete te emertimit sipas gjuheve te vjetra te zhdukura dhe atyre qe ruajne rrenjet e tyre ne gjuhet qe jetojne akoma. Per te kuptuar mekanizmin qe ka vepruar, po i ndajme ne pjeseza rrenjesh . Per te kuptuar nese dhe ne keto gjuhe ruajtje apo transformim te bashtinglloreve baze. Dhe ne keto gjuhe te permendura me poshte si verehet kemi ruajtjen e pa prekur te bashtingllores “n” shiheni te theksuar me te zeze.
Siç na u sugjerua me siper se vena ne sanscrite kishte marre si baze nje fjale proto-indoeuropianewin-o, nga vezhgimi na del se te gjithe fjalet qe rrjeshin nga gjuhet e vjetra anatolike, Luvio, Ittite, Etipoike, Asiriane, proto-semitike dhe Semitike, Arabe, Ebraike ruajne te paprekur bashtinglloren “N” ashtu si ne te gjitha gjuhet e tjera Europiane qe trajtuam ne tabele, ndersa “W” ne gjuhen Luvio e Ittita Arabe, Etiopike, Proto Semitike ruhet, ne Ebraiken “W” kalon ne “J” siç shihet me poshte: ku Fjala Vere sipas leksikut Luvio: wai-a-na-("vino= vere"; luvio geroglifico); ittita "wij-a-na", arabo dhe etiopico "wai-n", assiro "ī-nu" ebraico jaj-i-n" ;proto-semitico "wa-i-nu" ("vino" /Vere ).
Ne tekst thuhet se kjo fjale ishte ….marre nga indoeuropeo gjendet ne shume familje gjuhesore….Por qe ne fakt kjo bije ne kundershtim, me ate qe u pohua me siper se ishte ma baze “Wino” proto-indoeuropiane. Pra ketu del qarte nje konfuzion e si mund te jete dhe proto-indoeuropiane dhe indoeuropiane. Megjithate kjo ka pak vlere ky eshte nje parcaktim i pergjithshem por qe nuk ka te beje me gjuhen konkrete se nga ka dale. Ne e shohim me interes qe te zbulojme ate qe keto autore nuk kane mundur qe te veni piken mbi “i”,pra te percaktojme etimologjine e vertete te fjales.
Ne tabelen e mesiperme Nr-1,2, kam ber nje ndarje sipas rregullit duke u mbeshtetur ne dy bashtinglloret baze “V” dhe “N” dhe zanoret apo grup zanoret qe u bashkangjiten apo qe ju mungojne. Qellimi eshte qe te kuptohet ndryshimi i parmbajtjes se tyre. Keshtu verehet se ne te gjitha fjalet germat te cilat kane qenderuar te pandryshuara si dhe ato te tjerat qe kane pesuar ndryshime rrenjesh si dhe shtesa germash me parashtesa apo prapashtesa.
At'here per ta kuptuar me mire le te hyjme me ne detaje: Nese shohim Fjalen ne pamjen e jashtme qe perbene nga dy bashtinglloret “VN”, keto dy bashtingllore perbejne thelbin e fjales “Ve-Na”,ne ne sanskrishte si ne gegnisht/shqip. Duke qene se ne gjuhen Ittite;“wiya-na” ; licio: “Oi-no”; greco antik: “οῖνος – oî-no-s”; greco eolico : “ϝοίνος” – “woi-no-s”;latinisht: Vi-nu-m, si dhe duke pare te permbajtjen qe marrin fjalet ne te gjitha gjuhet e tjera te Europes veriore lindore perendimore dhe jugore, shohim se mbetet 100% e pa ndryshuar bashtingllorja “N” ndersa bashtingllorja “V” ka pesuar ndryshime ne 6 raste kalim nga “V” ne “W” ne gjuhet Itite, Greke, Eolike, Angleze, Gjermane, Hollandese dhe Polake, ndersa ne pjesen tjeter te rasteve ruhet bashingllorja “V” qe perben ( 44 % ) te rasteve. Ne 32 raste kemi ruajtjen e zanores “ I “ pas bashtingllores “V e W “ qe perben te njejten zanore qe rrjedh nga Ittitshtja, Likjanja, Greqishtja Eolike, dhe ne te gjitha gjuhet e tjera, me prejardhje Kelte, Latine dhe Neo-Latine dhe Finiko-Balte. Vetem ne gjuhen Shqipe ruhet e njejta bashtingllore dhe zanore “Ve” si ne sanskrite. Po keshtu le te vezhgojme dhe pjezezen tjeter te fjales te perbere nga bashtingllorja dhe zanorja “Na”. Me lart e trajtuam se "N" ishte e pandryshuar plotsisht ne 44 % te rasteve ne te gjitha gjuhet. Tani le te studjojme ndryshimin e zanores “a”
Verejme se zanorja “ a” behet “o” ndryshon ne gjuhet Likiane, Greken antike, greken Eolike, dhe ne gjuhet e tjera si; Spanjolle, Portugeze, Polake, Ceke Kroate Italiane, Sllave behet “o”
Por vetem ne Shqip,ne gjuhen Ittite dhe ne Sanskrite, mbetet e pa ndryshuar si dhe ne gjuhenGotishte dhe Prusisht por ne keto dy te fundit i shtohet perkatsisht dhe nje germe bashtingllore “s” dhe “n”
Dime se Ittitet ishin fise pellasge-ilire, gjithashtu verme se ne Greqishten antike, “oînos” eshte marre nga emri Oino Likiane te ciles greket i kane shtuar nje“s” Pra pjeseza e dyte ka mbetur e pa ndryshuar, ne Shqipen, Sanskritishten dhe Ittitishten.
Keshtu kemi perputhje te plote te fjales Vene ne sanskrito dhe ne Vene ne Shqipe, nga ana e jashtme dhe nga shqiptimi. Dime se gjuha shqipe rrjedh nga ajo Iliro-Thrake dhe qe vete ky grupim rridhte nga Pellasget. Dime gjithashtu se Pellasget ishin nje popull qe banonin ne teritoret Greke para se ato te vinin aty, dhe se Pellasget flisnin nje gjuhe te ndryshme nga ajo e grekeve ( sips Herodotit dhe autoreve te tjere te vjeter greke).
Por nese i referohemi si me lart Greqishtes antike “vera” quhej “oînos”,po sipas greqishtes eolike quhej “woinos”(greqishtes antike i shtohet parashtesa “w” ). Shpjeguam me lart se ne Greqishten anike “oînos” nuk duket se ka tjeter burim qe te jete marre perveqse nga emertimi "Oino" ( Licio) duke i shtuar nje “s”. Athere kemi perfundimin se: Greket e lashte emertimin e Verës e moren nga Likjanet qe nuk ishin gje tjeter veçse fise Lelego-Pellasge te Azise se Vogel (Kjo tashme eshte vertetuar nga shume autore,midis tyre dhe Benleow)
Dhe disa te dhena te tjera mund te nxjerrim per perdorimin e Veres nga popujt e vjeter semitike. Sipas librit te shejte Torah, Mose (i biri i Abramit) duhet te kete kryer udhtimin nga Egjypti ne shekullin e XII-te prkr, por sipas nje varjanti siç e mendojne kritiket perudha mund te kete qene ne shkullin e VI prkr. Ne marrim maximalen shekulin e XII-te prkr. Pra ne kete perjudhe Egjuptjanet e njihnin dhe e perdornin Veren po keshtu hardhime e gjeti dhe ne token e Kananit si deklarohet: Kur Mosè drejton Ebreit ne tokat Canaan thuhet se la me trishtim venen e Egjiptit. (Numeri 20:5).
Ebrejt ne token e tyre te re, pergjithsisht gjejne nje sasi te madhe bimesh hardhishe. Vete Mose ishte prinjsi i nje fisi qe quhej Levi per te cilet flitet ne Torah: “Leviti (fisi) jane delegate te ngarkuar me detyre qe te ndihmojne dhe mbeshtesin prifterinjet ne ndjekjen e kultit te besimit…Perjudha historike kur hebrejte bene ushtimin e famshen ne shkretetire e Sinait perfshihet midis shekullit XIII-XII-te prkr, por sipas kritikeve kjo perjudhe ka qene e mevonshnme rreth shekullit te VI-V-te prikr.(ne nje kohe te dyte) kohe gjate se ciles ishin redaktuar perfundimisht tekstet e Torah-ut .
Mose ishte i lindur ne Egjypt sepse atje i kishte lindur dhe i jati Amram. Ndersa po nga bibla na vjen nje e dhene tjeter sipas Testamento Antico (Genesi 9,20 ). Noè mbolli nje hardhi ne Monte Ararat, dhe me veren e prodhura dehej. Pra keshtu te dhenat qe mund te na percaktojne nje datim te perafert te perdorimit te veres nuk e kalon perjudhen e shek 13-12-te prkr, ne Egjuptin e lashte. Dhe Jezusi zgjodhi venen per te bere sakrimentet,si njejte me gjakun tij per jeten e pertejme ( pavdekshmerine e tij).
Pra siç e pame me lart nga analizet e mertmorfozes se bashtinglloreve dhe zanoreve te fjales Vene/Vere ne te gjitha gjuhet e vjetra dhe te reja te jashte Europes dhe te Europes ekziston ngjashmerija pjeserisht me gjuhet e vjetara te Luvis Ittitike ( Azise se vogel), Gotike, (germanike), Prusiane dhe gjuheve Balte Latine dhe Estone si dhe kemi nje ngjashmeri te plote me dhe me Sanskritishtes Indiane.
Por nese i referohemi te dhenave historike dhe studimeve te ndryshme dime se gjuha Sanskrite eshte me e vonshme se gjuha Shqipe e lashte (Pellasge). Ketu nuk eshte qellimi per tu marre gjersisht me gjuhen Sanskrite sepse do te trajtohet ne nje shkrim te veçante por meqense po e sjellim si argument duam te japim shkurt disa te dhena per etimologjine e emrit dhe perjudhen se kur kjo gjuhe mori forme ne Indine e veriut.
Gjuha sanscrito (saṃskṛtam), ben pjese ne familjen e gjuheve indoeuropiane (te shpallur me pa te drejte si e tille nga studjesit gjuhesore) eshte nje gjuhe zyrtare e Indise , nga e cila derivonje shume gjuhe moderne te vendit, midis te cilave me e riperhapura eshte ne vend eshte gjuha Hindi. Termi “sams-kr-ta” sipas autoreve te Wikipedias do te thote ne gjuhen antike gjuha "perfezionato"/ “e perkryer” dhe mund te jete e ngjashme me latinishten “con-fec-tus” (vihet re rrenja “kr” i korrespondon rrenjes “fac”, psh, “facio”, e latinishtes. Ne lidhje me termin ne shkrimin enciklopedik rrejna “kr” e fjales per te cilen ben perpjekja autori i shkrimit enciklopedik ta paralelizoje me rrenjej latine “fac” qe do te thoshte ne latinisht “facio”, qe ne shqip do te thote bej/kryej. Gjithashtu kemi argumentuar ne shkrimet e tjera se qe te dy gjuhet si greqishtja e vjeter dhe lainishtja jane gjuhe qe kane rrjedhur shqipja e vjeter (Pellasgjishtja), biles ka studime se dhe se dhe sanskritja rrjedh Atlanto-Pellasget, por tani nuk eshte rasti qe te zgjerohemi.
Pra del shume e qarte se ne shqipen e sotme folja KRY-EJ e permbane direkt kete thelb, kete fjale dhe perben bazen e saj, ja dal ne krye e perfundoj e mbaroj e tjere. Ketu besoj del qarte kuptimi ne Shqipen e sotme, qe permbane fjale te vjetra te Pellasgo-Ilitiko-Thrakase. Dihet rendsia e kasaj gjuhe ne kulturen Indiane eshte e njellojte me ate latine dhe greke antike ne Europe. Ne gjuhen sanskrite u kompozuan shume vepra klasike si psh Veda .
Ne lidhje me perjudhen kur kjo gjuhe u kristalizua si nje mjet komunikimi masiv kemi nje dhene e cila ndoshta na befason por e krahasuar me Shqipen tone te lashtesise na ndanje me te qindra shekuj. Ajo nuk e kalon shekullin e IV-te prkr. Ja seç thuhet ne enciklopedine Wikipedia.”…Rreth shekullit IV-te prkr kodifiohet gjuha sanscrita s stardatizuar nga gramatikani (gjuhetari) Pannini, gjuha e quajtur "sancrito classico" nga ana konvencionale…”
Natyrisht kjo se kjo gjuhe flitej me dialekte para se te kodifikohej. Pasi dihet tashme siç e kemi shkruar dhe ne shkrimet e tjera se Pellasget te pakten kane shkuar deri ne Indi qe nga viti 1900-1700 prkr, por s'pejashtohet mundesia dhe me pare, nje perjudhe kjo qe koincidon edhe me linearin “A” ne Krete, ne te cilen gjejme prova se ato ishin perdorues dhe administrues te kasaj pije.
Por pamvarsisht nga kjo kohe zgjatje eshte interesant fakti se fjale VENA ne kete gjuhe mbeti ashtu siç i thone Shqiptaret sot dhe qe nuk ka pesuar ndryshime duke u folur ashtu si mijra vite me pare qe ne kohen e Pellasggo-Iliro-Thrakeve.
Athere çfare magjije ka ndodhur qe ne gjejme vetveten ne Indi dhe nuk e gjejne popujt te tjere me gjuhet e tyre, sidomios te ashtuquajturit Indoeuropiane ( term i stisur nga studjeusit) qe sipas tyre u dhane emrat gjuheve te Europes dhe Indise. Ne gjuhes Sanskrite mund te jene marre disa cilesi qe e karakterizojne perdorimin e kasaj pije te lashte magjike.
Pikerisht nga cilesite psikologjike qe krijonte kur perdorej si euforine, ngjalljen e ndjenjes seksuale, kenaqesise dhe lumturimin, at'here pikerisht keto cilesi te efekteve psikologjike mund te kene qene shkaku kryesore qe romaket me kete emer te emertonin hyjenise se dashurise dhe Indianet e Veriut te emertonin dashurine si nje cilsi shpirterore qe stimulohej nga kjo pije magjike.
Veren, kur njeriu e pi nese e tepron te ben te kalosh ne eufori. Dihet se popujt e lashte konsumonin shume vere dhe ne momente te caktuara kalonin ne abuzime seksuale ( mitologjia ka shume shembuj per zotrit dhe mbreterit), apo dhe praktikoheshin dhe orgjite ne Greqine e lashte, ne festa e me bankete te madha si kjo gje behej dhe nga Etrusket (Pellasget).
Keshtu e pare ne kete kendveshtrim vera mund te jete konsideruar dhe si nje objekt si stimulues i dashurise. Ndoshta kjo fjale eshte ruajtur ne gjuhen sanskrite “Vena” dua/dashuri” Shqiptaret kur duan qe te thone se nje pije alkolike eshte e mire si cilesi thone “eshte e dashtun/dashur.
Kam dyshime te plota tek teoria Indo- Europiane, qe sipas studjuseve na perbeka thelbin e fjaleve indoeuropiane. Ne kete rast ky thelb nuk na spjegohet me kete teori. Ne rast se ne vend te ( I/E AR) do te vendosnim SHQIPEN/AR kjo teori ndoshta fallse do te rrezohej dhe do te gendej ne vendin e varfer por krenare Ballkanik, qe quhet Shqiperi dhe populli i saje Shqipatare qe flasin nje gjuhe te trasheguar te pakten qe nga 12.000 vite me pare, (siç po del nga studimet e fundit ). Pra nuk ka qene e nevojshme qe te shkonin kaq larg deri ne Indi per te gjetur bazen etimologjike te kesaj fjale, pasi e kane patur shume afer, ne zemer te Europes, tek Pellasgofolesit Shqiptare te diteve te sotme.
Kol Marku
http://kolmarku.altervista.org Jemi nje shoqate Shqiptare e titulluar " Acas Skanderbeg" (shkurtimi = ACAS = Associazione di Comunità Albanese Skanderbeg). Kjo shoqate eshte themeluar me 13 prill 2003 ne qytetin Spoleto (Pg) Itali. Ne kete shoqate bejne pjese Shqiptare nga te gjitha trevat etnike. Kjo ka si qellim promovimin e vlerave, atdhetare dhe kulturore Shqiptare, si dhe mbrojtjen e te drejtave sociale te komunitetit tone
Në këtë kuptim, edhe protestat e VV kanë një të mirë sepse ju mbushin mendjen serbëve se e ‘fituar’ ka dalë1 Serbia. Rusia, e preokupuar mbi stabilitetin e saj të brendshëm në prag të zgjedhjeve presidenciale gjithë tension, në politikat e kushtueshme të mbrojtjes dhe në pesimizmin që e ka kapluar nga shtrëngimi i darës në rajonet në jug dhe lindje të saj, natyrisht që nuk kishte se çfarë të bënte tjetër. Ja vlen të theksojmë se po në të njëjtën datë - por 13 vjet më parë - pikërisht më 22 shkurt 1999, socialistët serbë të Millosheviçit, nuk kishin pranuar me kryeneçësi të firmosnin një marrëveshje në Rambouillet me shqiptarët e Kosovës (nënkupto edhe me perëndimin dhe krahun e saj të armatosur-NATO-n) për të pranuar restaurimin e autonomisë së Kosovës dhe për të vendosur trupa paqeruajtëse të NATO-s në Kosovë. Kjo kështjellë e ndërtuar nga Louisi XVIII, ku kanë lindur apo banuar shumë njerëz të rëndësishëm, duke përfshirë Napoleonin, De Golin por edhe shkrimtarë si Goselini dhe Hemingueji, ndoshta u zgjodh simbolikisht sepse aty kishte abdikuar monarku Charles X në vitin 1830, pasi parisienët kishin dalë në barrikada. A janë të rastësishme dt. 22 shkurt dhe pikërisht numri 13 si simbole? Ta shohim. Tadiçi nuk mund të bënte të njëjtin gabim si Millosheviçi 13 vjet më parë, në këtë datë domethënëse. Kupa ishte mbushur, serbët kishin vetëm një rrugë, të firmosnin dhe dështimin e radhës mbi një kauzë pa të ardhme, ta paraqisnin si fitore të tyre në politikën e brendshme. Ka shekuj që serbët festojnë datat e humbjeve të mëdha. Natyrisht që në histori nuk ka vlerë vetëm të dish si papagall shumë ngjarje dhe data, apo të thuash menjëherë se kur ka ndodhur kjo ngjarje apo një ngjarje tjetër. Në shkencën në dukje jo ekzakte të historisë, këto janë maja joshëse e tërheqëse me ngjyrë të bardhë që ka një copë e madhe akulli e quajtur ajsberg, kur e kundron duke lëvizur me ngadalë mbi syprinën e oqeanit. Më e rëndësishme është të kuptosh se çfarë ka poshtë ky ajsberg dhe të parashikosh se si do të lëvizë dhe se si janë rrymat e tjera nënujore që mund të ndikojnë mbi të. Ç’kishte ndodhur që perëndimi ishte prishur me të përkëdhelurën dhe aleaten e vet në dy luftëra, Serbinë? Në vitet 1990 bota kishte nisur udhën për tu bërë unilateraliste. Bota nuk sundohej më nga teoritë marksiste të luftës së klasave, as nga lufta e racave të nazistëve por nga lufta qytetërimore. Një armik i ri qytetërimor po projektohej prej perëndimit: Islami dhe territori i tij kryesor, Lindja e Mesme. Edhe pa Perden e Hekurt dhe Murin e Berlinit, establishmenti ushtarak perëndimor do të vepronte me kapacitet të plotë. Tabela e madhe e shahut ishte spostuar pranë burimeve të mëdha botërore të naftës dhe këto burime ndodhen kryesisht në tokat e myslimanëve të Lindjes së Mesme dhe të Azisë. Në këtë luftë qytetërimore do të binte një nga polet e tensionit 50-vjetar dhe superfuqia e dytë e frikshme, ish BRSS-ja. Sidoqoftë, sipas konceptit qytetërimor, religjioz, gjuhësor dhe AND-së së racës, Rusia që ngeli bërthama më e fortë e Lindjes komuniste dukej se do të mblidhte rreth vetes popujt ortodoksë dhe sllavo-ortodoksë ku bënte pjesë edhe Serbia. Në rajonin tonë po binte fuqia e ortodoksizmit dhe po frynin erërat për një rilindje të otomanizmit dhe fuqizimit të Turqisë. Kjo kërkonte çmontimin jo vetëm të ish-Jugosllavisë, por edhe të ushtrisë së saj të fuqishme rajonale të trashëguar nga Serbia. Ky plan i Elitës për Ballkanin solli rreshtimin e perëndimit kundër qytetërimit ortodoks dhe Serbisë. Turqia ende e pafuqishme për ta administruar vetë këtë plan në rajon, u ndihmua fillimisht t’i hiqte gështenjat me duart e hekurta të perëndimit. Duke u mikluar, krahas të tjerave në Ballkan, Turqisë po i kërkohej të aktronte në koherencë me perëndimin kristianoperëndimor-çifut në lidhje me ngjarjet e rrëmetshme që pritet të ndodhin së shpejti në Lindjen e Mesme. Rajoni i Kosovës ka një histori baticash e zbaticash për sa i përket dominimit numerik të këtij rajoni midis shqiptarëve dhe serbëve. Banorët e parë më të hershëm të Kosovës dihet se janë quajtur qysh nga Homeri “dardanë”, qysh në kohët klasike. Më pas, në vitin 160 para Krishtit, ilirët e Dardanisë janë futur nën administrimin romak të quajtur Moesia Superior. Dihet se sllavët kanë ardhur në rajon në shekullin 6-7 pas Krishtit kur ishte prishur Roma, dhe së bashku me bullgarët e kanë sunduar rajonin në mënyrë të alternuar, deri sa erdhën osmanët të cilët e mposhtën tragjikisht dhe fatalisht aleancën e popujve të Ballkanit në luftën e Kosovës në qershor të 1389. Gjatë luftërave të mëdha midis osmanëve dhe austriakëve në fund të viteve 1680, ka pasur një braktisje relative të vendit nga kolonizatorët disa shekullorë serbë të fushave, të orkestruar nga një tërheqje e orkestruar prej peshkopit të Pejës, Artemije III. Për të shpëtuar nga shfarosja dhe asimilimi serb, shqiptarët u konvertuan atëbotë masivisht nga të krishterë, në islam. Ndarja në besim nga kisha serbe do ndalonte asimilimin e shqiptarëve. Kjo solli dhe rritjen e armiqësisë racore e gjuhësore. Por, pas luftërave ballkanike, përgjatë viteve 1912-1990, ka pasur politika të njohura shfarosëse dhe asimiluese ndaj shqiptarëve të Kosovës, kryesisht prej serbëve, politika të cilat në fakt vetëm sa e kanë forcuar rezistencën e shqiptarëve të Kosovës. Ja, p.sh, u hakërrua Millosheviçi në Gazimestan më 1989 dhe shqiptarët rrëmbyeshëm reaguan dhe krijuan Republikën e Kosovës në kuadër të Jugosllavisë në korrik të 1990 dhe më tej pa kthim mbrapa, Republikën e Pavarur në shtator të vitit 1991 me z. Rugova në krye të saj si President të zgjedhur në maj të vitit 1992. Edhe tani, pasi dështoi plani A i serbëve për të njohur “Shqipërinë e Madhe”, siç e quajnë ata, në këmbim të dorëzimit të territoreve të Mitrovicës së Veriut në drejtim të Serbisë, me ëndrrat serbe që ta mbajnë të hapur çështjen e Kosovës në një të ardhme tjetër me anë të një asteriksi ku palët gjoja nuk ndryshojnë qëndrim (Serbia e njeh Kosovën vetëm sipas Rezolutës 1244 nën administrim të OKB, dhe nga ana tjetër njeh paradoksalisht edhe Deklaratën e Pavarësisë së Republikës së Kosovës - çfarë komedie!!), të mashtruarit e mëdhenj janë nacionalistët serbë. Kosovës tashmë i lind e drejta të jetë një zë më vete. Por, nga ana tjetër shqiptarëve me anë të footnote-s ju lind e drejta të reagojnë ndaj politikave të vjetra dhe ëndrrave serbe, çka mobilizoi një duzinë deputetësh kosovarë për të kërkuar firmosjen e një projektrezolute që kërkon bashkimin politik me Shqipërinë. Kush mbjell furtunën do të korrë stuhinë. Është e pamundur të qëndrojë një komb i ndarë në dysh, nën sëpatën ruse. Pika e fundit është ‘rastësia’ e takimit të fundit të Brukselit më 22-23 shkurt, pikërisht 13 vjet pas Marrëveshjes së dështuar të Rambouillet. Vëllazëritë që qëndrojnë mbi politikën qoftë në perëndim qoftë në lindje, i kanë shumë për zemër simbolet, numrat, datat, pasi flasin me to shumë, pa u lodhur. Ja, shikoni p.sh se kur ja deklaroi luftën Hitlerit Anglia e Chamberlainit: 3 shtator, ditën e lindjes dhe të vdekjes së O.Kromuellit, njeriut që hapi rrugën për kapitalizmin e lirë në Angli dhe futjen e kapitalit çifut në këtë shtet si dhe lejimin e bankave të tyre çka themeloi tregun financiar të Londrës, që vazhdon të jetë më i madhi në botë; shikoni se kur u hap Froti i Dytë në Normandi të Francës me operacionin Overlord: 06.06.’44, ora 06, pasi tre gjashtat 666 japin numrin e bishës…; shikoni kur u sulmua Iraku i S.Huseinit në luftën e dytë të quajtur Lufta e Dytë e Gjirit: 19 marrs 2003, dita që në halakhah-un çifut është e përafërt me ditën e halloweenit, kur me veshje të frikshme jepen ëmbëlsira; po në këtë datë u godit 11 vjet më pas nga ajri prej NATO-s edhe regjimi i Gadafit në Libi - vitin që kaloi; madje më 15 mars ndodhi te ne edhe Gërdeci, për Idetë e Marsit, dita me hënë të plotë kur është vrarë edhe Cezari.
I morëm këto shembuj për të treguar se numri 13 i viteve të çlirimit të Kosovës, është numri kur në krishterim fëmija hyn në adoleshencë dhe në judaizëm hyn në të ashtuquajturin Bar Mitzvahdhe bëhet anëtar me të drejta të plota në besimin çifut. Edhe Çezari e kaloi Rubikonin kur filloi Luftën Civile dhe prishi Republikën e Romës me 13 legjione. Por, simbolika më e fortë e numrit 13 duket të jetë simbolika e fitores amerikane në këtë kauzë. Mjafton të shihet në vulën e SHBA-ve se sa shumë e gjejmë simbolikën e numrit 13: shiritat e flamurit amerikan, 13 degët e ullirit në një kthetër të shqiponjës, 13 shigjetat në anën tjetër; po kështu fjalët E Pluribus Unum dhe Annuit Coeptis kanë nga 13 gërma; 13 janë shtresat e tullave të piramidës, etj. Dhe e fundit por më e rëndësishmja si simbolikë, 13 janë shkallët që të çojnë në podiumin e trekëmbëshit ku çohen të dënuarit me vdekje. Kjo ishte ana tjetër e monedhës. 
