Si do ti përgjigjeshit ju Sondazhit të mësipërm të kryer nga G. Panorama?
Presidenti i Ri duhet të jetë një person që merret me politikë, apo jashtë saj?
- Po.
- Jo.
- Nuk e di.
??? Stop Injorancës
Sunday, May 27, 2012
Analfabetizmi ndër gazetarë
Si do ti përgjigjeshit ju Sondazhit të mësipërm të kryer nga G. Panorama?
Presidenti i Ri duhet të jetë një person që merret me politikë, apo jashtë saj?
- Po.
- Jo.
- Nuk e di.
??? Stop Injorancës
100 milionë analfabetë
Si shkruhet në shqip?
a.) Marveshje
b.) Marrveshje
c.) Marrëveshje
d.) Marëveshje
Deri në këtë pikë ka arritur analfabetizmi e mjerimi ynë intelektual, saqë drejtshkrimi shqip jo vetëm që vendoset si pyetje në një test inteligjence ku mund të fitosh miliona para, por edhe këtu ngecin individët me njohje të larta enciklopedike. Stop Injorancës
Përshkallëzimi i analfabetizmit
Ky motorr funksionon në bazë të trafikut sesi shkruhet e kërkohet një fjalë prej përdoruesve shqiptarë në internet.
Injorancë pa kufi! (S.I)
Turistë në qytetin tonë
Mbrëmë rreth orës 20:00, në qytezën bukur dhe të gumëzhimshme "Stop Injorancës", është parë duke kaluar një vajzë (e maskuar si vajzë), e cila ka folur me një fjalor rruge, buzë një trotuari.
Stop Injorancës, duke qenë një qytezë e vogël dhe e ngrohtë, ka bërë që banorët e saj, të fillojnë të njihen më së shumti mes tyre dhe ata e dallojnë shumë lehtë çdo turist, apo banor të ri të qytezës së tyre. Edhe në rastin në fjalë, banorët janë mbledhur menjëherë së bashku për të mbrojtur rregullat e pashkruara morale të qytezës së tyre dhe e kanë sulmuar në grup transvestitin, saqë transvestiti edhe në mos qëntë i tillë, i tillë do ndjehej pas atij reagimi.
Kaq ka mjaftuar që gjithçka të degjenerojë me një fjalor banal dhe sharje të anasjellta.
Menjëherë në Rajonin e Policisë kanë mbërritur disa telefonata në numrin e emergjencës, por polici i vetëm i kësaj qyteze ëndrrash, ishte duke darkuar familjarisht jashtë dhe nuk e ndjeu të arsyeshme të reagojë, pas disa gotash të mira vere.
E megjithatë sot në mëngjes u arrit të ndalohet me sukses thyersja e rendit publik dhe momentalisht po kontrrollohet në rajonin e policisë për ti zbuluar seksin e saj të vërtetë, por një këshillë për të gjithë qytetarët e kësaj faqeje do të ishte:
"Tregohuni më bujarë, më tolerantë me banorët e rinj, që qyteti ynë i mrekullueshëm të fitojë sa më tepër turistë, të cilët pas pushimeve, zakonisht zhvendosen përgjithmonë në qytetin tonë.
Në rastet kur iu shqetëson një kalimtar, një fjalë, një fjali, një veshje e pahijshme e dikujt, mos ngurroni të lajmëroni Komisiariatin të dërgojë menjëherë në terren agjentët e tij kundra zbulimit. Në rastet kur ju mësoni nuk mundeni ta injoroni dhe bëheni vetë pjesë e incidenteve, edhe hetimet tona zgjaten dhe komplikohen më tepër.
Kohët e fundit në Rajonin e Policisë kanë ardhur shumë kallzime penale për njerëz dhe çuditërisht kryesisht janë të gjinisë femërore, të cilat kanë nisur të konfliktohen kudo, nëpër rrugë të qytetit, nëpër koncerte që zhvillohen në shesh, nëpër qendra tregtare ku shiten mend,etj.
Këto konflikte njëherësh kanë ndikuar në shtimin e transvestitëve dhe njerëzve me personalitet të 2-fishtë në faqe.
Jemi të hapur për çdo bashkëpunim, për mbarëvajtjen, sigurinë e jetës në qytetin tonë.
Faleminderit dhe kaloni sa më bukur.
Stafi i Stop Injorancës !
Njerëzit dhe ndjenjat
Njerëzit flasin rreth dashurisë, rreth mrekullisë e madhështisë së saj, por këto s'janë gjë tjetër, veçse dëngla.
Ta themi troç, dashuria lëndon dhe ndjenjat janë rropatëse.
Njerëzit janë mësuar ta trajtojnë dhimbjen si diçka të keqe dhe të rrezikshme.
Por si mund të kuptoni dashurinë, nëse jeni kaq të frikësuar për të ndjerë?
Dhimbja është krijuar për të na zgjuar, ndërsa njerëzit mundohen ta fshehin atë. Kjo është kaq e gabuar.
Dhimbja është diçka për të cilën duhet të përkujdesesh, ashtu si për një radio. Ju njiheni me forcën tuaj të brendshme, pikërisht gjatë përvojës së dhimbjes. Gjithçka varet nga mënyra se si kujdeseni për të. Eshtë ajo që ka rëndësi.
Dhimbja është ndjenjë. Ndjenjat e tua janë një pjesë jotja, një pjesë e realitetit tënd. Nëse ju ndjeheni të turpëruar prej tyre dhe për këtë arsye i fshihni ndjenjat, ju po lejoni shoqërinë të shkatërrojë realitetin tonë.
Duhet të ngriheni në këmbë dhe të luftoni për të fituar të drejtën për të ndjerë dhimbjen tuaj.
Xh. Morrison
Përktheu: Stop Injorancës
Mos e tradhëtoni vetveten!
E marr me mend që dikush prej jush për të më kundërshtuar me ironi do të më thojë "As Hitleri nuk e tradhëtoi veten e tij..."!
Po, ke të drejtë. Ai nuk e tradhëtoi veten e tij, nuk i tradhëtoi bindjet e veta. Ishin miliona gjermanë, ata që tradhëtuan veten e tyre.
KJO ESHTE TRAGJEDIA !
Jo që një njeri i vetëm kishte guximin për të shpalosur, me gjithë forcën e mundshme, ligësinë e tij, por që miliona e miliona njerëz të tjerë nuk gjetën kurajon për të qenë të drejtë, nuk gjetën kurajon për të ndalur marrëzinë. (John Fowles)
Kushtuar popullit shqiptar, fryrë e ngjeshur me kultin e individit, që sot shpesh e kërkon fajin tek një individ i vetëm, po ashtu siç zgjodhi që për periudhën diktatoriale, të pastronte ndërgjegjen, duke ia ngeshur të gjitha padrejtësitë, një zëri të vetëm. (S.I)
Jo R.I.P. o R.R.I.P
Ne kemi shprehjen tonë shumë më kuptimplotë e shumë më shprehëse "U Prehtë/Prehshin në Paqe" dhe nëse detyrimisht nuk mund të shkruani pa shkurtime, mundet lehtësisht të përdorim simbolin U.P.P.
"Rest" e anglishtes, përkthehet "qëndro" dhe është shumë e thatë dhe e varfër në raport me fjalën "prehje" të shqipes.
(S.I)
"Pra, mallkue njai bir Shqyptari,
qi këtë gjuhë të Perëndis',
trashigim, që na la i pari,
trashigim s'ia len ai fmis;
edhe atij iu thaftë, po, goja,
që përbuzë këtë gjuhë HYJNORE;
qi n'gjuhë t'huej, kur s'asht nevoja,
flet e t'veten e lèn mbas dore". Gj. Fishta
PËRMASAT E VËRTETA TË GJUHËS SHQIPE
Ashtu si gjithë shqiptaria, edhe gjuha shqipe po kalon kohë të vështira. Duke qenë se gjuha është treguesi i vërtetë i ecurisë së një kombi, çdo shqiptari i del si detyrë themelore mirëmbajtja e gjuhës sonë të lashtë. Është koha e duhur që të krenohemi me gjuhën tonë, duke luftuar për t’i dhënë asaj vendin që meriton. Përmasat e saj të vërteta janë pluhurosur sot nga gremisjet e kohëve dhe gjenden mjerisht nën këmbët e ecurisë së disa kombeve evropiane dhe gjuhëve të tyre, ku këto të fundit mbahen për gjuhë të fisme. Por shumë shpejt historia e gjuhësisë do ta shohë të vërtetën në sy e ajo e ka emrin “gjuha shqipe”.
Dega e gjuhësisë që studion prejardhjen e një fjale, etimologjia, nuk mund të bëjë dot pa shqipen. Mjaft gjuhëtarë evropianë i kanë bishtnuar këtij fakti dhe sot nevojitet të bërit revolucion në etimologji, për hir të së vërtetës. Gjithsesi, nuk kanë munguar gjuhëtarët që e kanë trajtuar rolin e shqipes në fjalëformime. Albanologë si Hahn, Vajgand, Majer, Bop, D’Anzheli, Myler, Zhak, Manjani, Belushi, Falaski, Shuflaj, Kola, Çabej apo Demiraj kanë punuar, kush më shumë e kush më pak, në vazhdën e rilindasve shqiptarë, për të ngritur shqipen nga rrënojat mesjetare. Ka pasur debate shkencore, vazhdon të ketë dhe, në të ardhmen, debati do të bëhet betejë. Përfundimet janë të paparashikueshme, por një gjë dihet mirë: shqipja do të flitet përjetësisht!
Qëllimi parësor i këtij shkrimi është rritja e ndërgjegjësimit ndër shqiptarë për gjuhën e madhe që kemi folur e flasim. Si objekt, do të shohim disa rrënjë shqipe në fjalë të huaja. Nuk do të përmendim këtu zëshmimin, rotacizmin a përngjashmimin, për të lehtësuar gjuhën, por kjo nuk do të thotë se nuk do të dëshmojmë pjesërisht se gjejmë gjurmë të shqipes në disa gjuhë të huaja. Sado i gjejmë sot shpesh mes nesh, ca edhe me tepri, italishtja, spanjishtja, gjermanishtja, anglishtja, rumanishtja, sllavishtja, greqishtja, turqishtja e latinishtja flasin një shqipe të heshtur. Dimë nga historia se fise ilire e pellazge jetonin edhe në Italinë e sotme, përveçse në Ballkan. Njihen mesapët e japygët, por Herodoti përmend se venedikasit ishin me prejardhje ilire (Herodoti, pj.1, fq.196). Vërtet, venetët, paraardhësit e venedikasve, mbajnë në emrin e tyre të lashtë fjalën e lashtë shqipe vend, në dialekt ven. http://www.etymonline.com/index.php?term=Venice&allowed_in_frame=0 Të jetë një rastësi? Ka shumë mundësi. Por edhe studiuesi Aristidh Kola pohon se “…shumë emra italianë sot tregojnë prejardhjen e tyre nga shqiptarët dhe… ilirët e lashtë përbënin hallkën lidhëse midis helenëve dhe romakëve. (“Arvanitasit”, A. Kola, fq. 231)”. Në fakt, po të vëmë re fjalën italiane (dikur latine) gamba, do të shohim se ngjason disi me fjalën tonë këmbë, në dialekt kâm. Gjithashtu, italianët i thonë gola fytit, ndërsa ne kemi fjalën gojë, e cila duket më qartë në foljen ingoiare të italishtes, që do të thotë gëlltis, fus në gojë. Fjala mente e italishtes ngjason me fjalën mend/mendje të shqipes. Të jetë edhe kjo një rastësi? Por rastësi të tjera gjejmë edhe në shumë folje të italishtes, dikur të latinishtes. Kështu creare është e njëjta me foljen tonë krijoj. Por ndërkohë që italianët kanë fjalën testa për kokën, sikurse latinët kishin caput, ne kemi edhe fjalën tjetër krye, në dialekt kre, që duket të jetë rrënja e vërtetë e fjalës së huaj creare. Njësoj ia nxjerrim kryet edhe foljes italiane lavare, që në shqip përputhet me foljen tonë të lashtë laj, me rrënjë la-. Kujt t’ia ketë marrë kujt? Nuk e dimë, por shohim njëherë edhe foljen italiane dare, që është jap e shqipes. Në kohën e kryer të thjeshtë folja jonë bën dha, që është e njëjta rrënjë me italianen da(-re). Edhe folja aprire e italishtes bën hap, në dialekt ap. Pyesni veten, a ka mundësi që folja tjetër e italishtes lasciare[lexo: lashare] t’i jetë dhënë shqipes lëshoj? Duhet dyshuar, se lëshoj e shqipes ka për rrënjë foljen lë. Po sikur të jetë e anasjellta? Edhe folja vestire që i përgjigjet shqipes vesh, mbath duket të ketë për rrënjë foljen tjetër të shqipes vë, në dialekt ve. Po kështu, një tjetër folje e italishtes, smarrire (humbet, vyshket në shqip) duket të ketë foljen tonë marr (prendere në italisht) në trup të saj, që i jep kuptimin humb diçka, marr nga gjendja fillestare. Këtu rastësitë rriten. Por sa rastësi gjejmë në fjalën latine veteranus që e paska prejardhjen nga veter- dhe vetus po të latinishtes, sipas fjalorit të njohur origjinë-shpjegues amerikan Merriam-Webster (botimi 1994)? Edhe ne në shqip e kemi fjalën i vjetër, porsi latinishtja veter, por vitit ne i themi vit ose vjet, çka formon edhe mbiemrin i vjetër, kurse latinët e neolatinët kanë annus për fjalën tonë vit. Të tjera “rastësi” gjejmë edhe në fjalët latine angustus (- i ngushtë), ecce (- qe, ja) e plot të tjera që nuk po i sjellim këtu.
Por gjurmë të shqipes gjejmë edhe në mjaft emra krahinash apo vendesh në Italinë e sotme (se mos vetëm aty!). Rrethinat dhe qyteti i Barit në Itali, vendbanimi i japygëve dikur, është një fushë e tërë, dikur vetëm me… bar. Aty nuk ka asnjë pllajë. Qyteti i Brindizit ndodhet sërish në bregdetin Adriatik. Brindisi në italisht do të thotë dolli, por kemi përshtypjen që dollitë e kohëve të hershme nuk ngreheshin si sot, me gota apo shishe, por me bri, çka duket të jetë edhe rrënja e fjalës italiane për dollinë, brindisi. Nuk dimë ta shpjegojmë faktin që në Itali gjendet një qytezë me emrin Pula (në Sardenjë), por krejt njësoj e gjejmë edhe në bregdetin e Kroacisë, dikur dalmato-liburn (ilir). Për etimologjinë e qytetit të vjetër Trieste, prof. Shaban Demiraj mendon se vjen nga bashkimi fjalor treg-është, dikur trieg-este. Dihet këtu roli tregtar që ka patur e ka ky qytet, si pikë kyçe në Adriatik. Termi Toskanë që gjendet në Itali ngjason me atë Toskëri të shqipes, ndërsa arsyetimin historik të kësaj pse-je e plotëson prof. D’Anzheli. Vullkani Etna në Siçili duket të ketë një emër të lashtë. Ky është një nga më aktivët, dhe nuk pushon edhe sot së shpërthyeri. Kur një trup është shumë i nxehtë, për të shprehemi se ka etje, është mjaft i etur (që këtej dialekti E etuna, e etna). Rrënja et e shqipes formon edhe fjalë të tjera. Moria e fjalëve dyshkronjëshe e dytingujshe të shqipes (si err, dhe, ka, pa, lë, vë, ik e dhjetëra) sjellin zbulime aspak paqësore për gjuhët e sotme evropiane. Edhe fjala terrorist, aq e lakuar dhe “e dashur” për veshët e sotëm botërorë, flet shqip! Terrorist dihet të vijë nga latinishtja terror dhe terrēre që do të thotë frikësoj. Por në shqip kemi edhe fjalën terr ose errësirë, që kanë rrënjë të përbashkët err. Kjo folje shqipe ka edhe kuptimin mbyll, prish, dëmtoj, nxij e gjëra frikësuese si këto, pikërisht tipike për një… terrorist. Kështu shqipja padashur flet sa në OKB, sa në gojë të Bushit e sa në të Papës.
Ndalemi këtu me italishten, për shkak nxënësie, por gjurmë të shqipes gjejmë edhe në emra kafshësh, vendesh, sendesh dhe gjiri fisnor. Latinishtja, gjithsesi, ruhet ende më mirë në gjuhën spanjolle. Fjala spanjolle treque [lexo: treke] përkthehet treg, shkëmbim, ndërkohë që fjala normale spanjolle për tregun është mercado. Spanjollët u thonë buzëve edhe bozo, ndërsa vajzës chica[çika], ashtu si një dialekt yni që i thotë vajzës çikë/-a. Ndërkohë që në spanjisht ngjyrës së bardhë i thonë blanco, pulëbardhës i thonë pardela. Nga gjuhësia shohim se bashkëtingëllorja buzore p është e njëjtë me atë b, me përjashtim të zërit. Njësoj ndodh edhe me ato dhëmbore d e dh, nga ku rrjedh se pardela (në shqip pulëbardhë) është e njëjta gjë me bardhela. Në spanjisht gjejmë edhe fjalën mas, që i përgjigjet shqipes më, në dialekt ma. Kjo “rastësi” spanjolle ka të njëjtat kuptime që ka edhe fjala shqipe. Ajo përdoret edhe si ndajfolje, edhe si pjesëz formuese e shkallëve të mbiemrit, njësoj si në shqip. Sasia e fjalëve të spanjishtes që kanë lidhje me shqipen është krejtësisht e shpjegueshme sikur gjuhëtarët e historianët të marrin parasysh teorinë pellazgjike. Ndër të tjera, ajo thotë se ka pasur lëvizje pellazgësh nga trojet tona për në gadishullin iberik të sotëm, ku një pjesë u ngul aty dhe një tjetër vërshoi drejt Britanisë së sotme (shih Kola dhe D’Anzheli).
Për të mbërritur te gjuha angleze, kjo është e formuar nga një sasi gjuhësh(kelte, gjermanike, nordike, frënge, etj.). Duke pasur gjurmë të latinishtes, në anglisht gjejmë lehtësisht fjalë që përmbajnë rrënjë të shqipes. Po përveç këtyre, gjenden edhe fjalë të tjera larg latinizmave e krejtësisht të ngjashme me shqipen. Demit apo buallit(në dialekt búll) anglezët i thonë bull, ndërsa lopës (apo kaut) i thonë cow[kau]. Fjala vdekje haset në dialekt edhe dekë, deka, kurse në anglisht e gjejmë death [deth]. A mund të jetë një rastësi që folja cry e anglishtes është e njëjtë me qaj të shqipes? Po ta zbërthejmë, folja qaj, siç e ruan gegërishtja, bëhet klaj dhe folja angleze cry lexohet [kraj]. Njësoj gjejmë foljen know[nou] që do të thotë njoh dhe foljen see[sí] që përkthehet shoh (krahaso: shih). Kështu vijojnë edhe folje si stretch [streç] që përkthehet shtriq, shtriqem. Gati të gjitha fjalët e lartpërmendura të anglishtes nuk hasen në gjuhët neolatine. Sërish, ndalemi këtu me anglishten.
Por edhe në gjermanisht, si një nga gjuhët e trungut të ashtuquajtur indoevropian dhe që ka formuar edhe gjuhën angleze, gjejmë fjalë si Milch që është qumështi në shqip. Në fakt, ky ushqim është pikërisht ai që njeriu ua mjel kafshëve, apo, më mirë të themi, ai që milet (krahaso foljen mjel, mil me Milch). Në gjermanisht ekziston edhe folja melken, që përkthehet mjel. Gjejmë edhe folje të shumta, ku spikat folja rennen që përkthehet rend, d.m.th., vrapoj; po t’i heqësh mbaresën tipike gjermane foljes rennen, përftohet forma dialektore e shqipes rend. Kështu kemi ren në shqip dhe ren në gjermanisht, si folje të të njëjtit kuptim, duke u bërë kureshtarë se si u bërtiste Frederiku i Madh ushtarëve të tij për në luftë. Listës sonë të përciptë në këtë shkrim i shtojmë edhe foljet spotten [shpoten], drehen, kapern që përkthehen përkatësisht shpotis, dredh dhe kap. Gjykojeni vetë ngjashmërinë. Për të cituar ndonjë mbiemër të gjermanishtes, po zgjedhim leer, që përkthehet i lirë. Kështu gjendemi në të njëjtin trung me gjermanishten, në atë që njihet si indoevropian, por teza pellazgjike nuk e përmban domosdoshmërisht njohjen e gjuhësisë indoevropiane. Sipas Kolës, gjuha e pellazgëve, etruskëve, helenëve(mos i ngatërro me grekët e sotëm), ilirëve, arbërve dhe shqiptarëve të sotëm, shqipja, nuk ka të përbashkëta me çka mund të quhet “indiane”. Ai nuk pranon lëvizje të hershme popullsish nga India e sotme drejt Ballkanit perëndimor e Mesdheut të tilla që të kenë formuar trungun pellazgjik. Kurse të paktën historia dëshmon për pushtimin territoresh gjermanike nga Perandoria Romake, për përbërjen e së cilës i kemi do fakte. Sidoqoftë, enigmat janë të mëdha dhe dokumentet historike të pakta. Madje Kola shpjegon edhe arsyet në punimin e tij “Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve”, botimi shqip, 2002.
Kurse përsa i takon grekëve të sotëm, ata krenohen me perënditë e tyre të Olimpit, me historitë e Trojës apo me Odisenë. Se si ka përfunduar Greqia e sotme dhe greqishtja e sotme, këtë e dëshmojnë disa studime albanologjike të D’Anzhelisë, Kolës, etj. Se ç’fatkeqësi qe për popullin tonë historia e Greqisë dhe greqishtes së sotme, këtë nuk mund ta tregojmë në pak rreshta, faqe apo libra. Që të vërtetosh se je grek(d.m.th., helen), më parë duhet të provosh se je arvanitas, - pohon Aristidh Kola. Kjo thënie e dyshimtë në dukje është sa e vërtetë, aq edhe rrëqethëse për vetë faktin se si është shkruar (apo duhet thënë shkarravitur[‘b]) historia botërore. Vërtet, greqishtja ka pjesën e saj në formimin e latinishtes apo të anglishtes, por ç’është greqishtja e çfarë e ka formuar atë? Ç’e ndan greqishten e vjetër nga atë të re? Pse fjalori i Isiodit me fjalë homerike(shih Kola, 171-3) ngjan krejt me shqipen dhe aspak me greqishten e sotme? Pse D’Anzheli dhe Kola ranë në të njëjtat përfundime, pa ditur studimet e njëri-tjetrit, të tilla që të pohojnë se Shqipëria dhe Greqia e sotme duhet të ishin metafizikisht i njëjti shtet? Pse sot pjesa më e madhe e shkencëtarëve e kundërshton hipotezën pellazgjike, edhe pse mjaft cepa të Evropës flasin etimologjikisht shqip? Pse transformohen thëniet e Herodotit dhe shtrembërohet Homeri? Përgjigjet janë më në jug të Greqisë dhe diku më në lindje e veri të Ballkanit. Por që të kuptosh të gjitha këto vlerësime, teza e hipoteza, duhet së pari të kuptosh se ku e si gjendet shqipja, vlerat e saj dhe përmasat e saj.
Etimologjinë e fjalës pellazg D’Anzheli e shpjegon nga fjalët pjellë + e bardhë(“Enigma”, fq. 85). Më i ndërlikuar është versioni i Strabon-Mylerit, por më bindës. Etimologjinë e fjalës helen Kola e shpjegon në të njëjtën mënyrë që bën me fjalën ilir, nëpërmjet rrënjës i lartë në dialekt (i lia). Njësoj shpjegohet edhe emri tjetër i Trojës, Ilion (krahaso: Iliada). Termin etrusk D’Anzheli e shpjegon nëpërmjet fjalës së vjetër të shqipes dru në njërin version dhe dushk në tjetrin. Këtu mund të shtojmë edhe të famshmit druidë, që kanë lidhje etnografike me etruskët. Etimologjia e fjalës arbër shpjegohet nga e njëjta rrënjë e lashtë e fjalës pellazg. Ka variante që fjalën shqiptar e nxjerrin nga exibere e latinishtes dhe të tjera që e duan nga shpendi krenar, i lirë e i rrallë, shqipja. Vazhdon të ketë debate mbi këtë, por disa studiues mediokër nuk duan t’i studiojnë edhe kriteret e këtij populli të lashtë, krahas fjalëve shqipe apo joshqipe. Fjalori i njohur i përpunuar Merriam-Webster nuk e përmend fare Gjergj Kastriotin dhe Enver Hoxhën në fletët që ia kushton biografisë (njerëzve të shquar) botërore, ndërkohë që gjejmë aty lloj-lloj udhëheqësi filipinas apo kryetari indian. Mirë këta, po as e njohura Nëna Terezë, që po shpallet edhe shenjtore? Kjo e shpjegon faktin që, në origjinat e fjalëve që fjalori zbulon, gjejmë shumë gjuhë përveç asaj shqipe, a thua se më lart ne dhe mjaft albanologë kemi parë ëndrra syhapur! Kuptojeni, pra, se disa “gjuhëtarë” të sotëm ndikohen (apo duhet thënë paguhen) nga politika të tilla që pësojnë shkatërrime sikur hipoteza pellazgjike të shndërrohet në tezë. Le të rrojë sot historia botërore dhe shqipja të quhet një gjuhë rrugicash e birucash?! Vetëm një mori shkrimesh, diskutimesh, kërkimesh e studimesh mbi gjuhën shqipe do të bëjnë një ditë të mundur një përmbysje të madhe. Andaj sot duhet nxitur kërkimi mbi gjuhën shqipe, dashuria dhe respekti ynë për këtë gjuhë dhe bërja e njohur botës për këtë gjuhë.
E mbyllim me disa emra trojanësh e helenësh, pasardhës të të cilëve ishin ilirët, etërit tanë. Hektori, komandanti trojan ishte njëkohësisht një bujk i shquar. D’Anzheli gjen foljen heq, hek në emrin e tij (kupto: ai që hek barin, kositësi, heqtori). Në fakt, këta janë emra që u kanë mbetur heronjve të lashtësisë, dhe jo emra që u janë vënë në lindje, ashtu sikurse Gonxhe Bojaxhi u njoh më vonë si Nënë Tereza apo sikurse Migjeni, kur lindi, quhej Millosh Nikolla. Këtë e pohon edhe Kola teksa studion emrat e Aleksandrit të Madh apo Demostenit(124). Enea, trojani që shpëtoi pa u vrarë në luftë dhe që u end nëpër Thesali, Epir e Itali para se të formonte atje një qytetërim, zbërthehet nga fjala shqipe end, endem, në dialekt en. Nuk po ndalemi te zbërthimet e Nestorit, Akilit, Kasandrës, Agamemnonit, Paridit, etj., por kini parasysh se të gjithë flasin shqip, njëri më bukur se tjetri.
E njëjta “fatkeqësi” për pseudohistorinë e sotme e pseudogrekët e sotëm ndodh edhe me perënditë e Olimpit. Këta flasin shqip në një masë 99%! Kështu Afërdita nuk ka nevojë për koment, paçka se grekët e sotëm nuk “arrijnë” ta shpjegojnë këtë fjalën e tyre “të pakupimtë” afroditis. As fjalori Merriam-Webster “nuk e di”(fq.40)! Por do t’ua mësojmë ne shqiptarët, të fundmit e atyre që i krijuan këto perëndi. Njësoj Efesti flet shqip, teksa ishte farkëtari i të gjitha veshjeve e armëve për perënditë(krah.: Efesti – e vesh, e mbath). Zeusi, ati i perëndive, flet një shqipe të pastër, teksa duhet gjetur në emrin e tij fillestar Dias, i cili vjen nga folja di, shqyrtimin e së cilës e jep gjerësisht Kola(187-8). Kështu bën edhe Hera(nga erë), Athinaja(nga them, thënë), e me radhë.
Shqipen e hasim edhe në rumanisht, turqisht, arabisht e sllavisht, ndonëse në doza më të vogla. Shqipja flet shumë për ata që kanë sy e veshë. Është e plogësht mundësia që të gjitha këto gjuhë të kenë ndërtuar shqipen; është bash e kundërta. Shembujt që sollëm këtu nuk janë maja e ajsbergut, por vetëm një gjethe peme. S’kishte se si të mos fliste kaq shumë gjuha e atyre burrave që ruajtën këtë Shqipëri, që luftuan për Greqinë, pavarësisht përfundimit, që luftuan mes tyre në Trojë, që u nisën drejt Indisë nën Aleksandrin e Madh, që mbajtën një perandori të tërë romake, që mbajtën ushtrinë e Napoleonit, Garibaldit e sulltanëve, drejtuan Egjiptin, perandorinë osmane e i ranë kryq e tërthor Mesdheut!
Lënda që përmban edhe shembujt e mësipërm po radhitet për një studim gjuhësor mbi etimologjinë. Puna e Çabejt ishte vetëm fillimi. Shqipja do të shkojë aty ku e ka vendin. Neve na del detyrë ta lartngrejmë atë, që nesër të na lartngrejë ajo.
Visi Elbasani - Viti 2003
Dega e gjuhësisë që studion prejardhjen e një fjale, etimologjia, nuk mund të bëjë dot pa shqipen. Mjaft gjuhëtarë evropianë i kanë bishtnuar këtij fakti dhe sot nevojitet të bërit revolucion në etimologji, për hir të së vërtetës. Gjithsesi, nuk kanë munguar gjuhëtarët që e kanë trajtuar rolin e shqipes në fjalëformime. Albanologë si Hahn, Vajgand, Majer, Bop, D’Anzheli, Myler, Zhak, Manjani, Belushi, Falaski, Shuflaj, Kola, Çabej apo Demiraj kanë punuar, kush më shumë e kush më pak, në vazhdën e rilindasve shqiptarë, për të ngritur shqipen nga rrënojat mesjetare. Ka pasur debate shkencore, vazhdon të ketë dhe, në të ardhmen, debati do të bëhet betejë. Përfundimet janë të paparashikueshme, por një gjë dihet mirë: shqipja do të flitet përjetësisht!
Qëllimi parësor i këtij shkrimi është rritja e ndërgjegjësimit ndër shqiptarë për gjuhën e madhe që kemi folur e flasim. Si objekt, do të shohim disa rrënjë shqipe në fjalë të huaja. Nuk do të përmendim këtu zëshmimin, rotacizmin a përngjashmimin, për të lehtësuar gjuhën, por kjo nuk do të thotë se nuk do të dëshmojmë pjesërisht se gjejmë gjurmë të shqipes në disa gjuhë të huaja. Sado i gjejmë sot shpesh mes nesh, ca edhe me tepri, italishtja, spanjishtja, gjermanishtja, anglishtja, rumanishtja, sllavishtja, greqishtja, turqishtja e latinishtja flasin një shqipe të heshtur. Dimë nga historia se fise ilire e pellazge jetonin edhe në Italinë e sotme, përveçse në Ballkan. Njihen mesapët e japygët, por Herodoti përmend se venedikasit ishin me prejardhje ilire (Herodoti, pj.1, fq.196). Vërtet, venetët, paraardhësit e venedikasve, mbajnë në emrin e tyre të lashtë fjalën e lashtë shqipe vend, në dialekt ven. http://www.etymonline.com/index.php?term=Venice&allowed_in_frame=0 Të jetë një rastësi? Ka shumë mundësi. Por edhe studiuesi Aristidh Kola pohon se “…shumë emra italianë sot tregojnë prejardhjen e tyre nga shqiptarët dhe… ilirët e lashtë përbënin hallkën lidhëse midis helenëve dhe romakëve. (“Arvanitasit”, A. Kola, fq. 231)”. Në fakt, po të vëmë re fjalën italiane (dikur latine) gamba, do të shohim se ngjason disi me fjalën tonë këmbë, në dialekt kâm. Gjithashtu, italianët i thonë gola fytit, ndërsa ne kemi fjalën gojë, e cila duket më qartë në foljen ingoiare të italishtes, që do të thotë gëlltis, fus në gojë. Fjala mente e italishtes ngjason me fjalën mend/mendje të shqipes. Të jetë edhe kjo një rastësi? Por rastësi të tjera gjejmë edhe në shumë folje të italishtes, dikur të latinishtes. Kështu creare është e njëjta me foljen tonë krijoj. Por ndërkohë që italianët kanë fjalën testa për kokën, sikurse latinët kishin caput, ne kemi edhe fjalën tjetër krye, në dialekt kre, që duket të jetë rrënja e vërtetë e fjalës së huaj creare. Njësoj ia nxjerrim kryet edhe foljes italiane lavare, që në shqip përputhet me foljen tonë të lashtë laj, me rrënjë la-. Kujt t’ia ketë marrë kujt? Nuk e dimë, por shohim njëherë edhe foljen italiane dare, që është jap e shqipes. Në kohën e kryer të thjeshtë folja jonë bën dha, që është e njëjta rrënjë me italianen da(-re). Edhe folja aprire e italishtes bën hap, në dialekt ap. Pyesni veten, a ka mundësi që folja tjetër e italishtes lasciare[lexo: lashare] t’i jetë dhënë shqipes lëshoj? Duhet dyshuar, se lëshoj e shqipes ka për rrënjë foljen lë. Po sikur të jetë e anasjellta? Edhe folja vestire që i përgjigjet shqipes vesh, mbath duket të ketë për rrënjë foljen tjetër të shqipes vë, në dialekt ve. Po kështu, një tjetër folje e italishtes, smarrire (humbet, vyshket në shqip) duket të ketë foljen tonë marr (prendere në italisht) në trup të saj, që i jep kuptimin humb diçka, marr nga gjendja fillestare. Këtu rastësitë rriten. Por sa rastësi gjejmë në fjalën latine veteranus që e paska prejardhjen nga veter- dhe vetus po të latinishtes, sipas fjalorit të njohur origjinë-shpjegues amerikan Merriam-Webster (botimi 1994)? Edhe ne në shqip e kemi fjalën i vjetër, porsi latinishtja veter, por vitit ne i themi vit ose vjet, çka formon edhe mbiemrin i vjetër, kurse latinët e neolatinët kanë annus për fjalën tonë vit. Të tjera “rastësi” gjejmë edhe në fjalët latine angustus (- i ngushtë), ecce (- qe, ja) e plot të tjera që nuk po i sjellim këtu.
Por gjurmë të shqipes gjejmë edhe në mjaft emra krahinash apo vendesh në Italinë e sotme (se mos vetëm aty!). Rrethinat dhe qyteti i Barit në Itali, vendbanimi i japygëve dikur, është një fushë e tërë, dikur vetëm me… bar. Aty nuk ka asnjë pllajë. Qyteti i Brindizit ndodhet sërish në bregdetin Adriatik. Brindisi në italisht do të thotë dolli, por kemi përshtypjen që dollitë e kohëve të hershme nuk ngreheshin si sot, me gota apo shishe, por me bri, çka duket të jetë edhe rrënja e fjalës italiane për dollinë, brindisi. Nuk dimë ta shpjegojmë faktin që në Itali gjendet një qytezë me emrin Pula (në Sardenjë), por krejt njësoj e gjejmë edhe në bregdetin e Kroacisë, dikur dalmato-liburn (ilir). Për etimologjinë e qytetit të vjetër Trieste, prof. Shaban Demiraj mendon se vjen nga bashkimi fjalor treg-është, dikur trieg-este. Dihet këtu roli tregtar që ka patur e ka ky qytet, si pikë kyçe në Adriatik. Termi Toskanë që gjendet në Itali ngjason me atë Toskëri të shqipes, ndërsa arsyetimin historik të kësaj pse-je e plotëson prof. D’Anzheli. Vullkani Etna në Siçili duket të ketë një emër të lashtë. Ky është një nga më aktivët, dhe nuk pushon edhe sot së shpërthyeri. Kur një trup është shumë i nxehtë, për të shprehemi se ka etje, është mjaft i etur (që këtej dialekti E etuna, e etna). Rrënja et e shqipes formon edhe fjalë të tjera. Moria e fjalëve dyshkronjëshe e dytingujshe të shqipes (si err, dhe, ka, pa, lë, vë, ik e dhjetëra) sjellin zbulime aspak paqësore për gjuhët e sotme evropiane. Edhe fjala terrorist, aq e lakuar dhe “e dashur” për veshët e sotëm botërorë, flet shqip! Terrorist dihet të vijë nga latinishtja terror dhe terrēre që do të thotë frikësoj. Por në shqip kemi edhe fjalën terr ose errësirë, që kanë rrënjë të përbashkët err. Kjo folje shqipe ka edhe kuptimin mbyll, prish, dëmtoj, nxij e gjëra frikësuese si këto, pikërisht tipike për një… terrorist. Kështu shqipja padashur flet sa në OKB, sa në gojë të Bushit e sa në të Papës.
Ndalemi këtu me italishten, për shkak nxënësie, por gjurmë të shqipes gjejmë edhe në emra kafshësh, vendesh, sendesh dhe gjiri fisnor. Latinishtja, gjithsesi, ruhet ende më mirë në gjuhën spanjolle. Fjala spanjolle treque [lexo: treke] përkthehet treg, shkëmbim, ndërkohë që fjala normale spanjolle për tregun është mercado. Spanjollët u thonë buzëve edhe bozo, ndërsa vajzës chica[çika], ashtu si një dialekt yni që i thotë vajzës çikë/-a. Ndërkohë që në spanjisht ngjyrës së bardhë i thonë blanco, pulëbardhës i thonë pardela. Nga gjuhësia shohim se bashkëtingëllorja buzore p është e njëjtë me atë b, me përjashtim të zërit. Njësoj ndodh edhe me ato dhëmbore d e dh, nga ku rrjedh se pardela (në shqip pulëbardhë) është e njëjta gjë me bardhela. Në spanjisht gjejmë edhe fjalën mas, që i përgjigjet shqipes më, në dialekt ma. Kjo “rastësi” spanjolle ka të njëjtat kuptime që ka edhe fjala shqipe. Ajo përdoret edhe si ndajfolje, edhe si pjesëz formuese e shkallëve të mbiemrit, njësoj si në shqip. Sasia e fjalëve të spanjishtes që kanë lidhje me shqipen është krejtësisht e shpjegueshme sikur gjuhëtarët e historianët të marrin parasysh teorinë pellazgjike. Ndër të tjera, ajo thotë se ka pasur lëvizje pellazgësh nga trojet tona për në gadishullin iberik të sotëm, ku një pjesë u ngul aty dhe një tjetër vërshoi drejt Britanisë së sotme (shih Kola dhe D’Anzheli).
Për të mbërritur te gjuha angleze, kjo është e formuar nga një sasi gjuhësh(kelte, gjermanike, nordike, frënge, etj.). Duke pasur gjurmë të latinishtes, në anglisht gjejmë lehtësisht fjalë që përmbajnë rrënjë të shqipes. Po përveç këtyre, gjenden edhe fjalë të tjera larg latinizmave e krejtësisht të ngjashme me shqipen. Demit apo buallit(në dialekt búll) anglezët i thonë bull, ndërsa lopës (apo kaut) i thonë cow[kau]. Fjala vdekje haset në dialekt edhe dekë, deka, kurse në anglisht e gjejmë death [deth]. A mund të jetë një rastësi që folja cry e anglishtes është e njëjtë me qaj të shqipes? Po ta zbërthejmë, folja qaj, siç e ruan gegërishtja, bëhet klaj dhe folja angleze cry lexohet [kraj]. Njësoj gjejmë foljen know[nou] që do të thotë njoh dhe foljen see[sí] që përkthehet shoh (krahaso: shih). Kështu vijojnë edhe folje si stretch [streç] që përkthehet shtriq, shtriqem. Gati të gjitha fjalët e lartpërmendura të anglishtes nuk hasen në gjuhët neolatine. Sërish, ndalemi këtu me anglishten.
Por edhe në gjermanisht, si një nga gjuhët e trungut të ashtuquajtur indoevropian dhe që ka formuar edhe gjuhën angleze, gjejmë fjalë si Milch që është qumështi në shqip. Në fakt, ky ushqim është pikërisht ai që njeriu ua mjel kafshëve, apo, më mirë të themi, ai që milet (krahaso foljen mjel, mil me Milch). Në gjermanisht ekziston edhe folja melken, që përkthehet mjel. Gjejmë edhe folje të shumta, ku spikat folja rennen që përkthehet rend, d.m.th., vrapoj; po t’i heqësh mbaresën tipike gjermane foljes rennen, përftohet forma dialektore e shqipes rend. Kështu kemi ren në shqip dhe ren në gjermanisht, si folje të të njëjtit kuptim, duke u bërë kureshtarë se si u bërtiste Frederiku i Madh ushtarëve të tij për në luftë. Listës sonë të përciptë në këtë shkrim i shtojmë edhe foljet spotten [shpoten], drehen, kapern që përkthehen përkatësisht shpotis, dredh dhe kap. Gjykojeni vetë ngjashmërinë. Për të cituar ndonjë mbiemër të gjermanishtes, po zgjedhim leer, që përkthehet i lirë. Kështu gjendemi në të njëjtin trung me gjermanishten, në atë që njihet si indoevropian, por teza pellazgjike nuk e përmban domosdoshmërisht njohjen e gjuhësisë indoevropiane. Sipas Kolës, gjuha e pellazgëve, etruskëve, helenëve(mos i ngatërro me grekët e sotëm), ilirëve, arbërve dhe shqiptarëve të sotëm, shqipja, nuk ka të përbashkëta me çka mund të quhet “indiane”. Ai nuk pranon lëvizje të hershme popullsish nga India e sotme drejt Ballkanit perëndimor e Mesdheut të tilla që të kenë formuar trungun pellazgjik. Kurse të paktën historia dëshmon për pushtimin territoresh gjermanike nga Perandoria Romake, për përbërjen e së cilës i kemi do fakte. Sidoqoftë, enigmat janë të mëdha dhe dokumentet historike të pakta. Madje Kola shpjegon edhe arsyet në punimin e tij “Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve”, botimi shqip, 2002.
Kurse përsa i takon grekëve të sotëm, ata krenohen me perënditë e tyre të Olimpit, me historitë e Trojës apo me Odisenë. Se si ka përfunduar Greqia e sotme dhe greqishtja e sotme, këtë e dëshmojnë disa studime albanologjike të D’Anzhelisë, Kolës, etj. Se ç’fatkeqësi qe për popullin tonë historia e Greqisë dhe greqishtes së sotme, këtë nuk mund ta tregojmë në pak rreshta, faqe apo libra. Që të vërtetosh se je grek(d.m.th., helen), më parë duhet të provosh se je arvanitas, - pohon Aristidh Kola. Kjo thënie e dyshimtë në dukje është sa e vërtetë, aq edhe rrëqethëse për vetë faktin se si është shkruar (apo duhet thënë shkarravitur[‘b]) historia botërore. Vërtet, greqishtja ka pjesën e saj në formimin e latinishtes apo të anglishtes, por ç’është greqishtja e çfarë e ka formuar atë? Ç’e ndan greqishten e vjetër nga atë të re? Pse fjalori i Isiodit me fjalë homerike(shih Kola, 171-3) ngjan krejt me shqipen dhe aspak me greqishten e sotme? Pse D’Anzheli dhe Kola ranë në të njëjtat përfundime, pa ditur studimet e njëri-tjetrit, të tilla që të pohojnë se Shqipëria dhe Greqia e sotme duhet të ishin metafizikisht i njëjti shtet? Pse sot pjesa më e madhe e shkencëtarëve e kundërshton hipotezën pellazgjike, edhe pse mjaft cepa të Evropës flasin etimologjikisht shqip? Pse transformohen thëniet e Herodotit dhe shtrembërohet Homeri? Përgjigjet janë më në jug të Greqisë dhe diku më në lindje e veri të Ballkanit. Por që të kuptosh të gjitha këto vlerësime, teza e hipoteza, duhet së pari të kuptosh se ku e si gjendet shqipja, vlerat e saj dhe përmasat e saj.
Etimologjinë e fjalës pellazg D’Anzheli e shpjegon nga fjalët pjellë + e bardhë(“Enigma”, fq. 85). Më i ndërlikuar është versioni i Strabon-Mylerit, por më bindës. Etimologjinë e fjalës helen Kola e shpjegon në të njëjtën mënyrë që bën me fjalën ilir, nëpërmjet rrënjës i lartë në dialekt (i lia). Njësoj shpjegohet edhe emri tjetër i Trojës, Ilion (krahaso: Iliada). Termin etrusk D’Anzheli e shpjegon nëpërmjet fjalës së vjetër të shqipes dru në njërin version dhe dushk në tjetrin. Këtu mund të shtojmë edhe të famshmit druidë, që kanë lidhje etnografike me etruskët. Etimologjia e fjalës arbër shpjegohet nga e njëjta rrënjë e lashtë e fjalës pellazg. Ka variante që fjalën shqiptar e nxjerrin nga exibere e latinishtes dhe të tjera që e duan nga shpendi krenar, i lirë e i rrallë, shqipja. Vazhdon të ketë debate mbi këtë, por disa studiues mediokër nuk duan t’i studiojnë edhe kriteret e këtij populli të lashtë, krahas fjalëve shqipe apo joshqipe. Fjalori i njohur i përpunuar Merriam-Webster nuk e përmend fare Gjergj Kastriotin dhe Enver Hoxhën në fletët që ia kushton biografisë (njerëzve të shquar) botërore, ndërkohë që gjejmë aty lloj-lloj udhëheqësi filipinas apo kryetari indian. Mirë këta, po as e njohura Nëna Terezë, që po shpallet edhe shenjtore? Kjo e shpjegon faktin që, në origjinat e fjalëve që fjalori zbulon, gjejmë shumë gjuhë përveç asaj shqipe, a thua se më lart ne dhe mjaft albanologë kemi parë ëndrra syhapur! Kuptojeni, pra, se disa “gjuhëtarë” të sotëm ndikohen (apo duhet thënë paguhen) nga politika të tilla që pësojnë shkatërrime sikur hipoteza pellazgjike të shndërrohet në tezë. Le të rrojë sot historia botërore dhe shqipja të quhet një gjuhë rrugicash e birucash?! Vetëm një mori shkrimesh, diskutimesh, kërkimesh e studimesh mbi gjuhën shqipe do të bëjnë një ditë të mundur një përmbysje të madhe. Andaj sot duhet nxitur kërkimi mbi gjuhën shqipe, dashuria dhe respekti ynë për këtë gjuhë dhe bërja e njohur botës për këtë gjuhë.
E mbyllim me disa emra trojanësh e helenësh, pasardhës të të cilëve ishin ilirët, etërit tanë. Hektori, komandanti trojan ishte njëkohësisht një bujk i shquar. D’Anzheli gjen foljen heq, hek në emrin e tij (kupto: ai që hek barin, kositësi, heqtori). Në fakt, këta janë emra që u kanë mbetur heronjve të lashtësisë, dhe jo emra që u janë vënë në lindje, ashtu sikurse Gonxhe Bojaxhi u njoh më vonë si Nënë Tereza apo sikurse Migjeni, kur lindi, quhej Millosh Nikolla. Këtë e pohon edhe Kola teksa studion emrat e Aleksandrit të Madh apo Demostenit(124). Enea, trojani që shpëtoi pa u vrarë në luftë dhe që u end nëpër Thesali, Epir e Itali para se të formonte atje një qytetërim, zbërthehet nga fjala shqipe end, endem, në dialekt en. Nuk po ndalemi te zbërthimet e Nestorit, Akilit, Kasandrës, Agamemnonit, Paridit, etj., por kini parasysh se të gjithë flasin shqip, njëri më bukur se tjetri.
E njëjta “fatkeqësi” për pseudohistorinë e sotme e pseudogrekët e sotëm ndodh edhe me perënditë e Olimpit. Këta flasin shqip në një masë 99%! Kështu Afërdita nuk ka nevojë për koment, paçka se grekët e sotëm nuk “arrijnë” ta shpjegojnë këtë fjalën e tyre “të pakupimtë” afroditis. As fjalori Merriam-Webster “nuk e di”(fq.40)! Por do t’ua mësojmë ne shqiptarët, të fundmit e atyre që i krijuan këto perëndi. Njësoj Efesti flet shqip, teksa ishte farkëtari i të gjitha veshjeve e armëve për perënditë(krah.: Efesti – e vesh, e mbath). Zeusi, ati i perëndive, flet një shqipe të pastër, teksa duhet gjetur në emrin e tij fillestar Dias, i cili vjen nga folja di, shqyrtimin e së cilës e jep gjerësisht Kola(187-8). Kështu bën edhe Hera(nga erë), Athinaja(nga them, thënë), e me radhë.
Shqipen e hasim edhe në rumanisht, turqisht, arabisht e sllavisht, ndonëse në doza më të vogla. Shqipja flet shumë për ata që kanë sy e veshë. Është e plogësht mundësia që të gjitha këto gjuhë të kenë ndërtuar shqipen; është bash e kundërta. Shembujt që sollëm këtu nuk janë maja e ajsbergut, por vetëm një gjethe peme. S’kishte se si të mos fliste kaq shumë gjuha e atyre burrave që ruajtën këtë Shqipëri, që luftuan për Greqinë, pavarësisht përfundimit, që luftuan mes tyre në Trojë, që u nisën drejt Indisë nën Aleksandrin e Madh, që mbajtën një perandori të tërë romake, që mbajtën ushtrinë e Napoleonit, Garibaldit e sulltanëve, drejtuan Egjiptin, perandorinë osmane e i ranë kryq e tërthor Mesdheut!
Lënda që përmban edhe shembujt e mësipërm po radhitet për një studim gjuhësor mbi etimologjinë. Puna e Çabejt ishte vetëm fillimi. Shqipja do të shkojë aty ku e ka vendin. Neve na del detyrë ta lartngrejmë atë, që nesër të na lartngrejë ajo.
Visi Elbasani - Viti 2003
Fizikanti shqiptar nga Kosova: Ajnshtajni ka gabuar në teorinë e relativitetit
Madje, Shukri Klinaku, profesor i fizikës në Fakultetin e Edukimit në Universitetin e Prishtinës, i ka mbledhur të gjitha “gabimet” e Ajnshtajnit në një libër, të cilin e ka promovuar ditën e djeshme në Bibliotekën Kombëtare dhe Universitare të Kosovës.
Në librin e tij “Lëvizja relative, shpjegimi i drejtë dhe gabimet e Ajnshtajnit”, Klinaku pretendon se me argumentimet e tij hedh poshtë teoritë e gjeniut të fizikës.
Sipas tij, argumentet kundër teorisë speciale të relativitetit, që thotë se koha rrjedh më ngadalë në sistemin që lëviz, trupat shkurtohen në drejtim të lëvizjes dhe masa e trupit rritet me rritjen e shpejtësisë së tij, janë të shumta.
Klinaku pretendon se skicat e punimet e Ajnshtajnit dhe të tjerëve që përkrahin idetë e tij në shumë raste janë pa shpjegim.
“TSR-ja e ka futur fizikën në një rrugë të gabuar. E ka kthyer prapa. Janë ndërtuar fusha të ‘studimit’ pa bazë shkencore”, ka thënë ai. Sipas tij, rrënimi i kësaj piramide do ta lironte fizikën dhe do të hapte horizonte shumë të dobishme për shkencën. Klinaku thotë se nuk e hedh poshtë kontributin e Ajnshtanit në fizikë, por me teorinë speciale të relativitetit ka gabuar. E kundërargumentet e kësaj teorie, sipas Klinakut, janë në librin e tij që ofron shembuj praktikë se ku është gabuar. Në prezantimin e librit të tij, Klinaku ka prezantuar përmes shembujve dhe ekuacioneve fizike gjithë atë që, sipas tij, shpërfaq gabimin e Ajnshtajnit.
“Nxënësit sot janë të bombarduar me fotografitë dhe citatet e Ajnshtajnit. Ai mund të jetë gjeni dhe që i ka ndihmuar botës sikurse Ptolemeu, por me TRS-në ka gabuar”, ka thënë ai. “TRS-ja dhe përgjithësisht teoria e relativitetit e Albert Ajnshtajnit do të bien”.
Por në cilën ditë do të rrëzohet kjo teori, sipas Klinakut, do të varet nga ajo se sa do të mund të “qëndrojnë të barrikaduar relativistët që tani kanë pushtetin në fizikë”, përballë argumenteve gjithnjë e më të qarta kundër kësaj teorie.
(Koha.net)
Subscribe to:
Posts (Atom)