Gjashtë agjensitë e spiunazhit më të famshme në botë

Me përfundimin e Luftës së Ftohtë, CIA nuk kishte ndonjë rival. Por kjo është e gabuar. Agjensitë e spiunazhit janë gjithnjë e më të zëna se kurrë ndonjëherë tjetër. Ato thjesht kanë ndryshuar emër, strategji dhe prioritete, por kurrë nuk kanë hequr dorë nga destinacioni i tyre.

Në fakt duke filluar që nga ridimensionimi i shërbimeve sekrete ruse, i cili tani ka për detyrë ruajtjen e interesave tregtare të Rusisë, duke vazhduar më tej me ato kineze me spiunazhin industrial, indiane dhe pakistaneze të impenjuara në destabilizimin e njëra-tjetrës dhe më pas me Britaninë e Madhe dhe Izraelin në luftën kundër terroristëve islamikë.

Shërbimi Inteligjencës të Huaj (SVR)
Vendi: Russia
Zona e kompetencave: Zyrtarisht, antiterrorizm dhe mbrojtja e interesave të tregtisë ruse.Jozyrtarisht, konsolidimi i pushtetit politik.
Aktivitetet: Rusia ka një traditë të mrekullueshme spiunazhi që daton që nga era cariste. Pas kolapsit të Bashkimit Sovietik, e gjithpushtetshmja e dikurshme KGB, u thërmua në organizata të ndryshme të vogla me kompetenca shumë të limituara. Që kur ish-agjenti i KGB, Vladimir Putin mori pushtetin, sidoqë të jetë, SVR ose Sluzhba Vneshney Razvedk, siç është e njohur në Rusi, ka rekuperuar shumë nga e kaluara e saj. Spiunazhi rus brenda Shteteve të Bashkuara, tani është kthyer në nivelet e Luftës së Ftohtë, besojnë zyrtarët amerikanë. Peter Earnest, drejtori ekzekutiv i Muzeumit Ndërkombëtar të Spiunazhit në Uashington, i cili ka luajtur me shumë zgjuarsi me KGB-në ndërkohë që ishte operativ i CIA-s për më shumë se tre dekada, ndan këtë vlerësim. “Ata janë aq të rëndësishëm sot, sa edhe në të kaluarën, në mos edhe më shumë” thotë ai.

Ministria e Sigurisë së Shtetit
Vendi: Kina
Zona e kompetencave: Spiunazh industrial dhe analizë datash, siguria e brendshme.
Aktivitetet: MSS është e strukturë e mbyllur si ajo e KGB-së sovjetike, dhe është përgjegjëse për sigurinë e brendshme dhe spiunazhin e huaj. Aktivitetet e saj jashtë vendit besohet se janë të përqendruara në mënyrë agresive kundër Shteteve të Bashkuara, veçanërisht në sektorin e saj të industrisë së teknologjisë së lartë dhe teknologjisë ushtarake. Në vend që të mbështetet në një grusht të vogël agjentësh, MSS ka një aset potencial të inteligjencës dhe mbledh të inteligjencë në sistemet e reja të armëve me shumë kujdes me kalimin e kohës përmes kontakteve personale. “Spiunazh kinez është i ndryshëm nga ai Perëndimor”, thotë Earnest. “Ne shkojmë pas sekreteve ndonjëherë; ata shkojnë pas numrave. Ata mbledhin nga pak copa të vogla dhe i vënë atë së bashku. "Burimet shpesh nuk e kuptojnë se kanë bashkëpunuar me një mision spiun të huaj, dhe mijëra diplomatë kinezë, studentët dhe njerëzit e biznesit që udhëtojnë në Perëndim, çdo vit bëjnë spiunin i cili është tepër e vështirë për ta zbuluar.

Kërkimi dhe Krahu i Analizës
Vendi: India
Zona e kompetencave: Destabilimi i Pakistanit
Aktivitetet: RAW ishte themeluar në vitin 1968 veçanërisht për të kundërshtuar mbështetjen e grupeve militante pakistaneze në Indi, por gjatë viteve ajo është rritur është bërë një nga shërbimet më të mira botërore të zbulimit, me veprimtari të gjerë duke filluar nga Pakistani, Sri Lanka, Nepal, Bangladesh dhe vende të tjera. Është veçanërisht aktive në Bangladesh, ku ajo luajti një rol kyç në lëvizjen e këtij vendi për pavarësinë nga Pakistani. Autoritetet pakistaneze shpesh fajësojnë RAW për sulme terroriste në vendin e tyre. Edhe pse këto akuza kanë mungesë provash, RAË nuk kanë një histori për mbështetjen e grupeve militante në Kashmir, Afganistan, dhe Sri Lanka. Vitet e fundit nuk ka qenë të lehta për RAW. Në vitin 1996, RAW ishte e implikuar në një skandal që përfshin dhurimin e paligjshëm të fondeve në fushatat e kongresit të SHBA.

SHËRBIMI i INTELIGJENCËS
Vendi: Pakistan
Zona e kompetencave: Destabilizimi i Indisë
Aktivitetet: Ndonjëherë është i përshkruar si një shtet brenda një shteti praktikisht pa kontroll, ISI është i mirënjohur për kontrollin e rreptë që ai ushtron mbi politikën e Pakistanit dhe roli i saj në mbrojtjen ushtarake nga opozita e brendshme. Por, ISI ka qenë gjithashtu i akuzuar se ka luajtur të dyja palët në luftën globale kundër terrorizmit, dhe bashkëfajësi jashtë vendit. Me propagandën antipërhapje indiane në Kashmir apo financimin e separatistëve sik në Punjab, ISI ka dëmtuar vazhdimisht stabilitetin në Indi për dekada. India e ka akuzuar ISI për përfshirje në dhjetëra sulme terroriste gjatë viteve, duke përfshirë sulmet në Mumbai të vitit 2006 që vrau 187 vetë. Në të njëjtën kohë, ISI ka punuar me SHBA dhe aleatët për të luftuar Al Kaedën dhe Talibanët brenda Pakistanit.

SHËRBIMI INTELIGJENT SEKRET (MI6)
Vendi: Britania
Zona e kompetencave: Antiterrorizëm, nostalgjia e James Bond
Aktivitetet: Pas një dekade të shkurtimeve buxhetore gjatë "ndarjes së paqes" vitet e pas Luftës së Ftohtë, shërbimi sekret i Madhërisë së Saj u kapur disi i papërgatitur për sfidat e luftës kundër terrorizmit. Më 9 / 11, vetëm 30 prej agjentëve 1.600 të MI6 ishin duke punuar ne luftën kundër terrorizmit. Që atëherë, agjencia ka qenë mbi të gjitha një blitz i rrufeshëm rekrutimesh që përfshin masa të padëgjuar më parë, të tilla si marrja e reklamave në gazeta dhe i lejon agjentët për të dhënë intervista. Kjo është shumë larg nga koha e luftës së Ftohtë, kur rekrutët e fshehtë u veçuan nga Oksfordi dhe Kembrixhi si më të mirët dhe të shkëlqyerit për punën e shërbimit të fshehtë. Pavarësisht bukurisë së ofensivës, MI6 ka qënë e sulmuar nga mediat britanike për marrjen pjesë në torturimin e terroristëve të dyshuar sëbashku me CIA-n jashtë vendit. Zyrtarët e Kremlinit kanë akuzuar gjithashtu MI6 se është duke u përpjekur të influencojë politikën e brendshme të Rusisë. Aktivitetet e MI6 nuk mund të jenë aq ekspansive siç ishin dikur, por Earnest e karakterizon këtë si "një ndryshim në prioritetet” ndaj terrorizmit të Lindjes së Mesme, "në vend të një rënie."

Mossad
Vendi: Izrael
Zona e kompetencave: Luftimi kundër terriorizmit islamik, evakuimi i refugjatëve hebre.
Aktivitetet: Që kur u themelua në vitin 1951, "Instituti," siç përkthehet në gjuhën angleze, ka fituar një reputacion për aftësi të jashtëzakonshme dhe agresivitet në luftën kundër armiqve të Izraelit. Disa nga arritjet e saj më të dukshme përfshijnë rrëmbimin liderit nazist Adolf Eichmann nga Argjentina në vitin 1960, vrasjen e planifikuesve të vrasjeve në Olimpiadën e Mynih 1972, dhe vrasjen e një operativ të lartë të Hamasit me një celular që shpërtheu në vitin 1996. Mossad ka qenë aktiv edhe gjatë viteve në përpjekje për të ndihmuar refugjatët hebrenj të cilët kërkojnë të emigrojnë në Izrael, duke përfshirë edhe trasportin ajror sekret të mijëra hebrenjve etiopian në "Operacionin Moisiu" në vitin 1984. Mossad ka bërë disa lëvizje drejt një transparence dhe hapje më të madhe në vitet 1990, duke përfshirë publikimin e emrit të drejtorit të saj për herë të parë.

T. Observer

Regjistrimi fetar: Berisha i dytë po bën tradhti kombëtare

Nisma e qeverisë për të "kataloguar" shqiptarët në bazë të ndarjeve fetare dhe etnisë ka gjetur kundërshtime të forta te bota akademike shqiptare, e cila e konsideron si plotësimin e ëndrrës së vjetër greke për marrjen e territoreve shqiptare.


Nëse një gjë e tillë do të ndodhë, atëherë Greqia do të kërkojë atë që ajo e quan Vorio-Epir. Historiani Pëllumb Xhufi komenton nismën e re të qeverisë, duke e konsideruar si një tradhti kombëtare.

Z. Xhufi, si e vlerësoni nismën e qeverisë për regjistrimin e popullsisë mbi baza etnike dhe fetare?


E konsideroj tradhtinë e radhës ndaj interesave të vendit, një lëshim të turpshëm ndaj presioneve të qarqeve nacionaliste greke, zyrtare e jo zyrtare, që kërkojnë të zbatojnë deri në një projektin nacionalist të tjetërsimit të Shqipërisë së Jugut ("Vorio-Epiri").


Regjistrimi i popullsisë mbi baza etnike e fetare ishte një ndër 6 pikat e ultimatumit që ish-kryeministri grek Miçotaqis i paraqiti në korrik 1993 Berishës së Parë. Berisha i Dytë, deri më sot, kishte zbatuar pesë nga gjashtë pikat, madje në 2009 i bëri së bijës së Miçotaqisit, zonjës Bakojanis, një dhuratë të papritur, marrëveshjen për faljen e hapësirës detare, që babai i saj nuk kishte guxuar ta kërkonte në 1993.


Dhe, pikërisht dje, qeveria Berisha, nëpërmjet një zëdhënësi të denjë për kësi lloj kumtesh, njoftoi nisjen e procesit për realizimin e pikës 6 të ultimatumit Miçotaqis: regjistrimin e popullsisë me përcaktim të kombësisë e të besimit.


Shqipëria, që me kushtetutë vetë-shpallet shteti i qytetarëve pa dallim kombësie e besimi, detyrohet tani, nën presionin grek, të zbresë në nivelin e një shteti që vendos shenja dallimi midis shtetasve të vet.


Në Evropën moderne mbizotëron koncepti i shtetit të qytetarëve, pa përcaktime të karakterit etnik apo fetar. Vërtet, në vendin fqinj Kushtetuta heq një dallim të qartë midis "grekëve" dhe "ortodoksëve", nga njëra anë, dhe "të tjerëve", nga ana tjetër, të cilët "të tjerë", ndryshe nga "grekët" e nga "ortodoksit", nuk kanë të drejtë të vetë-identifikohen, të organizohen në parti e shoqata e të punësohen në sektorin publik.


Por, Greqia nuk është një rast për t'u marrë shembull për standarde të të drejtave të njeriut e të minoriteteve: në fakt, ka refuzuar edhe të njohë konventat përkatëse të Këshillit të Evropës.


Ndaj, duke marrë në konsideratë edhe të tjera punë të errëta që qeveria Berisha ka kryer gjatë këtyre viteve (marrëveshja e kufirit detar, protokolli për varrezat e ushtarëve grekë, hapja e shkollave greke në vende nevralgjike, si Himarë, Korçë etj.), gjykoj se kemi të bëjmë me një shitje të interesave të vendit, e pra me një shkelje tjetër të rëndë të Kushtetutës. Diku e kam quajtur edhe "tradhti kombëtare", dhe e tillë është.


Çfarë sjell, sipas jush, kjo ndarje në marrëdhëniet mes shqiptarëve?


Nuk besoj se do të sjellë ndonjë dramë në marrëdhëniet mes shqiptarëve. Ata shqiptarë, që për arsye materiale e njerëzore, do të pranonin të vetë-deklaroheshin si "grekë", do të vazhdonin edhe më tej të ndjeheshin shqiptarë.


Por, nëse vërtet qeveria shqiptare do t'i shkojë deri në fund marrëzisë së saj, d.m.th., do lejojë që kombësia të njihet e të regjistrohet si e tillë vetëm mbi bazë të deklarimit, pa marrë në konsideratë elementët e tjerë objektivë, familjarë, historikë, anagrafikë etj., atëherë do të lindin probleme të rënda, që nuk lëndojnë "sedrën" kombëtare të njërit apo të tjetrit, por integritetin e shtetit shqiptar dhe vetë sigurinë kombëtare.


Qeveria shqiptare, kjo e Berishës, po merr mbi shpatulla një përgjegjësi të rëndë, atë të sajimit artificial të një minoriteti grek të paqenë, prej 100, 200, 300 apo 400 mijë personash.


Dhe atëherë, Shqipëria duhet të fillonte një "jetë të re": pikë së pari do të duhej të ripagëzohej si një shtet multietnik, do të duhej të nënshkruante me Dulen një marrëveshje si ajo e Ohrit, do të duhej të paguante me buxhetin e shtetit helenizimin e shqiptarëve të vetë-deklaruar si grekë, do të duhej të kishte grek presidentin ose kryeministrin e një mori të tërë ministrash.


Kur them "grek", e kam fjalën për grekë të thekur të tipit Bollano e Ksera, që janë gati të fshijnë nga harta jo më Jugun, por gjithë Shqipërinë.


Historiani Godo thekson se kjo ndarje sjell rivalitete fetare, sipas jush, a është e mundshme një e gjë e tillë?


Sigurisht, nga një deklarim nën presion i kombësisë dhe i besimit, edhe harta fetare e Shqipërisë do të ndryshojë rrënjësisht.


Prej plot 20 vjetësh, Athina ka ushqyer te shqiptarët një refleks të kushtëzuar: kush deklarohet "vorioepirot" dhe kush ndërron emrin dhe fenë, i ka shanset për të marrë një vizë, për të marrë një dokument, për të marrë një pension.


Pra, veç shtimit ireal të numrit të "grekëve", do të kishim edhe një proces paralel të një proselitizmi të detyruar. Dhe të mendosh, që në Greqi proselitizmi ndalohet nga vetë Kushtetuta e atij vendi.


Në ç'mënyrë mund të sjellë rivalitete fetare, regjistrimi i popullsisë mbi këtë bazë?

Së pari, rivalitetet fetare në Shqipëri nuk kanë qenë asnjëherë "endogjene": ato janë inspiruar nga politikanë e klerikë të huaj.


Ky është një mësim i patundur i historisë. Sigurisht, një regjistrim i tillë, plot prapaskena e prapamendime, do t'i jepte dorë krejtësisht të lirë qarqeve antishqiptare, brenda dhe jashtë Shqipërisë, për të mbjellë ndasi, mëri, armiqësi mes vetë shqiptarëve. Është një punë që e kanë bërë përherë, dhe jo pa rezultate.


Por, edhe në këtë kuptim, përgjegjësia e autoriteteve shqiptare do të jetë e jashtëzakonshme: me një regjistrim të tillë ato i bëjnë një atentat të rëndë kohezionit shoqëror e moral të popullit shqiptar.

Shekulli

Lind qingji me fytyrë njeriu !!!

Një dele polli një qingj të ngordhur me fytyrë të ngjashme me atë të njeriut. Qingji lindi në një fshat jo larg Izmirit, Turqi.

Erhan Elibol, veteriner, e realizoi lindjen me nje prerje Cezariane per te nxjerre qingjin por u tmerrua kur pa tiparet e fytyres te cilat ngjanin tmerresisht me ato te njeriut.

“Kam pare mutacione ne lope dhe dele edhe me pare. Kam pare qingja me nje sy, me dy koka, me 5 kembe. Por kur pash kete rast, nuk po u besoja syve.,”tha veterineri 29 vjecar.

Qingji kishte tipare njerezore ne koke – syte, hunda dhe goja – vetem veshet ishin te deles.

Veterineret thone se mutacione te rralla ndodhin zakonisht kur ushqimi i deleve ka teprice te vitamines A, raporton CNN Turk.

Nje kec ne Zimbabwe ka lindur me tipare te kokes se njeriut ne Shtator 2009 dhe jetoi per disa ore por fshataret e frikesuar e dogjen ate.

Kryebashkiakju i provinces ku lindi keci i deformuar tha se keci i vogel ishte frut i nje lidhje jo natyrore midis dhise dhe nje njeriu.

Burimi i informacionit : http://english.pravda.ru/science/mysteries/12-01-2010/111621-sheep_human_face-0

Si të "djallëzuar" që jemi, mendja të shkon domosdo tek bariu... (S.I)

Teoritë më çuditshme të fundit të botës

Apokalipsi është kthyer në temën më të diskutuar të dekadës së fundit. Sa ndryshon e vërteta nga filmat mbi shkatërrimin e jetës në tokë ?

Teoritë e fundit të botës duket se gëlojnë kohët e fundit. E filmi 2012 që është shfaqur së fundmi në kinema i ka ndezur akoma më shumë fatalistët shpresëplotë. Por, cilat janë teoritë më të çuditshme të përfundimit të jetës në planetin tonë? Teoria e planetit misterioz X ka disa kohë që është zbuluar. Supozohet që planeti X të jetë rreth 100 herë më i madh se toka dhe me një orbitë masive prej 3600 vjetësh. Dhe kur të afrohet nëpërmjet sistemi të brendshëm diellor mund të shkaktojë katastrofë kataklizmike në planetin tonë. Ai është aq masiv sa mund t’i kthejë polet e tokës në anë të kundërta, ose dhe të ndalojë rrotullimin e saj. Efekti serë është një prej gjërave, së cilës i jemi drejtuar. Në disa dekada klima jonë mund marrë fund. Temperaturat mund të rriten me shpejtësi duke shkrirë akujt dhe duke e kthyer klimën e planetit tonë të krahasueshme me atë të Venusit. Të gjithë kemi njohuri për ngrohjen globale dhe në dhjet vjetët e fundit nuk ka pasur gazetë që s’ka shkruar diçka për të thuajse çdo ditë. Në botën ku jetojmë ne perceptojmë realen. Ashtu si filmi “The Matrix” ne jemi vetëm simulim. Teoria Matrix pretendon se fakti që universi është i rregulluar në mënyrë aq precize për të ndihmuar jetën është një koincidencë astronomike. Marrim për shembull forcën brenda atomeve bërthamore. Nëse forca brenda tyre bëhet vetëm pak më e shpejtë atëherë nuk ekzistojmë më. Siç dihet, ka shumë meshkuj dhe femra që nuk mund të sjellin në jetë fëmijë. Por numri i këtyre njerëzve po rritet akoma më shumë dhe me shpejtësi të frikshme. Specialistët kanë parashikuar se ky është një problem serioz për të ardhmen e specieve tona. Një prej arsyeve të shterpësisë është ndotja. Një tjetër është se evolucioni ka vendosur se kush mund të ketë fëmijë dhe kush jo. Dhe rezulton se kjo është një zhdukje e avashtë e njerëzve. Kolapsi i vakumit të kuantit sugjeron se shkencëtarët do të shkatërrojnë planetin. Vitin e kaluar ishte në të gjitha lajmet dhe mendohej se vakumi i kuantit mund të shkatërronte planetin. Në fakt ky është gabim, sepse ai nuk mund të shkatërrojë vetëm planetin, por gjithë universin. E mira është se vakumi i kuantit mund ta fshijë faqen nga vendi i saj në një sekond e shkatërrimi nuk do jetë i dhimbshëm. konstanteve, “konstantja e strukturës së përsosur” duke se po zmadhohet gjithnjë e më shumë. Kjo nxiti një debat masiv në fizikë, i cili vazhdon sot e kësaj dite, ndërkohë që ka të dhëna se konstante të tjera po lëvizin. Kjo do të thotë se universi mund të marrë fund. Të gjithë yjet të shuhen në sekonda dhe gjithçka të errësohet. Shumë gjëra të çuditshme mund të ndodhin më pas. Zhdukja është një prej teorive që vjen nga goja e zyrtarëve të lartë të Kombeve të Bashkuara, agjencive qeveritare dhe shkencëtarëve dhe është në disa raporte që asnjë njeri i thjeshtë s’mund t’i lexojë. Kjo thonë se në tre gjenerata bota do ketë një të tretën e popullsisë që ka tani. Dhe se do vijë duke u pakësuar. Nuk bëhet fjalë për një virus. As për ndonjë kometë. Puna është se njerëzit nuk do kenë më fëmijë. Sepse me përmirësimin e kushteve të jetesës dhe teknologjisë nevoja për fëmijë do zhduket. Çështja e drithit mund të duket shumë idiote, por merret shumë seriozisht nga shkencëtarët. Një ditë planeti jonë do mbulohet krejtësisht nga gruri. Ushqimi i vetëm do jetë buka. Drithërat do zënë vendin e çdo lloj të mbjelle tjetër dhe pyjet do kthehen në fusha të mëdha drithi e toka si pasojë do kthehet në një shkretëtirë të madhe pej drithi. Kjo për arsye se biologët besojnë se një ditë raca njerëzore do krijojë GM, nënën e të gjithë drithërave, e cila do i japë fund njerëzimit. Teksa teknologjia bën progres gjithçka bëhet më e vogël. Shumë shpejt ne do hyjmë në mbretëritë e teknologjisë nano. Nanobotët do jenë robotë mikroskopikë të ndërtuar për të bërë çdo lloj detyre, veçanërisht në fushën mjekësore. Ato do jenë në gjendje të rivendosin atomet dhe të bëjnë ujë nga rëra. Por e vetmja mënyrë për t’i bërë është të përdorësh nanobotët në mënyrë që ato të kopjojnë botën. Por nëse padashur një prej tyre flaket tutje, brenda 72 orësh çdo atom në tokë do jetë kthyer në Nanobot.

Rreziku nga planeti X
Teoria e planetit misterioz X ka disa kohë që është zbuluar. Supozohet që planeti X të jetë rreth 100 herë më i madh se toka dhe me një orbitë masive prej 3600 vjetësh. Dhe kur të afrohet nëpërmjet sistemi të brendshëm diellor mund të shkaktojë katastrofë kataklizmike në planetin tonë. Ai është aq masiv sa mund t’i kthejë polet e tokës në anë të kundërta, ose dhe të ndalojë rrotullimin e saj.

Efekti serë
Ky është një prej gjërave, së cilës i jemi drejtuar. Në disa dekada klima jonë mund marrë fund. Temperaturat mund të rriten me shpejtësi duke shkrirë akujt dhe duke e kthyer klimën e planetit tonë të krahasueshme me atë të Venusit. Të gjithë kemi njohuri për ngrohjen globale dhe në dhjet vjetët e fundit nuk ka pasur gazetë që s’ka shkruar diçka për të thuajse çdo ditë.

Matrix
Në botën ku jetojmë ne perceptojmë realen. Ashtu si filmi “The Matrix” ne jemi vetëm simulim. Teoria Matrix pretendon se fakti që universi është i rregulluar në mënyrë aq precize për të ndihmuar jetën është një koincidencë astronomike. Marrim për shembull forcën brenda atomeve bërthamore. Nëse forca brenda tyre bëhet vetëm pak më e shpejtë atëherë nuk ekzistojmë më.

Problemi i shterpësisë
Siç dihet, ka shumë meshkuj dhe femra që nuk mund të sjellin në jetë fëmijë. Por numri i këtyre njerëzve po rritet akoma më shumë dhe me shpejtësi të frikshme. Specialistët kanë parashikuar se ky është një problem serioz për të ardhmen e specieve tona. Një prej arsyeve të shterpësisë është ndotja. Një tjetër është se evolucioni ka vendosur se kush mund të ketë fëmijë dhe kush jo. Dhe rezulton se kjo është një zhdukje e avashtë e njerëzve.

Përplasja diellore
Xhuxhi i Kuq mund të shihet me sy të lirë. Me kalimin e kohës do bëhet më i dukshëm dhe një ditë do të na godasë. Jo në mënyrë direkte, por aq sa për të shkatërruar sistemin tonë diellor. Ose duke e shkatërruar krejtësisht nga graviteti ose duke goditur renë Oort. Reja Oort është një mbase e madhe pluhuri solar, akulli dhe shkëmbinjsh me përmasa planetësh. Mund të imagjinohet çfarë ndodh pas përplasjes.

Kolapsi i vakumit të kuantit
Kolapsi i vakumit të kuantit sugjeron se shkencëtarët do të shkatërrojnë planetin. Vitin e kaluar ishte në të gjitha lajmet dhe mendohej se vakumi i kuantit mund të shkatërronte planetin. Në fakt ky është gabim, sepse ai nuk mund të shkatërrojë vetëm planetin, por gjithë universin. E mira është se vakumi i kuantit mund ta fshijë faqen nga vendi i saj në një sekond e shkatërrimi nuk do jetë i dhimbshëm.

Rritja e konstanteve
Në vitin 2001 fizikanët zbuluan diçka të çuditshme. Një prej konstanteve, “konstantja e strukturës së përsosur” duke se po zmadhohet gjithnjë e më shumë. Kjo nxiti një debat masiv në fizikë, i cili vazhdon sot e kësaj dite, ndërkohë që ka të dhëna se konstante të tjera po lëvizin. Kjo do të thotë se universi mund të marrë fund. Të gjithë yjet të shuhen në sekonda dhe gjithçka të errësohet. Shumë gjëra të çuditshme mund të ndodhin më pas.

Zhdukja
Zhdukja është një prej teorive që vjen nga goja e zyrtarëve të lartë të Kombeve të Bashkuara, agjencive qeveritare dhe shkencëtarëve dhe është në disa raporte që asnjë njeri i thjeshtë s’mund t’i lexojë. Kjo thonë se në tre gjenerata bota do ketë një të tretën e popullsisë që ka tani. Dhe se do vijë duke u pakësuar. Nuk bëhet fjalë për një virus. As për ndonjë kometë. Puna është se njerëzit nuk do kenë më fëmijë. Sepse me përmirësimin e kushteve të jetesës dhe teknologjisë nevoja për fëmijë do zhduket.

Çështja e drithit
Çështja e drithit mund të duket shumë idiote, por merret shumë seriozisht nga shkencëtarët. Një ditë planeti jonë do mbulohet krejtësisht nga gruri. Ushqimi i vetëm do jetë buka. Drithërat do zënë vendin e çdo lloj të mbjelle tjetër dhe pyjet do kthehen në fusha të mëdha drithi e toka si pasojë do kthehet në një shkretëtirë të madhe pej drithi. Kjo për arsye se biologët besojnë se një ditë raca njerëzore do krijojë GM, nënën e të gjithë drithërave, e cila do i japë fund njerëzimit.

Hipoteza e “Grey Goo”
Teksa teknologjia bën progres gjithçka bëhet më e vogël. Shumë shpejt ne do hyjmë në mbretëritë e teknologjisë nano. Nanobotët do jenë robotë mikroskopikë të ndërtuar për të bërë çdo lloj detyre, veçanërisht në fushën mjekësore. Ato do jenë në gjendje të rivendosin atomet dhe të bëjnë ujë nga rëra. Por e vetmja mënyrë për t’i bërë është të përdorësh nanobotët në mënyrë që ato të kopjojnë botën. Por nëse padashur një prej tyre flaket tutje, brenda 72 orësh çdo atom në tokë do jetë kthyer në Nanobot.

TO

Gjasat për të gjetur partnerin përsosur janë 1 në 285.000 njerëz.

Romantikët mendojnë se dashuria është e shkruar në yje dhe se gjithësia do të luftojë me gjithçka, ashtu që ta të gjejnë dashurinë e duhur.Mirëpo, shkencëtarët e kuptojnë më ndryshe këtë gjë, prandaj kanë llogaritur se sa janë mundësitë që gjithësia të ketë sukses në këtë aspekt. Kurse rezultatet nuk janë shpresëdhënëse...

Ekspertët pranë Universitetit Warwick në Britani të Madhe, kanë llogaritur se mundësitë që një person të gjejë dashurinë e duhur janë 1 ndaj 285.000.
Autori i studimit, gjeniu i matematikës Peter Backus, këto të dhëna i ka publikuar në artikullin me titull “Pse nuk kam të dashur”, pasi ka kaluar tri vite i vetmuar.


Backus ka zbuluar se në Britani të Madhe ekzistojnë 30 milionë femra, prej të cilave vetëm 26 do t’i përshtateshin atij.

Telegrafi

Sjelljet raciste, OKB shuplakë Italisë

ROME -OKB-ja akuzon Italinë për racizëm dhe ksenofobi ndaj emigrantëve. Organizata dënoi ngjarjet e fundit në vend, të shkaktuara nga qëndrimet ksenofobike ndaj punëtorëve emigrantë.

Reagimi erdhi nga zyra e komisionerit të lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut, sipas të cilit dhuna e kohëve të fundit kundër punëtorëve migrantë në Italinë jugore ka nxjerrë në pah probleme të thella të racizmit. Afro shtatëdhjetë vetë u plagosën në përleshje midis banorëve vendas dhe punëtorëve fermerë afrikanë në qytetin e Rosarnos, në fund të javës së shkuar. Autoritetet në zonë reaguan duke lëvizur qindra emigrantë nga qyteti. Konflikti filloi kur disa të rinj qëlluan me armë një grup emigrantësh afrikanë që po ktheheshin nga puna në bujqësi. Dy prej tyre u plagosën, ndërsa menjëherë pas kësaj qindra imigrantë dolën nëpër rrugë në shenjë proteste, duke thyer xhamat e makinave dhe duke u vënë zjarrin koshave të plehrave. Më pas policia ndërhyri, madje u përlesh me emigrantët duke plagosur disa prej tyre. Protestat vazhduan edhe gjatë ditëve të fundit, kur gati 2 mijë imigrantë demonstruan para bashkisë së qytetit. Dhuna la të paktën 37 të plagosur, përfshi 18 policë. Ndjesitë kundër emigrantëve janë shtuar gjatë kohëve të fundit në Itali. Liga e Veriut, aleate e qeverisë së Berluskonit, ka propozuar të shtrëngohen masat kundër emigrantëve dhe të mos ketë asnjë lehtësi për ta lidhur me marrjen e lejeve të qëndrimit dhe dokumenteve të nënshtetësisë.

Ndërkohë, ka pasur edhe kërkesa për të ndarë klasat e fëmijëve italianë nga ato të fëmijëve të emigrantëve, gjë që është konsideruar e panevojshme dhe tepër fyese nga ministrja e Arsimit në vend. Sidoqoftë, partitë e ekstremit të djathtë dhe lëvizjet apo shoqatat që kanë lidhje me to kanë kërkuar që emigrantët të mos kenë të drejta njësoj si vendasit. Sulmet ndaj emigrantëve në vend kanë shkaktuar shqetësime të mëdha dhe kanë alarmuar edhe organizatat në mbrojtje të të drejtave të njeriut në vend. Ato kanë reaguar duke thënë se, deportimi i emigrantëve mund të sjellë një valë të re inati nga ana e tyre. Ata thanë gjithashtu se veçimi i emigrantëve nuk sjell asgjë të mirë për shoqërinë italiane, pasi e pengon integrimin e tyre dhe bashkëjetesën mes vendasve dhe emigrantëve.

Parlamenti italian ka nisur diskutimin e një projektligji për lehtësimin e dhënies së nënshtetësisë për emigrantët, por debatet kanë hasur në reagimin e ashpër të partive nacionaliste, që kanë manifestuar ndjesi ksenofobe.

G. Shqiptare

SHBA; Me 3 prezevativë në xhep, akuzohesh për prostitucion.

Në New York dhe San Francisco, dy nga metropolet më të mëdha amerikane, njerëzit nuk duhet të mbajnë më shumë se dy prezevative në xhep.

Inisiativa e autoriteteve lokale është ndërmarre për të eleminuar prostitucionin, duke huazuar një ligj që aplikohet në Washington. Nëse një person kapet me më shumë se 3 kondomë në çantë apo në xhep, atëherë mund të ngrihet akuza për prostitucion ndaj tij.

Menjëherë pas këtij vendimi ka reaguar “Reproductive Health”, një organizatë shëndetësore, sipas së cilës, ky ligj penalizon personat që punojnë trupin e tyre me pagese. Nga ana tjetër, kjo masë mund të ndikojë në shtimin e rasteve të infektuar me HIV/AIDS.
•tch•

Stop Injorancës, ky ligj i ngjason fiks ligjit të monitorumit të mjeteve lundruese në Shqipëri. Popullorçe përshtatet : " Nuk i bien dot gomarit, i bien samarit".

Shqipëria do të shpëtohet nga gratë !

Një udhëtim në të realitetin e jetës së përditshme të femrës shqiptare mes dhunës dhe shpresës
E kaluara dhe e ardhmja e një vendi i cili tani po përballet me vetveten e tij

Nëpër qytete dominon kreativiteti, rritet kultura sëbashkku me GDP (më shumë se 13 % në dy vjet). Në male mbretëron Kanuni, kodi i hakmarrjes, dhuna mbi gratë dhe fëmijët është kudo. Por vendi, skllav i traditave të prapambetura ka një shpresë. E gjitha femërore. Koka e fëmijës Kevin lëkundet si ajo e një kali në lisharëse. Ka 12 vjet, por duket një fëmijë i ardhur nga e bota e përtejme. Ndoshta është. As edhe një fjalë, vetëm një buzëqeshje e trishtuar dhe dy sy që i luten jetës. Nëna e tij Murvete, 15 vjeç, ka vrarë një burrë të fshatit të Pukës në malet e përrallore të Shqipërisë. Që nga atëherë Kevin me të gjithë familjen është i burgosur i shtëpisë së tij. Nuk e ka parë kurrë qiellin. Nuk e ka shkelur kurrë livadhin. Nuk ka shkuar kurrë në shkollë. I quajnë “fëmijët e zbehtë”. Numërohen të paktën 800 fëmijë të vegjël të mbyllur të gjallë dhe të dënuar për të paguar fajet e baballarëve.

Kanuni
Vrasësi i tyre quhet “Kanuni”: “Kush vret do të vritet për hakmarrje nga familja e “fyer”, citon kodi i 300 vjetëve më parë, të cilën komunizmi ia kishte mbyllur gojën. Por sot duket se është kthyer për të komanduar. “Ai burrë donte me të çdo kusht motrën e burrit tim. Por bënte trafikantin e vajzave dhe do ta shiste”: Gerzim, nëna e Kevin, flet për të gjithë familjen. “Atëherë ikëm në polici, iu lutëm atij burri që ta linte. Derisa një natë u përpoq ta rrëmbente. Kështu bashkëshorti im u bë një vrasës. Ka vuajtuar të gjithë dënimin, por që nga dita që është i lirë, asnjë mashkull nuk mund të dalë nga shtëpia, përndryshe sipas ligjit të hakmarrjes do të vritet”.

Sot Gerzim është e vetmja që del, për të kërkuar ndihmë, të punojë. Familja jeton me lëmoshën e të afërmëve. Asgjë tjetër. Ajo nuk do të vritet kurrë, jeta e saj si grua vlen shumë pak. Po Kevin? “Kevin nuk ia doli dot”. Qëndron gjithmonë i vetëm, si një qen i lidhur me zinxhir, e ka kthyer në të vonuar mendërisht”. Por Kevin nuk është mendërisht i vonuar: është vetëm i sëmurë nga vetmia. Do ti mjaftonte të ishte vetëm një fëmijë që nuk ka qënë kurrë. Ose do të mjaftonin mjekime të kujdesshme.

Frymëzuesja e ndryshimit
Lë shtëpinë. E tërë familja qëndronte në dritare. Një dritare e bërë për të qëlluar më shumë sesa për të shikuar. Është Shqipëria e kontrasteve. Nga njëra anë një vend që kërkon të hyjë në Evropë, sepse ekonomia e saj kalëron (GDP është rritur me 13 përqind në krahasim me dy vjet më parë), sepse dëshiron të jetë kaq “moderne” që kryeministri Sali Berisha ka premtuar një ligj mbi martesën e homoseksualëve. Sepse Tirana është kaq e bukur sa të meritojë emrin e një “Parisi të vogël të Ballkanit”. Por nga ana tjetër është një vend që nuk po arrin të lirohet nga dhuna, nga varfëria, dhe barbaritë. Më të dobtit dhe të varfrit (të moshuarit, gratë dhe fëmijët) shtohen gjithnjë e më shumë. Nuk ka ditë që gazetat e Tiranës që të mos tregojnë për mizoritë ndaj grave. Askush më shumë se femra shqiptare mban në dorë shpirtin e këtij vendi. Gruaja, mbi të gjitha, është frymëzuesja e ndryshimit. Në dhomat e shoqatës së Gruas, e mbuluar nga fotot e femrave të lumtura dhe jo të lumtura, Arbana Savim dhe Fabiola Ergo, kritike të famshme letrare, e kanë kthyer ekzistencën e tyre në një luftë kundër dhunës ndaj grave. Është një epidemi autentike personash të rrahur, të torturuara dhe të vrara. “Të paktën gjashtë raste në ditë. Një bashkëshorte e dhunuar në Shqipëri është e shtrënguar midis dy kthetrash: familja që e braktis dhe bashkëshorti që e terrorizon. Në qoftë se policia nuk heton me të vërtetë, dhe nëse gjykatësit korruptohen, siç ndodh shpesh, ne bëhemi rrëfyes, avokat, edhe detektiv” thotë Fabiola Ergo, ndërkohë që tregon manifestin me rastet më mizore. Më drithëruesja është ajo e Enrietës, një grua e biznesit e cila u gjet copa copa në kazanin e plehrave të shtëpisë së saj. I dyshuari i parë burri i saj. Gjynah se burri ishte kreu i policisë kriminale të Tiranës dhe për këtë u pezullua nga detyra, duke mbetur natyrisht njeri i lirë.

Dhuna ndaj grave
Dhuna ndaj grave në Shqipëri është një aktore trasversale. Frekuenton shtëpi të varfra ashtu si edhe pallate të larta. Rodina, një vajzë e varfër nga veriu, ishte e burgosur e burrit të saj, i çmendur dhe i dhunshëm: “Kishte arritur deri aty sa të betonizonte dritaret e mia: nëse dilja në dritare, isha një kurvë. Një ditë gati sa nuk më vrau përpara tyre. Kur u zgjova mes gjakut, vajza ime e vogël më tha: mami, e lëmë këtë ferr dhe unë erdha këtu”. Rodina nuk ka pranuar të ndryshojë emrin e saj, as nuk ka pranuar të mbulojë fytyrën,“për ti thënë grave të Shqipërisë se do të fitojmë vetëm nëse luftojmë frikën. Flisni, ju lutem”. Mbërrin kapitenia e anijes së gruas. Është Arbana Savim, shkrimtarja me flokë të kuqe si manteli i një kardinali: “Tashmë jemi një netëork grash të pathyeshme: shoqata, klube dhe vullnetarizëm. Pas 50 vjet tmerri nën komunizëm, kemi zgjedhur të jemi të lirë. Liria në këtë vend ka një çmim të lartë: dhuna, anafalbetizmi, uria. Por do t’ia dalim. Shqipëria sot nuk është akoma ajo që ëndërrojmë për të nesërmen, por na lejoni të fitojmë ëndrrat tona dhe gëlltisni paragjykimet tuaja mbi emigracionin e shqiptarëve të gjithë vrasës”. Savim është si një lum i fryrë: “Përse nuk flisni kurrë për emigracionin tonë të egër? Po, por atë të malësorëve të varfër të veriut. Vetëm disa vjet më parë Tirana kishte një të pestën e banorëve të sotëm. Tani jemi të pushtuar nga vetvetja. I quajmë “çeçenët”. Si të egër, si barbar. Vijnë nga vende të humbura, midis maleve dhe marrin mbrapa tradita dhe ligje mesjetare”. Është e vërtetë që një grua nga veriu e persekutuar nga bashkëshorti ka jetuar një muaj në pyll me fëmijët duke ngrënë dhe, rrënjë dhe krimba? “Më se e vërtetë. Dhe e di se kush ishte konceptimi më i madh i gjykatësit? Divorci”. Tirana e dyqaneve të Bllokut, lagjeve të modës, është një re vitrinash: çizme, xhinse dhe bare të mbushur plot me të rinj që pijnë duhan. Por në park disa fëmijë janë hedhur lakuriq mbi bar. Si lecka i shiten të huajve. Së bashku me to prostituon një djalë rom. Nuk kam parë kurrë një travestit kaq dramatik. Qan. Nuk ka shtëpi dhe tjetër gjë: “Jemi jashtëqitja e kësaj toke: të rrahur, të përbuzur, të vrarë. Njërit si puna ime ia hoqën kokën. Ishte vetëm 16 vjeç. Na ndihmo: do bëja çfarëdo pune. Kam uri”.

Varfëria
Dhuna dhe uria takohen edhe në lagjet e humbura të Tiranës. Në Kinostudio, në një pallat takoj Sianën. Kjo nënë familjeje po verbërohet. Është në panik: “Nëse humbas sytë, kush do të kujdeset për shtëpinë? Po për fëmijët? Nuk është e vetmja që është e dëshpëruar. Në kampin rom tregojnë se një fëmijë i vogël u gëlltit nga mijtë si një copë djathi. Brenda barrakes katër fëmijë rom na presin të gëzuar. Fëmijët shikojnë nga jeta. Jo kështu babai, përdorues dhe vartës nga droga: tregon se në zjarrin në barrakën e tij, vajza e pestë vdiq e djegur dhe e karbonizuar. Por është një gënjeshtër. Fëmijët rom, të cilët nuk janë rregjistruar asnjëherë në gjendjen civile, janë hije të gatshme për tu shitur pa lënë gjurmë. Për këtë vullnetarët e Save the Children dhe atë të shoqërive partner me qëndër në Tiranë punojnë që fëmijët e të varfërve të rregjistrohen në gjendjen civile si gjithë fëmijët e tjerë. Por edhe që të shkojnë në shkollë, të kurohen dhe të ushqehen. “Është mënyra e vetme për të hapur portën e jetës këtyre fëmijë të pafat” thotë Klara Dajsi, një vullnetare. “Shkolla i bën të lirë këta fëmijë: nga dhimbja dhe varfëria”. Ka gra që për të jetuar të lira në Shqipëri u është dashur të heqin dorë nga vetvetja. Të shesësh fatin tënd. Të bëhesh burrë, të bëhesh “burrnesh”, e virgjër e betuar. E kërkon një traditë e maleve midis Kosovës dhe Shqipërisë që i kërkon disa grave dëlirësi të pafundme për të fituar nderin e të qenurit mashkull. Të vishesh, të duhesh, të luftosh, por edhe të pish duhan dhe alkol, luks i ndaluar grave. Si Qamile Stema, gati 90 vjeç. Për të arritur tek ajo, në fshatin me gjashtë shtëpija në Barkalesh, duhet të kalosh qytetin malor të Krujës. Mbi majat e maleve të bojqiellta fluturojnë shqiponjat: është sikur të asistosh në ditën e parë të krijimit. Mbërrihet në fshat natën dhe Qamilja është e sëmurë. Por një burrë i vërtetë nuk e njeh gripin. Kështu që ajo grua me kapelen e bardhë dhe krenarinë në xhep ofron atë pak që ka. Në fytyrën e saj, rrudhat vizatojnë një jetë ku bashkimi i sekseve është perfekt. Ndoshta as ajo nuk e di më se çfarë është. “Mamaja ime ka pasur nëntë fëmijë. Unë isha e fundit që doja të mbisja në shtëpi me të” tregon duke pirë raki. “Por një grua e pamartuar ishte një turp. Kështu një mëngjes u betova për virgjërinë dhe u trasformova në një burrë. Si një luftëtar i vërtetë mësova të përdor armët, i frikësova të tjerët. Nuk kam vrarë askënd”. Gruaja e burgosur e traditave, e bija e kësaj toke dhe gra të lira të marrin suksesin. Shqipëria është një vend prej një mijë faqesh. Në studion televizive të Top Chanel, Rudina Xhunga, ylli i ri i gazetarisë televizive shqiptare, pret në këtë puntatë të Shqip Arlinda Hovi Dudaj, botuese e famshme dhe e bukur, dhe Dalina Buzi, pronare dhe drejtoreshë Anabel, e përmuajshmja më e shitur. E pabesueshme! Nëse nuk do të ishin në Tiranë, do të dukej sikur të ishim brenda në ndonjë studio të Romës apo Milanos. Tema: talentet e rinj të shtypit italian, Paolo Giordano dhe Fabio Volo. Së bashku me famën e të shkruarit të ri, flitet për Roberto Savianon dhe Daria Bignardin, për Mondadorin dhe Bompianin. Trasmisioni është interesant dhe tërheqës. Gazetari e shkëlqyer që zbulon për Italinë një njohje të dashur. “Italia është paqyra jonë, dëshira dhe modeli” thotë Rudina. “Është një afrimitet që ndjejmë thellësisht pa shumë korrispondencë nga ana juaj”. Gazetarja e di se çfarë po thotë: “Kriza e Shqipërisë nuk është vetëm varfëria, është krizë identiteti, është dhimbje e ekzistencës, është pafuqia ndaj tmerreve të neveritshme”. Gratë do të shpëtojnë Shqipërinë? “Gratë janë Shqipëria” përgjigjet. “Por gratë e politikës tonë bëjnë akoma rolin e meshkujve në politikë. Kur të flasin ashtu sikur të bënin me fëmijët apo me të dashurit e tyre, Shqipëria do të ketë fituar bastin e saj. Doni të dini për gratë? Shkoni tek kryebashkiaku i Tiranës. Ai që është një burrë i vërtetë ka dashur në bashki vetëm femra”. Përmes sheshit Skënderbej, triblon Teatrin e Operas dhe ja bashkia. Piktori Edi Rama, sot kryetar bashkie, dy metra burrë, e ka dashur Tiranën e tij të ngjyrosur si një qytet amerikano jugor. Për këtë lyer pallatet me të kuqe dhe portokalli. Zyra e tij është ajo e një burri që nuk ka frikë të mbesë fëmijë: penela me ngjyra ngado, ikona me vlerë, por edhe fotografi këlyshësh. Tirana e pikturuar mbi muret dhe kolonat. “Nuk e di sa gra punojnë me mua, e kam humbur llogarinë.

Gratë janë qënie e të bërit dhe jo e të thënit. Kur njëra prej grave tona do të bëhet kryeministre, atëherë do t’ia kemi dalë.


Stella Pende, “Panorama”

Përmbytja, ndeshja Gramozi - Real dhe regjimi korporativist.

Ka kohë që në Shqipëri qarkullon lajmi mbi një ndeshje miqësore midis Gramozit të Ersekës dhe Realit të Madridit, e cila do të luhet në Tiranë. Këtë udhëtim egzotik të “galaktikëve madrilenë” do ta financojë kompania shqiptare “Taçi Oil International”.

Në fakt, jo vetëm udhëtimin. Kjo kompani ka rënë dakord të paguajë dhe një shumë të mirë parash, të cilat do të shkojnë në arkën e klubit të famshëm madrilèn. Është pikërisht kjo shumë, që e ka kandisur Florentino Perez-in të sjellë yjet e shumëkërkuar të futbollit botëror për të luajtur me çunat diletantë të Ersekës. Dhe kjo kuptohet. Ajo që s’para kuptohet ka të bëjë me kompaninë shqiptare. Pse vallë kjo e fundit është e gatshme të harxhojë një dorë të mirë parásh për një veprimtari thjesht sportive? Dikush mund të thotë se kemi të bëjmë me një operacion inteligjent marketingu. Ou? Po si kështu? A mos vallë për këtë ndeshje do të flasë shtypi e media botërore? Do t’i bëjë jehonë CNN-i, BBC-ja, Al Jazeera, etj, etj? Jo, as që bëhet fjalë. Ja, u bë ndeshja me Milanin, dhe i vetmi stacion televiziv që foli ishte stacioni homonimik “Milan Channel”. Afërmendsh, dhe televizionet e gazetat shqiptare. Quhet ky marketing?

Por edhe sikur të fliste gjithë bota mbi faktin, që ndeshja midis skuadrës së madhe të Realit e skuadrës së përunjur të Gramozit financohet nga “Taçi Oil International”, prapëseprapë nuk do të besohej se kompania shqiptare, bash për shkak të këtij “operacioni të suksesshëm marketingu”, do të hynte në mënyrë prepotente në tregun rajonal, kontinental e botëror të naftës, ku lojtarët e fortë imponohen ose me faktin që janë fare pranë burimeve (kompanitë arabe, fjala vjen), ose me emrin e me traditën (sidozot kompanitë amerikane), ose me forcën e regjimeve politike në mbështetje të tyre (kuptohet, kompanitë ruse).

“Mor po çfarë të duhet ty me marketingun e kompanisë në fjalë?
Është punë e Taçit se ku i çon paratë e veta” – mund të thotë ndokush. Përgjigja ime është e thjeshtë. Afërmendsh, mua nuk më duhet gjë me paratë e Taçit. As me strategjinë e tij të marketingut. Personalisht nuk e di se si Taçi është bërë biznesmen. Dhe as që dua ta di, pasi nuk kam ndonjë kureshtje kushedi se çfarë për të njohur gjëra nga bota e rrëmujshme dhe e mistershme e sipërmarrjes shqiptare. E vërteta është se kam hasur ditë për ditë një reagim e pakënaqësi të madhe (besoj, se të gjithë jemi dëshmitarë të këtij reagimi), por nuk kam patur ndërmend të bëhem interpret i këtij zemërimi popullor. Do më pëlqlente ta shihja të artikuluar në mass-media këtë zemërim (mass-media prandaj egziston), por vetë nuk e kam parë të udhës t’i jap zë në public këtij vox populi të dëgjuar në rrugë, në shtëpi, në supermarket-e, në kafene, etj. Nuk kam dashur pikërisht për ato arsye që thashë pak më sipër: punët e paratë e Taçit janë punët e paratë e Taçit.
Më nxjerr pak nga binarët ideja që dikush çon dëm disa milionë euro në një vend si Shqipëria, ku me kaq para mund të riparosh e ndërtosh të gjitha shkollat e vendit, por në fund fare prapëseprapë them, që paratë e Taçit janë paratë e Taçit.

Mirëpo, dy ditë më parë, kur pashë një manager-e të kompanisë “Taçi…”, që premtoi se paratë e fituara nga shitja e biletave të ndeshjes, do të shkojnë në ndihmë të dëmtuarve nga përmbytja në veri të Shqipërisë, thashë me vete: në këtë rast nuk kemi të bëjmë as me operacione marketingu, as me gjeste bamirësie. Ky është një protagonizëm që nuk shkon me asnjë logjikë biznesi, është një tentativë e re komiko-tragjike për të ri-vefa-izuar kapitalizmin shqiptar, është një përpjekje për të rikrijuar modelin e sipërmarrësit, i cili në të njëjtën kohë bën një numur gjërash: ka normë të jashtëzakonshme fitimi (ndryshe, pse do t’i flakte tak-fak disa milionë euro), është aktor i ditëpërditshëm në skenën publike shqiptare, hedh copëra lëmoshash për njerëz në nevojë, e më në fund, është dhe klient i pushtetit politik. Fakti i fundit njihet botërisht, por edhe sikur të ish një marrëdhënie klientelare e konsumuar skutave e cepave, ajo do të dilte në shesh në rrethanat, kur kryeministri pret e përcjell skuadrat e mëdha të futbollit, që ftohen në Tiranë me paratë e Taçit. Kryeministri ynë me siguri ish përgatitur të bënte të njëjtën gjë edhe me Ronaldon, Kakanë e të tjerët, të cilët do t’i priste në zyrën e vet e prej të cilëve do t’i dhurohej bluza me numrin 1, por përmbytja në veri ia prishi planet. Për fatin e keq të kryeministrit tonë qokaxhi, ky show i përgatitur deri në detaje nuk do të luhet (megjithëse ca miq të mij donin të vinin bast me mua, që Berisha do ta bëjë se s’bën orgjinë e planifikuar në zyrën e kryeministrisë).

Të përmbledhura, problemet që prezanton kjo lloj sipërmarrjeje, janë dy: i pari është guximi për të dalë në publik e për të na thënë të gjithëve, se “unë fitoj tmerrësisht shumë, aq shumë se s’e kam për gjë fare të flak disa milionë euro për një spektakël futbollistik që zgjat veç një orë e dyzetpesë minuta”. Lind pyetja: Ç’janë këta biznesmenë, të cilëve u lipsen veç tre-katër vjet për t’u bërë aq të pasur, sa mund të pretendojnë blerjen e klubeve sportive me nam ndërkombëtar?
Si shpjegohet pra ky krijim pasurie fët e fët? Kanë shpikur ndonjë kompani të çuditshme dot-com, a ndonjë start up, me të cilat operojnë në fusha të panjohura më parë? Apo kanë shpikur ndonjë motor të ri kërkimi në fushën e kibernetikës, që konkuron google-in e yahoo-në? Apo kanë ndërtuar ndonjë Silicon Valley në bregdetin shqiptar? Apo kanë bërë spekullime spektakolare në tregun ndërkombëtar të aksioneve, duke shitur e blerë options, futures, securities, mutual funds, etj? Çfarë dreqin bëjnë këta që fitojnë kaq shumë? Kuptohet, nuk bëjnë asgjë të llojit të bizneseve apo shpikjeve që përmenda më sipër.

I dyti është guximi për të lozur politikisht, e për të mos e fshehur fare se lindin, gjallojnë, veprojnë e rriten e gjigandizohen sa hap e mbyll sytë nën kujdesin e një instance të epërme, gjë që ndodh veç në regjimet korporativiste (corporate, do thoshin anglo-saksonët), ku biznesmenët (ashtu si dhe gazetat, gazetarët, intelektualët, klerikët, akademikët, etj, etj), jo vetëm improvizohen nga qeveria, por edhe vihen në funksion të medemek projekteve e vizioneve (deri dhe të halleve) të qeverisë. Ne jetojmë tanimë në një sistem korporativist, jashtë të cilit është ose pamundur, ose e rrezikshme të jetosh. Ti mund të provokosh Gërdecin, e mund të përmbytësh gjysmën e Shqipërisë, por nuk të gjen gjë nëse je në shërbim të qeverisë. Në të kundërt, po të jesh kundër qeverisë, mund ta pësosh edhe pa bërë asgjë anti e jo ligjore. Berisha do të vazhdojë deri në fund me këtë strategji të ndërtimit të një regjimi korporativist, synimi i të cilit është të fabrikojë qytetarë të llojit të atyre shkodranëve, të cilët, të hipur mbi barka apo të zhytur deri në brez në detin me ujë, që ua shndërroi në hiç mall e katandi, gjenin rast të drejtoheshin nga kamerat e të ngrinin lart dy gishtat, si shenjë besnikërie ndaj të sëmurit psikik që sundon këtë vend gjithashtu të sëmurë.

Duhet ta durojmë gjatë këtë regjim?

Mustafa Nano, Korrieri

Edukimi i njeriut, i vështirë por i domosdoshëm…

Në shoqërinë shqiptare janë shtuar shqetësimet sociale, ankesat individuale, zërat e njerëzve, të grupeve sociale dhe institucioneve të edukimit. Sidomos të alarmuar janë ata, që janë rritur në sistem tjetër social, që janë edukuar me parime ideologjike të jetës super-sociale dhe edukatës kolektiviste, kur përballen me dukuritë dhe problemet e komplikuara edukative me të cilat po përballet shoqëria dhe qytetërimi ynë, i konceptuar dhe të ndërtuar përfundimisht mbi parime të qytetërimit liberal.

Mua më ndodh shpesh, që njerëz që lexojnë artikujt e mi me temë sociale, apo që shikojnë emisionet me tematikë edukative në televizion, më takojnë, më shkruajnë, me telefonojnë të shqetësuar për interpretimet që kam bërë për shoqërinë moderne dhe dukuritë komplekse të qytetërimit liberal shqiptar. Shqetësimi që ndihet, më shumë është e lidhur me disa pyetje që bëjnë shumica e tyre:

A është qytetërimi ynë më shkatërrues se më parë, a është bërë njeriu një qënie fare e shthurur, pa norma dhe rregulla sociale ? Ç’duhet të bëjmë me ta ?

Natyrisht nuk është e lehtë t’u japësh përgjigje të prera njerëzve për këtë situatë sociale kaotike, në të cilën ndodhet jo vetëm shoqëria jonë, por përgjithësisht shoqëria moderne universalisht. Gjithë problemi është si mund të sigurojmë ndërtimin e një qytetërimi, në të cilin të bashkëjetojë harmonikisht njeriu i lirë dhe shoqëria e tij, si mund të kombonojnë objektivat e tyre, si mund të “disiplinohet” sjellja e njeriut në kushtet e shoqërisë së lirë, pa detyrime dhe “penalitete shtetërore”, si mund të edukojmë njeriun përmes vënies në funksion edukativ të makinerisë gjigante dhe moderne të edukimit qytetar, në mënyrë që zgjerimi i autonomisë personale të mos pengojë detyrën e koordinimit social të njeriut me shoqërinë tonë ?
Në c’ mënyrë duhet vepruar për edukimin e njeriut, në kushtet kur nga ana tjetër në këto dy dekada të demokracisë, ka rënë shumë “mendjemadhësia e makinës sonë të edukimit të dikurshëm” ? Kush e zëvendëson atë në shoqërinë tonë, dhe si mund të realizohet procesi i edukimit qytetar ?

Nuk ka dyshim që në shoqërinë tonë janë dobësuar lidhjet e njeriut me institucionet e edukimit, por edhe këto të fundit duke ndjerë pafuqinë e tyre, kanë filluar të zbehin punën, madje të braktisin detyrimin e tyre social-edukativ. Nuk është në situatë të mirë edukative familja, shkolla, shoqëria civile. “Mikropushteti edukativ” i tyre ka humbur pjesë të ndjeshme të autoritetit, madje ky “pushtet” ka rënë moralisht. Impakti pozitiv i tyre është në erozion të thellë. Edukimi është kthyer në një proces më shumë spontan e kaotik, pa rregulla, objektiva dhe synime sociale. Lidhjet e njeriut me kulturën qytetare si fondament i formimit liberal, janë dobësuar. Është zgjeruar, madje liberalizuar deri në ekstrem “sistemi i lirive”, por ndërkaq shoqëria jonë duket sikur nuk ka më “sistem” pengesash sociale dhe “penalitete edukative” të vogla, si ndjenja që formohen me fëmijët në familje, me nxënësit në shkollë, me ushtarët në ushtri, me pacientët në spital, më qytetarët në komunitet, me fqinjët në pallat, etj. Një proces ky shumë i domosdoshëm për t’u rindërtuar në shoqërinë tonë, për të formuar njerëz përmes edukimit kulturor dhe qytetar. Institucionet e edukimit social kanë filluar të ndihen keq, dhe përballë vështirësive, anarkisë dhe kaosit edukativ liberal, ato të duken sikur janë në gjendje nogdauni, të kapitulluara, të paafta për të “rimarrë territorin” e duhur të ekskluzivitetit të ndikimit të domosdoshëm edukativ.
Nuk është demokracia e gjerë dhe liberalizmi social, shkak për të justifikuar këtë anomali edukative që ka shoqëria shqiptare sot. E keqja duhet gjetur atje ku ajo qëndron. Prandaj në vend që të gjejmë rrugë të shkurtra të qëndrimit konservator edukativ, më mirë është të kërkojmë dhe të gjejmë të vërtetën e kësaj situate sociale. Sipas meje, në se ka ndonjë defekt që në pamje të parë duket sikur është pasojë e liberalizimit të jetës në shoqërinë shqiptare, ajo nuk është prania e “lirisë së tepërt” shoqërore, por mungesa e eficencës së pushteteve të vogla të institucioneve të edukimit, të atyre që kanë forcë të vendosin “pushtetin e normës sociale” të qytetërimit tonë, që janë kode të domosdoshme të bashkëjetesës sociale të pranuara të sjelljes së individit në familje, në shkollë, në jetën komunitare, në spital, në ushtri, në komunitet e kudo ku ka jetë sociale.

Ky është një shqetësim i madh për shoqërinë tonë. Sepse po krijohet nja aliazh i keq social, që vjen si rezultat i shpërpjesëtimeve strukturore të roleve tradicionale të pushtetit edukativ, midis zgjerimit të lirisë personale, zmadhimit të hapësirës së autonomisë individuale nga njëra anë, dhe kufizimin e natyrshëm të “fuqisë penale” të shtetit kur është fjala jo për krime, por për çështjet e sjelljes së vogël anti-edukative të njeriut. Kjo ka bërë që të duken shfaqje të anarkisë së sjelljes sociale, si rezultat i neglizhimit të padrejtë, të pamerituar, jo qytetar të rolit dhe forcës së institucioneve të sigurisë morale dhe të edukimit. Jeta sociale e shoqërisë sonë po dëmtohet nga që ajo nuk ka dhe nuk mund të ketë kuptim, pa praninë e “normave sociale” të caktuara konsensualisht për sjelljen njerëzore individuale.
Padyshim ka një rregull universal të funksionimit të shoqërisë së lirisë, sipas të cilit sa më shumë të dobësohet pushteti dhe kontrolli i shtetit mbi individin e lirë, aq më shumë duhet të forcohet dhe kompensohet pushteti natyral i edukimit, të shoqërisë civile dhe institucioneve sociale, aq më shumë duhet të rritet fuqia ndikuese e “mikropushtetit edukativ” të tyre, pa të cilën liria mund të degjenerojë në anarki. Pushteti i shoqërisë civile dhe institucioneve sociale, nuk është frenues dhe penalizues, por është siç thotë Mishel Fuko, obsional dhe efektiv.

Padyshim një shoqëri sado e lirë që të jetë ka nevojë që të ketë në funksion dhe në eficencë të plotë “makinerinë e edukimit” qytetar, që është ajo tërësi e institucioneve që shoqëria jonë praktikisht dhe fizikisht i ka, por efektiviteti i tyre është zbehur keq. Kjo do të thotë se në kushtet e lirisë, ato që kanë më shumë përgjegjësi të veçantë edukative në shoqërinë shqiptare, më shumë se në kohën e “rolit edukativ” të shtetit totalitar, sepse ato janë dhe mbeten institucionet e vetme themelore të edukimit dhe disiplinimit qytetar të njeriut të lirë, modern, duke filluar nga familja, shkolla, ushtria, komuniteti pse jo në një masë indirekte edhe shteti. Sepse shteti nuk mund të jetë indiferent përballë përgjegjësisë që ai ka për të vlerësuar, ndihmuar dhe përmirësuar cilësinë e funksionimit të këtyre institucioneve.
Nuk është mirë për nivelin e qytetërimit tonë që të bëjmë gabime fatale, duke menduar se liria qytetare ka si ekuivalent të saj ekzistencial, jo vetëm largimin e pushtetit të shtetit por edhe braktisjen e institucioneve të edukimit. Kjo ka bërë që të jemi në një situatë sociale shqetësuese, jo të mire dhe aspak dinjitoze për standardet e qytetërimit tonë.
Duhet të merremi të gjithë, gjithnjë e më shumë me problemet e thella që po ndeshim përditë, që kanë të bëjnë me mosfunksionimin si duhet të mekanizmave të makinës sociale të edukimit që kemi në dispozicion, duke filluar nga familja, shkolla, spitalet, ushtria, komuniteti dhe institucione të tjera ku rrjedh e përbashkët jeta publike e njeriut. Të jetosh në liri, do të thotë të njohësh dhe zbatosh “normat sociale”, kulturën e jetesës së përbashkët, të lirë por të qytetëruar, e cila nuk i jepet njeriut si “paketë edukative” dhuratë nga shteti, por është një art i vështirë që mësohet pikërisht në këto institucione edukative, që i kemi në shoqërinë tonë, të cilat jo vetëm nuk duhet t’i braktisim, por t’i perfeksionojmë më tej. Nuk ka shoqëri të lirë pa praninë konsensuale dhe qytetare të disa “limiteve të sjelljes sociale”, në të cilat duhet të rrjedhë jeta jonë e përbashkët. Po kush i vë këto limite në shoqërinë tonë ? Shteti vendos ligje dhe ka detyrë të kërkojë zbatimin e tyre, kundrejt penaliteteve për shkelësit e tyre, të cilat janë gjithnjë përgjegjësi individuale. Por nuk është fjala këtu, është fjala për disa limite të tjera që janë me natyrë sociale dhe edukative, që duhet të bëhen organike për të gjithë ne si qytetarë, të paktën për të ndërtuar “bazën dhe themelin” e qytetërimit në nivel mesatar.

Ne jemi të shqetësuar sepse në shoqërinë shqiptare jo vetëm po shtohen ata që shkelin ligjet e shtetit dhe që janë dënuar penalisht (të cilët janë shtuar shumë), por sidomos për ata që kanë difekte të rënda të shfaqura në mungesën e dinjitetit qytetar, në mungesa të normave të sjelljes, deformime dhe shformime të personalitetit social, që nuk njohin dhe nuk zbatojnë “rregullat e lojës” qytetare, të lirisë, të qytetërimit, të bashkëjetesës komunitare. Pasoja e njohura këto, të lidhura me difektet e dobësisë së shoqërisë civile dhe ineficiencës së institucioneve të edukimit në Shqipëri. Në radhë të parë të familjes dhe shkollës, ku merren bazat e edukimit qytetar, ku mësohen rregullat e lojës së të jetesës në shoqërinë e lirë. Më së pari, sipas mendimit tim përgjegjësi të veçantë ka shkolla si institucion i kulturës, disiplinës dhe edukimit qytetar, në të cilën të rinjtë në moshën e formimit të personalitetit mësojnë bazat e kulturës së qytetërimit liberal, bazat e sjelljes komunitare, të respektimit të dinjitetit personal të “vetes” dhe të “tjetrit”, që janë kusht ekzistencial i domosdoshëm për të hyrë në “shoqërinë e lirisë”, me dinjitet personal të formuar dhe aftësi të integruara të komportimit social. Ne duhet të pranojmë, që në se shkolla jonë ka arritje të mira në formimin intelektual të të rinjve, dhe kjo nuk duhet mohuar. Por në të njëjtën kohë, duket ka shkolla ka probleme serioze në punën e dobët edukative që bëhet dhe që ka pasoja në formimin e gjymtuar qytetar të të rinjve. Difektet e saj, bashkë me neglizhimet e njohura të një pjese të konsiderueshme të familjeve shqiptare, kanë krijuar këtë situatë që përjetojmë në vendin tonë.
Nuk e kanë gabim sociologët që thonë se …kultura e fituar përmes arsimit është prona dhe investimi më i rëndësishëm i njeriut, sepse ajo i jep qasje qytetare në të gjithë sferat e tjera të jetës. Në kontekst, filozofi i shquar Ernest Gëllner, si mjeshtër i anatomisë dhe rolit modern të institucioneve edukative, mendon se “Identiteti i tij më i fshehtë (i njeriut-shënimi im) nuk është i përcaktuar nga bilanci i tij bankar, as nga farefisi dhe as nga statusi i tij, por nga kultura e tij shkollore”. (E. Gëllner, “Konditat e lirisë” f. 179)

Si përfundim, duke dashur që të kthej një përgjigje për miqtë e mi që më kanë bërë pyetje, më duhet të them sinqerisht i bindur, se nuk ka faj shoqëria liberale për situatën tonë social-edukative, sepse këto mungesa të evidentuara janë pasoja të punës dhe dobësive të “makinerisë edukative”, nga e cila po krijohen njerëz, shtresa dhe grupe sociale që jetojnë në periferi të shoqërisë, që shfaqen të vetmuar, asocialë, patologjikë, brutalë, kriminelë, vrasës, paranojakë, të droguar, bastardë me familjen dhe prindërit, të dhunshëm deri në sadizëm me gratë dhe fëmijët, anarkistë, që nuk njohin dhe nuk respektojnë rregullat e bashkëjetesës sociale të shoqërisë tonë, të cilët padyshim që janë shqetësim i madh social, por që nuk vijnë nga liberalizimi i jetës shoqërore, por nga mangësitë e procesit të deformuar të edukimit qytetar, dhe që mund të zgjidhen po përmes intensifikimit dhe modernizimit të punës dhe vënies në punë me kapacitet të plotë të “makinerisë edukative” të shoqërisë tonë.

Në kjo “makineri” nuk punon si duhet ose punon me difekte, atëherë doemos që liria do të degjenerojë në anarki sociale, që shoqërisë tonë di t’i shtohen njerëzit anormalë, të cilët në se shtohen me këto ritme, atëherë me siguri që do të përbëjnë rrezik për mbrojtjen sociale të shoqërisë tonë. Ndaj duhet të merremi me edukimin e vetes dhe të shoqërisë tone, duke “rindezur” dhe vënë në eficencë sociale të gjithë institucionet e edukimit, për të punuar duke shmangur dy të këqija të mëdha të kohës sonë: edukimin primitiv, të lodhur të institucioneve që imitojnë “mendjemadhësinë edukative” kolektiviste të komunizmit dhe neglizhencën e spontanitetit të “vetedukimit liberal”.

Na duhet edukim që njëherësh formon njeriun në vetvete si qytetar dhe që nga ana tjetër e mëson atë të veprojë sinkron me bashkësinë. Ky është qytetërimi liberal që duhet të synojmë…

Gëzim Tushi, T. Observer