Mes shqiptarëve në Kiev, si e ruajnë pas 200 vjetësh, gjuhën shqipe.

“Kam një jetë që e pres këtë çast. Jam i lumtur që më në fund erdhi”. Këto kanë qenë fjalët e para të mikpritjes së shqiptarit me origjinë shqiptare, Mihal Supure, në Kiev, drejtuar një grupi shqiptarësh të cilët kishin shkuar për vëzhgimin e zgjedhjeve presidenciale në Ukrainë.

Mihali, 60 vjeç, kishte gati një muaj që priste ardhjen e grupit nga Shqipëria në Ukrainë, fakt të cilin e kishte mësuar përmes të bijës 26-vjeçare, Tanjës, e cila e kishte vizituar një vit më parë Shqipërinë dhe ishte njoftuar për shkuarjen tonë në Kiev. Me mbërritjen e grupit në Kiev, Tanja erdhi menjëherë në hotelin ku ishim akomoduar për të na takuar. E para gjë që na tha sapo na takoi, ishte: “Babi po ju pret në shtëpi, duhet ta bëni një vizitë te ai. Ai ka një jetë që mezi pret të takojë shqiptarë nga Shqipëria, nga vendi i origjinës së të parëve të tij”. U nisëm drejt shtëpisë së Supurëve, të cilët prej disa vitesh ishin larguar nga qyteti Ismailaj në Odesë dhe ishin vendosur për të jetuar në Kiev. Sapo mbërrijmë në banesën e Supurëve, kati i dytë i një pallati 6-katësh, derën na e hap vetë i zoti i shtëpisë, Mihali, i cili tepër i emocionuar na thotë se e kishte imagjinuar shpesh një moment të tillë. “Tashmë që momenti erdhi, kam mbetur pa fjalë. Ajo që më bën të ndihem keq, është që e kuptoj disi gjuhën shqipe, por është shumë larg të folurës sonë”, - rrëfen 60-vjeçari, duke shtuar se “ardhja e Tanjës në Shqipëri dy vjet më parë, na ka ndihmuar edhe ne të mësojmë më tepër rreth Shqipërisë, vendit tonë të origjinës.

Tanja na ka sjellë libra shqip dhe muzikë shqiptare. Madje, ajo ka mësuar të flasë shqipen tuaj dhe ne jemi duke u munduar të mësojmë ta flasim shqipen ashtu sikundër flitet tani”. Të gjithë këtë bisedë të zhvilluar në banesën e Mihal Supures e zhvilluam me ndihmesën e Tanjës, e cila vetëm në tre muaj në Shqipëri kishte mësuar të fliste shumë mirë shqip. Të flisje në shqipen e tanishme me Mihalin apo dhe pjesëtarë të tjerë të familjes së tij ishte mjaft e vështirë, pasi shqipja e tyre ishte aq e vjetër, saqë vetëm tek-tuk ndonjë fjalë mund të ngjasonte me këtë të sotmen. Ajo që të binte në sy sapo hyje në banesën e Supurëve, ishte flamuri shqiptar i vendosur në dhomën e pritjes. “Nuk jemi të vetmit, edhe familje të tjera shqiptare e mbajnë flamurin shqiptar në shtëpitë e tyre”, - shprehet i zoti i shtëpisë.

Më tej, Mihali na tregon se edhe në fshatin e tij të lindjes, Kërkut, flitet shqipja e vjetër, por për fat të keq, askush nuk e shkruan këtë gjuhë. “Kemi ruajtur gjuhën tonë, traditat në jetesë dhe martesa, por nuk dimë ta shkruajmë gjuhën që flasim. Të parët tanë nuk dimë ta kenë shkruar gjuhën shqipe, pasi në atë kohë me sa dimë ne nuk ekzistonte gjuha e shkruar”, - tregon Mihali, ndërkohë që vihet në lëvizje së bashku me pjesën tjetër të familjes për të shtruar drekën. Tradita e shqiptarëve e ruajtur edhe pas 200 vitesh jetesë në Ukrainë, mysafiri nuk nxirret pa drekë nga shtëpia. Gjatë bisedës me Mihalin mësojmë se më 28 nëntor, në fshatin e tij të lindjes, por edhe në qytetin Ismailaj, shqiptarët e Ukrainës kanë festuar të gjithë bashkë Festën e Flamurit. Mihali dhe Tanja na tregojnë se festimi i 28 Nëntorit ndodhte për herë të parë për shqiptarët e Ukrainës, ndaj dhe emocioni i përjetuar ka qenë mjaft i madh. “Ishte emocion i papërsëritshëm të festoje Festën e Flamurit shqiptar, ndërkohë që kishim arritur të siguronim një numër të madh flamujsh nga Shqipëria. Flamuri kuqezi është valëvitur më 28 nëntor në Ismailaj dhe tre fshatra shqiptare, ndërkohë që prej dy vitesh nuk është hequr për asnjë moment nga familja jonë, por edhe nga shtëpitë e tjera të shqiptarëve në Odesa”, - rrëfen Tanja, e cila është në njëfarë mënyre edhe shpërndarësja e famujve në familjet e shqiptarëve të Ukrainës, si dhe një ndër organizatoret e Festës së Flamurit. Tanja na rrëfen se prej vitesh shqiptarët kanë ngritur edhe një shoqatë në Ismailaj, e cila quhet “Rilindja” dhe që organizon shpesh veprimtari në kuadër të festave kombëtare shqiptare.

Origjina dhe largimi nga vendi i origjinës

“Jemi shqiptarë. Nuk ka dokument që s’e provon një fakt të tillë. Të gjithë në vendin ku jetojmë e dinë që jemi shqiptarë, askush nuk na quan ukrainas.
Vetëm shtetësinë kemi nga Ukraina, kombësinë e kemi shqiptare. Në gjak jemi shqiptarë, jemi krenarë që ndihemi të tillë”. Kështu shprehet Tanja dhe i ati, Mihali, ose tata siç e thërret e bija. Madje, 26-vjeçarja na rrëfen se të gjithë shqiptarët e Ukrainës i thërrasin babait tate, por nuk kanë shumë fjalë që të ngjasojnë me ato që përdoren në gjuhën shqipe. Tanja na rrëfen se kur ishte në Maqedoni, kishte konstatuar se gjuha e shqiptarëve që jetonin atje kishte mjaft fjalë të ngjashme me gjuhën shqipe që flisnin ata. Sipas Tanjës, krejt ndryshe flasin shqiptarët e Shqipërisë. Më tej, Tanja dhe i ati na rrëfejnë atë çka dinë për ardhjen e të parëve në Ukrainë, vendosjen e tyre në fshatrat e Odesës, ruajtja e kulturës dhe zakoneve shqiptare edhe rreth 200 vjet pas largimit nga Shqipëria. “Nga trashëgimia gojore e të parëve tanë kemi mësuar se origjinën e kemi nga Korça dhe jemi të fesë ortodokse. Edhe nga të dhënat arkivore të gjetura në arkivën e Ismailajt, si dhe të hedhura në një libër të shkruar nga një shqiptar i Ukrainës, kemi zbuluar se të paktën në vitin 1812 kemi qenë të vendosur në Karakurt. Nga Shqipëria kanë mbërritur rreth 315 familje shqiptare, të cilat u vendosën në tre fshatra. Të parët na kanë treguar se janë larguar nga Shqipëria në kohën e pushtimit turk, në kohën e Tanzimatit. Në atë kohë, Turqia deshi të asimilonte fenë dhe të kthente popullin në myslimanë. Ruajtja e identitetit dhe fesë ishin arsyet e migrimit në Rumani përmes Maqedonisë dhe më pas për t’u vendosur në Karakurt të Ukrainës. Në fshatrat ku u vendosëm ne, kishte edhe bullgarë, rumunë dhe kaukazë. Popullsia e vendosur në këto fshatra filluan të merreshin kryesisht me blegtori dhe me kalimin e kohës familjet shqiptare të shtoheshin. Martesat kryheshin mes shqiptarëve”, - rrëfen Tanja, duke ndërprerë këtu të dhënat për origjinën dhe duke na treguar se shqiptarët vazhdojnë të ruajnë edhe sot disa zakone të shqiptarëve të Shqipërisë për martesat, p.sh, nusja që i lan këmbët vjehrrit dhe vjehrrës kur martohet, ritual që ndiqet çdo natë; nusja që u puth dorën prindërve të burrit dhe të moshuarve të tjerë që vizitojnë banesën ku jeton çifti etj. Më tej, Tanja rrëfen se askush prej tyre nuk dinte se çfarë pozicioni gjeografik kishte shteti i tyre i origjinës, E vetmja gjë që dinin me saktësi ishte se ishin shqiptarë. Madje, nuk i thërrisnin shqiptarë në Ukrainë apo mes njëri-tjetrit, por arnautë. Edhe në Ismailaj, një rruge i thoshin “Rruga e Arnautëve”. “Pasi u hapën rrugët dhe informacioni, ne mësuam më tepër rreth Shqipërisë, ku ndodhej. Ndërkohë që një shqiptar i Ukrainës ka botuar një libër ku tregonte me detaje se nga kishin ardhur të parët tanë në Ukrainë, si dhe prej sa vitesh. Ai i kishte grumbulluar të dhënat në arkivën e qytetit Ismailaj”, - rrëfen Tanja.

Vizita e parë e Tanjës në Shqipëri

Eksperienca e parë dhe e vetme e Tanja Supure në Shqipëri ka qenë dy vjet më parë. Pasi kishte mësuar shumë rreth vendit të origjinës, Tanja vendos të vizitojë vendin nga kanë origjinën të parët e saj, por edhe vetë ajo. Për shkak të mungesës së një ambasade apo konsullate në Kiev, ajo niset drejt Polonisë dhe kontakton me ambasadorin shqiptar, i cili e pajis me vizë, ndërkohë që i krijon edhe disa kontakte me shqiptarë që kishin shkuar për të studiuar në Kiev. Fillimisht takohet me një çift shqiptarësh që studionin mjekësi në kryeqytetin ukrainas, fillon të mësojë të flasë shqip dhe më pas niset drejt Shqipërisë. Disa ditë në Ballsh dhe disa në Tiranë do të ishte itinerari i vetëm i vajzës në Shqipëri. Etja për të mësuar shqip, për të folur me persona që flasin shqip, për të mësuar më tepër rreth kulturës shqiptare, bënë që Tanja të njihte shumë njerëz në kryeqytetin shqiptar, të bënte shumë miq, por edhe të ftohej të merrte pjesë në Javën e Modës në Shqipëri. Duke qenë një stiliste në profesion, Tanja pranon të marrë pjesë, duke i dhënë vetes mundësinë të jetonte edhe dy muaj të tjerë në Tiranë. Me gjithë peripecitë e hasura, Tanja rrëfen se ka kaluar ditë shumë të bukura në Tiranë, i pëlqen Shqipëria, madje do të kishte shumë dëshirë që për një vit të studionte më mirë gjuhën shqipe.
“Dua që gjuhën time ta mësoj si lexohet dhe si shkruhet. Dua të lexoj libra shqiptarë, dua të lexoj Kadarenë”, - shprehet Tanja, e cila na rrëfen se i pëlqen të lexojë çdo natë nga tre apo katër rreshta nga libri i Kadaresë, madje shton: “Kaq mundem të lexoj në shqip, me sforco të madhe, pasi nuk di të lexoj shqip. Më ndihmojnë shumë miqtë e mi, ndërkohë që edhe interneti më ka ndihmuar shumë në gjuhën shqipe”.

SONILA MESAREJA, G. Standart

Ndiqni edhe dokumentarin me 3 pjesë në YT, kushtuar shqiptarëve të Ukrainës. http://www.youtube.com/watch?v=mFMq9v3LVgU

Shfarosjet më të mëdha të specieve në Tokë

Më shumë se 90 për qind e të gjithë organizmave që kanë jetuar ndonjëherë në Tokë, janë zhdukur.

Teksa specie të reja nisën të zhvillohen për t’iu përshtatur kushteve të reja ekologjike, speciet e vjetra u zhdukën. Por ritmi i zhdukjes nuk është aspak i vazhdueshëm. Të paktën disa herë gjatë 500 milionë viteve të fundit, 50 deri në 90 për qind e të gjitha specieve në Tokë u zhdukën në një hapje-mbyllje të syve, në kuptimin gjeologjik.

Ndonëse këto shfarosje në masë janë evente vdekjeje, ato hapin rrugën në planet që forma të tjera të jetës të zhvillohen. Dinozaurët u shfaqën pas një prej zhdukjeve masive më të mëdha në planetin tonë, pikërisht gjatë zhdukjes së quajtur Permian-Triasik, që ndodhi 250 milionë vjet më parë.

Zhdukja masive më e studiuar ndonjëherë, ndërmjet periudhave Kretakeus dhe Paleogjene përafërsisht 65 milionë vjet më parë, i vrau të gjithë dinozaurët dhe krijoi hapësirën e nevojshme për gjitarët që të diversifikohen dhe të evoluojnë në mënyrë të shpejtë.

Arsyet

Shkaqet e këtyre zhdukjeve masive përbëjnë në fakt mistere të pazgjidhura të historisë së planetit tonë, megjithëse shpërthimet vullkanike dhe ndikimi i asteroideve apo i kometave të mëdha janë të dyshuarit kryesorë në shumicën e rasteve të shfarosjeve masive të jetë në Tokë.

Të dyja këto evente natyrale mund të hedhin miliona e deri në miliarda tonelata hiri në atmosferën e planetit tonë, duke errësuar në masë të madhe qiejt për të paktën disa muaj e deri në vite të tëra në fund të procesit të tyre. Duke vuajtur për dritën e diellit, bimët dhe kafshët bimëngrënëse zhduken sa hap e mbyll sytë.

Gurët e mëdhenj që vijnë nga qielli dhe vullkanet mund gjithashtu të lëshojnë gazra toksike ose që nxehin atmosferën dhe me vendosjen e pluhurit në mbarë planetin mundësojnë një ngrohje globale shumë të shpejtë, e të papërballueshme për shumicën e kafshëve në një kohë të caktuar.

Një ndikim i tillë jashtëtokësorë është ai që mendohet të jetë shkaktari kryesorë i shkatërrimit dhe shfarosjes së periudhës së Kretakeusit. Një krater gjigand në afërsi të gadishullit Jukatan në Meksikën e sotshme daton përafërsisht 65 milionë vjet më pare, çka përkon me datën e shfarosjes masive.

Por edhe ngrohja globale e ndihmuar së tepërmi nga shpërthimet e njëpasnjëshme vullkanike të ndodhura në atë kohë në malet dhe rrafshnaltat e ndodhura në Indinë e sotme mendohet se e kanë përshpejtuar këtë shfarosje masive. Cilado qoftë arsyeja e saj, dinozaurët, sikurse edhe përafërsisht gjysma e të gjitha specieve që jetonin në planetin Tokë në atë kohë, u zhdukën.

Nga ana tjetër, sasi të paimagjinueshme masive të llavës që shpërthyen në zonën qendrore të Atlantikut, në atë që quhet pjesa magmatike përafërsisht 200 milionë vjet më parë mendohet nga shkencëtarët sot si një argument që mund të sqarojë një shfarosje tjetër masive, të quajturin shfarosja Triasik-Xhurasik.

Thuajse një në pesë ose njëzetë për qind e të gjitha familjeve të kafshëve u zhduk në mënyrë të menjëhershme, ndërkohë që edhe krijesa që i përngjanin një evoluimi të gjitarëve, si edhe shumë amfibë të mëdhenj, së bashku me arkosaurët, që nuk ishin dinozaur u zhdukën. Një ndikim nga një asteroid i përmasave vigane është një tjetër arsye e mundshme e zhdukjes, porse një krater që do e vërtetonte këtë nuk është zbuluar ende.

Vdekja më e madhe...

Zhdukja Permiane-Triastike që përmendëm më lartë dhe që ka ndodhur përafërsisht 250 milionë vite më parë, ishte më vdekjeprurësja nga të gjitha shfarosjet që ka kaluar planeti ynë. Sipas shkencëtarëve që kanë studiuar me detaje këtë shfarosje, thuajse 90 për qind, pra nëntë në dhjetë, specie që jetonin në atë kohë u zhdukën një herë e përgjithmonë nga Toka.

Shumë prej këtyre shkencëtarëve janë të mendimit se një asteroid vigan ose një kometë e madhe e shkaktoi këtë vdekje masive, por sërish ata nuk kanë arritur ende të gjejnë një krater që do ta vendoste hipotezën e tyre mbi baza realiste. Një tjetër arsye që ata vendosin dhe që kësaj here ka më shumë prova në favor të saj është një shpërthim i njëpasnjëshëm i vullkaneve në zonën e Siberisë, në Rusinë e sotme.

Duke nisur nga 360 milionë vjet më parë, një shkatërrim i dalëngadalshëm zhduku 70 për qind të të gjitha specieve në Tokë, në një periudhë prej përafërsisht 20 milionë vitesh. Ndonëse kjo ndodhi në periudha të ndryshme, që zgjasin përafërsisht 100 deri në 300 mijë vite, ato njihen të përbashkuara si një shfarosje masive, shfarosja Devoniane, duke marrë emrin e shkencëtarit që e propozoi për herë të parë këtë teori.

Insektet, bimët dhe protoamfibët e parë që nisën të dilnin në sipërfaqen e tokës për herë të parë gjatë periudhës në fjalë, pësuan zhdukje të rëndësishme, por jo të mjaftueshme për të ndaluar evoluimin e jetës në planetin tonë. Kështu, edhe pse popullsia e tyre u ul gramatikisht dhe shumëllojshmëria u ul në 30 për qind ato arritën të mbijetonin për të rinisur procesin e evoluimit.

Shfarosja tjetër e madhe që njihet nga shkencëtarët e ditëve të sotme, quhet shfarosja Ordoviciane-Siluriane dhe mendohet të ketë ndodhur përafërsisht 440 milionë vite më parë dhe që ishte krejt e kundërta nga arsyet e mëparshme të shfarosjeve. Në këtë periudhë ngrirja që ndodhi në planet dhe që ktheu pjesën më të madhe të ujit në Tokë në akull, shkaktoi ulje masive të nivelit të deteve në të gjitha pjesët e planetit tonë.

Po ndodh sërish?

Sot, shumë shkencëtarë janë të mendimit se të gjitha faktet që kanë në duar po tregojnë se po jetojmë në periudhën e zhdukjes së gjashtë masive, që po ndodh teksa ne po jetojmë në përditshmërinë tonë.

Sipas tyre, faji për këtë shfarosje masive, që ata thonë se mund të jetë më i shpejti në historinë e të gjitha shfarosjeve të mëparshme që ka kaluar planeti i vetëm i gjallë i zbuluar deri më sot, mund të vendoset në masë të madhe mbi supet e njërës prej këtyre specieve dhe jo tek shkaqet natyrore, thjesht mund të jetë njeriu ai që po shkakton shfarosjen më të madhe.

Duke analizuar të dhënat, ata na bëjnë të ditur se deri në vitin 2010, aktivitetet e njeriut, siç janë ndotja e mjedisit, zhdukja e pemëve, pyjeve masive, e akoma edhe xhunglave, e si pasojë edhe e kafshëve që jetojnë në to, si edhe peshkimi pa kriter, mund të ketë bërë që më shumë se gjysma e jetës tokësore dhe detare të jetë zhdukur e parashikimet për të ardhmen janë edhe më të zymta.


Standart

ajiH

Hija rri e më vështron.

Ajo nuk ka mësuar ende të lodhet nga argëtimi që ndjen ndërsa më imiton, gjatë gjithë kohës. Ditën nën Diell, natën nën Hënë. Nuk përpiqet të ndryshojë asgjë, nuk ndjen mëshirë, por as krenari për mua ndërsa më vështron të përleshem tragjikisht me realitetin. Ajo kërkon vetëm të argëtohet duke më markuar hap pas hapi, shpresë pas dyshimi, detaj pas detaji, gënjim pas zhgënjimi !!!

Gjatë përpjekjeve të mia dështake për t'u divorcuar prej saj, e paradoksalisht në një çast malli për të, i përplasur pingul me një hënë plotë, hija e hijes në debulesë grishtëze psherëtin :

"Unë jam fatkeqësia e njerëzve 
ku ti nuk lejon diell, 
unë jam errësira 
që ti botës i sjell. 

Unë jam e do të jem pranë teje. 
Unë hije, Ti çadra ime. U
në nuk e duroj dot dritën, 
por ty të dua, madje shumë… 

Shumë më tepër se ata që të bëjnë ty, HIJE..."

Shkroi : Stop Injorancës http://www.facebook.com/NdalPaditurise2

Si u bënë shqiptarët kamikazë ?

Mos u habisni fare për këtë! Ndodhin transformime të mëdha brenda shpirtit të një populli dhe “kamikazllëku” është një ndër to dhe brenda nesh. A nuk i quajmë me këtë emër, përditë dhe disa herë në ditë, bashkëqytetarët tanë që mund të bëjnë gjithçka, po vetëm një gjë s’kanë mësuar ende: si të ngasin makinat.

Dhe kjo nuk do shumë mund për t’u shpjeguar. Problemi nuk qëndron te sjellja jonë që ja bën muuu, por te ndryshimi i saj. Ndërkohë që jemi në bisedime për të barazuar patentat shqiptare me patentat evropiane, nuk mund të mos bjerë në sy që ngarësit e makinave tek ne, vetëmse evropianë nuk mund të quhen. Ndoshta duhet vënë në dijeni qytetari italian që po barazohet me qytetarin shqiptar, se të paktën për ne shkon ajo thënia e tmerrshme: “Arma më vdekjeprurëse në botë është njeriu”.

Nëse do të bëjmë një tipologji të thjeshtë të ngarësit shqiptar, do të bindemi katërçipërisht se në vend që të japim patenta, duhet të heqim patenta; në vend që t’i barazojmë duhet t’i margjinalizojmë. Gjithçka tek ne ka pamjen e fasadës, dhe sado që pamja e patentave tona është e mrekullishme, asaj nuk i bashkëngjitet një përvojë rrugore po aq e mrekullishme. U desh përmbytja e rrugëve me gjak, që disa njerëzve të rëndësishëm të medias t’u hapeshin sytë për rrezikun potencial dhe real të makinizmit në Shqipëri. Dhe nuk bëhet fjalë për shoferët, se ata ende kanë ndonjë ndjesi për rrugën dhe njerëzit në rrugë, por për ngarësit e zakonshëm të makinave. Ndërkohë që targat e makinave kanë mbaruar edhe numri i viktimave është shtuar. Mjafton të kujtojmë se gjatë diktaturës u vranë në 40 vjet rreth 5000 vetë, ndërsa në 20 vjetët e tranzicionit vetëm në rrugë kanë humbur jetën rreth 7000 vetë, për të vënë alarmin jo tek ne, se ne nuk kemi veshë, po te të huajt, sidomos tek ata të huaj që po tregohen dashamirës me ne për punë patentash. Ndërkohë që duhet të thonë stop, ata vetë po shtojnë rrezikshmërinë për qytetarët e tyre, duke lejuar një masë njerëzish që vetëm të marrë mund të quhen, të ngasin auto-bombat e tyre në territore evropiane, ndërkohë që duhen izoluar njëlloj siç bëhej dikur me të sëmurët me murtajë.

Le t’i kthehemi tipologjisë ngarëse, se ajo edhe pse në terma letrarë e deskriptivë, përsëri mund të shpjegojë shumëçka. A nuk jemi ne që ndalojmë makinën në mes të rrugëve tona të projektuara vetëm për mushka, për të bërë një dorë muhabet me baxhanakun e dajës, sepse na ka marrë shumë malli për të, ndërsa radha e makinave prapa bëhet e pamasë. Dhe nëse dikush i bie borisë i nervozuar, ata që kanë ndaluar dalin si bllok nga makina në mënyrë kërcënuese, sa ta ngrijnë buzëqeshjen në buzë. A nuk na ndodh në rrugët tona, që sapo parakalon dikë me shpejtësi normale, ky të riparakalon me shpejtësi anormale, për të ndaluar vetëm pak sekonda pas parakalimit gjithë tym në një kthesë aty pranë, dhe pikërisht përpara syve tuaj të terrorizuar që nuk e kuptojnë dot përsenë e gjithë këtij raptus-i.
A mund të shpjegojë dikush përse tek ne dhe vetëm tek ne makinat janë të gjitha homoseksuale. Ato të ngjeshen në prapanicë edhe kur je me 1 km në orë dhe kur je me 100 në orë. Ndërsa duhej të rrinin larg teje 1 metër për çdo kilometër shpejtësi. Nëse të takon të kthehesh apo të bësh ndonjë manovër, mundësia nuk ekziston se ndërkohë je ngushtuar kaq shumë dhe të tjerët pas teje janë ngushtuar edhe më shumë, sa e vetmja rrugëzgjidhje është të bësh atë çka duan të ndërkryerit dhe jo ti që ke hallin. Si shpjegohet që kur një mori makinash janë në radhë, një mori tjetër makinash i bie anash teje me shpejtësi marramendëse, dhe mbi të gjitha si shpjegohet që këta ikin në punë të vet duke kaluar nga krahu i kundërt, ndërsa ti pret edhe më shumë në radhë. Kush është në gjendje ta shpjegojë se përse në çdo orë të ditës dhe të natës poshtë pallatit tënd dhe brenda veshit tënd, mijëra njerëz u bien njëkohësisht mijëra borive, madje dhe kur është polici në semafor, a thua se njerëzit janë elefantë që merren vesh me njëri-tjetrin me bori? A thua se mjafton akti kërcënues i borisë për të zgjidhur problemin rrugor? Vetëm ideja që njerëzit i bien borisë në zona të banuara, duhet të mjaftonte për këdo që ne nuk kemi asnjë të drejtë të quhemi evropianë. Po ky është diskutim i gjatë dhe në këtë pikë patriotizmi fals mund të fitojë debatin, ndaj le të shkojmë më tutje.

Nëse jemi katilë me veten, përse duhet të jemi katilë me fëmijët, që i mbajmë tërëplotësisht në sedilen e parë dhe të palidhur me rrip. Nëse do të numërohen kokat e fëmijëve që shihen jashtë dritares së makinës, do të duhej të kishte me dhjetëra dorëheqje të krerëve më të lartë të Policisë Rrugore. Por këta s’mund të bëhen me faj. Gjithë ditën e lume u rrinë para-prapa pushtetarëve, duke u hapur rrugën; detyrë që e kryejnë me zell të madh dhe me saktësi të habitshme. Dhe gjithashtu janë tatimorët më të çuditshëm në botë, sidomos kur shpallin fushatën e gjobëvënies, kur shqetësohen më shumë për rripin e pavënë, kur janë të dypunësuar si taksistë të paliçensuar, dhe të trepunësuar kur i shërbejnë mafies së karroatrecëve. Ka muaj kur numri i gjobave e tejkalon atë të muajit pararendës, ndërkohë që në sjelljen tonë rrugore nuk ka ndryshuar asgjë.

Ndërsa dasmorët shqiptarë janë dasmorët më ekstremistë në botë. Ata përgjithësisht bllokojnë rrugët tona dhe trupat e tyre përgjithësisht gjenden jashtë dritareve. Janë të gjithë të gëzuar që po atë natë, dikush mund të humbë ligjërisht virgjërinë. Dhe me këtë rast, na bëjnë të gjithëve pjesë të të njëjtit gëzim. Vetëm se ne nuk dalim nga dritarja për shkak se këtë punë mund ta kemi kryer kohë më parë. Por jo se nuk jemi të gëzuar.

Sa herë ju ka rënë rasti të prisni me minuta të tëra derisa një femër të parkojë makinën në një vend ku mund të parkohet edhe një kamion?

Nëse nuk ju ka rënë rasti, si duket nuk jetoni në kërthizë të Shqipërisë. Por do keni rast ta shuani kuriozitetin tuaj. Cili është ai institucion që lëshon patenta për detonatorë të tillë? Hajde merre vesh. Dhe mbi të gjitha, përse kur dikush është në vështirësi në rrugë, ndihma jonë e përnjëhershme është shtypja deri në dërrasë e borisë. Psikologët thonë që kjo e ndihmon njeriun të kthjellohet. Edhe kinezët e thonë: “turbullohu se kthjellohesh”. Përse njerëzit mësojnë në autoshkolla gjithë ato gjëra që në jetën tonë as janë parë as janë dëgjuar, si p.sh. tabela e kafshëve të egra ose ca të tjera edhe më të çuditshme. Pjesa më e madhe e njerëzve që ecin në rrugë kundratabelë janë nevrikë patologjikë. Këshilla e përgjithshme është të mos kundërshtohen atypëraty. Mund të shkaktojnë dëme të pamatshme. Shajini pasi të jenë larguar të paktën 25 kilometra. Në këtë pikë është e sigurt që nuk ju dëgjojnë. Ti që je në rrugën tënde nuk arrin të inatosesh dot aq shpejt dhe aq fort sa ata që të kanë zënë rrugën dhe të detyrojnë ty të ecësh mbrapsht si zgjidhja më efikase dhe më evropiane.

Është një fakt i pamohueshëm që qytetari këmbësor të falënderon kur i hap rrugën. Ai i shkreti preket nga ky gjest kalorësiak prej Mesjete. Por ja që Mesjeta nuk ka qenë krejt e keqe.

Po ç’ndodh në rrugët tona kur bie shi?
Jo nuk bëhet fjalë për përmbytjen, por për çmendjen e makinave, jo të njerëzve kuptohet. Sa herë që bie shi, bie çmenduri. Makinat ecin me shpejtësi edhe më të madhe. Ka edhe më shumë makina në rrugë, se askush nuk do të laget. Po kjo dihet. Ajo që nuk dihet është se përse ngarësit e makinave shkruajnë mesazhe në celular. A nuk mund të mjaftoheshim vetëm me të folmen e paligjshme telefonike? Jo, pa tjetër duhet kthyer përgjigje në celular, madje me humor. Ndërsa në orët e vona të natës, të gjithë të pasionuarit pas Formula 1, mund të kënaqen me spektaklin e ofruar. Semaforët nuk respektohen, dhe kjo është e keqja më e vogël. Shpejtësia e ofruar është mbresëlënëse.

Veturat që shkaktojnë më shumë kaos në rrugët tona janë ato me targa CD. Ato nuk pyesin për asnjë lloj rregulli, sidomos kur i ngasin jo të huajt. Pastaj në vendin e dytë janë furgonët e shpërndarjes së mallrave. Ata janë pronarët e vërtetë të rrugës. Ata mund të ndalojnë kudo dhe kurdo. Dikur ishte një fjalë, “i plotfuqishëm i lagjes”. Mund të përdorim rishtas për këtë kategori, që për më tepër nuk i ka as makinat personale. Pastaj vijnë motorinot e picave dhe ata motorët që bëjnë zhurmë më shumë se sa tankset e komunizmit. Këta janë si elektronet e lirë brenda atomit. Në radhë vijnë taksistët që kanë një marifet të jashtëzakonshëm. Ata i fitojnë gjithmonë betejat rrugore, me këdo. Hunda e makinës së tyre është më e shpejta në botë. Fuoristradat prepotente nuk do t’i përmendim. Me ato nuk ja vlen të kruhesh. As policët nuk e bëjnë. Pastaj, në radhë menjëherë vijnë të gjithë këmbësorët. A duhen patentuar këmbësorët? Po! Të gjithë! Këmbësorët janë shkaku kryesor i trafikut qytetës. Ata ecin vend e pa vend. Ata nuk e duan jetën. Ata janë më të rrezikshëm se sa makinistët. Ata janë kandidatë për vetvrasës. Dhe pikërisht këtu ndodh, që fillon kundërshtimi me idenë. Por nuk duhet kundërshtuar ideja, duhet kundërshtuar realiteti. Ai është i hidhur, jo ideja.

Pra, rreziku nuk janë ata të shkretë që tashmë e kanë kryer gjakderdhjen, por ajo masë qindra mijëshe që janë në listë pritjeje. Kjo masë eksplozive duhet ndaluar. Në mos nga ne, nga ata që hanë paret e Evropës dhe këndojnë këngën tonë. Nuk mund të pajtohemi me mendësinë e një vendi ku një njeri kushton më pak se sa një tabelë. Zgjidhjet janë shumë të lehta e të shpejta. Mjafton të bëhet pyetja si i bëhet hallit. Kryesorja është të kujdesemi të gjithë, këto ditë, për makinat me targa të huaja. Ata që i ngasin janë në rrezik. Edhe ne të tjerët.


Erion Kristo
http://saktivista.blogspot.com/

Alo !

Dal nga shtëpia me nxitim. Si zakonisht, i zgjuar me vonesë për në punë. Më duhet një justifikim i ri, e mendja pjellore nuk tradhëton. Xhinset vesh vetëtimthi, por nuk po më rrinë ngushtë, ashtu si rrobat e lara e kanë zakon.

Pasi kam përshkruar një pjesë fort të mirë të rrugës, kontrolloj xhepat dhe vë re mungesën e portofolit. Duke llogaritur trafikun, jam tmerrësisht vonë dhe nuk kam kohë të kthehem për të ngjitur edhe shkallët e gjata të pallatit, ku ashensori si lapidar qëndron. Gjithsesi nuk ka problem, kafen ma ofron kompania, ndërsa tek ngrënia e mëngjesit ia lejoj vetes ta bëj një ditë pushim. Kërkoj telefonin për të parë orën, por këtu shtangem..."KAM HARRUAR TELEFONIN" !

Pa telefonin jam i mbaruar. Pa telefonin nuk mund të komunikoj. Pa telefonin askush nuk më gjen dot. Pa telefonin nuk mund të pyes prindërit për shëndetin e tyre. Pa telefonin, të duket vetja si i humbur në mes të rrëmujës së një metropoli.

Po si dreqin ai arriti telefoni të bëhet kaq i domosdoshëm për jetën time.!

Oksigjen, azot, telefon... E çuditshme sepse edhe më parë kur telefoni celular nënkuptonte ndonjë sheik arab, apo ndonjë biznesmen me maune doganash, ne sërish jetonin, madje jo keq.
Rrufeshëm nisem për në shtëpi për të marrë telefonin dhe duke ngjitur shkallët e veshura me thërrmija buke të shkundura nga gratë nikoqire, mendoj : 
                                                           "Si do të ishin vallë 100 ditë pa telefon"?

- Besoj se njerëzit do fillonin tu gëzoheshin rastësive. Jeta do niste tu dhuronte më tepër surpriza, si nga ato të kripurat, por edhe nga ato pa kripë. Askush nuk do detyrohej të hynte në tualetet e bareve për të gënjyer. Njerëzit do fillonin ti riktheheshin zbatimit me korrektësi të orareve dhe gjatë takimeve do nisnin ti përkushtoheshin njëri-tjetrit. Do të shmangej vëmendja nga mundësitë joshëse të telefonave, lojëra, bluetooth, mp3, radio etj.
Nuk do të uleshim përballë njëri-tjetrit, prej kushedi prej sa kohësh pa u parë, veçse për të ndarë bashkë një tavolinë e duke e shpenzuar kohën për të dhënë shpjegime profesioni, shefit në telefon. Askush nuk do të vuante mankthin e rënies së baterisë. Rrjedhimisht askush nuk do dyshonte se fakti që nuk ke bateri në telefon, nënkupton domosdoshmërisht që je duke kryer një tradhëti, apo duke refuzuar një komunikim.

Meshkujt do të rigjenin guximin për të folur sy ndër sy me femrat, për tu lidhur apo ndarë. Femrat e të gjithë bashkë do të shpëtonin nga telefonat anonime të njerëzve lepuj. Të dashuruarit do rinisnin të fishkëllenin melodi nga më fisniket, poshtë ballkoneve, apo dritareve ku një perde gjithmonë valëvitet.
Fjalia, "Do të të marr në telefon" do ti kthente fronin fjalës hidhërisht të bukur, fjalës "Lamtumirë".
Do të ishte më e lehtë për të kuptuar se kush është ai që flet me veten dhe kush flet me kufje. Do të shpëtonin nga marketingu i dhunshëm nëpër media i kompanive telefonike, gjithashtu nga ofertat e tyre qesharake. Për festa e përvjetore njerëzit do denjonin të zhgarravisnin kartolina, duke humbur luksin e dërgimit të një mesazhi formal.

Ndoshta njerëzit do të dukeshin më shumë njerëz, ndoshta.

E kështu pas 100 ditësh pa telefon dore, me paratë e kursyera çdokush mundet ti bëj një dhuratë, cilitdo që ia do zemra... Por, mos harroni, Kompania e fuqishme e kërkimit në internet ka hedhur në treg telefonin më të ri, G-Phone.

Hap derën, rrëmbej telefonin dhe shoh tre telefonatat e humbura nga numri i zyrës. Mirëmëngjes dhe një ditë të mbarë të rutinës së përditshme.


Shkroi dhe përgatiti: Stop Injorancës http://www.facebook.com/NdalPaditurise2

“Green Albania”

Ndotja ambientale është tashmë një problem global. Vështirë që të gjesh një vend të botës, i cili të mos jetë prekur nga kjo dukuri. Sigurisht, më të prekura janë vendet që kanë një ekonomi industriale të zhvilluar apo ekspansion të dukshëm, por njëkohësisht dhe ato që kanë një mungesë të theksuar të politikave serioze në fushën e mbrojtjes ambientale.

India dhe Kina janë dy nga shtetet kryesore me qendrat më të ndotura urbane në botë. Gjithashtu, Pekini dhe Nju Delhi kanë qenë për shumë kohë dy nga qytetet më të ndotura në botë. Por është fakt se ato kanë marra masa drastike për uljen e ndotjes, që vazhdon të jetë e madhe. Nju Delhi ka të paktën 10 vjet që lufton në këtë drejtim, kurse Pekini i detyruar dhe nga zhvillimi i olimpiadës filloi të merrte masa serioze këto dy vitet e fundit dhe duket se ka gjasa për ta vazhduar këtë nismë dhe në të ardhmen. Po në të njëjtën rrugë kanë ecur dikur dhe qytete si Tokio e Los Anxhelosi, të cilat në atë kohë ishin ndër më të ndoturat dhe që tani, falë politikave të drejta, janë kthyer në qytete me standarde të larta për sa u përket masave ndaj ndotjes.

Solla si shembull qytete që janë apo ishin vërtetë të ndotura, por që njëkohësisht si alibi të tyre mund të paraqisnin faktin se ishin dhe ndër më të industrializuarat.

Kurse në Shqipëri kjo alibi nuk mund të mbajë, të paktën në rastet e gjykimit me standardet morale e profesionale të një gjykate evropiane, sepse ne sado që po përpiqemi, ende nuk mund të themi se jemi një vend i industrializuar në kuptimin klasik të fjalës (dhe kjo nuk është domosdoshmërisht një gjë e keqe).

Kjo do të thotë se nuk mund të shfajësohemi dot, pasi është shumë e vështirë që një vend jo i industrializuar të ketë ndotje të madhe ambientale. Shqipëria duket se përbën një përjashtim, me një “Guiness” të saj të ri për një çështje jo të re. Nëse do të ekzistonte një libër “Guiness” për rekorde shtetesh, me siguri që “Shqipja” do të mbante vendin e parë me një distancë shumë të madhe nga shteti i dytë.

Në rastet e problemit të ndotjes përgjegjësia është jo vetëm e njerëzve, qytetarë apo fshatarë të një vendi, por kryesisht faji bie te organet e pushtetit qendror, por dhe të atij lokal (komunat, bashkitë).

Duke folur për këtë të fundit, ndoshta dikujt mund t’i duket e çuditshme lidhja që ekziston mes drejtimit të një bashkie dhe nivelit të ndotjes në një qytet.

Kjo, meqë sipas shumë njerëzve, ndotja shkaktohet kryesisht nga makinat.

Por ky fakt nuk ka pse të duket krejtësisht i saktë, sepse i tillë nuk është.

Për të ulur nivelin e ndotjes në një qytet nuk duhen marrë masa vetëm në fushën e mjeteve motorike dhe në fushën e industrisë, por dhe në të tjera që prekin pushtetin vendor si p.sh. ndërtimi i objekteve të banimit.

Ndotja nga automjetet

Është folur gjatë për masat që duhen marrë në fushën e mjeteve motorike, për të bërë të mundur uljen e ndotjes. Ka pasur nisma si: ndalimi i importit të makinave të amortizuara, rritja e doganës për makinat e vjetra etj. Edhe në këtë fushë mbetet ende shumë për t’u bërë. Për të sjellë një shembull konkret mund të përmendim të famshmit “Dum-Dum” kinezë, të cilët nuk plotësojnë normat më minimale të standardeve ekologjike evropiane dhe që “kanë për borxh” ta obskurojnë të gjithë zonën ku kalojnë me tymin e zi që del nga marmitat e tyre kineze. Ato “monstra me rrota” nuk krijojnë më pak ndotje vizive, akustike dhe ambientale se oxhaqet e fabrikave me qymyr të shekullit të 19-të. Këto “gargalloma” veç Shqipërisë mund t’i gjesh vetëm në disa vende të Afrikës dhe Azisë.

Të tilla “makineri vrasëse” nuk lejohet të qarkullojnë në asnjë shtet të Evropës.

E njëjta masë duhet marrë dhe nga shteti ynë, për të mos u etiketuar gjithmonë ne si “delja e zezë” që qëndron në çdo rast e situatë jashtë vathës. Po të njëjtat “cene” kanë dhe shumë autobusë e kamionë në vendin tonë. Të gjitha këto mjete duhet të vendosin filtra të posaçëm, të certifikuar nga BE-ja. Kjo duhet të bëhet vetëm në rastet kur gjykohet se vendosja e filtrave në këto mjete do ta eliminonte problemin, në të kundërt duhen marrë masa të tjera. Edhe pse dikush mund të dëmtohet ekonomikisht nga këto nisma, në dukje të rënda, përfitimi që do të arrihej do të ishte shumë më i madh sesa humbja.

Do të përfitonin shumica e njerëzve, të cilët aktualisht janë vuajtës pasivë për shkak të gjendjes së degraduar në të cilën ndodhen këto lloj mjetesh të lëvizshme.

Do të uleshin dukshëm sëmundjet e zemrës, tumoret, ato të rrugëve të frymëmarrjes, shpenzimet nëpër spitale e klinika shtetërore apo private.

Njerëzit do të gëzonin shëndet më të mirë, do të ishin më aktivë, do të ulej stresi (sepse ndotja ndikon drejtpërdrejt në krijimin e tij) dhe ata do të ishin më të lumtur e më optimistë për jetën. Do të kishim qytete më të jetueshme nga ana ambientale, gjë që do të çonte në rritjen e standardeve të jetesës. Qytetet tona do të ishin më të frekuentuara nga turistët, sepse dihet që sa më i ndotur të jetë një qytet, aq më e vogël është dëshira për ta vizituar.

Ndotja industriale

Gjithashtu, në fushën industriale, problemet që mund të sjellë ndotja janë të mëdha.

Në Shqipëri janë ndërtuar e po ndërtohen objekte industriale më vlerë të konsiderueshme dhe me një fuqi prodhimi relativisht të madhe.

Por vallë a janë marrë masat e duhura nga këto kompani për të pasur parametra evropianë në fushën e sigurisë ambientale, gjë që do t’i bënte këto biznese të mos konsideroheshin si “armike” të ambientit dhe njerëzve.

Në të vërtetë, është fakt se shumë kompani, si në fushën e prodhimit të tullës, gëlqeres, çimentos, çelikut, nxjerrjes së gurëve, kromit, bakrit etj. nuk i respektojnë si duhet normat e sigurisë ambientale dhe, mbi të gjitha, as nuk kanë infrastrukturën e nevojshme për ta bërë këtë gjë.

Gjithashtu, ndotja industriale ka ndikuar dhe në ndotjen e tokës bujqësore, pasi mbetjet që depozitohen në tokë si mungesë e atyre “Landfill” të posaçëm për këto lloj mbetjesh kanë sjellë dhe dëmtimin e madh të tokave, dhe jo vetëm tokat kanë pësuar dëmtim por edhe ujërat.

Sikur këto kompani të ushtronin veprimtarinë e tyre në një shtet çfarëdo të Bashkimit Evropian, duke parë gjendjen në të cilën ato ndodhen, do të ishin mbyllur e gjobitur menjëherë, si moszbatuese të ligjeve për mbrojtjen e ambientit dhe si rrezikuese të jetës së njerëzve, kafshëve e bimëve.

Kam dëgjuar për raste të largimit të punonjësve nga këto lloj fabrikash për shkak të komplikacioneve shëndetësore që po hasnin. Këta njerëz që kishin moshë relativisht të re, para këtyre komplikacioneve gëzonin një shëndet shumë të mirë, gjë që na lë të kuptojmë se situata në këto zona industriale është me të vërtetë e rëndë.

Dhe pse nuk ka lidhje me këtë pikë, gjejmë rastin t’u bëjmë thirrje shtetasve që të mos presin pemët pa leje, pasi ato janë një pasuri e madhe që nuk kthehet lehtë prapa nëse e ke humbur një herë. Edhe përmbytjet e ndodhura këto kohë kanë në njëfarë mënyre lidhje me prerjen e pemëve, pasi ato thithin ujëra nën dhe mbitokësore, duke ulur rrezikun e përmbytjeve. Ato gjithashtu parandalojnë erozionin dhe më kryesorja, ato kontribuojnë ndjeshëm në uljen e ndotjes. U bëjmë thirrje strukturave shtetërore që të rrisin ritmet e zbatimit të planit për mbjelljen e pemëve të reja dhe për rritjen e kontrolleve për ruajtjen e pyjeve dhe realizimin e masave shtrënguese ndaj shkelësve.

Ndotja akustike

Një nga llojet e ndotjeve më shqetësuese, por dhe më të pavlerësuara deri tani është ndotja akustike. Në vendin tonë ndotja akustike është në nivele të mëdha. Ajo, përveç kësaj, paraqitet në forma të ndryshme, jo vetëm si pasojë e zhurmave që vijnë nga lokalet, si pub-e e disko, por dhe si pasojë e veprimit të papërgjegjshëm të individëve të caktuar.

Nuk është e rrallë të dëgjosh një “buçimë borie makine” në pikun e drekës ose në mesin e natës poshtë pallateve dhe kjo “muzikë e ëmbël” mund të zgjasë me orë të tëra.

Më kanë treguar për një rast në Athinë, ku një individ ishte ndaluar dhe shoqëruar në një komisariat policie, sepse i binte borisë së makinës në mënyrë të pandërprerë për faktin se i kishin zënë rrugën. Edhe pse në parim ai kishte të drejtë, kjo e drejtë e tij mbaroi që nga momenti kur shkeli atë të një shumice.

Ndotja e zonave turistike dhe bregdetit

Që nga Velipoja deri në Sarandë edhe ndotja e ndotja e zonave bregdetare, ashtu si në çdo zonë të vendit, është një problem kronik këto 20 vitet e fundit. Për hir të së vërtetës, kontrolli para viteve ‘90 ka qenë shumë më i madh nga ana e strukturave dhe ndoshta dhe ndërgjegjësimi i shtetasve po i tillë.

Çudi, sa shpejt kemi ndryshuar ne, duke qenë se po ata shtetas që në ato vite kishin kujdes ku të hidhnin mbeturinat, janë sot shkelësit më të flaktë të normave të pastërtisë ambientale. Rëndom shikon njerëz duke hedhur nga makina qese, letra, mbetje ushqimore etj. Kjo nuk ndodh vetëm në zonat bregdetare ose në udhëtim e sipër, por dhe brenda qyteteve.

Ne jemi, sipas statistikave, ndër vendet me ndotjen më të madhe bregdetare në Evropë.

Ende nuk kemi kolektorë të ujërave të zeza dhe në qytete bregdetare ato hidhen në det. Shenjë e mirë ishte ndërtimi i një kolektori në një zonë turistike dhe pse jo bregdetare, bëhet fjalë për Pogradecin. Urojmë që sa më shpejt qeveria dhe pushteti vendor në bashkëpunim të realizojnë ndërtimin e tyre në gjithë zonat bregdetare dhe turistike në përgjithësi.

Problem i madh është dhe mungesa e kazanëve të plehrave në disa zona turistike si dhe strukturave që do rë merreshin me pastrimin e tyre. Konkretisht, nga Orikumi deri në Llogora e poshtë në Palasë nuk ka kosha plehrash dhe njerëzit i hedhin plehrat nëpër gryka malesh, humnera, nëpër hone, gropa etj. Duket shaka, por është e vërtetë. Unë këtë e kam konstatuar personalisht pasi i frekuentoj ato zona gjatë të gjitha stinëve të vitit. Deri këtë verë, anës rrugës që të çon te plazhi i “Rrugëve të Bardha” afër Palasës kishte një “kodër” me plehra, të cilat lëshonin një kundërmim të tmerrshëm nën efektin e vapës së gushtit. Dhe meqenëse ai plazh është shumë i frekuentuar dhe nga turistë të huaj, merreni me mend çfarë kartoline mirëseardhjeje u rezervohet.

Më e keqja është se në shumë raste, në pamundësi për të gjetur gropa a humnera, banorët e zonave përreth i djegin, duke krijuar re tymi të zeza që pushtojnë horizontin.

U lutem strukturave përkatëse që të marrin masa urgjente për ndryshimin e gjendjes në këto zona që kanë një bukuri aq të veçantë sa me të do të krenohej çdo shtet i botës.

Duket se ne nuk dimë ta vlerësojmë të bukurën ose thjesht nuk e kuptojmë si koncept.

Ndotja ndërtimore

Jo më pak problematike është dhe situata në fushën e ndërtesave të banimit dhe ndërtimit në përgjithësi. Kjo, sepse për të ndërtuar një objekt (në Tiranë p.sh. ka një boom të jashtëzakonshëm ndërtimesh) nevojiten materiale ndërtimi, të cilat transportohen nëpër qytet dhe që mund të shkaktojnë ndotje të rrugëve e ajrit, nëse nuk merren masat e duhura. Po të dalësh në këmbë nëpër Tiranë, do të konstatosh se rrugët janë të mbushura me pluhur dheu. Kjo do të thotë se shkaku i ndotjes së këtyre rrugëve është derdhja e mbetjeve inerte dhe materialeve të ndërtimit, ose maksimumi transportimi i pluhurit dhe baltës nga rrugët që kanë ngelë ende të pashtruara në Tiranë.

Në një intervistë para disa kohësh, një nga përfaqësuesit e Bashkisë së Tiranës pati deklaruar se do të merreshin të gjitha masat e nevojshme për të parandaluar ndotjen e ambientit nga mjetet që përdoreshin për transportin e materialeve ndërtimore. Sipas tij, mjetet do të kontrolloheshin nëse i kishin pastruar gomat kur kishin dalë nga objekti ose kishin marrë masat për mosrrjedhjen e materialeve të ndërtimit dhe mbetjeve inerte jashtë kamionit në kohën që i transportonin nëpër rrugët e kryeqytetit. Gjithashtu, do të kontrollohej dhe zbatimi i parametrave ambientalë nga ana e ndërtuesve.

Sipas Bashkisë së Tiranës, këto masa dhe shumë të tjera që do të ndërmerreshin, do të çonin në uljen e nivelit të ndotjes për shkak të veprimtarisë ndërtimore në qytet.

Ka kaluar më se një vit nga këto deklarata dhe asgjë nuk është bërë në këtë drejtim.

Është fakt se nuk ka një kontroll të transportimit të materialeve të ndërtimit ose mbetjeve inerte dhe e zbatimit të kushteve në objektet e ndërtimit për të parandaluar ndotjen ambjentale. Kjo është një kompetencë direkte e strukturave të Bashkisë së Tiranës, e cila nuk po e ushtron. Dihet mirë rëndësia që ka kontrolli që duhet të ushtrojë bashkia në fushën e ndërtimeve, e cila është më e zhvilluara nga gjitha bizneset në kryeqytet.

Duke qenë, pra, dega më e zhvilluar, probabiliteti që ky lloj biznesi të sjellë pasoja për ambientin dhe si rrjedhojë dhe për njerëzit, është real dhe i madh, nëse nuk merren masat e nevojshme për t’i shmangur. Kjo kërkon një seriozitet dhe kompetencë maksimale nga ana e strukturave të Bashkisë së Tiranës, për të parandaluar dëmtimin e shëndetit të banorëve. Për sa kohë këto ide do të ngelin vetëm në letër ose në eter dhe nuk do të përkthehen në veprime e masa konkrete, ato do të kenë vetëm emrat që meritojnë:

Demagogji! Papërgjegjshmëri! Inkopetencë!


NGA ENEA SHERIFI, G. Standart

"60% e të dhunuarve kur rriten, kthehen në agresorë

Pedofilia është një fenomen i përhapur edhe në vendin tonë. Por, ajo që i jep më tepër rëndësi është kujdesi për këta fëmijë me të cilët abuzohet. Nëse ata nuk trajtohen si duhet, arrijnë të bëhen vetëm individë të shoqërisë por jo persona të saj sepse do jenë përherë problematikë.

"Ne jemi vend pedofil, pedofilia është kudo, por në Shqipëri është më e pafajshme pasi ne jemi të pavetëdijshëm, është instiktive në krahasim me Perëndimin, ku pedofilia është e vetëdijshme. Për këtë çështje është folur që në lashtësi, i pari ka qenë filozofi i Greqisë së vjetër, Sokrati, por më pas edhe Platoni", - ka sqaruar psikologia Gjika. Sipas saj, pedofilia para viteve '90 nuk është parë si një marrëdhënie që kishte të bënte me seksin, por me çështje pushteti. Ndërsa në vitet e tanishme ka penetrim tek fëmijët. Ajo ka sqaruar se "mbas '90-ës ka penetrim tek fëmija, edhe tek foshnjat tremuajshe, e shqyejnë fëmijën dhe kënaqen me faktin se ata vuajnë, kënaqen me dhimbjen dhe ulërimat e tyre. Në Shqipëri jemi në stadet instiktive, nuk ka shumë raste abuzimi tek fëmijët e vegjël dhe në këto mosha nuk ka penetrim, por mund të jenë raste që i lyejnë me spermë. Ndërsa tek fëmijët që janë më të rritur, ka dhe raste penetrimi. Them i kemi instiktive, duke u nisur prej faktit se ne i puthim shumë fëmijët, ose dhe i kafshojmë. Ka raste që nëna thotë: "Të hëngsha rrushin", janë shprehje që tregojnë eksitim të pakontrolluar duke i mohuar fytyrën fëmijës. E fikson në organ të parriturin, jo në fytyrë e kjo ka të bëjë me gjininë, por jo me qenien. Sipas saj, 60 % e fëmijëve kalojnë eksperienca në mosha te brishta. Numri i abuzimeve me fëmijët është shumë i madh sepse në vendin tonë mungojnë statistikat.
Por në Shqipëri, Gjika sqaron se nuk hyn si objektin e tyre për të kënaqur perversitetet dhe nevojat e tyre seksuale. "Pedofilia në vetvete nuk është një marrëdhënie seksuale edhe pse kryhet marrëdhënia e aktit seksual, por është marrëdhënie pushteti, është dominimi i një objekti, edhe fizikisht dhe emocionalisht. Sepse një pedofil, fëmijën e konsideron objekt dhe do ta pushtojë. Këta janë persona të paaftë që duan vetëm të marrin, e dinë edhe vetë që kjo është e keqe dhe nuk e pranojnë, por e mohojnë.

Këta persona nuk kanë shenja dalluese, janë qytetarë të zakonshëm, mund dhe të jenë zotërinj të nderuar.

Por ata duan vetëm të marrin nga tjetri, kërkojnë të përfitojnë nga këto mënyra të frikshme eksitimi, janë persona pa identitet, ngelen në identitete bazike, kanë probleme psiko-emocionale". Ndërsa për sa i përket pasojave që kanë viktimat, ajo thekson se fëmijët me të cilët është abuzuar, do kenë përherë probleme nëse ata nuk do trajtohen për një kohë të gjatë nga specialistë. "Një fëmijë me të cilin është abuzuar, ngelet problematik. Kryesisht mundohen ta harrojnë, ta heqin nga memoria, por sërish në psikikën e tyre mbeten kujtime. Kur të rriten, këta fëmijë do krijojnë lidhje problematike, nuk do arrijnë të bëhen persona, mund të bëhen individë, por nuk janë të përgjegjshëm, gjë që nuk i bën persona. Thelbësore është respekti i njeriut me njeriun, nuk duhet t'i shohim këta fëmijë si viktima, por ne duhet t'i mbrojmë e të kujdesemi për ta në mënyrë që ta kapërcejnë traumën. Specialistët duhet t'i ndihmojnë dhe nevojitet një trajtim specifik tepër i gjatë", - ka specifikuar psikologia Elira Gjika.

Sipas saj, nga një studim amerikan tregohet se 60 për qind e fëmijëve që dhunohen, kthehen në dhunues nëse nuk bëhet trajtimi i duhur i tyre. "Në një studim të Anna Salter, 'Predatorët', botuar në 2003-in, thuhet se 60 për qind e fëmijëve me të cilët është abuzuar, do kthehen në dhunues", - ka sqaruar Gjika. ka raste të shumta të abuzimeve me foshnja apo fëmijët e vegjël 1-5 vjeç, abuzimet më të mëdha janë në moshat mbi 10 vjeç, kur ka pjekje seksuale, por që fëmija nuk është i vetëdijshëm për seksualitetin e tij. Ajo sqaron se pedofili e kthen fëmijën në objekt të dëshirave dhe eksitimeve të të rriturve, objekt seksual i të rriturit.

Pedofilia, në pesë vite, 222 abuzues seksualë me të mitur.
Ermelinda Hoxhaj, G. Shqiptare

Mjalti dhe mrekullia e tij shëruese

Bleta është një insekt i vogël, i shëmtuar që bën mjaltin e mrekullueshëm. Ne njerëzit, kaq të mëdhenj e me dije, ajo që bëjmë është vetëm pak dyll në vesh. Vetë organizimi shoqëror i bletëve është i mahnitshëm dhe me një rend të përkryer. Gjithashtu komunikimi i tyre me anë të formave që krijojnë në ajër, është akoma më mistik. Forma e hojeve, art unik.

Për bletët mund të flasim kaq shumë, por më poshtë kemi renditur të mirat e mjaltit. Lexim të këndshëm. (S.I)

1. Duke pirë mjaltin e shkrirë në ujë, të gjitha njollat e zorëve do të zhduken.

2. Ngrënia e rregullt e mjaltit ndihmon në përforcimin e të mbajturit mend (memorien e forcon) si dhe forcon trupin fizikisht.

3. Nëse mjalti pihet i tretur në ujë të ngrohtë, ndihmon kundër diaresë.

4. Nëse mjalti pihet i tretur në ujë të ftohtë, ndihmon kundër kapësllëkut.

5. Me përdorimin e mjaltit pastrohet gjaku dhe lehtësohet qarkullimi i tij nëpër trup.

6. Mjalti është ilaçi i vetëm për shërimin e të rrahurit të shpejtë të zemrës (tahikardia).

7. Mjalti krijon lehtësim të organizmit, ndërsa sheqeri e rëndon atë.

8. Mjalti që pihet i nxehtë për 7 minuta përzihet me gjakun, ndërsa i ftohtë për 20 minuta.

9. Kur hahet mjalti lukthi punon në rregull dhe nuk nevojiten pluhra dhe ilaçra për të ndihmuar përpunimin.

10. Mjalti largon dhembjet në sy, duke e fërkuar me gisht të pastërt syrin.

11. Për anemikët, mjalti është bombë gjaku.

12. Për dhembjet e eshtrave ngrënia e mjaltit është ilaç i padiskutueshëm.

13. Të sëmurët nga verdha, në qoftë se mëngjes dhe mbrëmje hanë mjalt, për 15-20 ditë ajo do të shërohet.

14. Mjalti largon ngërçin e nervave.

15. Mjalti ndihmon në rritjen dhe zhvillimin e fëmijëve.

16. Personave që janë nervoz, si dhe atyre që kanë gjumë, mjalti u ndihmon për t'u qetësuar.

17. Ai, i cili ha mjalt, nuk mundet të mbetet kaps dhe as që mund t'i krijohen hemorroidet.

18. Nëse mjalti tretet në qumësht të ngrorhtë zhduken skrajat e zorrëve.

19. Nëse mjaltin e lyeni mbi material të nxehur dhe atë e veni mbi qafë ose në gjoks, dhembjet e fytit menjëherë largohen. Kjo bëhet kur kemi ndezje të krajnikëve dhe anginë.

20. Nëse një sasi e caktuar e mjaltit përzihet me vishnje dhe shpërlahet fyti disa here në ditë ,era e keqe nga goja menjëher do të largohet.

21. Mjalti përdoret për shërimin e sëmundjes "stalni aigan" plagës së qelbosur. Plagën e atillë duhet menjëherë te lyer me mjaltë, ndërsa të sëmurit duhet dhënë që të hajë 10-15 herë. Shpejtë
do të vërehet përmirësimi.

22. Mjalti ndërpret dhimbjet e stomakut.

23. Plagët e zorrëve dhe të lukthit mjalti shumë shpejtë i shëron. Gjatë një jave duhet ngrënë deri në 4 kg mjaltë. Nëse edhe aq hamë edhe për tri javë, që të bëhet një muaj nga cirri i stomakut nuk do të ngelet asnjë shenjë.

Dr. Kolosau thotë: "Këtë vetë personalisht e kam provuar në 97 pacientë dhe në fëmijën tim dhe kam fituar 100 % rezultate pozitive. "

24. Nëse dhembjet e shpinës dhe shpatullave, vendet ku ndjehet dhembja, i lyejm me mjaltë e mbi të vemë biber pluhur, të shtypur, dhembjet menjëherë largohet.

25. Mjalti e bletës është ilaç kundër reumës. Kohë pas kohe duhet lejuar që bleta ti kafshojë vendet e prekura nga dhembjet reumatike.

26. Fëmijët të cilët urinojnë në shtrat duhet të hanë mjaltë dhe kjo sëmundje do t'ju ndërpritet.

Heremsnews

Ushqimi dhe pijet tradicionale shqiptare

Kushina shqiptare është e njohur për vlerat e larta ushqimore dhe shijen e saj mjaft të mirë. Pothuajse çdo krahinë ofron specialitet e saj të veçanta.

Gatimi i mishit të pjekur, sidomos qingjit dhe përgatija e byrekëve të ndryshëm është e përhapur në të gjithë vendin. Veçanërisht në krahinat e jugut dhe shqipërisë së mesme është i njohur përdorimi në shkallë të gjerë i perimeve dhe zarzaveteve, vajit të ullirit, erëzave të ndryshme dhe limonit.

Pjatat e peshkut janë të njohura veçanërisht në qytetin e Shkodrës ( tava e krapit) , Pogradecit ( korani me arra dhe lloje të tjera) , zona bregdetare e Jonit dhe Adriatikut etj.
Në Shqipëri gatuhen ëmbëlsira të shumëllojshme, shumë prej të cilave janë të përbashkëta edhe për vendet e tjera ballkanike dhe Azinsë së vogël (ballkavaja, kadaifi, sheqerparet, hashurja etj).

Ndër ëmbëlsirat më tradicionale është “ballokumja”, e cila gatuhet në qytetin e Elbasanit për festen e Ditës së Verës (14 Mars).
Si rrezultat e klimës së përshtatshme mesdhetare Shqiperia është e njohur për kultivimin e rrushit dhe prodhimit e një varieteti verërash të kuqe dhe të bardha. Ndër më të përmendurat janë ato Merlot, Kabërnet, Pinot Nero, Kallmet , Shesh i Zi, San Gioveze, Riesling, Shesh i Bardhë etj.
Pija më tradicionale alkolike është rakia ( një lloj brandy I prodhuar nga rrushi). Në disa zona të Shqipërisë prodhohet edhe rakia e kumbullës ( Korçe, Dibër), ajo e manit ( Boboshticë etj). Shqipëria është gjithashtu e njohur edhe për prodhimin e konjakut Skënderbej, i përmendur për shijen dhe aromen e tij. Konjaku shqiptar ka fituar gjithashtu edhe çmime ndërkombetare.

Ndër pijet jo alkolike është për tu përmendur boza ( një pije freskuese me bazë misrin), e prodhuar në veri të vendit sidomos në krahinën e Kukësit si dhe rehania, e cila vjen nga lëngu i rrushit dhe është pije tipike e Skraparit.


•turizmi.com•

Franca, 'Stop perçeve në publik'

Një komision parlamentar në Francë ka rekomanduar që gratë myslimane nuk duhen lejuar të veshin perçe në ambjentet publike si në shkolla, spitale apo transportin publik.

Ai ka rekomanduar që gjithkush që shfaq shenja të asaj që cilësohet si "praktika fetare radikale", u duhet refuzuar karta e banimit dhe e drejta e qytetarisë në Francë.

Raporti theksonte se t'u kërkosh grave të mbulojnë fytyrën, bie ndesh me parimet republikane franceze të shekularizmit dhe barazisë.

Ministria e brendshme bëri të ditur se vetëm 1,900 gra në Francë veshin veshjen e plotë të mbulimit të kokës dhe trupit.

N.q.s dikujt prej jush kjo foto nuk i shkakton humor, duhet të shqetësohet vërtetë për veten.

Franca vlerësohet se ka rreth pesë milionë myslimanë, numri më i madh i kësaj popullsie në Evropën Perëndimore.


BBC