14 Marsi, Elbasani në festë

Netë vere për t'u mbajtur mend kanë qenë koncertet e njëpasnjëshme të zhvilluara në sheshin kryesor të qytetit të Elbasanit me pjesëmarrjen e këngëtarëve dhe grupeve vendase, por edhe të këngëtarëve në nivel kombëtar.

Ajo që ka bërë më shumë përshtypje në dy netët e festës ka qenë skena gjigante e ardhur nga Greqia dhe fonia që mbulonte të gjithë qytetin e Elbasanit.
Gjithçka e ka ndihmuar edhe koha e mirë. Këngëtarët si Maja, Eranda Libohova, Valbona Mema, Endri e Stefi, Noizy etj, kanë performuar më shumë këngë duke bërë që i gjithë sheshi të kthehet në një shesh vallesh. Edhe këngëtarët elbasanas një natë më parë i kanë dhënë ritmin festës, duke sjellë performancat e tyre më të mira. Mehdi Zena, Englantina Toska, Obama dhe këngëtarë të tjerë të rinj, si dhe grupet e kërcimit kanë dhënë shijen e parë të Ditës së Verës.

Festën e ka përshëndetur Kreu i Bashkisë, Qazim Sejdini, me një urim për të gjithë elbasanasit për një verë të mbarë. Koncertet janë sponsorizuar nga bizneset e mëdha, si dhe nga Bashkia Elbasan. Këtë vit veç aktiviteteve tradicionale, do të ketë një panair të dytë të traditës në shesh.



14 Marsi, Bashkia Tiranë: Ja si do të festohet Dita e Verës në kryeqytet

Duke filluar nga ora 10:00 e deri në orët e para të pasdites, bulevardi "Dëshmorët e Kombit" do të jehojë nga tingujt e muzikës dhe festimet tashmë tradicionale. Këngëtarë e grupe të njohura të muzikës moderne do të performojnë në skenën e urës së madhe. Zona pedonale e Bllokut do të ofrojë shumë argëtim e surpriza për të rinjtë.
Ballokumeve të Elbasanit dhe veroreve që Bashkia e Tiranës ofron çdo herë gjatë kësaj feste, do t'i shtohen dhe produktet e shumë kompanive të njohura, të cilat në "Ditën e Verës" do t'i ofrojnë falas për qytetarët.

Fëmijët, si gjithmonë qytetarët e preferuar të kryeqytetit, do të gjejnë koncertet e tyre të dashura, Xhaxhi Piktorin dhe shumë lojëra të tjera përgjatë bulevardit.
Në Lulishten e "Vëllezërve Frashëri" harqet, muzika klasike dhe stendat e librave, do të jenë edhe nesër, duke filluar nga ora 10:00.
"Dita e Verës" në Tiranë, nuk është më vetëm një arenë gjigante argëtimi, por edhe një vend ku të gjithë të interesuarit mund të informohen për tendencat më të fundit të modës dhe estetikës. Nesër, do të keni mundësinë të shihni nga afër modelet më të reja për këtë vit dhe të ndërroni pamjen tuaj nga parukierët dhe estetistët e njohur, që do të performojnë në një skenë gjigante.

Kërkojmë mirëkuptimin e të gjithë qytetarëve për bllokimin e bulevardit "Dëshmorët e Kombit" dhe mbështetjen e Policisë Rrugore, për mbarëvajtjen e këtij eventi të rëndësishëm për Tiranën.

Shekulli

Rudolf Virchow: Kafkat e shqiptarëve tregojnë racën më superiore të Europës

Rezultatet e shkencëtarit Rudolf Virchow, krijuesit të shkencës së kronologjisë, një prej shkencëtarëve më në zë të viteve 1800, politikanit e antropologut të famshëm gjerman, për racën shqiptare

 Shumëkujt mund t’i ketë rënë rasti të lexojë librin e Mit’hat Frashërit, “Shqiptarët” (Zenit Editions 2005) i cili është përkthyer nga origjinali i shkruar në frëngjisht “Les albanais dans leur pays et â l’etranger”.

Ndër shumë citime autorësh – duke bërë komente e përshkrime – që Mit’hat Frashëri sjell për të dhënë një përshkrim të natyrës e karakterit që ka kombi shqiptar, aty nga fundi, ai ruan si diçka të veçantë një citim të cilin e thekson. Ky citim që ai bën, ngjan me ato fjongot që u vihen mbi krye vajzave të vogla, pasi i kanë veshur me hijeshi. Duke qenë se ka folur për tiparet, doket, zakonet, kulturën, aftësinë, jetën e frymën e një kombi që ka prodhuar histori e që ka lënë gjurmët e tij te kjo e fundit prej shumë shekujsh, ai, ndoshta, mendon që për të dhënë edhe një përgjigje përfundimtare për karakterin e shqiptarit, po aq mirë – e ndoshta më shumë se historia – mund të na vijë në ndihmë shkenca. “Po e ruajmë për në fund opinionin e një dijetari dhe antropologu të madh, profesor Virchow. Blowitz, korrespondent i “Times”, na kujton takimin e tij me doktorin” – shkruan Mit’hat Frashëri në librin e tij.
Fragmenti që sjell Mit’hat Frashëri në këtë libër, është një pjesë e shkëputur prej shkrimit  “Virchow chez lui (La danse des crânes- Les peuples des Balkans - La perle de la collection Vivent les Albanais!- Le sa- vant et l'homme politique)”, shkrim i cili u botua në faqen e parë të numrit 6442 të gazetës “Le Matin”, Paris më 15 tetor 1901. Në artikullin e “Le Matin”, kjo pjesë e shkrimit që flet për tiparet e kafkave të shqiptarëve mban nëntitullin “La race supérieure” (raca superiore). Shkrimi origjinal i Blowitz, është botuar në gazetën “Times” që në vitin 1878, shumë vite më parë sesa ribotimi i këtij artikulli në “Le Matin”, 1901. Më poshtë do të sjellim si artikull të plotë, pikërisht botimin më të hershëm të tij.
Përse “Le Matin” e ribotoi, madje në faqe të parë, këtë artikull i cili - bazuar në kërkimet shkencore - flet për superioritetin e madhështinë e racës shqiptare, karshi të tjerave?
Emri i Rudolf Virchow, personit që bën këtë vlerësim është përgjigjja e duhur. Nëse një përfundim të tillë do ta kishte thënë dikush tjetër, pak gjasa do të kishte që të merrej për bazë, por emri i Virchow, është i përmasave të tilla sa vështirë të besojmë se një shkencëtar i tillë kishte “lajthitur”, kur i shikonte shqiptarët me mahnitje, si racën më të përsosur.
Në vitin 1915, pas ndarjes së padrejtë të trojeve shqiptare, Shqipëria kërcënohej sërish nga një copëtim i ri. Ishte viti i Traktatit të  fshehtë të Londrës, i cili i falte Italisë Vlorën me qarkun e saj dhe i lejonte një lloj protektorati mbi Shqipërinë e Mesme, teksa grekët merrnin Shqipërinë e Jugut dhe serbo-malazezët atë të Veriut. Në këtë vit, Faik bej Konica, intelektuali i njohur shqiptar, ngre zërin për padrejtësitë e radhës që po bëheshin ndaj shqiptarëve. Në atë kohë ai ndodhej në Lozanë, Zvicër. Më 12 nëntor 1915, duke i dërguar një letër të hapur, zotit Hans Delbruck, këshilltar i afërt i qeverisë, profesor i historisë moderne në Universitetin e Berlinit, ai demaskon politikat e gabuara gjermane. Letra e shkruar dhe e botuar në frëngjisht - “Gjermania dhe Shqipëria” (L’Allemagne et L’Albanie) – është botuar këto vite nga studiuesi Jup Kastrati në studimin e tij “Mbi krijimtarinë letrare të Faik Konicës”, si pjesë e veprës “Studime për autorë të ndaluar” botim ky i Qendrës së Studimeve Albanologjike. Arsyeja që e përmendëm këtë letër të Konicës, është se ndër të tjerë ai i referohet edhe Virchow, për t’i treguar profesorit gjerman, Hans Delbruck, tiparet e kombit shqiptar. Ja seç shkruan ndër të tjera Faik bej Konica:
“...mund t’ju vë në dijeni për ekzistencën e një traktati bullgaro-grek për ndarjen e Shqipërisë, traktat i sugjeruar, miratuar, vulosur dhe garantuar nga Gjermania. Për këtë arsye, marr guximin t’ju drejtoj, i lutur nga bashkatdhetarët e mi një pyetje: “Si do të arrini ju të pajtoni deklaratën tuaj me planin brutal të copëtimit të Shqipërisë?”
Ja një vend, ja një popull që hyn në kategorinë e “kombësive të vogla” dhe që do të meritonte, në mënyrë të veçantë, mirësinë dhe vlerësimin tuaj. A nuk ka thënë Mommseni juaj se kombi shqiptar është më i vjetri në Ballkan? A nuk a ka quajtur shpesh Virchow-i juaj “kombin me të vërtetë më superior” të Europës Lindore? A nuk e kanë përsëritur në çdo kohë, dijetarët tuaj, që dallohet nga fqinjët e tij për nga gjuha dhe shpirti?”
Para se të lexojmë takimin e Blowitz, gazetarit të “Times”, me profesor Virchow, le të shohim shkurtimisht diçka për jetën e shkencëtarit gjerman. Kjo gjë na ndihmon për të kuptuar më qartë përfundimet e tij mbi shqiptarët dhe rëndësinë e punës së tij.

Kush është Rudolf Virchow?

Rudolf Ludwig Karl Virchow (1821-1902) ishte një doktor gjerman, antropolog, patolog, prehistorian, biolog dhe politikan, i njohur për shpënien para të shëndetit publik. Atij i referohen si “babai i patologjisë moderne” dhe konsiderohet si një nga themeluesit e mjekësisë sociale. Vinte nga një familje bujqish me origjinë gjermane dhe polake. Virchow studioi për mjekësi dhe kimi në Berlin në Akademinë Ushtarake Prusiane. Kur u diplomua në 1843, shkoi për të shërbyer si asistent i anatomistit të njohur, Robert Froriep. Një nga kontributet e tij më të mëdha për arsimin mjekësor gjerman ishte inkurajimi i përdorimit të mikroskopit nga studentët, duke u bërë thirrje studentëve të tij për të 'menduar mikroskopikisht'. Virchow ka meritën e shumë zbulimeve të rëndësishme. Kontributi shkencor më i njohur gjerësisht i Virchow është teoria e tij për qelizën, e cila ndërtoi punën e Theodor Schwann. Ai përmendet si i pari që njohu qelizat e leucemisë. Virchow botoi në vitin 1858 studimin e tij mbi qelizat në “Omnis cellula e cellula ("çdo qelizë e ka origjinën nga një tjetër qelizë ekzistuese si ajo"), bazuar në shpikjen e François-Vincent Raspail. Ky ishte një refuzim i konceptit të lindjes spontane, i cili mbronte idenë se organizmat mund të lindin nga materia e pajetë, i kundërshtuar fillimisht nga Francesco Redi dhe hedhur poshtë përfundimisht nga Virchow, për të deklaruar se burimi i vetëm për një qelizë të gjallë ishte një tjetër qelizë e gjallë.
Një zbulim tjetër i rëndësishëm (i madh) i Virchow, është edhe ai që bëri përafërsisht në të njëjtën kohë me Charles Emile Troisier, në lidhje një nyje të zgjeruar supra-calvicular dhe kancerin në mushkëri. Kjo njihet si nyja e Virchow. Virchow është gjithashtu shumë i njohur edhe për sqarimin e funksionimit të mekanizmit të thromboembolism-it të  mushkërive. Për më tepër, Virchow themeloi fushat mjekësore të patologjisë qelizore dhe të patologjisë krahasuese.
Në vitin 1869 ai themeloi shoqërinë e antropologjisë, etnologjisë dhe parahistorisë (Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte), e cila pati shumë ndikim në koordinimin dhe intensifikimin e hulumtimit arkeologjik gjerman. Në vitin 1885 ai zhvilloi një studim të kraniometrisë (matja e studimi i kockave të kafkës), i cili dha rezultate të habitshme që kundërshtonin teoritë bashkëkohore shkencore raciste mbi "racën ariane", duke e shtyrë Virchow që të denonconte "misticizmin nordik" në Kongresin e Antropologjisë në vitin 1885 në Karlsruhe. Në vitin 1861, ai u zgjodh anëtar i jashtëm i Akademisë Mbretërore suedeze të Shkencave e në 1892 u nderua me Medaljen Copley. Mes studentëve të tij më të famshëm ishte edhe antropologu Franz Boas, i cili është quajtur si “babai i antropologjisë amerikane” dhe “babai i antropologjisë moderne”. Virchow ishte një studiues i palodhur dhe ka lënë një numër shumë të madh veprash të shkruara.
Ai zhvilloi gjithashtu një metodë standarde të procedurës së autopsisë, e cila mban emrin e tij e që është ende një nga dy teknikat kryesore të përdorura sot. Por më shumë se një mjek eksperimentues, Virchow ishte edhe një avokat i pasionuar për reformat sociale dhe politike. Ai konsiderohet gjerësisht si pionier i mjekësisë sociale dhe antropologjisë. Virchow kundërshtoi fort Darvinizmin nëpërmjet një lekture të tij ku theksonte faktin se mungojnë provat e fosileve për një prejardhës të përbashkët të majmunit e njeriut.
Virchow ka meritën edhe për themelimin e mjekësisë shoqërore, duke u përqendruar në faktin se shpesh sëmundja nuk është thjesht biologjike, por një rrjedhim shoqëror. Si një bashkëthemelues dhe anëtar i partisë liberale (Deutschen Fortschrittspartei) ai ishte një antagonist kryesor politik i Bismarkut. Thuhet se Bismarku e sfidoi Rudolf Virchow në një duel dhe Virchow, duke pasur mundësinë e zgjedhjes së armës, sepse ishte pala e sfiduar, zgjodhi dy salsiçe, ku njëra prej të cilave ishte me kolerë. Bismarku, thuhet, se u tërhoq nga dueli. Një fushë ku ai ka bashkëpunuar me Bismarkun ishte Kulturkampf, fushata anti-klerikale kundër Kishës Katolike duke pretenduar se ligjet anti-klerikale sillnin "karakterin e një lufte të madhe në interes të njerëzimit". Virchow ishte një person i respektuar në qarqet masonike dhe ka burime që pohojnë se mund të ketë qenë një mason. Vdiq nga pushimi i zemrës dhe u varros në varrezat Matthews St., Schöneberg, Berlin. Shoqëria për Mjekësi e Antropologji jep një çmim vjetor në emër të Virchow-it (Rudolf Award Virchow).

Shqiptarët, raca superiore

Që profesor Virchow ishte një prej emrave më të shquar të shkencëtarëve të kohës, vihet re lehtë. Këtë ide e përforcon edhe më tepër Blowitz në artikullin e tij. Duket se ky emër i famshëm kishte bërë që artikulli i Blowitz, të botohej, në të njëjtën kohë me Times, edhe në cepin më të largët të botës, në Zelandën e Re (“Dr. Virchow on skulls”, New Zealand Tablet, Volume VI, Issue 290, 22 November 1878, faqe 17). Është po i njëjti artikull që ribotohet në vitin 1901 në “Le Matin”. Më poshtë është artikulli i plotë. Ja se si e përshkruan Blowitz takimin në shtëpinë e profesor Virchow:
“Unë pranova gjithë padurim ofertën e dr. Liebreich për të më njohur me dr. Virchow. Pritëm disa minuta në një prej laboratorëve. Në dhomën e parë nëpër të cilën kaluam gjendej një koleksion me eshtra njerëzore, të rregulluara në mënyrë simetrike si të ishin oaze. Një ndihmës ishte i zënë me punë në kryerjen e llogaritjes së përmasave të një kafke të vendosur në mënyrë precize në një mbajtëse qelqi. Dhoma e dytë ishte si një miniaturë e Luginës së Jozafatit (shënim i përkthyesit, A.H: Jozafati ishte mbreti i katërt i Mbretërisë së Judës, ndërsa Lugina e Jozafatit është vendi ku: sipas Joel 3:02, Perëndia e Izraelit do të mbledhë të gjitha kombet për gjykim) në momentin e shfryrjes së parë të trombës së ringjalljes. Kishte aty skelete të ngritura drejt, të lakuara, të ulura, të përkulura, si njerëz të zënë në çorodi mes gjumit të tyre teksa shtriqeshin para se të zgjoheshin tërësisht. Eshtra të çdo lloji mbulonin tavolinat, raftet e karriget dhe për të gjetur karrige për t’u ulur duhej t’i pastroje nga mbetjet njerëzore të cilat i ngarkonin ato.
Kafka të panumërta kurorëzonin këtë koleksion magjepsës, duke zbardhur mes pjesëve të paforma të shpërndara mbi mobilie dhe mbi dysheme. Duke soditur këtë spektakël dhe duke kujtuar fjalimet elokuente e të mprehta të dr. Virchow, prisja të shihja një siluetë gjigante, të veshur në mënyrë të çuditshme, me sy xixëllues dhe fytyrë ndriçuese, që të personifikonte fuqinë e dyfishtë të njeriut i cili depërton në sekretet e vdekjes dhe lëvdohet duke mbrojtur ekzistencën e jetës, lirinë. Dera u hap, dhe unë nuk pashë asgjë nga tërë këto. Njeriu i cili vinte drejt meje ishte i veshur si një antikuarian i zënë me organizimin e koleksioneve të tij; me kokën disi thatanike dhe eshtake; flokët e mjekrën të shkurtra e të thinjura; ballin e nxirë nga dielli – në vend që të ishte i rrudhur – të dalë para dhe pak të ngjeshur anëve; venat e dukshme në tëmtha; sytë e vegjël e të futur, gojë të palëvizshme, hundë të mprehtë dhe i palodhur; duart e nxira nga dielli, të shkathëta e të holla, që shfaqnin vendosmëri, energji dhe shkathtësi. Sidoqoftë, origjinaliteti i situatës, u shfaq shpejt.
Biseda u drejtua menjëherë mbi Kongresin (shënim i përkthyesit, A.H: Kongresi i Berlinit, 1878) që po mbahej asokohe. Diskutuam  mbi rivalitetin e kombeve të vogla që përpiqeshin të fitonin supermaci në Turqinë Europiane (shënim i përkthyesit, A.H: bëhet fjalë për Perandorinë Osmane në Ballkan).
Në kabinetin e tij ose më mirë në muzeun e tij në vitin 1878, gjatë kohës që po mbahej Kongresi i madh në Berlin, të nesërmen e luftës ruso-turke, (shënim, A.H: pjesa në vijim është ajo që citon edhe Mit’hat Frashëri në librin e tij “Shqiptarët”, Zenit Editions 2005, faqe 66-67) kur po flitej për racat e ndryshme të Ballkanit, doktori dijetar u ngrit papritur: "Shikoni! - tha ai. Ja raca me të vërtetë superiore e këtyre vendeve. Shikojini këta!" Përpara na vuri tri kafka me një konformacion të barabartë. "Njëri nga kolegët e tu më ka dërguar të parën, pastaj shtiva në dorë dy të tjerat. Janë kafka shqiptarësh të vrarë nga turqit. Vështrojini me kujdes! A s’janë të bukura?! A s’janë madhështore?! Kur mora këtë të parën, mendova se ishte një përjashtim. Por janë të gjitha si kjo këtu! Ja raca superiore, madje shumë më lart se gjithë të tjerat!" Dhe doktor Wirchov e përkëdhelte me një butësi entuziaste dhe me shikim plot dashuri kafkën jo të plotë që mbante mbi gjunjë. Pastaj, duke e ngritur dhe duke e ulur me kujdes filloi të përcaktojë në një fjalim të shpejtë dhe me imazhe popullatat e ndryshme të Turqisë europiane dhe, në mbështetje të çdo opinioni që shprehte, ai kërkonte një, dy, tre kafka: malazeze, boshnjake, dalmate, serbe, bullgare, rumune, turke e hungareze. Pak e nga pak ai i kishte shtuar provat në mbështetje të këtyre opinioneve dhe më në fund, në qendër të këtij rrethi të plotë dhe të formuar prej kafkash të madhësive të ndryshme, pak a shumë të prera nga armë të bardha dhe nga zjarri, ai plotësoi demonstrimin e tij. Edhe pse Kongresi e gjykoi jashtë pikëpamjes kranologjike (kafkore), ai gjithnjë u kthehej kafkave të veta shqiptare dhe kur fliste, ulej për t’i prekur me gishta, ndërkohë që të tjerat i konsideronte të padenja; dhe më duhet të shtoj se Konti Andrasi (shënim i përkthyesit, A.H: Kryeministër hungarez dhe ministër i jashtëm i Jashtëm i Hungarisë, 1871–79) nuk do të lëvdohej sikur të dinte sërën e caktuar nga dr. Virchow për hungarezët. “Times”
Kjo dëshmi e sjellë nga ky artikull do të ishte akoma më e plotë po qe se do të kishim mundësinë të lexonim studimet e plota të profesor Virchow mbi racën shqiptare. Këto studime presin ende ditën që të zbardhen e të botohen në gjuhën shqipe.

Deputeti britanik, Cowen: Shqiptarët janë më i vjetri komb i Lindjes

Ndërkohë, aq i bindur ishte Virchow në lidhje me përgjigjet shkencore për racën shqiptare, saqë i drejtohet Kongresit të Berlinit që të ruante këtë racë të rrallë. Atë, nuk e dëgjuan. Natyrisht që Shqipëria u copëtua si mos më keq. Shkenca para politikës (interesave, pazareve) është thuajse gjithmonë e zhvleftësuar. Po kaq vlerë kishte edhe drejtësia e Fuqive të Mëdha. Do të ishte me shumë interes për publikun shqiptar të dinte kumtesën e mbajtur nga Virchow në lidhje me racën shqiptare dhe përpjekjet që ai ka bërë për vlerësimin tonë, nga Kongresi i Berlinit, si racë me tipare të veçanta. Por profesori i ditur, nuk ishte i vetmi që i shikonte shqiptarët si një racë tejet të lashtë. Më poshtë, sjellim një fragment në të cilin britanikët diskutojnë pikërisht mbi këtë gjë, shqiptarët. Pjesa është shkëputur “Nga bisedimet në Dhomën e Komuneve të Britanisë së Madhe më 4 shtator 1880”, e pasqyruar në botimin me rastin e 50-vjetorit të Pavarësisë Kombëtare, “Rilindja Shqiptare” (Përgatitur: Kristo Frashëri, Ndërmarrja Shtetërore e Botimeve “Naim Frashëri”, Tiranë 1962):
“Joseph Cowen: Besoj se qëllimi i anijeve luftarake që do të mblidhen në Raguzë është që t’u kallin frikën turqve. Po sikur të mos i zërë frika Turqit? Çdo të bëhet atëherë? Forca detare e Anglisë, e Anglisë së lirë dhe konstitucionale, a do të përdoret për të djegur a për të shkatërruar kasollet e gjahtarëve, peshkatarëve ose barinjve shqiptarë të Ulqinit? Për këtë qëllim të poshtër do të përdoret fuqia e Britanisë?

Për fitim të kujt do të bëhet kjo padrejtësi? Për fitim të malazezëve...

Malazezët janë rrethuar prej një populli tjetër, i cili është aq trim sa ata, dhe historia e të cilit humbet në brymë të kohës. Shqiptarët janë më i vjetri komb i Lindjes. Ishin atje më parë se grekët e vjetër. Shqiptarët kanë legjenda, gjuhë e karakteristika të veçanta të tyre. Kanë ca cilësi që ndryshojnë fare nga ato të malazezëve, po janë aq trima sa ata dhe dashuria e tyre për liri, as u vu as mund të vihet në dyshim. Plani i fuqive të mëdha është të marrin një copë të Shqipërisë dhe t’ia japin Malit të Zi, pa i pyetur shqiptarët dhe pa u marrë atyre leje.
Një deputet: Shqiptarët nuk janë komb.
Joseph Cowen: Nuk janë një komb, thotë Zotëria e tij. Atë fjalë tha edhe princi Bismarck në Berlin. Princi Bismark tha se nuk kishte dëgjuar që ka një komb shqiptar. Po princi Bismarck nuk kishte dëgjuar as për kombësinë e Holandës a të Danimarkës. Një tjetër princ, aq i fuqishëm sa është princi Bismarck sot, pretendoi në Kongresin e Vjenës që s’dinte ndonjë komb italian. Pas mendjes së atij diplomati, Italia nuk ishte veçse një “shprehje gjeografike”. Dhe me gjithë këtë sot dimë të gjithë se Italia është një komb i madh e i bashkuar. Ajo që u vërtetua në pak më tepër se pesëdhjetë vjet për popullin e një ane të Adriatikut, mund të vërtetohet me një mënyrë të ndryshuar edhe për anën tjetër në aq kohë e sipër.Pas mendjes time do të ishte një padrejtësi aq e madhe të viheshin shqiptarët nën zgjedhë të malazezëve sa sikur të viheshin malazezët nën zgjedhën e shqiptarëve...”

Si e siguroi Virchow kafkën e parë shqiptare - një kryetar fisi shqiptar
Në librin e tij Mit’hat Frashëri, nuk jep hollësi të mëtejshme në lidhje me punën e Virchow apo mënyrën se si ai siguroi kafkat shqiptare. Në artikullin e “Times”, ribotuar edhe në “Le Matin”, Virchow i thotë Blowitz:  
“Njëri nga kolegët e tu më ka dërguar të parën, pastaj shtiva në dorë dy të tjerat. Janë kafka shqiptarësh të vrarë nga turqit. Vështrojini me kujdes! A s’janë të bukura?! A s’janë madhështore?!
Kur mora këtë të parën, mendova se ishte një përjashtim. Por janë të gjitha si kjo këtu! Ja raca superiore, madje shumë më lart se gjithë të tjerat!”.
Pas një kërkimi mbi punën e Virchow, ajo që vjen si diçka e re dhe e pathënë më parë, është dëshmia e gazetarit i cili i siguroi Virchow kafkën e parë shqiptare. Cili ishte kolegu i Blowitz? Po dy kafkat e tjera si i erdhën në dorë Virchow? Kolegu i Blowitz, ishte një korrespodent amerikan që mbulonte lajmet nga Ballkani. “Le Matin” e ribotoi artikullin në vitin 1901. Po këtë vit është botuar libri me kujtime, në dy vëllime, i gazetarit amerikan, William James Stillman, (“The Autobiography of a Journalist” (Autobiografia e një gazetari); William James Stillman 1828-1901; Vol. 2; Boston Houghton, Mifflin and Co. ; Cambridge Mass. Riverside Press, 1901). Stillman hedh dritë mbi mënyrën se si Virchow siguroi kafkat shqiptare. Ai i çoi atij të parën. Stillman është personi që e ka befasuar profesorin (sipas asaj që Virchow i rrëfen Blowitz) me kafkën që i dërgoi.
Ishte koha kur shqiptarëve po u merreshin viset veriore për t’ia dhënë Malit të Zi. Stillman ishte korrespodent për Ballkanin dhe ndiqte zhvillimet që po ndodhnin (qëndrimet e tij – ndoshta për mungesë informacioni – shpeshherë janë pro malazeze, por kjo gjë nuk është objekti i shkrimit). Pas një prej betejave të shumta shqiptaro-malazeze, ai dëgjon historinë e vrasjes së një shqiptari dhe këtu zë fill historia që ne kërkonim. Kafka e atij shqiptari është kafka e parë e koleksionit të Virchow. Pjesa e mëposhtme është marrë nga libri i lartpërmendur (faqe 611-613) me kujtimet e gazetarit William J. Stillman:
“Kapiteni më tregoi për një shqiptar trim, që kishte rënë i plagosur nga kali i tij dhe ishte strehuar në një të çarë të shkëmbinjve, i cili kishte vrarë dy malazezë dhe kishte plagosur një të tretë para se sa të shfaqej i pambrojtur ndaj njërit prej tyre, që i kishte dalë pas shpine dhe që e kishte qëlluar nga një e çarë mes shkëmbinjve që e strehonin. Mënyra e vdekjes së tij dhe ajo e sulmuesve të tij, ilustrojnë mënyrat e luftës së malazezve kaq plotësisht sa që unë isha i interesuar për këtë gjë më shumë sesa për detajet heroike të luftimit.
Malazezi e ka çështje sedre sulmin e armikut të tij ballë për ballë dhe mundësisht me armë të ftohtë. Armiqtë që bien në përleshje të përgjithshme nga të shtënat e pushkës, ai nuk i konsideron kurrë si “kokat” e tija; “ai deklaron vetëm ato që ai ka vrarë në një luftim me duar”. Ky shqiptar ishte bajraktari i fisit të tij, kryetari trashëgimor dhe ta vrisnin atë në një luftim me duar ishte ambicia e të treve atyre që e sulmuan atë radhazi; vrasja në shpinë ishte vetëm një çështje nevojshmërie.
Kujtova në atë moment një korrespodencë që kisha pasur vite më parë me Virchow, në lidhje me Pellazgët; dhe duke menduar për koleksionin e tij të kafkave, e pyeta kapitenin nëse ai e dinte vendin se ku kishte rënë shqiptari dhe nëse eshtrat ishin akoma atje, e kur ai më siguroi se ato ishin aty ku ai kish rënë, unë i ofrova atij dy florinj për të më sjellë kafkën, gjë të cilën ai e bëri. Ishte kafka e një burri në moshë të re, me qepjet e kockave të kafkës thuajse të mbyllura, vetëm me dy dhëmbë që i mungonin e asnjë prej tyre të sëmurë dhe unë ia dërgova atë kraniologut të madh, i cili m’u përgjigj me falënderime të ngrohta.
Kafka, tha ai, ishte më e shkëlqyera e koleksionit të tij për sa i përket zhvillimit mendor dhe ai lexoi një kumtesë në lidhje me të, para Akademisë Perandorake Gjermane. Atij i kishin bërë aq përshtypje karakteristikat e asaj kafke sa që ishte i prirë ta konsideronte si një kafkë të jashtëzakonshme dhe i shkroi një prej oficerëve austriakë në Malin e Zi për ta pyetur nëse mund t’i dërgonte disa të tjera, dhe këto, edhe pse jo si ajo e kryetarit të fisit, prej fisi padyshim puro shqiptar, – për shkak se aristokracia nuk martohej kurrë me gjak tjetër përveç atij të së njëjtës racë e kategori shoqërore – zotëronin të gjitha të njëjtat karakteristika intelekti, duke vërtetuar vendosjen e shqiptarëve prej tij, në krye të racave të Evropës, për kapacitet mendor.”
Në këtë mënyrë kemi zbardhur një pjesë të rrugës së kryer nga profesor Virchow në lidhje me studimet e racës shqiptare. Por ka edhe diçka tjetër që tërheq vëmendjen në pjesën e mësipërme të kujtimeve të Stillman. Ai përmend një bisedë që ka bërë me profesor Virchow në lidhje me Pellazgët dhe nisur nga kjo i dërgon atij kafkat e shqiptarëve. Nuk duhet shumë mprehtësi për të kuptuar se raca pellazgjike për të cilën Stillman kishte biseduar dikur me profesorin ishin pikërisht shqiptarët. Në të kundërt përse do përmendte këtë gjë kur synonte të shtinte në dorë kafkën e shqiptarit? Nga ana tjetër, profesor Virchow, ashtu si e përmendëm edhe më sipër, në vitin 1869 themeloi Shoqërinë e antropologjisë, etnologjisë dhe parahistorisë (Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte). Kjo Shoqëri pati shumë ndikim në koordinimin dhe intensifikimin e hulumtimit arkeologjik gjerman. Një emër shumë i njohur i arkeologjisë gjermane është edhe Henry Schliemann. Ky i fundit ka bërë disa nga zbulimet më të mëdha në fushën e arkeologjisë. Njihet si zbuluesi i Trojës dhe i thesarit të Priamit. Ka bërë gërmime e zbulime të rëndësishme në Thyros dhe ka zbuluar thesaret e qytetërimit të lashtë mikenas etj. Schliemann ishte një mik i profesor Virchow, i cili e ka shoqëruar në shumë prej gërmimeve që ka bërë, që prej Ilios (Trojës) e deri në Greqi. Virchow ishte një autoritet i padiskutueshëm në fushën e antropologjisë së kohës dhe në këtë mënyrë ai studionte skeletet e gjetura gjatë gërmimeve duke e pasuruar arkeologjinë kësisoj, me rezultate shkencore. Pas një kërkese të Schliemann – e cila ndihej si një nderim që do t’i bëhej librit – Virchow ka shkruar hyrjen e librit “Mycenae” të Shliemann. Këto detaje të pakta shërbejnë për të dhënë idenë se Virchow ishte një person i cili kishte njohuri arkeologjike të mjaftueshme, për të arritur në përfundime mbi racën pellazgjike shqiptare.

Shqiptarët, sa pak të njohur prej europianëve
Përfundimet e Virchow për shqiptarët, nuk ishin më diçka e thënë me zë të mekur, por ishin rezultate me të cilat ambienti shkencor njihej. Kumtesën e tij para Akademisë Perandorake Gjermane në lidhje me racën shqiptare, e gjejmë të cituar më poshtë, nga Stillman, kolegu i Blowitz, të cilin profesor Virchow e përmend edhe në artikullin e “Times”. Kjo kumtesë nuk është botuar ende në shqip. Megjithatë, rasti i shqiptarëve tashmë ishte bërë një njësi krahasimi nëpër seminaret shkencore. Një fragment ku shqiptarët merren si shembull nga Virchow, gjatë punimeve të një konference të rëndësishme të antropologjisë, po e sjellim edhe në këtë material:
"Në Kongresin e fundit Antropologjik në Vjenë, u shkaktuan disa ndjesi nga fjalimi i biologut të madhe berlinez, profesor Virchow. Rreth një vit më parë Virchow, gjatë një rasti të ngjashëm, bëri një sulm të ashpër ndaj qëndrimeve darviniane dhe këtë vit ai foli në mënyrë të njëjtë po kaq hapur. Pjesa e sjellë më poshtë është e shkëputur nga fjalimi i tij i gjatë në Kongres:
Njëzet vjet më parë, kur u takuam në Innspruck, ishte pikërisht momenti kur teoria darviniane kishte lënë shenjën e saj të parë fitimtare anembanë botës. Miku im, Vogt, nxitoi menjëherë brenda radhëve të kampionëve të kësaj doktrine. Qysh atëherë, ne kemi kërkuar më kot për fazat e ndërmjetme të cilat supozohej se duhet të lidhin njeriun me majmunët; proto-njeriu, pro-anthropos nuk është zbuluar ende. Për shkencën antropologjike, pro-anthropos nuk është madje as një temë diskutimi. Antropologu mund, ndoshta, ta shohë atë në një ëndërr, por sapo të zgjohet nuk mund të thotë se ka bërë ndonjë qasje ndaj tij.
Në atë kohë në Innspruck perspektiva ishte, me sa duket, që rrjedha e prejardhjes nga majmuni te njeriu do të rindërtohej e gjitha njëherësh, por tani ne nuk mund ta provojmë madje as prejardhjen e racave të ndara nga njëra-tjetra. Në këtë moment, ne jemi në gjendje të themi se mes popujve të lashtësisë as edhe një i vetëm nuk ishte më afër me majmunët sa ç’jemi ne. Në këtë moment unë mund të pohoj se nuk ka mbi tokë asnjë racë absolutisht të panjohur për njeriun. Më pak të njohur prej të gjitha racave janë banorët e zonave malore qendrore të gadishullit të Malajzisë, por nga ana tjetër ne i njohim banorët e Tokës së Zjarrtë po aq mirë sa edhe eskimezët, bashkirët, polinezianët dhe lapët. Jo! ne njohim më shumë për këto raca sesa ç’njohim disa fiseve të caktuara europiane. Më duhet të përmend vetëm shqiptarët...” (Oriental Religions and Christianity; Frank F. Ellinwood, New York, 1891)

Mihai Eminesku: Raca e pastër shqiptare, e para nga perandoria e lashtë e Lindjes
Aq të njohura ishin bërë për kohën pohimet e Virchow, saqë kishte raste kur merreshin si treguese krahasuese të superioritetit. Qëllimet se përse bëheshin këto krahasime nuk janë më të rëndësishme sesa fakti që i referoheshin shkencës antropologjike si element i pakundërshtueshëm. Këtyre krahasimeve nuk iu shmang as poeti kombëtar më i madh rumun, Mihai Eminesku. Ai thërriste shkencën në ndihmë (shembulli i mëposhtëm sillet thjesht për të treguar jehonën e kërkimeve të Virchow, dhe nuk ka lidhje me antisemitizmin) për të shpëtuar atdheun e tij që e konsideronte të rrezikuar prej hebrenjve:

“Mihai Eminesku (1850-1889), poeti kombëtar i nderuar i Rumanisë, modernizuesi i Rumanisë dhe rapsodi i shtetit të mitur, besonte se vendi i tij ishte mbërthyer mes socializmit dhe liberalizmit dhe duhet të shmangte rreziqet e të dyve në favor të feudalizmit, “...sistemi i lirisë më të madhe, i decentralizimit, i autonomisë shoqërore, i pavarësisë së klasave. Njerëzit nuk ishin të barabartë dhe për këtë arsye ata ishin të lirë”. Rumania feudale ishte një vend i një pastërtie të shëndetshme, e panevojshme për ta thënë – pa hebrenj. “Çifuti nuk meriton të drejta askund në Europë, sepse ai nuk punon”. Hebrenjtë në Rumani ishin “të huaj në trupin e saj,” një “racë, qëllimi i menjëhershëm i së cilës ishte që të merrte pasuritë e patundshme rumune dhe qëllimi afatgjatë i së cilës ishte që mbërthente vendin e tij”.
"Çfarëdo që kushdo të mund të thotë", shkruante Eminesku, "në mes nesh dhe çifutëve ka një dallim racor që nuk na lejon të kemi ndonjë ndjenjë ndaj tyre – në rrethana ku nderi është në rrezik – por përbuzje dhe asgjë tjetër veçse përbuzje”. Poeti, si shumë europianë romantikë të kohës së tij, nuk hezitoi t’i bënte thirrje edhe shkencës: "Etnografi Hoffmann mbronte idenë se zhvillimi i kafkës së racës rumune ishte i admirueshëm, se ato lloje kafkash meritonin të ishin në ballë të qytetërimit... Virchow, një natyralist i famshëm, i jep kafkës shqiptare vendin e parë ndër të gjitha kafkat e racave të pastra nga perandoria e lashtë e Lindjes, dhe kafka shqiptare është identike me atë të racës rumune, me atë të popullit tonë sot.” (Scott L. Malcolmson; “Empire's edge: travels in South-Eastern Europe, Turkey and Central Asia”; fq. 17; Verso, 1995)
Shembuj të tillë krahasues nuk janë të rrallë. Robert Matteson Johnston (1867-1920) ishte një prej autorëve të shumtë që u referohet përfundimeve të profesorit Virchow, në lidhje me kapacitetin kafkor më të zhvilluar të shqiptarëve.
Johnston, një historian amerikan e studiues i rëndësishëm i historisë ushtarake u lind në Paris e u arsimua në kolegjin Etoni College dhe Pembroke College, Cambridge. Johnston gjatë karrierës së tij dha mësim edhe në Harvard e Mount Holyoke College. Në librin e tij “The Napoleonic Empire in Southern Italy and the Rise of the Secret Societies” (ribotim i READ BOOKS; 2010; faqe 3,4), në një fragment ai u referohet kërkimeve të Virchow teksa përshkruan aftësitë e racës shqiptare.  Ja se si shprehet ai:
“ ...‘Kampaniani i gjallë, abrucezi kursimtar, puliezi brutal, kalabrezi arrogant ngjallin lehtë diskutim dhe tregojnë heterogjeni të racës’, shkruante Cantù. Ndryshojnë jo vetëm temperamentet e tyre, por edhe dialektet e tyre, deri në pikën e pakuptueshmërisë së dyanshme. Prej elementeve të ndryshme të popullsisë, asnjë nuk tregon tipare më karakteristike se shqiptarët, një racë që shfaq, sipas Virchow, kapacitetin kafkor më të madh në Europë. Vendbanimet e tyre ishin rezultat i emigracionit që kishte ndodhur nga përtej Adriatikut midis shekujve të gjashtëmbëdhjetë dhe tetëmbëdhjetë nën presionin e pushtimit turk.”

Studimet dhe përfundimet e profesorit Virchow janë marrë në konsideratë nga shumë studiues të tjerë seriozë, gjë që në tregon rëndësinë e këtyre përfundimeve shkencore. Punimet e plota dhe kërkimet e Virchow mbi shqiptarët, nëse do të botoheshin në shqip do të ishin një element i rëndësishëm shkencor që do të shërbente për të forcuar përfundimet mbi lashtësinë e shqiptarëve, një race enigmatike që vjen nga thellësitë më të humbura të kohës si një linjë e pandërprerë etnokulturore.

Albert Hitoaliaj, G. Shqip

Barbarizmat e ofendojnë gjuhën shqipe!

Megjithëse shkrimin e parë e kam botuar qysh më 1956, përsëri nuk pretendoj të jem gazetar.
Përse?
Sepse gazetar është një emër i madh që kryen një detyrë fisnike, detyrë të cilën unë nuk e përballoj dot. Nëqoftëse Gazeta apo Televizori është edukatore dhe organizatore kolektive, të tilla ato i bëjnë gazetarët. Ata janë formuesit e opinionit publik, dhe sqaruesit e fenomeneve shoqërore nga më të komplikuarat.

Rolin e tyre e ka kuptuar e gjithë shoqëria dhe në mënyrë të veçantë Partitë kryesore politike. Të gjitha ato kanë gazetat e tyre.  
Atëherë?
Ata duhen dëgjuar. (Natyrisht gazetarët e vërtetë)
Gazetarët nuk janë përpilues të thjeshtë lajmesh. Ata janë personalitete që mbi bazën e analizave nxjerrin konkluzione dhe parashikojnë drejtimin e proceseve të ndryshme. Ata ruajnë demokracinë nga devijimet dhe janë zëri më i fortë kundër korrupsionit dhe shkelësve të ligjit. Për këtë ata edhe janë kërcënuar e kanë pësuar dhunë fizike. Prandaj ata duhen respektuar!
Siç thashë edhe më lartë unë nuk jam gazetar. Megjithatë duke qenë në gjendje t’i lidh dy fjali me njëra tjetrën, gjykoj se kam të drejtë të jap një mendim, të bëj një sugjerim apo edhe një kërkesë miqësore atyre që shkrimet në gazetë i kanë profesion.

Cila është kërkesa?

Ju lutem në shkrimet tuaja mos përdorni fjalë të huaja. Barbarizmat e ofendojnë gjuhën shqipe!

Kush më shumë se ju duhet ta mbrojë pastërtinë e gjuhës tonë?

Mos harroni: bisedat tuaja në TV dhe shkrimet në gazetë kanë një lexues shumë të gjerë. Nga këta edhe fëmijë, të cilët mbasi kanë dëgjuar një fjalë të huaj shkojnë dhe pyesin mësuesen e cila as ajo nuk di t’ua shpjegojë.

Lexoni më poshtë: “Kliche Televizive”, “Sublimim suigeneris”, “Marifetçinjtë e polimpsesteve”, “Momenti i Cout Doën-it”, “Kemi një fatal attraction”, “Që të ketë secappealinë e politikës”, “Mos e merrni për një frazë Oxymor-ike”, “Ishte një Oneman Shoë”, “Shoë-bis”, “De ja vy”, “Klejdi paraqet “step passi di danza”, “Që punoi si guest editor, ON LINE”.

Doni më?

Sepse e kam të vështirë t’i shqiptoj e aq më shumë t’i shkruaj. Më duket se më kanë mbërthyer akrepat e po më marrin shpirtin. Pse lejohet kjo, aq më tepër nga njerëz që e meritojnë emrin e gazetarit të vërtetë. Lexoj në gazetë, megjithëse të rralla shkrimet e deputetes Rudina Seseri. Jo vetëm nga përmbajtja që nuk guxon njeri ta kundërshtojë, por edhe nga forma, përdor një gjuhë të kulluar aq sa të duket sikur ka derdhur mbi të një det me dashuri!

Po disa gazetarëve tanë ku u vajti dashuria për gjuhën e tyre?
Nuk arrij ta kuptoj sepse ndodh ky fenomen i shëmtuar. Këtu kam parasysh gazetarë e analistë që nuk shquhen për paaftësi, përkundrazi.

Atëherë?
Të them që shesin mënd nga që dinë gjuhë të huaja, praktika nuk ma vërteton. Sot në Shqipëri ka me mijëra që dinë gjuhë të huaja. Të them që nuk ka apo nuk gjejnë dot sinonime korresponduese në gjuhën e tyre edhe kjo nuk mund të qëndrojë “Fjalorin themelor të Gjuhës Shqipe” mbi tavolinë e kanë. Të them se këto barbarizma i japin forcë e bukuri shkrimit, përvoja nuk ma pranon.
Si lexues nuk e kuptoj fare se çka dashur të thotë autori. Atëherë, për kë shkruajnë këta, për njerëzit e thjeshtë apo për të ashtuquajturën elitë! Miq, mos e detyroni të lëngojë gjuhën tonë!

Nga Alban SHUSHICA, G. Sot 

Edhe Serbia kërkon rrënjë në Shqipëri përmes varresh

Serbia ka filluar një ekspeditë arkeologjike në kërkim të varreve me mbishkrime në gjuhën serbe në zonën e Shkodrës në një përpjekje për të shkruar një histori serbe mbi truallin shqiptar.

Pavllo Jako, kryetar i shoqatës ”Moraça-Rozafa"

Kërkimet kanë nisur në kuadër të projektit të Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Serbisë – “Pozita e pakicave kombëtare serbe në vendet fqinje”, në bashkëpunim me shoqatën serbo-malazeze me qendër në Shkodër, ”Moraça-Rozafa”.

Një ekip i Muzeut Popullor të Uzhicës, i kryesuar nga etnologia Bosa Rosiq, ka filluar punën për realizimin e një projekti të quajtur “Varret serbe dhe mbishkrimet mbi to” në vendet fqinje, midis tyre edhe në Shqipëri. Ky fakt është pohuar nga televizioni shtetëror serb RTS, sipas të cilit midis kërkimeve të parashikuara për t’u zhvilluar në Hungari, Rumani, Shqipëri dhe Itali, ato kanë përfunduar tanimë në Rumani, ndërkohë që kërkimet paraprake në Shqipëri, të parat e këtij lloji në këtë vend, treguan se në këtë projekt duhet të përfshihen edhe specialistë të fushave të tjera, “për shkak të historisë serbe, ashtu edhe për shkak të bashkatdhetarëve tanë që jetojnë në Shqipëri”.
Objektivi i projektit të muzeut të Uzhicës, sipas RTS-së, është “leximi i historisë serbe në objektet fetare prej guri që, në fakt, në Shqipëri kanë mbetur shumë pak pas vendimit të marrë nga qeveria shqiptare e atëhershme për shkatërrimin e objekteve të kultit”.
Autorja e projektit, Bosa Rosiq, ka deklaruar se ka mbishkrime varresh serbe, megjithëse, sipas saj “për fat të keq, kur u suprimua përdorimi i shkrimit cirilik dhe kur u mbyllën shkollat serbe në Shqipëri, të gjithë duhet të kalonin te mësimi i shkrim-këndimit në gjuhën shqipe dhe në përmendoret fetare që u ngritën më vonë, dominojnë shkrimet latine.

“Ne kemi gjetur pranë një kishe vetëm një përmendore fetare, e shkruar me germa të qarta cirilike, që tregon se atje dikur ka pasur një vendbanim serb”, ka thënë Rosiq për RTS-në. Kërkimet e ekipit të muzeut serb janë bërë në bashkëpunim me shoqatën e serbo-malazezëve të Shqipërisë “Moraça-Rozafa” me seli në Shkodër. Burime pranë kësaj shoqate kanë bërë të ditur se gjetjet e deritanishme kanë nxitur të dyja palët (Moraça-Rozafa dhe Muzeu i Uzhices) për t’u kërkuar ministrive përkatëse shqiptare dhe serbe që t’i mbështesin specialistët përkatës në përpjekjet e tyre për të shkruar historinë serbe në truallin shqiptar.

“Ka shenja të vullnetit të mirë për vendosjen e bashkëpunimit për këtë çështje midis institucioneve shkencore, sikurse janë të tillë universitetet në Beograd, Shkodër dhe Tiranë”, ka deklaruar lidhur me këtë problem Pavel Jakoja, kryetari i shoqatës “Moraça-Rozafa” të Shkodrës.
Projekti i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Serbisë në bashkëpunim me shoqatën serbo-malazeze ”Moraça-Rozafa” bëhet në një kohë kur Shqipëria është përfshirë nga një debat të gjerë për regjistrimin e popullsisë në këtë vend ku në bazë të ligjit kërkohet të deklarohet edhe kombësia.

Sipas nënkryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, Kreshnik Spahiu, deri tani në Shqipëri kanë ndërruar kombësinë nga shqiptarë në grekë me vendim gjykate rreth 4 mijë shtetas shqiptarë, ndërkohë që, sipas Spahiut, ky numër do të jetë më i madh pasi në ndërrimin e kombësisë janë përfshirë edhe zyrat e gjendjes civile.
Kërkesë për ndërrimin e kombësisë ka bërë edhe komuniteti serbo-malazez në Shkodër, i cili pretendon se kombësia e tyre u është hequr pa gjyq gjatë regjimit komunist në Shqipëri. Me nisjen e kërkesave për ndryshim kombësie në serbo-malazeze edhe Gjykata e Shkodrës, njësoj si ajo e Sarandës, e cilëson ligjin për gjendjen civile antikushtetues dhe i ka kërkuar Gjykatës Kushtetuese shfuqizim të tij. Ndërkohë që pretendimi i serbëve për varreza në territorin e Shqipërisë bëhet pas ndërtimit në territorin shqiptar në Jug dhe Juglindje të Shqipërisë të dy varrezave për eshtrat e ushtarëve grekë, të rënë gjatë Luftës Italo-Greke në territorin e Republikës së Shqipërisë. Ndërtimi i tyre është bërë pas nënshkrimit të marrëveshjes në mes Qeverisë së Shqipërisë dhe asaj të Greqisë. Kjo marrëveshje e cila ka gjetur zbatim në Shqipëri është kundërshtuar me forcë nga një pjesë e mediave dhe e historianeve në Shqipëri. Madje disa prej tyre i kanë konsideruar këto varreza si ekuivalenti i përmendores serbe të Fushë-Kosovës që përkujton betejën e vitit 1389. Sipas historianëve dhe analistëve, varrezat e ushtarëve grekë në Shqipëri do të instrumentalizohen nga Athina siç bën Serbia me të ashtuquajturën trashëgimi historike serbe në Kosovë.

Ndërkohë që ndaj këtyre varrezave janë evidentuar edhe akte të dhunshme si dëmtime të tyre dhe djegie të kurorave të vendosura në memorialet nga përfaqësues të Qeverisë greke dhe të pakicës greke në Shqipëri.

KohaditoreS

Forbes: Ja kush janë më të pasurit në botë

Revista "Forbes" ka publikuar listën e më të pasurve në botë.

Në vitin e 25 të këtij rituali, lista për vitin 2011 janë thyer disa rekorde. Në listën prej 1 210 e më të pasurve, shuma e pasurisë shkon në 4.5 trilion dollarë.

Nga 214 emrat e rinj të listës së më të pasurve, 108 i përkasin vendeve si Brazili, Rusia, India dhe Kina. 1 në 4 emra i përket këtyre kombësive, ndërsa vitin e kaluar ishte 1 në 10.

Më parë vetëm SHBA kishte prodhuar më shumë se 100 miliarderë, ndërsa Kina tanimë ka 115 të tillë ndërsa Rusia 101. Gjermania në përpjesëtim me prodhimin e brendshëm bruto rezulton si një ndër gjashtë vendet që ka më pak miliarderë.


Lista e 10 miliarderëve:
1- Carlos Slim Helu 74 miliardë Meksikë
2- Bill Gates 56 miliardë SHBA
3- Warren Buffett 50 miliardë, SHBA
4-Bernard Arnault 41 miliardë Francë
5- Larry Ellison 39.5 miliardë SHBA
6- Lakshmi Mittal 31.1 miliardë Indi
7- Amancio Ortega 31 miliardë Spanjë
8- Eike Batista 30 miliardë Brazil
9- Mukesh Ambani 27 miliardë Indi
10- Christy Walton 26.5 miliardë SHBA



Shekulli

Lojë me zjarr pa zjarrfikës

Si po keqpërdoret në Kosovë feja islame për qëllime politike dhe pse Qeveria e Prishtinës urgjentisht duhet të insistojë që shqiptarët në diasporë të integrohen në shoqëritë nikoqire?

Tani të gjithë janë të tronditur. Të shokuar. Të dëshpëruar. Të hidhëruar. Të zhgënjyer. Jo pak pëshpëritin: “Si është e mundshme që një shqiptar të hapë zjarr kundër ushtarëve amerikanë, shpëtimtarëve të këtij populli, atyre që sollën lirinë bashkë me ushtarë të vendeve të tjera evropiane?”
Ka një lloj irracionaliteti në reagimet shqiptare pas vrasjes në Frankfurt, sepse dorasi me emrin Arid Uka është rritur dhe radikalizuar islamikisht në Gjermani, pra pak ka të bëjë me Kosovën.

Në bazë të njoftimeve mediale dhe hetimeve të deritanishme ky kosovar me origjinë nga Mitrovica duket se e ka përqafuar terrorizmin në emër të fesë tek gjatë muajve të fundit, pasi është shëtitur nëpër internet, duke shikuar disa video me propagandë islamike dhe duke lexuar predikime urrejtëse në forumet fundamentaliste. Thuhet po ashtu se ai ishte i ndikuar nga disa predikues ekstrem fetarë, të cilët janë të njohur për autoritetet e sigurisë në Gjermani.

Profili kriminalistik i Arid Ukës është frikësues për çdo hetues kundër terrorizmit: Kosovari, me sa duket, ishte një lloj “ujku i vetmuar” (Lone Wolf), pra pas tij s’qëndronte ndonjë rrjet që e kishte nxitur për të kryer krimin e llahtarshëm, vrasjen e dy ushtarëve amerikanë në aeroportin e Frankfurtit. Persona të tillë, të cilët radikalizohen brenda mureve të shtëpisë, duke e kompletuar nga interneti koktejin privat me helm pseudofetar, është shumë vështirë të zbulohen, parandalohen dhe arrestohen. Ata mund të lënë gjurmë digjitale në internet, por jo diçka më shumë. Ndonëse Arid Uka është rritur në Gjermani dhe mbase islami radikal kosovar nuk ka pasur ndikim të drejtpërdrejtë shtytës mbi të për të kryer krimin kundër ushtrisë amerikane, megjithatë ky rast duhet t’i shërbejë politikës në Kosovë, sidomos autoriteteve të sigurisë, që ta marrin shumë seriozisht ballafaqimin me rrezikun e terrorizmit që vjen nga qarqet e vetëshpallura si islamike.

Patriotizmi i rasojit
Tre zyrtarë mbajnë përgjegjësinë parësore për të bllokuar dhe çrrënjosur aktivitetet radikale islamike në Kosovë: Bajram Rexhepi si ministër i Punëve të Brendshme, Reshat Maliqi si shef i policisë së Kosovës dhe Ramë Buja si ministër i Arsimit.

Që të tre duhet të kërkojnë mbështetje nga vendet evropiane dhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në luftën kundër elementëve që keqpërdorin fenë për qëllime politike, që kërkojnë shamia nëpër shkolla, pasi e kanë lexuar ideologjikisht Kuranin dhe synojnë shtypjen dhe degradim shoqëror të femrës.
Njëkohësisht qeveria e Kosovës duhet të kërkojë nga shtetasit kosovarë që jetojnë në Gjermani, Zvicër, Austri, Suedi dhe vende të tjera evropiane që të integrohen në shoqëritë nikoqire. Integrimi nuk është humbje identiteti. Kush është i integruar mirë e ka më lehtë të ruajë vlerat kombëtare dhe identitare. Kush s’pranon të integrohet, mbetet i konservuar në arkaizmin kulturor dhe bën një jetë jashtë shoqërisë nikoqire, ku lidhja e vetme me botën është përmes antenës satelitore.
Qeveria e Kosovës duhet të apelojë sidomos te prindërit shqiptarë në diasporë që fëmijëve të tyre t’ua mësojnë së pari gjuhën e vendit nikoqir, pastaj, gjithsesi, edhe gjuhën shqipe. Por, ata shqiptarë që mendojnë të jetojnë në Zvicër, Gjermani, Austri e gjetiu, duhet patjetër të përvetësojnë gjuhën vendore. Është e tmerrshme që shumë shqiptarë të ardhur në mërgim para 30 vitesh ende flasin tepër dobët, ta zëmë, gjermanisht apo frëngjisht. Shpesh të njëjtën rrugë e ndjekin edhe fëmijët e tyre, të cilët rriten në ambiente shtëpiake të dominuara me disa fotografi të zverdhura të figurave kombëtare, por pa asnjë libër në raft, sepse të gjitha raftet janë të zëna me turshi të sjella nga vendlindja. Diaspora konservative duhet të heq dorë nga patriotizmi i rasojit, sepse Kosova ka ndryshuar, nuk është më ajo e viteve 60-të dhe 70-të. Nga ana tjetër edhe shoqëria e Kosovës duhet të heq dorë nga një lloj etnoracizmi ndaj diasporës, e cila nuk është trup homogjen.
Është për keqardhje që politikanët e Kosovës vazhdojnë ta injorojnë si rrezikun nga radikalizmi islamik ashtu edhe refuzimin e jo pak shqiptarëve në diasporë për t’u integruar.
Pas sulmit në Frankfurt kryeministri Hashim Thaçi ose së paku ministri i tij (edhe) për diasporë është dashur t’u drejtohen opinionit kosovar përmes televizionit dhe gazetave dhe të dërgojnë apele në drejtim të diasporës mbi domosdoshmërinë e integrimit. Nuk mjafton që politikanët e Prishtinës vetëm të nënshkruhen në “Librin e Zisë” në Ambasadën e SHBA-ve, të ngrysin fytyrat dhe të shprehen me fjalë tronditëse mbi atë që ndodhi në Frankfurt. Qeveria e Kosovës kurrsesi nuk duhet ta bëjë gabimin e kryeministrit popullist turk Recep Tayyip Erdogan, i cili para disa ditësh qëndroi në Düsseldorf të Gjermanisë, ku mbajti një fjalim para bashkëkombësve të tij, me ç’rast tha se turqishtja, jo gjermanishtja, duhet të jetë gjuha e parë që duhet ta mësojnë fëmijët e prindërve turq. “Ju jeni shtetas të mi”, tha Erdogan me ton polemist.

Gazetat gjermane e quajtën fjalimin e tij “një predikim urrejtës”. Sulltani nga Allamani, siç e përshkroi revista “Der Spiegel” kryeministrin turk, bashkëkombësve të tij tërthorazi u tha që të mos integrohen në Gjermani dhe të ruajnë rolet tradicionale në familje, ku babai është maço dhe femrat martohen fare të reja. Nuk është befasuese që edhe gjenerata e tretë e turqve në Gjermani shpesh jeton në geto. Para tri vitesh Erdogan në Köln kishte thënë se asimilimi është krim kundër njerëzimit, ndonëse askush në Gjermani nuk kërkon as prej turqve, as prej shqiptarëve që të asimilohen, por vetëm të integrohen.
Paraqitje të tilla të Erdoganit vetëm sa e shtojnë skepticizmin në Bashkimin Evropian (BE) se Turqia, përkundër demokratizimit gjatë viteve të fundit, megjithatë, në thelb, nuk është e gatshme të përvetësojë vlerat e shtetit modern, prandaj, njëherë për njëherë, as që mund të bëhet fjalë për anëtarësimin e saj në BE. Kosova nuk duhet të shkojë kësaj rruge.

Damkosja me kamxhik
Republika e Kosovës duhet të ndjek një rrugë tjetër, pra rrugën thellësisht proevropiane, duke përvetësuar ligjet, rregullat, vlerat, iluminizmin tradicional evropian.

Kosova dhe politikanët e saj duhet të ballafaqohen edhe me një fenomen anësor, por jo të parrezikshëm: radikalizmin islamist, i cili përdhos islamin tradicional shqiptar, fyen ndjenjat fetare paqësore të shumicës së shqiptarëve, të cilët nuk duan ta ndërrojnë plisin me kësula arabe, as tirqit dhe xhinset me pelerina të “modës” shkretinore.
Kjo shoqëri dhe politikanët e saj seriozë (nëse ka mbetur ndonjë i tillë) duhet të shqetësohen kur në Prizren “persona të panjohur” rrahin brutalisht një qytetar të krishterë protestant, i cili shpërndan Bibla.

Kjo shoqëri duhet të shqetësohet kur një provokator religjioz, siç është Shefqet Krasniqi, e fyen Nënë Terezën, duke thënë se kjo murgeshë dhe humaniste e ka vendin në ferr, sepse, sipas kësaj logjike të mbrapshtë teologjike, parajsa qenka e rezervuar vetëm për myslimanë.

Kush e ka parë Shefqet Krasniqin duke predikuar, lehtë mund të mendojë se gjendet para një drejtuesi të ndonjë sekti, të tillë që predikojnë shëlbim kolektiv të shpirtit. Ky kolumnist i mediave të afërta me Partinë Demokratike të Kosovës (PDK) shfaqet para besimtarëve në xhami, fillon të tregojë për çastet e fundit të jetës së profetit Muhamed dhe befas i shkojnë lotët rrëke, thua se Shefqet Krasniqi ia paskësh flladitur ballin të dërguarit të Perëndisë para se ai të largohet në parajsë.

Ky teolog s’është gjë tjetër përveç se një manipulator shpirtrash në një shoqëri të varfër e të poshtëruar nga pushteti, siç është shoqëria e Kosovës. Nga kjo pozitë Krasniqi ka filluar, sidomos kohëve të fundit, të merret edhe me politikë, të damkos me kamxhik disa parti politike, siç është “Vetëvendosja”, dhe të bëjë propagandë për parti të tjera, të cilat udhëhiqen nga persona që në opinion çirren se janë myslimanë, por gjatë netëve të gjata në metropolet evropiane ekzaltohen me shërbimet që ofrohen në këso ambientesh me drita të kuqe. Të tillët s’e kanë problem të shkojnë në xhami për vota, t’ua puthin dorën imamëve injorantë dhe, njëkohësisht, të kapërdijnë mish të gjithfarshëm, siç njoftonte këto ditë shtypi kroat. Këta janë aleatët e vetëshpallur të Shefqet Krasniqit – aleatë që sot kapardisen nga fronet e zaptuara të (pu)shtetit.
Do të ishte interesante për opinionin e Kosovës të dinte se me çfarë dokumentesh e kaloi vitin e kaluar Shefqet Krasniqi kufirin me Serbinë dhe shkoi në Preshevë, ku në shtëpinë e kulturës mbajti një ligjëratë fetare për shqiptarët e atjeshëm? Policia serbe nuk lejon asnjë udhëheqës politik shqiptar të Kosovës të shkojë në Luginën e Preshevës, prandaj opinioni ka të drejtë të pyes pse mund të shkojë atje Shefqet Krasniqi e jo Jakup Krasniqi ose ndonjë lider tjetër politik? Ndoshta shteti serb ka interes që në Preshevë të predikojnë teologë radikalë islamikë nga Kosova dhe jo profesorë universiteti. Shefqet Krasniqi mund të predikojë lirshëm në Serbi, kurse profesorët e Universitetit të Prishtinës me origjinë nga ky rajon shpesh janë të detyruar të shkojnë fshehurazi në vendlindje nga frika e arrestimit. Atje, në Preshevë, mund të shkojë edhe Myftiu i Kosovës Naim Tërnava, i cili stoikisht hesht pas çdo skandali që shkakton Shefqet Krasniqi. – Sidoqoftë, çdo mysliman i vërtetë e i ndershëm në Kosovë, që fenë e sheh si pasurim personal dhe si çështje private të ndarë nga shteti, duhet ta kujtojë përherë porosinë e profetit Muhamed, i cili thoshte: “Në sytë e Allahut krim më i vogël është prishja e Qabesë se sa vrasja e një njeriu”.
Në Kosovë nga qarqet islamiste supozohet se janë rrahur teologë liberalë, ndërsa kritikë të lëvizjes selafiste-vahabiste janë kërcënuar me vrasje dhe janë fyer me shprehjet më vulgare. Në mungesë të argumenteve kjo duket të jetë rruga e tmerrshme e këtyre elementëve; pas botimit të këtij teksti as autori i këtyre radhëve nuk pret ndonjë reagim logjik nga ky fraksion ideologësh, të cilët fenë islame prej vitesh po e keqpërdorin për qëllime politike. Sjelljet e tyre të kujtojnë nazistët e viteve 1930-të, të cilët kur nuk kishin argumente për t’u ballafaquar me hebrenj, dilnin e propagandonin me zë të lartë: “Të gjithë hebrenjtë e kanë hundën e shtrembër”.

Popullizëm fetar
Qeveria e Kosovës deri më tani e ka injoruar çdo paraqitje skandaloze publike të Shefqet Krasniqit, këtij agjitpropi të islamit politik. Siç e ka injoruar me vite edhe aktivitetin pseudoislam, në fakt radikal të njëfarë Kastriot Dukës nëpër fshatrat e varfra të Drenicës. Kosova ka një traditë të mirë të imamëve patriotë, por pas luftës i erdhi radha një imami-prevarant nga Shqipëria të predikojë islamin në trevat tona. Ishin disa gra të ndershme dhe të guximshme të Drenicës që iniciuan dëbimin e Dukës nga Kosova, ndonëse ai, sipas disa njoftimeve, prapë është kthyer. Mbetet të shihet a do të vazhdojë të qëndrojë duarkryq ministri Bajram Rexhepi. Deri më tani piromanët fetarë kanë vepruar gati të papenguar, sepse në Kosovë mungojnë zjarrfikësit që mbrojnë shtetin. Në kuadër të manipulimit me fe hyn edhe parada me lutje fetare e kryeministrit turk Erdogan dhe e kryeministrit të Kosovës Hashim Thaçi vjeshtën e kaluar në një xhami në qendër të Prishtinës. Erdogani dhe vëllai i tij Thaçi dolën në oborr të xhamisë dhe luteshin së bashku. Hashim Thaçi këtë nuk e bëri pse është besimtar i devotshëm, por sepse përpiqej t’u hynte në hatër myslimanëve të Kosovës para zgjedhjeve të 12 dhjetorit.  

Ky veprim nuk ka emër tjetër përveç se popullizëm fetar.
Si person privat Thaçi mund të falet pesë herë në ditë, por këtë duhet ta ndajë nga jeta publike, sepse feja është çështje private; si kryeministër i vendit, ndërkaq, ai duhet të ketë parasysh se nuk është prijës fetar, por politikan që përfaqëson shtresa të gjera të shoqërisë dhe besimtarë të feve të ndryshme në një shtet që zyrtarisht është laik. Por, shpesh Thaçi dhe parimet janë si dy copë magneti, që kur kthehen në anën e kundërt s’ngjiten kurrë!
Një ndër skenat më absurde të keqpërdorimit të fesë për qëllime politike janë edhe paraqitjet e tashmë ministrit të shëndetësisë Ferid Agani nëpër disa xhami nëpër zona industriale të Zvicrës. Ekzistojnë edhe video të postuara në internet nga këto paraqitje. Aty ky mjek flet për rrezikun që u kanoset të rinjve nga droga dhe si shpëtim propagandon fenë islame. Dhe këtë e thotë në një shtet si Zvicra, ku ekzistojnë institucione shëndetësore për trajtimin e të droguarve, ku aradhe mjekësh hulumtojnë në këtë fushë. Sikur Zvicra të mund t’i zgjidhte problemet me narkomanë duke iu thënë atyre që vetëm duhet të besojnë në Jezu Krishtin, atëherë punët do të ishin shumë mirë. Atëherë do të kurseheshin qindra miliona franga që qeveria në Bernë dhe kantonet zvicerane ndajnë për të luftuar këtë problem. Të përkujtojmë se Ferid Agani ka bërë edhe një zbulim epokal, kur ka thënë se homoseksualiteti na qenkësh sëmundje mendore.

Nëse ai si ministër i shëndetësisë viziton ndonjëherë Zürich-un, atëherë këtë mund t’ia thotë edhe kryetares së qytetit, e cila është lesbike dhe kjo dihet publikisht, siç dihet edhe për shumë politikanë evropianë, mes tyre edhe ministra. Falë koalicionit me partinë e një tyxhari politik partia e Aganit i futi në parlament edhe tre deputetë, agjenda e të cilëve është një miks fetar-ideologjik në kundërshtim me traditën religjioze dhe kombëtare të shqiptarëve. Këto ditë edhe një eksponent tjetër i qeverisë së Kosovës, ministri i Kulturës Memli Krasniqi, befas u bë pjesë e imazhit negativ të vendit. Për karrierën e tij politike sigurisht ka qenë më mirë që ai të mos portretizohej në gazetën “Frankfurter Rundschau” si islamist i rrezikshëm që heq fotografi të Nënë Terezës dhe Ibrahim Rugovës nga selia e tij.
Edhe pse ky gabim tashmë është përmirësuar, dinamikën e lajmit të keq s’mund ta ndalë askush, madje as Saatchi & Saatchi me ato 6 milionë euro që i fshiu nga buxheti i Kosovës në emër të përmirësimit të imazhit.  
Ka qenë më mirë sikur pushtetarët e Kosovës këta 6 milionë euro t’ia kishin ndarë një njësie të specializuar të policisë, e cila do të kishte hulumtuar edhe burimet e mbështetjes financiare të elementëve radikalë islamikë në Kosovë.
Shumë njerëz që ia donë të mirën këtij vendi do të ishin tronditur me zbulimet që do të bënte kjo njësi.

Nga Enver Robelli, G. Tema

Konsulli grek rikthehet në Korçë

Konsulli grek, Theodhorus Ikonomus, deklaratat e të cilit shkaktuan debate të shumta në vend, duket se është rikthyer sërish në Korçë.

Ai u tërhoq nga ana e Greqisë pak ditë më parë, pasi deklaroi se Korça është Vorio Epir.

Por, siç duket, Greqia ka pritur sa të qetësohen ujërat dhe e ka risjellë sërish në Shqipëri konsullin Ikonomus.
Ikonomus ka zhvilluar menjëherë një mbledhje me stafin e konsullatës, ku ka konfirmuar qëndrimin e tij në detyrë.


Megjithatë, zëra të tjerë thonë se Ikonomus do të qëndrojë në detyrë deri më 23 mars dhe më pas do të largohet.


Tema

Elbasan, historia e dashurisë që u bë legjendë

Mali i Vashës

Arif Cani 72 vjeç tregon historinë e Malit të Vashës së trashëguar brez pas brezi nga familja duke përcjellë edhe mesazhin e dashurisë së madhe që ka ekzistuar mes një çifti të rinjsh edhe pse ishin bijë beu dhe biri i një fshatari të varfër. “Ndoshta ishte e shkruar nga Zoti që një bujk, biri i një fshatari të varfër nga Griqani i Labinotit Fushë të binte në dashuri me vajzën e beut të kësaj ane. Fjala kishte marrë dhenë, se djali i pashëm i bujkut të varfër ishte dashuruar me vajzën e bukur e të pasur të një beu të madh të një ane tjetër po në Labinot Fushë, ku edhe është zhvilluar kjo ngjarje. Zilija bënte punën e vet dhe gojë pas goje një ditë fjala arriti në veshin e beut. I turfulluar dhe me inat në kokë beu i xhindosur kërkonte të bënte gjëmën. Dërgoi sejmenë dhe shërbëtorë që t`ia sillnin djalin, të dashurin e vajzës së tij para sysh. Ndërkohë që vajzës ia kishte zhuritur shpirtin me fjalët se nuk do ta lejonte kurrë një martesë që do ta turpëronte për jetë. Dha e mori, por nuk e nënshtroi vajzën e tij. Ajo me krenari rinore u betua para Zotit dhe para të atit të saj se nuk donte njeri tjetër në këtë jetë, veç djalit që i kishte fituar zemrën.

Fshati i tërë fliste për këtë dashuri të pazakontë, por të bukur, të padëgjuar, por të veçantë, që djali i një bujku të varfër të arrinte të donte vajzën e vetme e të pasur të beut të madh. Dhe ndodhi një çudi. Krenar dhe i mbushur me dinjitet djaloshar, biri i një familjeje të thjeshtë, por të pasur në dinjitet e në shpirt u paraqit pa iu dridhur syri beut në fjalë. Njerëzit e morën vesh, se haberi kishte marrë dhenë.  
Edhe pse me inat të sojit të tij, beu pranoi t`ia jepte vajzën këtij djali, por duke i kërkuar një kusht, që ai me vajzën në krah t`i ngjitej malit përpjetë deri në majë.
Ishte një mal me një të përpjetë të madhe, por që djali e kishte ngjitur me dhjetëra herë dhe s'ia bënte syri tërr. Gjithçka u pranua dhe ashtu u bë. Të dy të dashuruarit u përqafuan faqe njerëzisë dhe, duke e marrë në krah, djali i mirë nisi betejën e kërkuar, duke marrë në krah vajzën që donte. Rruga nuk ishte e gjatë, por e thyera e malit ishte e hidhur. Dihatja e frymëmarrjes së vështirë nga pesha nuk e shqetësonte djaloshin që si me magji kishte realizuar ëndrrën e tij. Po ashtu dhe vajza e këndshme ia përkëdhelte dihatjen me fjalët e ëmbla që i fliste herë pas here. Kështu ngjitja për në majë po realizohej, siç dëshironte. Këtë çudi po e vështronin me kureshtje dhe ankth shumë banorë të fshatit Labinot Fushë, duke pritur se çfarë do të ndodhte. Vetëm kur ata të ishin në krye të malit që tashmë, sot e kësaj dite, mban emrin “Mali i Vashës”, do të kurorëzohej tërësisht një dashuri, edhe pse e pabarabartë në kushtet e jetës shqiptare. Por rruga drejt majës po bëhej e vështirë. Tashmë lodhja po bënte punën e vet. Zemra e djalit rrihte e rrihte pa pushim, si një maratonomak. “Edhe pak, edhe pak”, i fliste vajza në vesh dhe djali e dëgjonte sikur t`i flisnin zanat e malit të Çermenikës, të cilat djali i ëndërronte tek vajza që dashuronte. Vajza ia dëgjonte edhe rrahjet e zemrës, ajo e ndjente edhe gjakun që i vërshonte, ashtu siç edhe shikonte engjëllin e saj që lumturohej me të në krah.

Fundi erdhi. Djali e arriti majën, gëzimi për të u bë i pamatë. Pikërisht në këtë kohë ndodhi edhe tragjedia. Ai u shemb përdhe, sepse zemra i plasi duke vulosur një tragjedi.
Ndërkohë vajza kujtonte se ai u shtri prej gëzimit, por shpejt kuptoi se një dashuri e bukur dhe e dëshiruar pafundësisht kishte marrë fund. Hidhërimi përshkoi tërë qenien e saj. Një britmë e madhe oshtiu në të gjithë luginën, duke çarë malet tejpërtej. Atë e dëgjuan të gjithë ata që për disa orë po ndiqnin me sy një nga ngjarjet e rralla të kësaj ane. Dhe vajza me zemër të thyer, me shpirt të përvëluar, me mendje të vrarë, hipën mbi shkëmb dhe si një zog i bukur mali hidhet që andej, vrik e përposhtë për të vdekur dhe ajo bashkë me të dashurin e saj.

Ishte një tragjedi që kish brenda dashuri. Të gjithë panë fundin e një dashurie të pakurorëzuar. Edhe beu i egër derdhi lot, jo vetëm për vajzën e tij, ndaj dhe kërkoi që të dy, si vajza dhe djali të varroseshin bashkë nën hijen e një rrapi, pikërisht atje në rrëzën e malit qe tashmë mban emrin “Mali i Vashës”.  

Sa herë që udhëtarët kalojnë përgjatë rrugës që shikohet me Malin e Vashës, të gjithë flasin dhe kërkojnë të dinë përse e ka emrin të tillë, por pa ditur se është historia e dy të dashuruarve përjetësisht.



LEDIA LLESHI, G. Metropol

Moj rakia bukuroshe, që na hedh qoshe më qoshe..

Bullgaria i kërkon BE-së të njohë rakinë si markë të sajën.

Kjo kërkesë e Bullgarisë mund të shkaktojë shumë zemërim në Ballkan.

Megjithatë bullgarët janë të vendosur që të fitojnë nga Brukseli të drejtën që rakia të njihet si një pije tipike bullgare. Nëse Brukseli e bën një gjë të tillë, atëherë Sofja do reduktojë taksat për rakinë dhe shitja e saj do pësojë një bum.

Sofja pret për një përgjigje pozitive në fund të këtij viti.

G. Tema

Sarandë, 13-vjeçarja denoncon babanë për dhunë seksuale

Rovena Maksuti, 13-vjeçe, e shoqëruar dhe nga e ëma, Alma Maksuti, 29-vjeçe, kanë bërë një kallëzim penal në Komisariatin e Sarandës, kundrejt Dhimitraq Maksutit, babait të saj, duke e akuzuar për përdhunim.

Kjo, pasi vetë vajza i ka rrëfyer nënës së saj se çfarë ka ndodhur rreth një muaj më parë. Kanë qenë ca dhimbje barku të 13-vjeçares, që e kanë detyruar të tregojë, e më pas një vizitë në maternitetin e spitalit të Sarandës, ku ka rezultuar e zhvirgjëruar.

Në një rrëfim për gazetën "Shekulli", si vajza, edhe e ëma, kanë kërkuar dënimin maksimal të bashkëshortit e njëherësh babait, për këtë vepër të ulët, siç u shprehën ato.

Alma Maksuti nga Çuka e Sarandës, ishte e martuar prej 19 vitesh me Dhimitraq Maksutin nga Levani i Fierit, që të dy romë. Por para një muaji ata janë ndarë dhe Alma i ka lënë të shoqit dy vajzat, 13 dhe 10 vjeçe, duke marrë me vetë nga katër fëmijët që kishin, vetëm dy djemtë më të vegjël, 3 e 4 vjeç. Por para një jave, Dhimitraqi kishte ardhur në Çukë për t`u pajtuar me bashkëshorten, duke marrë me vete dhe dy vajzat.

Dhe pas disa ditësh paqeje, çifti është grindur sërish dhe Dhimitraqi është kthyer i vetëm në Levan, duke lënë në Çukë dhe dy vajzat. Ndërkohë, dje, më e madhja, Rovena 13-vjeç, pas ca dhimbjeve të barkut, ka zbuluar para nënës së saj përdhunimin sistematik që i kishte bërë i ati në Levan, gjatë një muaji ndarjeje.

Ndërkohë, mësohet se vajza do t'i nënshtrohet edhe një vizite tjetër te mjeku, për kontroll të ndonjë shtatzënie të mundshme.

Shekulli