Gaza, aktivisti shqiptar tregon për incidentin e rëndë në anije

Sead Ramadani, shqiptar i Maqedonisë, është një nga aktivistët që gjendej në anijen qe u sulmua ne Gaza nje jave me pare.

BBC: Si do ta përshkruani misionin ku bënit pjesë edhe ju?


Z. Ramadani: Ai udhëtim për ne ishte shumë historik, ishte një kompleks kombesh të bashkuara, pjesëtarë të 70 shteteve përmes organizatave joqeveritare, normalisht, në misionin humanitar për ta thyer embargon e hekurt prej kaq vitesh ndaj popullit palestinez në Gaza.

Pse vendosët të ndërmerrnit një mision të tillë humanitar, çfarë ju shtyu?


Ramadani:Ajo që më shtyu jo vetëm mua, por të gjithë shokët tanë është se kemi bërë llogari të pastërta për një popull i cili pas luftës është mbyllë në embargo. Imagjinoni jetën e fëmijve në atë rajon sesi mund të jetë dhe, sigurisht, që të gjithë fëmijët e asaj zone kanë bërë thirrje për ndihmesë dhe asaj thirrjeje iu janë përgjigjur, fatmirësisht, shumë shtete të botës në këtë anije.

Domethënë, kjo situatë është e mjaftueshme që të shtyjë edhe një shqiptar të Maqedonisë për të qenë aktiv ose humanist për të drejtat e një populli tjetër?


Ramadani: Fatkeqësisht tek ne mungojnë këto ndjenja edhe pse shqiptarët janë shumë humanë, mirëpo në këto iniciativa ndërkombëtare jemi pak të vonuar, për mendimin tim.

Zoti Ramadani, ju ishit pjesë e karvanit të anijeve që ishin nisur drejt rripit të Gazës ndaj të cilit pati një ndërhyrje nga ushtria izraelite. A mund të përshkruani situatën? Ku ndodheshit ju në ato momente?


Ishim në anije bashkarisht me gjithë të tjerët. Kushtet në anije ishin shumë të mira dhe ishte një harmoni shumë e mirë, por atë harmoni e prishën, nuk mund të them ushtria izraelite sepse nuk do quhej e tillë me sjellje të tilla, ata mund të jenë vetëm një grup kusarësh të cilët ndërhynë në mënyrë mjaft të parregullt ndaj njerëzve civilë, edhe ata me qëllime humanitare. Ata ndërhynë jo në ujërat e Izraelit, por 100 km jashtë kufirit të Izraelit.

Ju dhe bashkëudhëtarët e tjerë, sidomos shtetasit e tjerë nga Maqedonia, nuk pësuat gjë nga kjo ndërhyrje. A e patë situatën atje, çfarë ndodhi konkretisht?


Ramadani: Në anije kishte të krishterë, hebrenj dhe myslimanë. Ishte mëngjes herët dhe myslimanët po faleshin. Ishte një sulm i papritur dhe shumë i panjohur për ne, për shkak se ne nuk dinim kush po na sulmonte dhe përse po na sulmonte dhe, normalisht, duhet të mbroheshim me mundësitë që kishim duke mos i lënë të futeshin në anije. Mirëpo ne nuk ishim në dijeni se ato ishin të organizuar me helikopterë e me anije luftarake të mëdha e të vogla.

Zoti Ramadani, familjarët tuaj këtu në Maqedoni u ankuan dhe për keqtrajtimin tuaj nga autoritetet izraelite për sa kohë ju mbajtët atje?


Ramadani: Për 24 orë rresht na mbajtën me duar të lidhura, duke i kryer të gjitha nevojat personale me duar të lidhura, pa ngrënë gjatë atyre 24 orëve. U trajtuam sikur të mos ishim organizata humanitare, por sikur të ishim terroristë.

A do të kishit ndërmarrë përsëri një inisiativë të tillë humanitare pas gjithë asaj që kaluat?


Ramadani: Po, pa asnjë lloj dyshimi sepse këto janë iniciativa humanitare.

Shekulli

Kodi i Shqipes

Kodi i shqipes apo çelsi i shqipes, që zbërthen çdo fjalë të gjuhës shqipe, si dhe të gjuhëve të kultivuara të botës.

Fjalët në gjuhën shqipe dhe ndër gjuhë të huaja janë zhvilluar sipas skemës :

Vargjet I.yll (al, el, il, ol, ul, la, le, li, lo, lu ; po kështu, bl, fl, vl)

- II ar (ar, er, ir, or, ur, ra, re, ri, ro, ru)

- III jam (am, an, em, en, im, in,om, on, um, un, ma, na, me, ne, mi, ni, mo, no, mu, nu ; as, es, is, os, us, sa, se, si, so, su ; ash, esh, ish, osh, ush, sha, she, shi, sho, shu; az, ez, iz, oz, uz, za, ze, zi, zo, zu, azh, ezh, izh, ozh, uzh, zha, zhe, zhi, zho, zhu).

Rrënjët e thjeshta të shqipes, janë zhvillime të këtyre vargjeve sipas formulave:

x * (j)am
x * yll;
x * ar;


Kështu ne kemi :

foljen them sipas formulës x * (j)am ku x = t, d, th, dh :
(tam, tan, tem, ten, tim, tin, tom, ton, tum, tun, mat, nat, met, net, mit, nit, mot, not, mut, nut; tas, tes, tis, tos, tus, sat, set, sit, sot, sut).

Të vargut me rrënjë them janë dhe ta, te, ti, to, tu, at, et, it, ot, ut.
Po kështu kemi : dam, dan, dem, den, dim, din, dom, don, dum, dun, mad, nad, med, ned, mid, nid, mod, nod, mud, nud; das, des, dis, dos, dus, sad, sed, sid, sod, sud; tham, than, them, then, thim, thin, thom, thon, thum, thun, math, nath, meth, neth, mith, nith, moth, noth, muth, nuth; thas, thes, this, thos, thus, sath, seth, sith, soth, suth ; tha, the, thi, tho, thu, ath, eth, ith, oth, uth ; dham, dhan, dhem, dhen, dhim, dhin, dhom, dhon, dhum, dhun, madh, nadh, medh, nedh, midh, nidh, modh, nodh, mudh, nudh; dhas, dhes, dhis, dhos, dhus, sadh, sedh, sidh, sodh, sudh ; dha, dhe, dhi, dho, dhu, adh, edh, idh, odh, udh.

Folja kam (ca, ce, ci, co, cu, cam, cem, cim, com, cum, ka, ke, ki, ko, ku, kam, kem, kim, kom, kum, mak, mek, mik, mok, muk, mag, meg, mig, mog, mug etj.) është një zhvillim i foljes jam nga togfjalëshi q’jam.

Nga x*yll ku x = c, ch, h, j, k, g, gj, q, qu, y
kemi cal, cel, cil, col, cul, lac, lec, lic, loc, luc, cla, cle, cli, clo, clu ; chal, chel, chil etj.
.
Nga x* yll ku x = t, d, th, dh
kemi :
dal (dal, del, dil, dol, dul, lad, led, lid, lod, lud; dla, dle, dli, dlo, dlu; tal, tel, til, tol, tul, lat, let, lit, lot, lut; tla, tle, tli, tlo, tlu; thal, thel, thil, thol, thul, lath, leth, lith, loth, luth; thla, thle, thli, thlo, thlu; dhal, dhel, dhil, dhol, dhul, ladh, ledh, lidh, lodh, ludh; dhla, dhle, dhli, dhlo, dhlu;)

Nga x* yll ku x = b, f, m, p, v etj.
kemi: mal, mel, mil etj. (të cilat vijnë në fakt nga një (a)mal, jam al, yll; emel, emil, emul etj.). Edhe rrënja shqipe mall (dëshirë) rrjedh në këtë rrugë. Më tej kemi pal, pel, pil, pol, pul, pla, ple, pli, plo, plu; val, vel, vil, vol, vul, lav, lev, liv, lov, luv e kështu me rradhë bal, fal etj.

Nga x*ar ku x = c, ch, k, j, g, sh, x
kemi :
Kre, krye car, cer, cir, cor, cur, cra, cre, cri, cro, cru ; char, cher, chir, chor, chur, kar(a), ker, kir, kor, kur … gar, ger, gir, gor, gur, gra, gre, gro, gru etj.

Nga x*ar ku x = t, d, th, dh
kemi :
thërras tar, ter, tir, tor, tur, rat, ret, rit, rot, rut; tra, tre, tri, tro, tru; dar, der, dir, dor, dur, rad, red, rid, rod, rud; dra, dre, dri, dro, dru; thar, ther, thir, thor, thur, rath, reth, rith, roth, ruth; thra, thre, thri, thro, thru; dhar, dher, dhir, dhor, dhur, radh, redh, ridh, rodh, rudh; dhra, dhre, dhri, dhro, dhru;

Në zbërthimin etimologjik të shqipes dhe të gjuhëve të tjera vlen të veçohet blloku i rëndësishëm fjalëformues i shqipes: togfjalëshi “që + jam”, që merr trajta të shumta sipas formulës x * (j)am ku x = c, ch, ç, h, k, j, g, gj, qu, y.
Kështu p.sh. shqipja gjysh dhe gjermanishtja Kiste janë e njëjta fjalë e shkruar në dy mënyra të ndryshme. Gjysh vjen nga babagjysh, “ay ay q’ish” dhe Kiste vjen nga një “ar + kishte”. Siç kuptohet dhe nga këto dy shembuj shumë fjalë në përdorim sot në shqip dhe në gjuhë të huaj nuk shprehin gjë të madhe. Kuptimi i tyre rrjedh nga fjalë më të plota pjesë e të cilave kanë qenë në rastin tonë gjysh dhe Kiste. Edhe it. gusto don të thotë thjesht: “që ishte”. Ajo sot ka kuptimin e shijes, por etimologjikisht është një fjalë pa kuptim në qoftë se ne nuk e lidhim këtë togfjalësh të ngurtësuar me Augustin dhe periudhën e tij, ashtu si dhe vetë Augustin me një Aegjeas grek.

Tek greqishtja shumë fjalëve u këputet filli, por jo etimologjia e tyre shqipe. Që ky fill të rilidhet dhe historia të rindërtohet, që etimologjia e gjuhëve të ngjitet më lart në kohë e të përvijohet sipas rrjedhës së vet të natyrshme kërkohet dhe ndihma e munguar e shumë bibliotekave të botës, të cilat duhet të bëjnë publike shumë nga dorëshkrimet, që presin ende të shohin dritën e diellit. Pa dorëshkrime të vjetra të shqipes nuk ka qenë e mundur të zhvillohet asnjë gjuhë e kultivuar në botë, pasi të gjithë gjuhët e vjetra e nisin startin e tyre nga një pikë shumë e lartë zhvillimi mendor e intelektual (leksikor, morfologjik, sintaksor e semantik).
Ekzistenca e dorëshkrimeve dhe zhvillimi i kulturave greke, latine etj. është teorikisht i pakuptueshëm dhe praktikisht i pamundur, po qe se ne nuk pranojmë apriori një trashëgimi relativisht po aq të lartë zhvillimi të gjuhës shqipe dhe të dorëshkrimeve të saj, tek të cilat është vjelur lënda e parë leksikore dhe morfologjike, që ka çuar në shkrimin e sintaksave të reja të greqishtes së vjetër, latinishtes etj.
Po aq i rëndësishëm sa togfjalëshi “që + jam”, në punën etimologjike të gjithësejcilit është e domosdoshme të njihet dhe të kuptohet ndërvarja kuptimore mes rrënjëve të tilla primordiale të shqipes si yll, au (ai, ay), ar, kreu, një(shi), parë (i), majë, qiell, pjell etj.

Një ndërvarje të tillë mes rrënjëve Yll dhe Ay, kanë patur parasysh shkencëtarët izraelitë kur kuptuan dhe arritën të zbërthenin një mbishkrim kohët e fundit të relikeve arkeologjike të kreut të mijëvjeçarit të parë para Krishtit, që lidhen me fjalën Golgotha.

Me vargjet e mësipërme dhe me rrënjët elementare të shqipes si bëj, di, fus, gjej, men(d), mes, ngjaj, heq, kap, pe, pa, rris, shoh, shkoj, them, thirr, vij, uj(ë) etj. janë ndërtuar shumica e lëndës leksikore të gjitha gjuhëve.
Në punën etimologjike hasen edhe kapërcime të zhdërvjellta e zëvendësime të befasishme mes rrënjëve të hershme të shqipes si p.sh. mes yll, ai, ay, dhe pasthirrmës i!, mes foljeve bëj dhe vij, mes foljeve di dhe thi (them), mes ta (tha) dhe ndaj, mes del, tel dhe ter, tir (thërras).
Mjaft prej tyre janë kalime të natyrshme dhe i përkasin kohës kur rrënjët e tilla nisën të ndaheshin e të dalloheshin kuptimisht qartë njëra nga tjetra, apo edhe ngatërroheshin lehtë nga dijetarë të huaj joshqipfolës, kombinimet e tjera janë frut i punës krijuese të leksikografëve dhe dijetarëve, të cilët për arsye të ndryshme kanë preferuar të largojnë termin e ri të krijuar prej tyre nga rrënjët e mëparshme duke errësuar kështu etimologjinë e fjalës. Këtu mund të përmendim p.sh. prapashtesën tel të sllavishtes, e cila në mjaft raste duhet lexuar ter (thërras, quaj).

Përpjekja e çdo studiuesi në fushë të etimologjisë është që të sjellë fjalën – objekt të studimit të tij në atë trajtë që të jetë e zbërthyeshme në rrënjë elementare shqipe, që formojnë një fjalë me kuptim në gjuhën shqipe. Ky është një rregull i përgjithshëm për çdo gjuhë tjetër jo shqipe.

Kjo arrihet duke hulumtuar në thesarin e madh të gjuhëve të ndryshme deri sa të gjendet ajo fjalë kyç nga e cila ka dalë fjala, që ne kërkojmë të zbërthejmë.

Edhe në periudhat më të errëta të njerëzimit, dija njerëzore është zhvilluar në vijimësi. Ajo kurrë s’ka patur shkëputje. E reja, novatorja nuk mund të jetë një zhvillim, një kërcim nga hiçi. Ky kod i shqipes që po ju parashtrojmë, ka qenë një gjë e re për mua, dhe unë në çdo hap kam ndjerë gëzimin e krijimit, pasi s’kam patur një udhëheqës që të më drejtonte në punën time. Megjithatë, ne mendojmë se ky kod i shqipes ka ekzistuar, ai ka qenë i ditur në rrethe të ngushta dijetarësh, pasi terminologjia e gjërë dhe e shumëanshme shkencore në të gjitha fushat e dijes, nga botanika deri te atomistika, nga neologjizmat e vjetra deri te ato të reja, nuk do të mund të konceptoheshin e as të krijoheshin pa ditur mirë shqipen.

Kodi është mbajtur i fshehur për shkaqe të natyrave që s’kanë të bëjnë me Dijen, por me Padijen si Mohim i së drejtës themelore të çdo individi për të patur shanse të barabarta në fushën e arsimit dhe të informacionit.

Njohja e kodit të shqipes, studimi i shqipes së vjetër dhe të re, si dhe i pasurisë gjuhësore të popujve të tjerë, tej kufizimeve ideologjike, do t’i jepte etimologjisë një forcë të re. Një dritare e re do të hapej përpara dhe askush nuk do të dilte i humbur. Do të lidheshin mes tyre gjëra që deri më sot janë trajtuar të shkëputura, marrëdhëniet mes popujve dhe kulturave do të merrnin një dimension të ri, që do të kontribuonte në forcimin e miqësisë mes tyre.

Çlirim Xhunga
Tiranë, 21 nëntor 2005

Ja pse Princesha Lady Diana mund të jetë vrarë

Mansfield: Lady D. do bënte publike përfshirjen e Britanisë në tregtinë e minave.

Juristi britanik deklaron se princesha e Uellsit është eliminuar me paramendim.
Princesha e Uellsit, Lady Diana, mund të jetë vrarë pasi ajo planifikonte të publikonte fakte se disa zyrtarë të lartë britanikë ishin të përfshirë në tregtinë e minave.

Kjo pistë e re rreth vrasjes së saj është hedhur nga njëri prej juristëve më me emër në Britaninë e Madhe i quajtura Michael Mansfield QC. Avokati Mansfield i cili mbrojti Mohamed al-Fayed, babain e të dashurit të princeshës, Dodi al-Fayed, gjatë hetimit për vrasjen ka deklaruar për herë të parë se Diana kishte një ditar në të cilin ishin shkruar të dhëna për njerëz të përfshirë në prodhimin e minave tokësore. “Të gjithë mbajnë mend që Diana ishte një aktiviste për çminimin e zonave tç nxehta. Po ashtu të gjithë ne e dimë rolin e Britanisë në tregtinë e armëve, në veçanti atë të minave. Për këtë çështje princesha kishte planifikuar një udhëtim në Kamboxhia pas atij në Angola dhe ngritjen e një instituti për këtë çështje”, ka deklaruar Michael Mansfield.

Duke treguar detaje te reja të panjohura deri më tani, Michael Mansfield, thotë se një numër i madh minash prodhohen në Britani dhe se një person shumë afër Dianës i ka treguar atij se ajo po përgatitej t’i ekspozonte ata të cilët ishin të përfshirë në këtë tregti. Gjithashtu ai deklaroi gjatë një festivali në Uells se një kuti me dokumente që përmbante informacione të rëndësishme është zhdukur. Sipas avokatit Mansfield ai nuk e di se çfarë kishte në atë kuti, por i është treguar se brenda saj ndodhej ditari me të dhëna rreth tregtisë së armëve apo korrespondenca mes saj dhe familjes mbretërore. Duke përfunduar deklaratën e tij, Mansfield tha se ai besonte që aksidenti i Parisit ku mbetën të vdekur Pirncesha Diana dhe Dodi al Fayed ishe më shumë se një aksident i thjeshtë.

Një princeshë e gjallë
Britanikët kanë ditur gjithnjë të heshtin, në drekat familjare ku hahet në heshtje dhe në emocionet e forta, shprehur me një dorë në sup, por, më 6 shtator 1997, ata e tejkaluan veten. Londra, kryeqyteti i madh, ra në heshtje teksa më shumë se një milion vajtues të Dianës qëndruan në heshtje gjatë rrugës për në varreza. Tashmë, më shumë se një dekadë pas vdekjes së Dianës, më 31 gusht 1997, është kthyer në diçka më të zakonshme se festivali i vajtimit të saj, i cili kulminoi në funeralin e saj të jashtëzakonshëm, që shënoi një transformim momenti kur virtytet e vjetra britanike dhe vuajtja në heshtje e “s’duhet qarë” dhe “mund të ishte më keq” i liruan rrugë katarsisit të shprehur publikisht. “Njerëzit e Princeshës” ç’kyçën zemrat, rivendosën vlerat, vendosën triumfin e inteligjencës emocionale mbi intelektin e ftohtë, mallëngjimin mbi traditën.Në këtë tetor do të rifillojë nga gjykata britanike hetimi për vdekjen e saj, hetimi i tretë që do të ekzaminojë aksidentin fatal në Paris. Pas më shumë se dhjetë vitesh, Diana është akoma britanikja më e famshme në botë, por disa prej patriotëve të saj mendojnë se ajo nuk ka bërë më shumë sesa ka ndërruar fustanet e markave të ndryshme dhe është zhvendosur nga një tabloid në tjetrin. Këtu hyjnë në lojë disa fakte të pakundërshtueshme.Diana “shkundi” monarkinë britanike dhe shpejtoi modernizimin e saj. Ajo ndihmoi në reduktimin e paragjykimeve ndaj të sëmurëve me SIDA. Ajo shkoi në vendet e minuara. Këto janë arritje mjaft të mëdha për një grua jo shumë të arsimuar, e cila tallej me veten e saj duke u shprehur se ishte “e trashë si një dërrasë”. Shtoji kësaj dhe arritjet e një lloji më të dyshimtë, manipulim mjeshtëror të imazhit mediatik dhe kjo duhet thënë drejt, një dekadë pas vdekjes së saj, Diana mbetet një prezencë e pashmangshme në jetën britanike, një fantazmë e shqetësuar dhe joshëse. Ka ardhur koha për t’u zhytur më thellë, aty ku ajo jeton ende.


Një jetë që preku
Kur Diana 19-vjeçare e pyeti Çarlsin nëse ai e dashuronte, i fejuari i saj i vrazhdë u përgjigj “them se po”.

Mbretërorët kujtonin se e njihnin dashurinë. U ngjante me patriotizmin. Ishte plot respekt dhe valëviste flamuj. Nuk ngashërehej rrugëve apo të ulërinte si një vajzë adoleshente teksa shkulte flokët para këngëtarit të saj të adhuruar. Dhembshuria e heshtur e britanikëve për Elizabetën II, zor se është lëkundur në mbretërimin e saj 54-vjeçar. Kishte një zbaticë nga viti 1998, në kohën kur Diana gëzonte kulmin e vëmendjes, por dhe atëherë popullariteti i mbretëreshës nuk shkonte poshtë 66 për qind. Tani ky popullaritet është 85 për qind.Padyshim që gjithnjë ka pasur mospajtime. 18 për qind e britanikëve kanë kërkuar heqjen e monarkisë që prej vitit 1969. Kjo shifër s’ndryshoi ndonjëherë, njësoj si sensi i modës së Mbretëreshës. Më pas Diana vdiq dhe për një javë numri i republikanëve u shtua. Mbretëresha nuk jep kurrë intervista, një politikë e mençur që ka ndihmuar në ruajtjen e mistikës së potershme të anëtarëve të familjes mbretërore. Por, ndërsa nënshtetasit e saj vajtonin rrugëve, mbi lulet e vyshkura dhe trotuareve, mungesa e Mbretëreshës u duk ose i papjekur ose i akullt. Dickie Arbiter, ish-sekretari i zyrës së shtypit të Mbretëreshës, Çarlsit dhe Dianës, u shpreh se nuk bëhej fjalë as për zemërngushtësi dhe as për papjekuri. “Mbretëresha sigurisht që do ta nderonte kujtimin e Dianës. Por ajo vendosi që në fillim që të mbante fjalimin e saj menjëherë para funeralit. Gjithë ky shpërthim erdhi për shkakun se ajo ishte në Balmoral (kështjella në Skoci) në atë kohë dhe jo me turmën që vajtonte në Londër. Por Ulliami dhe Herri (djemtë e Dianës) kishin nevojë për të më shumë se mijëra njerëz që po “i bënin xhiro” Klineksit (markë pecetash)”.

Emri i plotë: Diana Frances Spencer
1 korrik 1961 – 31 gusht 1997

Titulli: Diana, Princesha e Uellsit
Bashkëshorti: Çarlsi, Princi i Uellsit
Fëmijë: Ulliam dhe Herri
- Diana u shkollua në “Silvield School”, më pas në “Riddlesworth Hall”, një shkollë speciale për djem dhe vajza, ku ajo konsiderohej si një nxënëse me performancë të dobët në mësime.
- Në vitin 1977, në moshën 16 vjeçare ajo ndoqi Institutin “Alpin Videmanette” në Zvicër. Në atë kohë ajo takoi për herë të parë bashkëshortin e saj të ardhshëm, i cili në atë kohë shoqërohej me motrën e saj, Lady Sarah.
- Diana shkëlqente në not dhe zhytje dhe dëshironte të bëhej balerinë, por nuk e ndoqi dot pasionin e saj për arsye të gjatësisë trupore.
- Diana dhe Çarlsi u fejuan zyrtarisht më 24 shkurt, 1981 dhe u martuan më katedralen e Shën Palit më 29 korrik, 1981.
- Pas shumë problemeve që vinin si pasojë e spekulimeve se Çarlsi kishte filluar sërish të frekuentonte dashurinë e tij të vjetër Kamilën dhe skandaleve të Dianës, ata u divorcuan më 28 gusht, 1996.
- Diana përfitoi një shumë prej 17 milionë sterlinash së bashku me një urdhër zyrtar që nuk e lejonte të bënte publik asnjë detaj të familjes mbretërore dhe atyre që kishin ndodhur aty.
- Diana filloi të shoqërohej me Dodi Al-Fajed, me të cilin ajo u shfaq u hapur në publik dhe u mendua se më në fund kishte gjetur dashurinë e vërtetë.
- Më 31 gusht, 1997, Diana dhe Dodi Al-Fajed humbën jetën pas një aksidenti tragjik në Paris.

Blendina Cara, T. Observer

Meksika, mes krimit dhe shenjtorëve

Udhëtim në vendin latino-amerikan, i mbijetuar nga varfëria dhe dhuna, në pritje të një jetë të re teksa përulen para figurave religjioze aspak ortodokse.

I dënuari i quajtur El Nino, (fëmija) hyn për t’u rehabilituar në qeli, në një burg në qendër të Meksikës Perëndimore, edhe pse është vetëm 19 vjeç. Në fytyrën e tij duket qartazi një buzëqeshje qesëndisëse, pas fytyrës së “kriminelit” ngelet sërish një fëmijë, edhe pse ka gjasa që mund të dalë nga kangjellat me flokë të thinjur.

I braktisur nga familja 7 vjet më parë, El Nino u rrit nga gjyshi dhe ende pa mbushur të 19-at, shkrehu një karikator fishekësh mbi një burrë. Miku i tij i ngushtë, Antoni, një tip i veshur mirë, qëndron në qelinë përbri, i akuzuar për të njëjtin krim. “Ne jemi miq për kokë”, - shpjegon ai, ndërsa tjetri konfirmon duke tundur kokën. Nuk dihet se kur El Nino do të dalë nga burgu, por ai beson se kjo do të ndodhë shpejt, është i bindur se e mbron dikush...!

“Nuk ke për ta besuar, armët ishin para syve të policisë, por ata as që i panë...”, - shpjegon El Nino.

E gjithë kjo për shkak të një fryme të mbinatyrshme që e ndihmoi duke zbritur në tokë kur armiqtë ishin afër, konfirmon Antonio, i bindur se miku i tij është mbrojtur pikërisht nga “dikushi”, që pak më vonë mësojmë se është Santa Muerte.

A duhet ta besojmë këtë histori adoleshentësh?

Santa Morte është një ndër disa figura gati tokësore, të cilat sipas meksikanëve, ndikojnë direkt në jetën e tyre. Ata janë të bindur se ndikimi që shenjtorët kanë tek jetët e tyre është i padiskutueshëm, nga krizat ekonomike, epidemitë, pse jo edhe krimet e rëndomta të rrugëve që ndodhin në pak minuta në të gjithë Meksikën.

Të mendosh që në Meksiko, numri i vetëvrasjeve është po aq sa edhe ai i krimeve të tjera, të bën të besosh se shenjtët nuk ekzistojnë. Por, gabohemi.

Të mendosh që edhe krerët e mafies besojnë në shenjtorët e tyre që “i përkëdhelin” fatin kur janë në rrezik, kjo mund të përkthehet padyshim si një pakt që ata kanë firmosur me djallin, edhe pse këmbëngulin, se ata janë shenjtorë të mirë. Çdokush do të vinte duart në kokë, teksa dëgjon një histori të tillë: shenjtorët që favorizojnë kriminelë, narkomanë dhe përdhunues.

“Presioni emotiv dhe tensioni që po përjetojnë në këtë epokë krize qytetarët, i shtyn ata që të kërkojnë në jetën e tyre figura simbolike që mund t’i ndihmojnë, qoftë edhe për një periudhë”, - thotë Jose Luis Gonzalez, docent i besimit popullor.
Mes figurave bien në sy shenjtorët e ardhur nga ndikimi afro-kuban, duke kthyer disa të jashtëligjshëm në figura mitike, kjo në sajë të mrekullive që ata kanë bërë.

Jesus Malverde është një bandit mitik në Meksikën Qendrore, i cili ka pasur një ndikim të jashtëzakonshëm në jetën e qytetarëve, të cilët i luten pikërisht atij, sikur të kishte qenë një personazh i ardhur nga Dhiata e Re.

Në këtë univers të përshpirtjes espanike, kulti i Shën Vdekjes, një skelet i veshur me petk të bardhë, është ndoshta shenjti që duan më shumë meksikanët. "Nga një këndvështrim mund të konsiderohet si një vend, i cili gjatë dekadës së fundit ka pasur një familjaritet të dukshëm me vdekjen”, - shpjegon Gonzalez. "Është e dukshme që ky skelet është një simbol i qartë i situatës aktuale”.

Për të kujtuar atë që përfaqëson vdekja, kjo figurë shpesh e panjohur nga meksikanët deri para pak kohësh, është shumë ndryshe nga lodra skelet që shfaqet ditën e të vdekurve. Sot, në altarin e nderit për Shën Vdekjen janë të pranishëm në të gjithë Meksikën, nga cepat e lagjeve më të varfra deri tek zonat e pasura, në qendër të qytetit të Meksikës. Pikërisht këtu, në një lagje të zhurmshme dhe rebele, çdo fillim muaji, Enriqueta Romero udhëheq një seri lutjesh që i dedikohen këtij skeleti. Gruaja e bëshme është ndër apostujt më të bindur të këtij kulti, që duket se ka lindur në Gjirin e Meksikës, por tani është përhapur në të gjithë vendin. Madje, edhe në Kaliforni dhe vende të tjera të Amerikës Qendrore, mund të shohësh të rinj që pranojnë të nderojnë Shën Vdekjen, duke gdhendur edhe tatuazhe mbi lëkurën e tyre. Më pak se një vit më parë, Ministria e Brendshme e përfshiu këtë kult në listën e besimeve të njohura zyrtarisht në Meksikë, madje e gjithë kjo u shoqërua me video, ku qytetarët mësoheshin se si të luteshin, aq sa edhe intelektualët më “chic” nisën ta konsideronin Shën Vdekjen si një kult “muy autentic” (shumë autentik).

Askush nuk do të kishte dyshim që në kryeqytetin botëror të narkotrafiqeve, qytetarët e këtij vendi të kërkojnë mbrojtje nga një personazh si Jesus Malverde, banditi dhe narko-shenjtori, që ka lindur pikërisht nga trafiku i drogës. E gjithë kjo duket një histori e frikshme, kur e gjithë popullata e këtij vendi ka qenë e lidhur pas kishës katolike që nga origjina.

***

Daniel Bucio iu dedikua Shën Judës 15 vjet më parë përmes lutjes, pasi shenjtori kishte arritur të shëronte të ëmën nga një sëmundje e gjatë dhe e dhimbshme. Tani, ai shkon rregullisht në kishëzën e vogël vendosur buzë rrugës nacionale, për të bërë lutje dhe dhurata për shtatoren e tij. Ky shenjtor duket se ka lindur si për koencidencë nga trafikantët kolumbianë, Medelin, të njohur si tej mase të përkushtuar ndaj Judës. Dita zyrtare është 28 tetori, por besnikët që kërkojnë mbrojtje e bëjnë këtë ritual pothuajse çdo ditë.

At Jesus Garcia, një prift trupvogël dhe i qeshur i përfshirë në urdhrin Clarettiani, pranon se ofrohen shumë nderë për Shën Judën, madje është i bindur në faktin se shumë nga ata që përulen para statujës gjejnë zgjidhje.

Por a nuk mund t’i duket e gjithë kjo një prifti paksa kundër rrymës?
“Paksa. Një ditë më parë pashë një politikan të njohur që më kërkoi ndihmë që të lutem për të, me qëllim që të fitonte në zgjedhje”.

Duket paksa e paqëndrueshme kjo hipotezë, e gjithë kjo siç edhe thamë se Shën Juda, është një narko-shenjtor. “Flitet se statuja i vizatua për herë të parë mbi shkopin e një trafikanti droge, por them se është një ndër të pavërtetat që tregojnë”, - këmbëngul At Gracia.

Në fakt, trafikantët meksikanë janë të vetmit që e kanë ushqyer këtë besim dhe kanë arritur që ta përhapin atë edhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Kanada. Historia lidhet me popullin e një fshati të vogël që shtrihej rreth 480 kilometra larg kufirit të SHBA-së, që njihej për trafikun e drogës dhe atë klandestin. Pas një aksioni të policisë, aty arritën të kapen vetëm disa “peshq” të vegjël, ndërsa kapot u lanë të lirë për të vazhduar biznesin e tyre. Sipas legjendës, Malverde ishte një bandit i cili vidhte për t’u dhënë më pas ato që kishte grabitur të varfërve. Por, pas vdekjes së tij, nisën të numëroheshin dhjetëra mrekulli nga ata që preknin, apo faleshin tek varri i banditit.

Sot statuja e shenjtë e Malverde është vendosur para pallatit të qeverisë, ndërsa paretet e saj janë të mbuluara brenda e jashtë nga letra të shkruara nga besimtarët. Në disa foto ku edhe shfaqet ikona e Malverde është e rrethuar nga gjethet e marijuanës si dhe një bri dhie, që simbolizon kallashnikovin. Askush nuk e vë në dyshim statusin e padronit të shenjtë të narko-trafikantit, që është kthyer në udhëheqësin shpirtëror të një kombi të tërë.

Në qytetin e Meksikos drejtori i përgjithshëm i burgjeve mohon që brenda mureve bëhet propagandë, edhe pse në muret e brendshme të qelive mund të shohësh ikona, qirinj që fiken dhe burra të fortë që luten pareshtur. Pikërisht këtu, Antonio miku i ngushtë i El Nino nis edhe rrëfehet ngadalë para një ikone të vogël, ndoshta për t’i shpëtuar dënimit për vrasjen që ka kryer. Edhe Antonio lutet para Shën Vdekjes teksa shtrëngon duart fort pas hekurave të ftohta të qelisë së tij, karshi së cilës duket hija e përkulur e mikut të rij, El Nino. Adoleshenti gdhend në mur mesazhin e shpresës “Vdekja të qëndron pranë”.

Gjyshja e djaloshit duket e lumtur. “Ai i ka premtuar Shën Vdekjes një lule të bardhë dhe nuk ia dhuroi, kjo e bën të ndihet keq”, - thotë ajo duke qarë. El Nino dhe Antonio nuk duan të flasin shumë për shenjtin e tyre, por duan të luten, kjo është mënyra më e mirë që ato të dëgjohen, e vetmja mënyrë për të shlyer premtimin, një lule të bardhë që e kishte premtuar, por që nuk mundi ta çonte, pasi ishte i shtrënguar fort me pranga dhe jeta e këtij adoleshenti kishte marrë një tjetër drejtim.

Mbi fytyrën e tij ka një dritëz shprese edhe pse është i bindur se pas asaj që ka bërë është i bindur se edhe sikur të dalë, ka shumë mundësi që ta heqin qafe. I shtrëngoj dorën dhe ajo nuk e heq nga fytyra atë buzëqeshje engjëllore, i bindur se edhe aty brenda kangjellave ka shpresë!

G. Standart

Më pak patriotë

Më pak patriotë Jam patriot, por e pështyj këtë tokë.

Jam patriot, por hedh plehrat ku më do qejfi. Jam patriot, por jam bërë i pasur duke trafikuar vajza shqiptare. Jam patriot, por kam vënë lekë duke bërë tendera të pandershëm. Jam patriot, por bëj pazare me ilaçet e spitaleve. Jam patriot, por blej një kostum sa rroga e 4 muajve e një mësuese filloreje. Jam patriot, por nuk paguaj taksa. J

Jam patriot, por mbështeta kryeministrin në fushatë dhe ai më bën favore.

Jam patriot, po vjedh punën e tjetrit. Jam patriot, por punët për ristrukturimin e shkollës i bëra me materiale skarco. Jam patriot, por u bëra i pasur duke fryrë kostot e ndërtimit të rrugëve shqiptare. Jam patriot, por trafikoj çdo gjë. Jam patriot, por materialet e fabrikës time i hedh te lumi i Ishmit. Jam patriot, por nuk e kam problem t’u jap çfarë të kërkojnë grekërit.

Jam patriot, por nuk më intereson se çfarë ndodh jashtë shtëpisë time. Shqipëria është apartamenti im 200 metra katrorë në këtë shumëkatëshin në qendër të Tiranës.
Patriotë të çuditshëm ne shqiptarët, të edukuar me një shije të mbrapshtë e një admirim të çka na dëmton.

Shumë punë i kemi bërë keq të gjithë e pa na u dridhur syri të parët ngrihemi e flasim për patriotizëm, ne, vendi me natyrë kaq të bukur në Evropë, e kaq i keqtrajtuar. Do të jemi vërtetë patriotë kur të mos kemi nevojë ta themi, por ta tregojmë me punën tonë.

Alba Maltezi, Balkanweb.com

Pëllumb Xhufi: Regjistrimi i pronave të minoritetit, tjetër pazar i qeverisë me

Historiani i njohur e konsideron iniciativën greke rrjedhojë e marrëveshjeve të dyshimta ndërmjet shtetit shqiptar dhe atij helen.

Inventarizimi i pronave të minoritetit grek në bregdetin shqiptar është një ndërhyrje në punët e brendshme të shtetit shqiptar. Kështu e ka konsideruar Pëllumb Xhufi deklaratën e ministrit të Jashtëm grek dy ditë më parë.


Sipas historianit, iniciativa greke për të regjistruar pronat e minoritet grek në jug të vendit vjen si rrjedhojë e marrëveshjeve të dyshimta të nënshkruara deri më tani mes shtetit shqiptar dhe atij grek.


Z. Xhufi, dy ditë më parë, ministri i Jashtëm grek ka deklaruar se qeveria ky ai bën pjesë është e interesuar për krijimin e një inventari të pronave të minoritetit grekë në Shqipëri. A është kjo një nismë e cila bie ndesh me legjitimitetin e institucioneve shqiptare?

Është pak e çuditshme, të paktën për mua, ajo deklaratë e dhënë publikisht nga ministri i Jashtëm grek ku bëhet më dije synimi më i fundit i qeverisë grekë.


Unë s'e prisja që pas lëshimeve që i ka bërë qeveria shqiptare kërkesave greke me sfond nacionalist, si ai i regjistrimit të popullsisë në bazë të deklarimit etnik dhe fetar, ai i ngritjes së një memoriali për ushtarët e rënë në Luftën e Dytë Botërore, sot vjen një tjetër kërkesë që justifikohet për hir të përmirësimit të marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve. Ky lajm i "mirë", që gjithmonë jepet nga Athina, nga sa u tha paska dhe asistimin e OSBE-së.


Ndaj për mendimin tim, kjo nismë e qeverisë greke që në emër të të ashtuquajturës përmirësim të marrëdhënieve mes dy popujve, edhe kur është vetëm në kuadrin e një deklarate, ka kaluar çdo masë të respektimit të marrëdhënieve ndërkombëtare.


Përsa kohë që gjithçka që ka të bëjë më mirëqenien e qytetarëve shqiptarë, me sigurinë e tyre, me sigurinë e pronave të tyre është përgjegjësi ekskluzive e shtetit shqiptar dhe me regjistrimin e pasurisë ka insitucione të legjitimuara kjo nismë e qeverisë greke mua më duket se është një tentativë për ta trajtuar sërish Shqipërinë si një zgjatim të terrorit grek. Sa do që në thelb kjo deklaratë është qesharake jam i çuditur dhe nga heshtja e qeverisë shqiptare.


Qeveria e shtetit shqiptar duhet të bëhet më e ndërgjegjshme, të marrë kurajo dhe të kujtohet më në fund se është aty për të mbrojtur interesat e vendit dhe të qytetarëve shqiptare, natyrisht dhe të dinjitetit të vendit që është nëpërkëmbur, dhe të ndërhyjë në hallkat përkatëse për të sqaruar këtë çështje.


Madje strukturat e shtetit shqiptar duhet të ndërhyjnë edhe në OSBE e cila qenka përfshirë në këtë iniciativë të regjistrimit të pasurive të shtetasve shqiptarë. Sqarimi i kësaj çështjeje është shumë e rëndësishme ku në rastin më të mirë një deklaratë e tillë mund të konsiderohet si një helm mes marrëdhënieve shqiptaro-greke .


Z. Xhufi për mendimin tuaj, kjo deklaratë është thjesht poltike apo si hap i parë i konkretizimit të një nisme që është diskutuar gjatë në strukturat e qeverisë greke?


Unë jam krejtësisht i bindur që ky zv/ministër i jashtëm i qeverisë greke e ka bërë publike një çështje të tillë pasi është diskutuar me përfaqësues të qeverisë shqiptare.


Për të kuptuar këtë le të kujtojmë atë që ndodhi me marrëveshjen e kufirit apo atë të ngritjes së memorialit të ushtarëve grekë të rënë në luftën e Dytë Botërore dhe më bën të mendoj që edhe ky rast është i ngjashëm me marrëveshjet e realizuara me këtë qeveri të shtetit shqiptar.


Pra gjërat bëhen në mungëse të plotë transparence, arrihet në një marrëveshje e cila bëhet e njohur nga pala greke. Të gjitha këto prapaskena bëhen objekte të marrëveshjeve dypalëshe. Ndaj, nëse këtë radhë qeveria shqiptare nuk është e përfshirë në ndonjë aferë duhet të reagojë publikisht ndaj kësaj deklarate.

Z. Xhufi mendoni se kjo deklaratë duhet të shkaktojë dhe reagimin e opinionit publik në Shqipëri?

Sigurisht që po dhe unë gjej rastin të përgëzoj gazetën tuaj që sa herë ka patur incidente të tilla me shtetin fqinj nuk kanë kaluar pa vëmendjen e saj duke i trajtuar dhe thelluar publikimin e skandaleve të tilla. Por natyrisht kjo duhet të jetë punë e intelektualëve, profesorëve, akademikëve dhe e shoqërisë civile. Dhe në mungesë të seriozitetit të institucioneve shtetërore reagimi i kësaj klase duhet të jetë shumë i ashpër.


Kështu që unë do të inkurajoja njerëzit që merren me këtë çështje, por edhe njerëzit që paguhen për punën që kryejnë, duke filluar që nga administrata civile dhe ato që merren me çështjen e pronave, të shprehen dhe të bëhen pjesë e një debati, i cili me sa duket do të përfundojë me një marrëveshje si ajo e kufijve që doli jashtë kontrollit të qeverisë.

Shekulli

Gjithashtu edhe Sabri Godo është shprehur me forcë kundra këtij vendimi, të cilin e quan ndërhyrje në punët e brendshme të shtetit shqiptar dhe kjo vjen si rrjedhojë e marrëveshjeve të dyshimta të nënshkruara deri më tani mes shtetit shqiptar dhe atij grek. http://www.shekulli.com.al/2010/06/03/historianet-kunder-inventarizimit-te-pronave-pazar-me-greqine.html

S’ka komb tjetër të jetë nëpërkëmbur kaq pamëshirshëm!

Gjenocidin , masakra , shpërnguljet dhe shfarosjet e njëpasnjëshme të popullësisë shqiptare nga ana e fqinjëve tanë sllavo-greko-ortodoksë .


Fqinjët grabitqarë lakmonin të copëtonin gjithë Shqipërinë.
’’S’ka komb tjetër të jetë marrë nëpër këmbë kaq pamëshirshëm nga shtetet fqinjë!’’

New York Times më 31 dhjetor të vitit 1912, publikon , Vrasjet si sport ditor.

Reportazhi i publikuar në gazetën New York Times më 31 dhjetor të vitit 1912, tregon se si mijëra shqiptarë, mes tyre gra e fëmijë, u masakruan prej ushtrisë serbe.

Ushtria serbe 1912!

Londër, e martë, 31 dhjetor 1912

I dërguari i 'Daily Telegraph' në Budapest tregon detale në lidhje me mizoritë që po ndodhin në Shqipëri dhe përreth, raporte këto të mbledhura për autoritetet e Austro-Hungarisë. Korrespondenti thotë: Gjatë marshit drejt detit nëpër Shqipëri, serbët jo vetëm që dinakërisht vranë dhe ekzekutuan shqiptarët e armatosur, por mizoria e tyre nuk u ndal as kur u takuan me njerëz të paarmatosur dhe të pambrojtur, gra dhe burra, fëmijë dhe foshnja në gji. Oficerët serbë, të dehur me fitoren e tyre, deklaruan se qetësimi më i efektshëm i Shqipërisë është zhdukja totale e shqiptarëve musliman por nuk u kursyen as katolikët shqiptar. Kjo thënie u adoptua shpejt nga ushtria serbe e okupimit dhe u vu në përdorim.

Në mes të Kumanovës dhe Shkupit, rreth 3000 veta janë rrahur deri në vdekje.

Afër Prishtinës, diku afër 5000 shqiptarë ranë në duar të serbëve, jo gjatë ndonjë lufte të ndershme, por gjatë vrasjeve të pajustifikueshme.

Për t'i bërë këto krime, ushtarët e çmendur shpikën metoda të reja mizore për të kënaqur etjen e tyre për gjak. Në shumë fshatra, tërë shtëpitë ishin djegur dhe, derisa banorët fatkëqij iknin nga flaka, ata u pushkatuan si minj. Burrat u vranë para syve të grave dhe fëmijëve, e pastaj gratë e pashpresa u detyruan të shikojnë fëmijët e tyre duke u bërë copë e grimë me bajoneta.
Ekzekutimet ishin përditshmëri për ushtarët serbë. Në secilën shtëpi ku gjendeshin armë, të gjithë banorët vriteshin, duke u varur ose pushkatuar. Brenda një dite ndodhnin mbi 36 ekzekutime.
Ish-sekretari i premierit Pashiq, Tomiatch thotë se gjatë një udhëtimi nga Prizreni në Pejë, ai nuk pa asgjë tjetër pos fshatra të shkrumbuara. Anash rrugës kishte trekëmbësha për varje, ku vareshin trupat e shqiptarëve.
Rruga për në Gjakovë ishte si "rrugë e varjeve". Por tregimet e ligësive, të cilat u bënë në Shqipëri nuk mbaruan me kaq. Veprimet e bëra në Prilep, Kosovë, Veshitcë, thuhet se kanë tejkaluar çdo gjë që shqiptarët kishin vuajtur nën okupimin turk.
Një shqiptar, i cili iku nga Prizreni në Graz, në Stiria dhe i cili studioi në Austri, si i ri, tregon: "Kushdo që e denonconte një shqiptar te serbët, ishte e sigurt që ai person do të vritej. Kjo ndodhte aq vazhdimisht sa njerëzit që iu kishin borxh të holla shqiptarëve muhamedanë, i lajmëronin si tradhtarë. Këta vareshin menjëherë dhe borxhliu mund ta blinte shtëpinë dhe fermën e viktimës me një çmim absurd të lirë".

Në Shkup shqiptarët e paarmatosur thjesht vriteshin në rrugë nga oficerët serbë dhe nëse vetëm një thikë e gjuetisë gjendej në shtëpi, pronari vritej pa mëshirë.
Në Verisoviç komandanti serb i ftoi refugjatët të kthehen dhe t'i dorëzojnë armët. Pasi ata i dorëzuan armët, 400 veta u vranë.
Në tërë Veroviçin vetëm pak familje myslimane kishin mbetur.
Në Pana, serbët vranë të burgosurit, ndërsa në Prishtinë popullata ishte masakruar.
Vetë oficerët serbë thonë se i kanë ndjekur shqiptarët dhe një oficer mburrej se si kishte vrarë 9 shqiptarë brenda një dite. Edhe jashtë kufijve të Shqipërisë ushtarët serbë kryen krime të llojeve të ndryshme. Në kalanë e Nishit, ku ishin sjellë shumë të burgosur turq, ndodhën skena tragjike. Një njeri ishte shkelmuar deri në vdekje për shkak të mosbindjes.
Një doktor i Kryqit të Kuq thotë: "Kudo që gjendeshin shqiptarët, ata vriteshin pa mëshirë.
As gratë, fëmijët dhe pleqtë nuk u kursyen. Unë pashë fshatra që digjeshin për çdo ditë."
Afër Kratovës gjenerali Stefanoviç renditi qindra të burgosur në dy rende dhe urdhëroi të vriteshin me mitraloz.
Gjenerali Zivkoviç urdhëroi të vriteshin 950 njerëz të shquar shqiptarë dhe turq afër Sjenicës, sepse ata e kundërshtonin përparimin e tij.

Publikuar më 31 dhjetor 1912 - The New York Times

Të zhveshur, të prerë dhe të dëbuar. Të quajtur shtazë dhe të lënë totalisht pas dore, pa asnjë ndihmë nga askush, kishin mbetur shqiptarët në Luftën e Parë Ballkanike. Kështu e përshkruan Kosovën gazetari i gazetës “Riget” nga Danimarka, Fritz Magnussen, cili sjell rrëfime nga fronti serb në muajt tetor-nëntor 1912. Rreth 25 faqe raporte gazetareske të gazetarit ende ruhen në Arkivin e Bibliotekës Mbretërore të Danimarkës, të cilët tani, pas 100 vitesh, janë lejuar për botim. “Express” sjell disa nga rrëfimet e gazetarit Magnussen.

Çfarë raportonte gazetari danez nga frontet e luftës pushtuese serbe, në tetor-nëntor 1912? Raportonte për njerëz të varur nëpër pemë, për ushtarë që ndjenin kënaqësi për vrasje arnautësh dhe masakra të tmerrshme të ushtrisë serbe në Shkup, Prizren, Vranjë dhe Gjakovë. Po flasim këtu për gazetarin danez të revistës “Riget”, Fritz Magnussen, shkrimet e të cilit një pjesë rastësisht ishin gjetur në internet nga gjuhëtari Palle Rossen Brenderup.

Masakrat në Shkup e Mërkurë

Lufta serbe ne Maqedoni ka marrë karakterin e një masakre të tmerrshme të popullsisë arnaute (shqiptare). Ushtria ndjek një luftë shfarosëse të tmerrshme. Sipas prononcimeve nga oficerë dhe ushtarë janë vrarë 3000 arnautë midis Kumanovës dhe Yskyb (Shkupit) dhe 5000 përreth Prishtinës. Fshatrat arnaute rrethohen dhe më pas iu vihet zjarri. Banorët që dalin nga shtëpitë qëllohen për vdekje si minj. Kjo gjueti njerëzish tregohet me gëzim nga ushtria serbe. Gjendja në Yskyb është e tmerrshme. Janë bërë kontrolle në shtëpitë e arnautëve dhe nëse gjenden gjëra që ngjajnë me armë, njerëzit qëllohen në vend. Është shumë e pasigurt që të qarkullosh në rrugë, sepse vazhdon të qëllohet drejt shtëpive dhe brenda tyre. Në çdo moment fluturojnë plumba të vegjël nëpër rrugë. Dje, 36 arnautë u dënuan me vdekje pa gjyq dhe u ekzekutuan në vend. Lumi sipër në të djathtë është i mbushur me kufoma. Çdo ditë krijohen ekspedita gjuetarësh në fshatrat përreth. Dje, një oficer serb me tha mua se kishte marrë pjesë në një gjueti të tillë, ku njëkohësisht mburrej se pardje më në fund kishte vrarë nëntë arnautë. Nuk kalon asnjë ditë pa pasur ndonjë vrasje makabre e ndonjë arnauti. Unë dërgoj këtë telegram me një korrier të veçantë nga Yskyb në Semlin, për të shmangur censurën e fortë. Do të provoj më vonë që të dërgoj korrespondencën.

*Yskyb është Shkupi.

Masakrat në Prishtinë, Prizren dhe Gjakovë

“Në Prishtine dhe në rrethinat e Kumanovës është bërë ç’është e mundur për të shfarosur popullsinë shqiptare. Sipas atyre që thonë oficerët dhe ushtarët, janë 3.000 arnautë të varrosur në fshatrat e shkatërruara dhe që del akoma tym midis Kumanovës dhe Yskyb-it. Akoma më tepër janë qëlluar për vdekje në zonën e Prishtinës. Në rrethinat e Yskyb çdo ditë qahet nga një fshat. Fshatrave u vihet zjarri dhe njerëzit dalin nga shtëpitë e tyre për t’iu shmangur tymit të dendur dhe kur dalin qëllohen për vdekje si kafshë të egra”, shkruan gazetari. Fritz Magnussen flet edhe për një pemë të madhe, ku ishin varur shumica e arnautëve shqiptarë. Edhe në kohë të Turqisë kishin ndodhur varje në këtë pemë. “Shumë gjak ka rrjedhur nën këtë pemë në kohët e tmerrshme të sundimit turk”, shkruan gazetari, shkrim të cilin e kishte censuruar gazeta dhe nuk e kishte botuar.

Ai tregon edhe për masakrat që i kishte parë nga udhëtimi i tij prej Shkupit në Prizren. “Demat tërheqin ngadalë qerret e tyre të mëdha të mbingarkuara me familje arnautë të shpërngulur. Gratë, që janë të mbuluara në fytyre, janë ulur midis lloj-lloj sendesh kuzhine, me fëmijët e tyre qe thanin se ftohti dhe të mbështjellë rreth gjoksit me copa te ndryshme. Kasollet vazhdojnë të digjen dhe t’u dalë tym”, shkruan ai.

“Një familje e vogël kërkon një strehë për të kaluar natën nën qerre. Një burrë i vjetër shtrihet i vdekur për toke, gishtat e tij janë ngulur thellë në baltën e rrugës. Gruaja e familjes është ulur e kërrusur dhe dy fëmijët e vegjël me fytyrat e tmerruara shikojnë nga shalli që i mbështillte. Burri i familjes, një arnaut i ri, punon në mënyrë të dëshpëruar për të rregulluar rrotën e shkatërruar”.

Ai tregon se si kishte parë në sheshin e burgut të Prizrenit dy trupa shqiptarësh të vdekur nga sulmet e natës. “Pothuajse e gjithë popullsia e frikuar muhamedane ka ikur nga qyteti. Ku janë arratisur? Pyes një komitac i cili pasi ngre shpatullat - drejton me gisht drejt maleve, ku është rruga për në Gjakovë.
“Në malet e larta ndodhet Gjakova, gjë që sinjalizohet nga disa pika të kuqe mbi male. Dëshmitarë të ndryshëm na thonë shqiptarët e shkretë janë në gatishmëri tërë kohës”, shkruan Magnussen në shkrim e tij të ndaluar.

Kryeshtabi në Vranjë - Të burgosurit e parë arnautë
Nga korrespondenti ynë i dërguar në Vranjë, 24 tetor 1912

“Kur u zgjova në Vranjë, gjëja e parë që dëgjova ishte bubullimat dhe krismat që vinin nga Kumanova. Vranja dukej si një qytet gjysmëaziatik në mes të maleve të larta. Unë arrita dje në mbrëmje me automobil. Ushtria ka konfiskuar gjithë automobilat, me përjashtim të katër automobilave që janë vënë në dispozicion të korrespondentëve. Përndryshe, stacioni i trenave gjendet disa kilometra larg qytetit.

Të reshurat e vrullshme të shiut i kishin shndërruar rrugët që shpinin drejt qytetit në turma të vogla malesh, dhe vetëm një pip fishkëllimë i paralajmëronte rojet për ardhjen dhe kalimin tonë. Hotel “Vranja” është selia e shtabit gjeneral. Këtu gjendem unë i vendosur me shumicën e shokëve të mi që kemi ardhur nga vende të ndryshme. Hoteli funksionon si një qendër e një kampi lufte. Të gjithë oficerët nga grada më e lartë deri tek ajo më e ulëta takohen këtu në mesditë dhe në mbrëmje. Figura kryesore rreth së cilës sillen të gjithë është princi, Alexis Karagjorgjeviç, përndryshe djali i axhës i mbretit Petar Karagjorgjeviç. Alexis është një oficer i çmueshëm, i cili nuk lodhet nga pyetjet tona të shumta që ia parashtrojmë çdo ditë kur kthehet nga fusha e betejës në Kumanovë.

Ai ulet në mesin tonë me një çerek litër verë në dorë dhe na tregon në gjuhën frënge, gjermane dhe angleze se çfarë ka parë gjatë ditës. “Karakteristike, - thotë princi, - është se shumë pak nga të vrarët dhe të arrestuarit janë trupa të rregullta turke, shumica që luftojnë në këtë front janë shqiptarë. Shqiptarë janë edhe gjithë të arrestuarit që sot i kam parë këtu në qytet, që ishin në grupe të vogla të lidhur me litarë të hollë. Shumica e tyre kanë të veshur uniforma ngjyrë si të dheut. Janë të zbathur dhe shikojnë përpara vetes kur ecin”. Vërehet se shumica e tyre janë të qetë dhe duket se janë pajtuar me fatin e vet, bile edhe pak buzëqeshin kur i fotografojmë. Fati i tyre pothuajse, po ashtu, është i butë pas lëshimit të një dekreti për lirimin e të gjithë të burgosurve turq nga ana e mbretit Petar. Pikërisht sot u soll këtu komplet një fshat i burgosur turk. Dhe tani burra dhe gra me fëmijët në dorë bredhin rrugëve të qytetit, ku normalisht në mënyrë jovullnetare kanë ardhur këtu, por shikojnë si turistë qytetin. Burgu që në mëngjes ishte i mbushur dhe nuk kishte vend për më shumë të burgosur, tani në mbrëmje është bosh pa asnjë të burgosur.

Këtu në Vranjë fitohet përshtypja e vërtetë për entuziazmin ndaj luftës që i josh serbët. Oficerët janë të palodhshëm të paraqesin shkaqet kryesore të saj, që sllavët e jugut i kanë kundër armiqve të vet të vjetër. “Arnautët (shqiptarët) janë si kafshë të egra”: është thënia e zakonshme këtu. Ata që i kanë parë duke luftuar në Prishtinë dhe Egri Palanka kanë kuptuar se janë një mijë vite pas zhvillimit. Është urrejtja e madhe te sllavët ndaj shqiptarëve: aq më shumë nxiten shqiptarët që në luftën e përgjakshme dhe vdekjeprurëse, akoma më shumë i kundërvihen kundërshtarit fitimtar. Lëndimet që vijnë si pasojë e luftës së ashpër u ngjajnë mishtoreve. Ushtarët sllavë me lëndime të tmerrshme të shtruar në spitalin e Vranjës, janë dëshmi e një përleshjeje të karakterit mesjetar.

Disa mijëra sllavë nga veriu, Çekia dhe Sllovenia janë paraqitur vullnetarisht të luftojnë krahas me serbët. Ndërkohë, këta persona janë refuzuar si shkak i numrit të madh të ushtarëve serbë. Një gjuetar slloven tetëmbëdhjetëvjeçar është pranuar, pasi ka qenë këmbëngulës për të marrë pjesë në luftë. Kur austriakët ia ndaluan kalimin e kufirit në Semlin, ai e tejkaloi me not lumin Sava me rrymë të ashpër dhe u paraqit te njëri nga komandantët në Beograd. Kur atje u refuzua, me iniciativë tuboi një numër boshnjakësh dhe shkoi për në front. Aty, më në fund, pas shumë përpjekjesh, u vendos që të pranohet si pjesëtar i komitëve vullnetarëve. Nga ana tjetër, studentët nga Laibach (Lubjana) u refuzuan. Ne kemi në mesin tonë një numër të konsiderueshëm të korrespondentëve sllavë dhe në veçanti rusë, mes tyre edhe korrespondentin e njohur çek, Klofatsch, që po ashtu është entuziast për luftën, sikur edhe revistat e buta austriake. Megjithatë, asnjë nga ne nuk ka parë ndonjë gazetë këtu, bile edhe nuk kemi parë gjatë shtatë ditëve të fundit ndonjë gazetë. Aq më pak të kemi dëgjuar diçka nga vendlindjet tona. Tani kemi një zyrë të rregullt të gazetarëve me kritere të rrepta pune. Zoti e di a do të arrijnë letrat tona në destinacionin e duhur. Posta dhe telegrafi janë këtu në gjendje kaotike. Askush nuk e di edhe sa do të na lejojnë të qëndrojmë këtu në Vranjë. Ushtria është e gatshme për të hyrë në Shkup. Edhe pse jo komforte për të qëndruar, Vranja do të ishte në kushte të tjera tepër interesante për turistët. Ky qytet i vjetër turk është tejet i ngjyrosur, dhe bahçet e shtëpive shkëlqejnë me të gjitha ngjyrat që sjell vjeshta.

Qyteti ka edhe një lagje me romë, që banojnë në kasolle dhe kulla vëzhgimi të ndërtuara nga druri. Në afërsi të qytetit gjendet një mal, që për momentin e konsiderojmë si vendi i qëndrimit të të dashurave tona. Kemi telashe të arrijmë deri atje, si shkak i kontrolleve të shumta nga ana e komitëve të armatosur me bajoneta. Komitët nuk kanë respekt edhe për shiritin trengjyrësh që e mbajmë në dorë, sepse ata mendojnë se ne do të dezertojmë dhe do t’iu dorëzohemi turqve. Nga ky mal gati sa nuk shohim kampin ushtarak në Kumanovë, pasi nga këtu shihen trenat që bartin kafshë, miell, bukë dhe vezë deri tek vija frontale. Mjekët e malaries, të armatosur rëndë, marrin kuajt me vete për të arritur deri te fusha e betejës dhe për të arritur qëllimin. Do të donim sikur të na lejohej edhe neve të shkonim bashkë me ta! Ne vëzhgojmë çdo tym që ngjitet në qiell në drejtim të Egri Palankës dhe Kumanovës. Mirëpo grupet e njerëzve që gjithnjë i shohim nëpër lugina janë ushtarët, të cilët akoma nuk kanë arritur te pika e zjarrtë, por i dëgjojmë krismat e tyre kur gjuajnë larg. Ndoshta do të vijmë njëherë deri atje. Vagonët që sjellin çdo ditë të lënduar nga fronti dëshmojnë për luftime të ashpra. Neve na është premtuar se në betejën e madhe në Ovçe Polje do të na mundësohet të vëzhgojmë nga afër betejën”.

Masakrat serbe në Vushtrri

Shqiptarët nga 1919 deri më 1956 në një libër

Ka dalë në librari libri “Mizoritë serbe në Vushtrri dhe rrethinë 1919-1956” i autorëve Fahri S.Buçinca dhe Ferid B.Dibrani. Ky është një libër voluminoz me 397 faqe dhe pos prezencës dhe presioneve të përhershme ndaj shqiptarëve vendorë dhe të pafajshëm, autorët kanë veçuar tri periudha më të vështira të mizorive serbe 1918-1941 pastaj 1944-1966 dhe 1981-1999.

Sipas këtij libri vetëm gjatë periudhës janar-shkurt 1919 në Kosovë janë vrarë 12.373 shqiptarë dhe mbi 8.000 shqiptarë të shpërngulur në Turqi janë asimiluar.

Gjatë tërë kohës së shtypjes dhe represalieve, patriotët shqiptarë kanë rezistuar në organizata të ndryshme politike e programe ndaj këtyre mizorive e veçmas dallohet në këtë aspekt patrioti Hasan Prishtina.

Autorët më angazhim permanent dhe një kohë të gjatë përmes hulumtimeve të literaturës,bisedave e deklaratave të personaliteteve të shumta, kanë arritur me sukses t’i ofrojnë lexuesit shumë të dhëna për mizoritë e shkaktuara ndaj shqiptarëve në Vushtrri dhe rrethinë.

GJENOCIDI GREK MBI POPULLSINË ÇAME NË ÇAMËRI

Çështja çame dhe përgjithësisht çështja e minoritetit shqiptar në Greqi lindi me vendimin e Konferencës së Londrës më 1913, e cila e shkëputi këtë trevë shqiptare dhe ia aneksoi atë Greqisë. Që nga kjo kohë
fillon një presion i vazhdueshëm, një politikë sistematike e shtetit grek dhe e forcave të ndryshme
ultranacionaliste për shkombëtarizimin e kësaj treve. Për këtë qëllim, u përdorën të gjitha mënyrat, si
tatimet e rënda, grabitja e tokës, përjashtimi i popullsisë nga pjesëmarrja në administratën
shtetërore, ndalimi i dhunshëm i arsimit në gjuhën amtare, madje edhe në shkollat fillore, vrasjet,
burgimet, dënimi me dhunë deri në masakrat e përgjakshme.

Hyrja e ushtrise greke ne Janine ne 1913

Më 1913, u krye masakra në përroin e Selamit (Paramithi) e 72 krerëve të Çamërisë dhe e qindra të
tjerëve nga kapiteni famëkeq Deli Janaqi. Në përfundim të Luftës së Parë Botërore, më 1918, u përpilua plani i grabitjes së tokave të popullsisë çame. Ligji i të ashtuquajturës Reformë Agrare, i aplikuar vetëm në Çamëri, u rrëmbeu shqiptarëve të cilët u degdisën në Anadoll, me mijëra hektarë tokë buke, sipërfaqe të mëdha me vreshta, qindra mijë rrënjëve ullinj, të cilat u bënë prona të elementëve grekë.

Grat çame te perdhunuara ne Paramithi

Këto masa u pasuan nga organizimi i çetave terroriste në territorin e Çamërisë, sanksionet ekonomike, lufta raciale, braktisja e popullsisë shqiptare në injorancën më të thellë, inkurajimi i kryqëzatave fetare. Përpjekjet e dhunshme të vitit 1923 për ta shpërngulur me forcë popullsinë çame në Turqi, shënojnë një kulm të paparë në politikën e egër shoviniste greke.

Bilanci ishte shumë tragjik për popullsinë shqiptare. Greqia qe ndër shtetet e para në Ballkan në të cilat
triumfoi fashizmi nacionalist. Në gusht të vitit 1936, Joan Metaksai vendosi diktaturën fashiste. Viktima e
parë ishte popullsia çame. Fashistët e orës së parë, tregtari Stavro Koçoni dhe oficeri i xhandarmërisë
Zambeta filluan goditjet sistematike në Filat, Pituljete, Gumenicë për zhdukjen e popullsisë çame. U
shkua deri atje sa populli i Paramithisë u ndalua me violencë të fliste në gjuhën shqipe.

Masakrimi i çamëve me sëpata

Masakra serbe e vitit 1913 në Kabashin e Anamoravës /Kosovë

Në Kullën e Mbretit të arrestuarit u mbajtën dy ditë. Ditën e tretë, në mbrëmje, në këmbë, të lidhur me shoka të të arrestuarve, dorë për dore, dy nga dy dhe me forca të mëdha sigurie, i nisin për në Gjilan. Kështu i gënjenin të burgosurit, sikur në Gjilan do t’i nxirrnin para gjyqit të “drejtësisë.”. Kurse në anën tjetër ata e kishin përgatitur humnerën ku do t’i masakronin. Fshatit ia vunë zjarrin. U dogjën të gjitha shtëpitë, plevicat, gardhiqet... Të gjitha gjërat e vlefshme u grabitën: pajën e nuseve e të vajzave, bulmetin, fasulen, dimërishtat e rezervuara, misrin, grurin... Dyert e oborreve, hambarët, qerret deri vonë janë vërejtur në shtëpitë e plaçkitësve në Viti, në Binçë, në Vërbovcë e në Kllokot.



Fshati Kabash ndodhet rrëzë maleve të Kopilaçës, tani i bashkuar plotësisht me qytezën e Vitisë, në anën jugore me hapësirë kodrinore-malore, kurse në anën veriore me sipërfaqe të rrafshët bujqësore. Në anën lindore kufizohet me lumin Morava, kurse në anën perëndimore me fshatin Smirë. Kabashi është një ndër fshatrat më të reja në Moravën e Epërme. Kabashin e themeluan kabashët e ardhur nga Kabashi i Prizrenit në gjysmën e dytë të shekullit XVIII, mes viteve 1780-1785. Sot Kabashi është një ndër fshatrat më të mëdha në Komunën e Vitisë me afro 400 shtëpi dhe me 3000 e më tepër banorë.

Në pjesën e dytë të muajit tetor të vitit 1913, një grup kaçakësh, të udhëhequr nga Rrustem Kabashi, zbresin nga mali në katund, hetohen nga rojat serbe dhe thirrjeve të tyre për t’u dorëzuar, për të treguar se kush janë, kaçakët u kundërpërgjigjen me armë, duke vrarë dy serbë.

Ngjarja ndodh në mbrëmje vonë, në anën perëndimore të xhamisë së fshatit, në largësi prej 20 metrash. Pushtuesi serb me kohë e priste një rast të këtillë për t’i shfryrë epshet shoviniste mbi popullin shqiptar. Atë natë u rrethua i tërë fshati nga forca të shumëfishta të xhandarmërisë, ushtrisë dhe civilëve serbë. Sipas dëshmive të atyre që mbetën gjallë, që e përjetuan llahtarinë, në mëngjes të asaj vjeshte u arrestuan të gjithë meshkujt mbi moshën 15-vjeçare. Së pari të arrestuarit i ngujuan në xhaminë e fshatit, me pretekst se janë duke bërë hetime. Të njëjtën ditë të arrestuarit i dërgojnë (i ngujojnë) te Kulla e Mbretit në Viti. Kulla ishte te udhëkryqi ku ndahet rruga, që vjen prej mëhallës së debelldasve, për te tregu i sotëm i pemë-perimeve. Këtë kullë para 1912-tës e shfrytëzonte xhandarmëria turke, kurse më vonë xhandarmëria serbe si postëkomandë.

Atë që nuk arriti ta bënte ushtria serbe më 1912, siç veproi në fshatrat fqinje, kur u dogjën, u masakruan, u pushkatuan edhe fëmijët: në Smirë, në Goshicë, në Lugishtë (Lubishtë), në Mogillë, në Mollëkuq (Trestenik) etj., ky rast u desh të shfrytëzohej që t’i zhdukte nga faqja e dheut banorët e fshatit kryeneç dhe të “realizohej plani i Serbisë për kolonizimin, më mirë të thuhet për serbizimin e vendeve ku popullata ishte më tepër shqiptare” * Dr. Millovan Obradoviq, Reforma agrare dhe kolonizimi në Kosovë, 1918-1941, Prishtinë, faqe 5.

Fshati ende nuk kishte arritur t’i shëronte plagët që ia kishte shkaktuar Shefqet Turgut Pasha (1910), kur u dogj gati gjysma e fshatit dhe u vranë me tradhti, vëllezërit Adem e Mustafë Kabashi, frymëzues, organizatorë dhe pjesëmarrës të luftës në Grykën e Kaçanikut dhe në Luginën e Moravës kundër Turgut Pashës, dhe ja tani erdhi okupatori tjetër edhe më i egër e më mizor.

Në Kullën e Mbretit të arrestuarit u mbajtën dy ditë. Ditën e tretë, në mbrëmje, në këmbë, të lidhur me shoka të të arrestuarve, dorë për dore, dy nga dy dhe me forca të mëdha sigurie, i nisin për në Gjilan. Kështu i gënjenin të burgosurit, sikur në Gjilan do t’i nxirrnin para gjygjit të “drejtësisë”. Kurse në anën tjetër ata e kishin përgatitur humnerën ku do t’i masakronin. Fshatit ia vunë zjarrin. U dogjën të gjitha shtëpitë, plevicat, gardhiqet, me përjashtim të dy shtëpive, të cilat i përballuan zjarrit ose u lanë me qëllim (shtëpia e Rexhep Çaushit dhe ajo e Hetem Hasanit).

Në plevica, ku ishin fshehur, u dogjën Zenel Rexhepi, 40-vjeçar, Qazim Shabani, 20-vjeçar, Rrustem e Shaban Sallahu, njëri 19 e tjetri 17-vjeçar në praninë e nënës së tyre, e cila u kacafyt me xhandarët për t’i shpëtuar djemtë, Ibish Jakupi, 48-vjeçar u vra në fshat, Agush Ahmeti, 30-vjeçar po ashtu u vra në dalje të fshatit. Murat Salih Abdylin, 50-vjeçar, të sëmurë, veshur në këmishë e done (brekë), e vret shërbëtori i dikurshëm i tij, pasi e lirojnë si të sëmurë. I vrari u varros në vendin e ngjarjes, 250-300 metra larg Kullës, skaj rrugës në hyrje të fshatit Kabash, 30 m. afër mullirit të Miftijajve. Fshati u plaçkit. Të gjitha gjërat e vlefshme u grabitën: pajën e nuseve e të vajzave, bulmetin, fasulen, dimërishtat e rezervuara, misrin, grurin... Dyert e oborreve, hambarët, qerret deri vonë janë vërejtur në shtëpitë e plaçkitësve në Viti, në Binçë, në Vërbovcë e në Kllokot. Jahi Selmani (1896-1968), person i cili i shpëtoi pushkatimit, pas shumë vitesh, në rrojtoren e Misin Kabashit, në Gjilan, Gata Veleshanit nga Velekinca, xhelat në plojën e madhe të kabashëve, ia ka parë në dorë kutinë e argjendtë për duhan dhe qelibarin e Aziz Abdylit (hoxhë i fshatit, i pushkatuar). Çfarë mjerimi, të vrarët janë plaçkitur! Plaçkitësit i morën me vete të gjitha, duke lënë pas vetëm vajin e nënave për djemtë, vajin e nuseve për burrat, vajin e fëmijëve për prindërit dhe mallkimin e grave drejtuar vrasësve, barbarëve. Fshatit i vinte era shkrumb me javë të tëra. Gjëma e të vrarëve u dëgjua me ditë të tëra. U vranë, u therën me thika dhe u groposën aty 54 veta, disa për së gjalli, në një humnerë të përgatitur më parë te Zabeli i Sahit Agës, në afërsi të Kllokotit (tash pronë e Banjës së Kllokotit). Sipas Jahi Selmanit, i cili e pa me sy ngjarjen, aty ku u masakruan bashkëvendësit e tij thoshte se u krijua një tollovi e paparë. Xhandarët e ndihmuar nga ushtarët dhe civilët vendës serbë shtinin pa ia nda duke përdorur edhe bajonetat. Aty pati të vrarë edhe serbë. Siç duket, ata vranë njëri-tjetrin pas rebelimit të të arrestuarve. Në mesin e të vrarëve pati edhe mysafirë që u gjetën atë natë të kobshme në odën e Sylë Jasharit. Ata ishin tre veta, njëri prej tyre dhëndër i xha Sylës nga Ballanca, fshat në komunën e Vitisë. Në këtë plojë u vra edhe një mysafir tjetër nga Mogilla, Misin Luzha.

Fshati mbeti në duar të grave dhe fëmijëve. Shumica e nënave i rritën fëmijët në gjini, për t’u kthyer pas tre vjetësh, e për të filluar jetën në fshatin e djegur. Me mund të madh arritën t’i shërojnë plagët sadopak dhe t’u dalin zot trojeve që ua lanë amanet të parët. Ata nuk i harruan fjalët, mesazhin e Bajram Currit, Isa Boletinit, Mustafë Kabashit, në vitin 1909 para se të çlirohej Shkupi, ku qëndruan dy net në Kabash për ta mobilizuar popullin në luftë kundër turqve. Që atëherë u kishin thënë të tubuarve në oborrin e xhamisë së fshatit: “Ky truall është i yni. Ta ruajmë e ta mbrojmë si sytë e ballit” (sipas Saqip Misin Salihut 1882-1961).

Peripecitë nuk kanë të sosur. Duhej të ndërtoheshin shtëpitë dhe gjithçka tjetër që u nevojitej për jetë. Disa familje u shuan, disa të tjera u shpërngulën në Turqi. Pastaj filloi kolonizimi i fshatit me serbë të ardhur nga Vllasina. Toka u merret, po dëshira për të jetuar në trojet e të parëve nuk u shua kurrë.

Pas një hulumtimi kemi gjetur emrat e 44* kabashasve të vrarë dhe tre mysafirëve, kurse të tjerët janë të familjeve të shuara, të shpërngulura ose numri i të vrarëve ka qenë më i vogël se sa flitej. Është për të ardhur keq që vendi ku janë groposur të masakruarit e kanë mbuluar ferrat dhe nuk është i shënuar me asgjë. Kjo papërgjegjësi ndaj së kaluarës, të të vrarëve nuk falet, kjo papërgjegjësi është e porositur nga vrasësit, është e dëmshme, kundër vetvetes, kundër interesave tona kombëtare, kundër të së ardhmes.

Asnjë nga varrezat masive (mbi 350 viktima) të vitit 1912/1913 në komunën e Vitisë nuk është e shënuar. Turp i madh! Njerëzit e përgjegjshëm, të mirë, duhet të ndërhyjnë një orë e më parë. Të shënohen këto vende të plojës, se gjaku i derdhur edhe pa dëshirën e të masakruarve na ndëshkon. Të shkruhet historia e të të pushkatuarve, t’i tregojmë vetes, gjeneratave, botës se masakrat, plojat mbi shqiptarët janë të hershme që nga periudha e ngritjes së shtetit serb.

*Emrat e të ekzekutuarve: 1. Misin Salih Cenaj, 52-vjeçar, 2. Murat Salih Cenaj (50), 3. Avdyl Salih Cenaj (34), 4. Hysen Jakup Cenaj (35), 5. Ibish Jakup Cenaj (52), 6. Isak Jakup Cenaj (31), 7. Agush Ahmet Cenaj (30), 8. Hamëz Nezir Cenaj (18), 9. Qerim Ali Cenaj (50), 10. Alush Ali Cenaj (26), 11. Hafiz Qerim Cenaj (22), 12. Halit Qerim Cenaj (20), 13. Azem Kamer Cenaj (48), 14. Sefedin Azem Cenaj (16), 15. Aziz Elez Cenaj (47), 16. Rexhep Çaush Veselaj (63), 17. Smajl Bajram Veselaj (60), 18. Bajram Smajl Veselaj (39), 19. Hamit Selaman Veselaj (50), 20. Jashar Islam Muçaj (60), 21. Islam Jashar Muçaj (30), 22. Murtez Brahim Muçaj (52), 23 Hamdi Murtez Muçaj (17), 24. Kadri Brahim Muçaj (37), 25. Isuf Brahim Muçaj (22), 26. Qamil Osaman Muçaj (18), 27. Zenel Rexhep Muçaj (40), 28. Hazir Shaban Muçaj (45), 29. Qazim Hazir Muçaj (20), 30. Shabi Sadik Muçaj (37), 31. Ramadan Ramadan Kuklubeci (30), 32. Rrahim Sallah Trakalaçi (53), 33. Ali Sallah Trakalaqi (50), 34. Hebib Ali Trakalaçi (25), 35. Aziz Avdyl Trakalaçi (47), 36. Faik Aziz Trakalaçi (19), 37. Abaz Sallah Trakalaçi (65), 38. Veli Abaz Trakalaçi (45), 39. Rrustem Veli Trakalaçi (19), 40. Shaban Veli Trakalaçi (17), 41. Hysen Abaz Trakalaçi (18), 42 Misin Luzha (mysafir, fshati Mogillë), 43. Shefki Qerimi (mysafir, fshati Ballancë), 44. Tahir Musliu (mysafir, fshati Ballancë).

Për të lexuar të gjithë materialin, shtypni mbi lidhjen nga vjen burimi i informacionit: http://arberiaonline.com/viewtopic.php?f=38&t=1279&start=0

"Shqipëria është, le të bëjmë shqiptarët"

Rrjeti Rinor "Let's Get Started" me mbështetjen e disa donatorëve të ndryshëm organizon konkursin e përvitshëm për ese me temën: "Shqipëria është, le të bëjmë shqiptarët".

Ky rrjet ka ftuar gjithë të rinjtë në veçanti të marrin pjesë në këtë konkurs e të kontribuojnë me idetë e tyre në esenë konkurruese.

“Ftohen të gjithë të rinjtë nga mosha 17-27 vjeç të kontribuojnë me idetë e tyre kreative. Ese-të më të mira do të vlerësohen me çmime të ndryshme inkurajuese monetare, sete librash, internshipe, anëtarësime në organizatë, trajnime si dhe youth exchanges”, thuhet në njoftim.

Kështu afati për dorëzimin e eseve është data 7 qershor 2010, ndërsa me një ceremoni fituesit do të shpallen në datën 10 qershor. Esetë, së bashku me një prezantim të shkurtër për veten duhen të dërgohen me email në adresën: contact@letsgetstartedalba

nia.org.

G. Standart

Ju ftojmë të gjithë të bëheni pjesë e këtij konkursi e pse jo fituesi të jetë anëtar i faqes tonë. Adresa e faqes në facebook:http://www.facebook.com/letsgetstartedalbania

Marrëveshja donkishoteske e konvertimit të patentave

Letër në redaksi nga Gëzim Ismaili, Ancona

Historia ka filluar më 5 shtator 2007 kur ministria e punëve publike, transportit dhe telekomunikacionit bënte të ditur me anë të një komunikate marrëveshjen e ndërsjellë mes Shqipërisë dhe Italisë për konvertimin e patentave. Ky protokoll i përbashkët u nënshkrua më datë 4 shtator 2007 në drejtorinë e Motorizimit civil në Romë. Në këtë komunikatë thuhej se shqiptarët rezidentë në Itali mjafton të dorëzonin patentën shqiptare e automatikisht merrnin atë italianen të të njëjtës kategori. Dokumenti italian duhej tërhequr drejtpërdrejt në zyrat e Motorizimit civil pa asnjë lloj shpenzimi... etj. etj.

Kaluan muaj e gati harrova, kur papritur, nga fundi i tetorit 2008 dëgjova për herë të dytë për patentat tona. Rastisa me pushime në Shqipëri dhe pikërisht më 27 tetor 2008, pashë me kënaqësi në televizor ambasadorin italian Saba D'Elia kur nënshkroi marrëveshjen me ministrin tonë të Transporteve Sokol Olldashi. Më këmbë pas dy nënshkruesve rrinin ministri i Jashtëm italian Frattini dhe ai i yni Lulzim Basha. Përsëri Olldashi në një intervistë tha se konvertimi i patentave do të bëhet: "më jep shqiptaren të të jap italianen".

Tani ia mora dorën hiles së nënshkrimit të marrëveshjeve: ato rikujtohen një herë në vit e po prisja të mbushej viti. Dhe vërtet, nuk kaloi as një vit dhe më 15 gusht 2009 plasi bomba: Nga sot patentat shqiptare njihen edhe në Itali". Dha një lajm të shkurtër televizioni italian, iu bë jehonë e madhe në Shqipëri, aq sa Sokol Olldashi doli sërish në televizion e tha se tani do të bëhen me patenta italiane 500 mijë emigrantë shqiptarë në Itali.

Ne u turrëm te Zyrat e Motorizimit, morëm formularët dhe instruksionet dhe këtu na ngriu buzëqeshja në buzë.
Në Motorizim na thanë që kush ka më shumë se 4 vjet rezidencë në Itali do t'u nënshtrohet provimeve të rishikimit të patentës, në teori dhe praktikë, dhe nëse nuk i marrin këto provime humbasin edhe patentën shqiptare si të paaftë*. Mos o zot, të jetë e vërtetë edhe kjo? Besoj se është një thashetheme ose ndoshta nuk kam kuptuar mirë unë atë italianen. Askund nuk është e shkruar një gjë e tillë, dhe kemi në dorë tri deklarata. Në deklaratën e parë, atë të Sokol Olldashit, thuhet ajo që na do edhe zemra: "Shkoni dorëzoni shqiptaren e merrni patentën italiane". Nga ana tjetër, në të dytën, atë të nëpunëses Celentano të Motorizimit në Romë, thuhet që "nëse titullari i patentës shqiptare ka më shumë se katër vjet banim (rezidencë), e konverton duke iu nënshtruar provimeve të rishikimit, por vetëm pasi është vërtetuar që nuk ka ngarë makinë për tre vjetët e fundit"; dhe në të tretën që morëm në Motorizim kur shkuam për konvertimin thuhet qartë dhe prerë: "Ata që janë rezidentë prej më pak se katër vjetësh në çastin e dorëzimit të dokumenteve, do të konvertojnë drejtpërdrejt patentën, të tjerët, me më shumë se 4 vjet rezidencë, duhet të bëjnë më parë provimet, teori e praktikë, në një shkollë guide".

Edhe sikur 100 deklarata të bëjnë për shtypin ministrat tanë për të na treguar se sa e lehtë është sot për shqiptarët në Itali që të konvertojnë patentat shqiptare me ato italiane, mbetet fakti që patenta konvertohet nga Motorizimi italian që çdo shqiptari i tregon formularin dhe ligjin e shkruar, sipas të cilëve konvertimi nuk është "fushë me lule".

Praktikisht ky ligj mund të jetë shumë i mirë për ata që do të vijnë në Itali, apo për ata që sapo kanë ardhur, por jo për ne që jetojmë këtej prej më shumë se katër vjet. Për ne mbaron me kaq historia e kësaj marrëveshjeje; na leverdis të përgatitemi t'u hyjmë kurseve për të marrë drejtpërdrejt patentën italiane pa u marrë me konvertimin që përveç provimeve ka nevojë edhe për një tufë dokumente. Patentën shqiptare, le ta mbajmë në xhep se nuk i dihet si i vjen terezia.

Po kush ka fatin e madh të fitojë nga kjo marrëveshje, përveç atyre që do të vijnë tani e tutje në Itali? Le të shohim statistikat e botuara periodikisht.

Sipas ministrisë italiane të Transporteve, në mars të vitit 2006 janë mëse 210 mijë shqiptarë që kanë marrë patentën italiane. Dhe meqë nuk kemi statistikë tjetër, është e pranueshme të mendojmë që edhe mijëra të tjerë e kanë marrë ndërkohë patentën italiane, pa pritur marrëveshjet e qeverive.

-Sipas ISTAT-it, në fund të vitit 2006 kanë qenë 376 mijë shqiptarë, ndërsa në fillim të vitit 2009 rreth 450 mijë. Arsyet e shtimit të numrit të shqiptarëve janë kryesisht këto: e para, janë fëmijët që lindin këtu e që padyshim nuk kanë nevojë për patentë.

-Arsyeja e dytë e ardhjeve janë bashkimet familjare, kryesisht të mitur (bijtë e emigrantëve), gra (bashkëshortet) dhe të moshuar (prindërit). Nga këta mund të jenë të interesuar për marrëveshjen vetëm gratë, pasi të miturit vijnë pa patentë, kurse të moshuarve, edhe nëse e kanë atë shqiptaren, shpesh nuk kanë ndërmend të ngasin makinë në Itali.

-Ardhjet e tjera janë ato të studentëve, por edhe këta meqë vijnë kryesisht nga bankat e shkollave të mesme nuk kanë arritur të marrin patentë shqiptare.

-Në vend të katërt të arsyeve të ardhjeve të shqiptarëve në Itali janë dekretet e flukseve. Të ardhurit me këto dekrete mund të jenë vërtet të interesuar për konvertimin e patentave shqiptare me ato italiane.

Sipas mendimit tim, po të heqësh rezidentët mbi katër vjet për të cilët është më mirë të kërkojnë drejtpërdrejt patentën italiane, ata që ndërkohë kanë marrë patentën italiane, fatlumët që mund të përfitojnë nga marrëveshja e konvertimit janë vërtet pak, disa qindra do të thosha. Natyrisht flas për shqiptarët që jetojnë në Itali, jo për ata që do të vijnë në të ardhmen.

Sikur llogaritjet e mia të jenë vërtet të sakta, del që kjo marrëveshje është donkishoteske. Vetëm Donkishoti mund të nxjerrë një ligj të tillë dhe vetëm Sanço Panço mund të duartrokasë për këtë mrekulli të zotërisë së tij.

Për ta mbyllur, meqë dora që nuk kafshohet puthet, më lejoni të falënderoj për marrëveshjen Frattinin dinak dhe Sokolin gojëtar. U shtoftë zoti ymrin për marrëveshje të tjera është më spektakolare.

Bota shqiptare 223 - 30 tetor 2009 Burimi: http://www.shqiptariiitalise.com/index.php?option=com_content&task=view&id=2827&Itemid=295

Pension për emigrantët tanë

Pensionet qeveria shqiptare nuk i ka marrë në konsideratë fare. Ka shumë emigrantë që kanë punuar në Shqiperi 25-30-35 vjet dhe diferencën e kanë bërë në Itali edhe pse shuma e kontributeve të viteve të punë në Shqipëri e Itali i kalon ato për të dalë në pension, ata sërish duhet të mbushin moshën 65 vjeç (dmth "të vdesin" në punë) e kjo nuk mund të bëhet sepse mungon bashkëpunimi i qeverisë shqiptare me atë italiane, kur në të njëjtën kohë edhe Maqedonia e ka realizuar më së miri si proçes.
Shkroi: Dashnor Koci

Birësimet, të huajt duan fëmijë me gjak shqiptari

E pabesueshme kur e tregon, por është më se e vërtetë. Çiftet nga Kanadaja, Amerika dhe jo vetëm kërkojnë të birësojnë fëmijë shqiptar.

Janë të shumtë ata që marrin rrugën dhe interesohen se si mund të birësojnë një fëmijë në vendin tonë dhe më pas bëjnë gati dokumentacionin për të pasur një trashëgimtar me gjak shqiptar në familjen e tyre, dhe nuk janë të pakta rastet.

Në gjykatën e Tiranës, aktualisht, gjenden katër kërkesa të tilla dhe dy prej tyre janë prindër shqiptar dhe dy të huaj.

Pas një martese për shumicën e bashkëshortëve fëmija është gjëja më e rëndësishme. Kur kjo vjen nuk ka gjë më të bukur. Por, ka raste kur çiftet e kanë të pamundur të lindin një fëmijë, kjo për arsye nga më të ndryshmet, dëshira për të pasur një trashëgimtar nuk i pengon ata që të në familjen e tyre të vijë një fëmijë qoftë edhe i huaj i cili ka pasur një fat ndryshe, është braktisur i sapo lindur nga prindërit e tij biologjike.

Të kesh një fëmijë tashmë është e thjeshtë, mjafton të plotësosh kushtet e vendosura.


Bashkëshortët që nuk mund të lindin fëmijë i drejtohen Komitetit Shqiptar të Birësimeve dhe pas miratimit të kërkesës së tyre, kërkojnë edhe vendimin e gjykatës. Në kërkesat për birësim pranë gjykatës së Tiranës bie në sy fakti se birësuesit ose prindërit shqiptarë kanë preferenca në lidhje me fëmijën që do të birësojnë. Ndërsa të huajt nuk paraqesin asnjë preferencë në lidhje me seksin e fëmijës së tyre, për ta mjafton që të bëhen prindër, pavarësisht nëse është femër apo mashkull. Burime nga gjykata e Tiranës bëjnë të ditur se prindërit birësues kërkojnë të birësojnë fëmijë që nuk e kanë mbushur ende vitin e lindjes, por ka dhe raste të moshës tre dhe katër vjeç. Ndërsa, mosha e prindërve birësues ka qenë kryesisht mbi 40 vjeç, dhe çifte që kanë mbi 10 vjet martesë. Në Kodin e Familjes është përcaktuar se birësuesi duhet të këtë një diferencë moshe të paktën 18 me vjet me të birësuarin. Një aspekt tjetër që vihet re në vendin tonë është se kryesisht çiftet shqiptarë kanë tendencë të birësojnë kryesisht të afërmit e tyre, pra një fëmijë që kanë lidhje gjaku. Pothuajse në çdo vendim të gjykatës shikon të argumentohet se çiftet që kanë bërë kërkesë për birësim, nga aktet që ndodhen në dosje, del qartë se kërkuesit gëzojnë personalitet shumë të mirë, kanë arsimimin dhe kulturën e duhur për të edukuar sa më mirë një fëmijë, kanë të ardhura të mjaftueshme financiare, kushte të përshtatshme për banim e jetesë normale familjare. Por, për ta na e shpjeguar në mënyrë me të detajuar se si mund të birësosh një fëmijë apo dhe të dhëna të tjera në lidhje me procedurat ne kemi biseduar me avokat Genc Terpo, i cili është ekspert ligjor në fushën e birësimeve dhe në legjislacionin e së drejtës familjare. Në këtë intervistë, Terpo na shpjegon në mënyrë të detajuar situatën e birësimeve në vendin tonë.

Z. Terpo, si ekspert ligjor në legjislacionin e të drejtës familjare dhe fushën e birësimeve, mund të na thoni sa kërkesa ka pasur këto vite për të birësuar një fëmijë?

Normalisht është një numër i madh kërkesash nga ana e çifteve shqiptare dhe të huaja që kërkojnë të birësojnë fëmijë, të cilët i janë drejtuar Komitetit Shqiptar të Birësimeve. Për sa i përket kërkesave, natyrisht që numri i tyre është më i madh se numri i fëmijëve që janë në listat e birësimit pranë KSHB.


Kanë qenë çifte shqiptarë apo të huaj?

Janë çifte shqiptarë dhe të huaja, ose çifte ku njëri nga shtetasit është shqiptar dhe tjetri i huaj.

Gjatë viteve të fundit kemi vënë re një tendencë të të huajve për të birësuar fëmijë shqiptarë, pse është kjo dëshirë?


Tendenca e birësimit të fëmijëve shqiptare nga çiftet e huaja nuk mund të themi me plot gojë se është rritur në parametra shumë të dukshëm krahasimisht me vitet e mëparshme, megjithatë pas vitit 2007 me miratimin e Ligjit Nr. 9695 datë 19.03.2007 "Për procedurat e birësimit dhe KSHB", duke realizuar implementimin e këtij të fundit është bërë më e qartë për të gjithë shtetasit shqiptarë apo të huaj ( rastet kur shtetasit e huaj i përkasin një shteti që ka ratifikuar Konventën e Hagës për birësimin ndërvendas), procedura që duhet të ndjekin për të aplikuar dhe për të përmbushur kushtet e nevojshme në referencë të ligjit për birësimin e një fëmije shqiptar.

Si vijnë ata deri tek autoriteti kompetent që është KSHB dhe cilat janë procedurat, nëpër të cilat ata duhet të kalojnë për të birësuar një fëmijë?


Çiftet që i drejtohen organit kompetent (KSHB) për birësimin e një fëmije duket të plotësojnë fillimisht dokumentacionin e specifikuar në nenin 18 të ligjit Ligjit Nr. 9695 datë 19.03.2007 "Për procedurat e birësimit dhe KSHB". Më pas çiftet i nënshtrohen seancave trajnuese dhe investigative të realizuara nga sektori i specializuar i KSHB.
Në këtë fazë synohet të zhvillohet një veprimtari gjithëpërfshirëse nga KSHB lidhur me evidentimin e çështjeve që ndikojnë në rritjen dhe edukimin e një fëmije nga çifti aplikant dhe paralelisht nga zyra juridike investigohet lidhur me dokumentacionin e paraqitur nga aplikuesi. Gjithashtu, KSHB bashkëpunon me organet dhe institucionet e qendrës së banimit të çiftit aplikues për të marrë informacion të detajuar mbi ta. Në përfundim të seancave të zhvilluara dhe në respekt të ligjit nga sekretariati ekzekutiv realizohen vizitat në ambientet e banimit të aplikuesit për tu njohur me kushtet konkrete ku jeton çifti me mënyrën se si është organizuar jeta e tyre dhe me standardet objektive të krijuara në këto ambiente për të siguruar interesin më të lartë të fëmijës.


Duke qenë se KSHB është një organ që funksionon më këshill drejtues në mbledhjet e këtij të fundit jepet përshtatshmëria e çifteve në rast se ata i përmbushin kriteret për të siguruar birësimin në të ardhme në të një fëmije nga listat e KSHB.


Pas superimit të këtij momenti, pasi evidentohen rastet e përshtatshme për birësimin e një fëmije të ndodhur në listat e KSHB është po këshilli drejtues që vendos për birësimin e fëmijës nga çifti që ka aplikuar.

Ka pasur ndonjë rast, prindër të cilëve KSHB i ka refuzuar kërkesën e tyre për të birësuar një fëmijë?


Natyrisht që të birësosh një fëmijë kërkon ekzistencën e kushteve dhe standardeve specifike për çiftin që aplikon në KSHB. KSHB është autoriteti që shqyrton dhe vendos mbi kërkesat e çifteve ose personave për birësimin e fëmijëve. KSHB gjatë zhvillimit të veprimtarisë së tij synon gjithnjë garantimin e interesit më të lartë të fëmijës, duke përzgjedhur në referencë të ligjit. Në rastet kur çiftet nuk i përmbushin kriteret ligjore të specifikuara në ligjin Nr. 9695 datë 19.03.2007 "Për procedurat e birësimit dhe KSHB" natyrisht që për shkak të ligjit nuk mund të pranohen nga institucioni për të birësuar dhe normalisht kërkesa e tyre refuzohet që në fazat e para të aplikimit. Politikat që KSHB ndjek aktualisht synojnë gjithnjë e më tepër gjetjen e një familjes sa më të përshtatshme për fëmijët dhe natyrisht në qoftë se nuk plotësohen kriteret ligjore nga ana e çifteve atëherë kërkesa e tyre nuk mund të pranohet për shkak të ligjit. KSHB zbaton me përpikëri çdo dispozitë të këtij të fundit.


Cilat janë kombësitë (çiftet të cilës kombësi janë) që kërkojnë më shumë fëmijët shqiptarë?

Në Shqipëri mund të birësojnë të gjithë shtetasit shtetet e të cilëve kanë nënshkruar Konventën e Hagës për birësimin ndër vendas. Natyrisht që birësime ka pasur në mjaft vende (Amerikë, Itali, Francë, Kanada etj., etj.), informacion më i detajuar gjendet në faqen zyrtare të autoritetit kompetent.


Në referencë të ligjit, aplikanti birësues paraqet në Komitet dokumentacionin e mëposhtëm:

1. Kërkesën me motivimin e birësimit.
2. Të dhënat personale për marrëdhëniet ndërpersonale të anëtarëve të familjes, informacione për pjesëtarët e familjes dhe qëndrimin e tyre ndaj birësimit.
3. Të dhënat për gjendjen civile, si certifikatën e lindjes, certifikatën e martesës, certifikatën e zgjidhjes së martesës ose të vdekjes së bashkëshortit.
4. Vërtetimin e gjendjes gjyqësore.
5. Të dhëna për fëmijërinë dhe mënyrën e rritjes.
6. Raportin mjekësor dhe historinë mjekësore të familjes.
7. Vërtetime të punësimit, të të ardhurave dhe të pasurisë së paluajtshme.
8. Vërtetimin e pronësisë së banesës dhe të dhëna për kushtet e banimit.
9. Vërtetimin për gjendjen ekonomike dhe sociale.
10. Vërtetimin, nga organet e njësisë së qeverisjes vendore të vendbanimit, për sjelljen dhe figurën morale.
11. Deklaratën e gatishmërisë së familjarëve dhe të miqve në mbështetje të aplikantit birësues.

Më pas, ata janë të detyruar të ndjekin seancat e trajnimit dhe të plotësojnë të gjitha parametrat që sigurojnë interesin më të lartë të fëmijës në mbështetje të Ligjit Nr. 9695 datë 19.03.2007 "Për procedurat e birësimit dhe KSHB".


Shekulli