Pedofili në tekstin e Gjuhës së klasës III?

Një tekst i dyshimtë për një pasion gjithashtu të dyshimtë

Teksti i habitshëm në librin e Gjuhës për klasat e treta flet për një "bamirës anglez që fiksohet me një vogëlushe jetime shqiptare 8-vjeçare dhe lahen bashkë në liqenin e Shkodrës"

Shqetësimi i parë ka ardhur nga një grup prindërish që u paraqitën dy javë më parë në redaksinë e "Shekullit" me një tekst të Gjuhës Shqipe në dorë, botim shkollor për klasat e treta. Një prej tyre na kishte shkruar një ditë më parë një e-mail për një tekst me titullin "Tregim për Jehonën e Vogël", ku mes të tjerash shkruante: '...Mua si prind nuk më lë asnjë shije të mirë e gjithë kjo histori...
Minimalisht nuk është aspak një histori që ka vlera edukuese e që e meriton të vendoset në një tekst shkollor. Nuk po ndalem në atë që dallohen shkelje rregulloresh që nuk janë të ligjshme për t'u aplikuar në Shtëpinë e Fëmijës etj., por në këtë tekst, fëmijët lexojnë dhe mësojnë se është normale të dalësh andej-këndej me një të rritur, ndërkohë, që ne u mësojmë fëmijëve tanë të kundërtën dhe sesi shoqërimi me të huaj zakonisht bëhet kur prezent është edhe një anëtar i familjes, ose në rastin e një jetimi, sigurisht dikush nga mbikëqyrësit ligjor..." Në fakt, teksti është së paku i habitshëm në shumë pika. E ndoshta jo vetëm kaq... Flitet për një burrë anglez që sjell ndihma humanitare, por që i ka ngelur keq në mendje Jehona, një jetime shqiptare "me kaçurrela të zeza dhe me sy bojëkafe...". Më poshtë, ai thotë që çdo herë që vinte në Shqipëri "një nga gëzimet e tij ishte takimi me Jehonën", madje, i ka numëruar 19 herët që është takuar me vogëlushen"... E pak më poshtë, burri dhe vajza 8 vjeçe shkojnë bashkë të lahen në liqenin e Shkodrës (!). Aty ky burrë i huaj thotë se "ndjeu një dashuri të madhe..." dhe e mbyll me sigurinë që "të dy e dimë mirë se ç'ka në zemrën e secilit..." Ne folëm gjatë këtyre ditëve me shumë njerëz lidhur me këtë tekst. Me vetë autorët e librit (në tekst thuhet se "Tregimi i Jehonës" është marrë nga një revistë për fëmijë), pastaj me prindër të huaj që jetojnë në Tiranë për të parë si e shihnin ata këtë tekst, me pedagogë dhe autorë tekstesh, me drejtues të Shtëpisë së Fëmijës, me psikologë etj. Mendimet e tyre janë në këtë faqe. Shumica e tyre dhe redaksia mendojnë që një tekst i tillë është shqetësues dhe duhet hequr nga tekstet shkollore, të cilat sigurisht duhet të kenë një nivel shumë më të lartë 'vigjilence' në raste të tilla.


JA TEKSTI I LIBRIT TË "GJUHËS" PËR KLASAT E TRETA
Tregim për Jehonën e vogël
"...Në Shqipëri kam ardhur disa herë si punonjës britanik i ndihmave humanitare. Herën e tretë erdha me një ekip mjekësh anglezë. Plani ynë ishte që të mjekonim disa fëmijë nga "Shtëpia e Fëmijës" në spitalin e madh të Tiranës. Këta fëmijë vuanin nga sëmundje të ndryshme. Ata u operuan prej doktor Sokolit nga Tirana dhe një doktori nga Londra. Tre muaj më pas, kur u ktheva në "Shtëpinë e Fëmijës", pashë se të gjithë fëmijët e kishin marrë veten për mrekulli. Gjatë kësaj vizite unë u njoha me Jehonën. Ajo ishte katër vjeçe, me kaçurrela të zeza dhe me sy bojëkafe. Mendova se ajo ishte vogëlushja më e bukur shqiptare që kisha parë. Çdo herë që vija në Shqipëri për të sjellë ndihma humanitare, një nga gëzimet e mia ishte takimi me Jehonën. Në fillim Jehona mërzitej shumë kur unë ikja, por pak nga pak filloi të mësohej. Tani ajo është tetë vjeçe dhe unë e kam takuar nëntëmbëdhjetë herë. Në udhëtimin tim të fundit unë dhe Jehona dolëm së bashku shëtitje. Ishte një ditë e bukur vere dhe ne shkuam në liqenin e Shkodrës për të notuar. - A di not? - e pyeta. - Sigurisht që di, - m'u përgjigj, - përderisa jam nga Shkodra. Unë dyshova dhe kisha të drejtë. Ajo nuk dinte not dhe rrinte në vendin e cekët të bregut, po unë nuk e ngacmova. E lashë të kënaqej me ujin e liqenit. Më pas hëngrëm drekë me peshk në një anije që ishte restorant lundrues. Nuk mund ta merrni me mend shendin e saj kur po hanim drekë në anije! Në mbrëmje u kthyem në "Shtëpinë e Fëmijës". Kur pashë sytë e saj të mëdhenj, bojëkafe, të përlotur, ndjeva një dashuri të madhe për këtë vajzë shqiptare pa prindër. Ajo më buzëqeshi ëmbël, duke e ditur se unë do të kthehesha përsëri. Dhe vërtet ashtu do të bëj. Miqësia midis meje dhe kësaj vajze jetime nga Shkodra tani është forcuar më tepër se kurrë. Ndonëse asnjëri prej nesh nuk e flet gjuhën e tjetrit, të dy e dimë mirë se ç'ka në zemrën e secilit..."


"Shtëpia e Fëmijës": Nuk është normale
E pyetur se cili ishte opinion i saj në lidhje me këtë tekst shkollor, Drejtoresha e Shtëpisë së Fëmijës "Zyber Hallulli", Drita Mandreja, shprehet se "Një nga trembëdhjetë standardet që ne duhet të plotësojmë si institucion është edhe ai i sigurisë. Dhe, sipas këtij standardi, nuk mund të ndodhi në realitet që një individ i caktuar ose më saktë një maxhoren si në tregimin që rrëfehet në këtë tekst shkollor, me shtetësi të huaj apo jo, të marrë qoftë për një shëtitje të vetme një fëmije në qoftë se ai nuk ka lidhje farefisnore me të. Dhe nëse kjo ndodh, nuk mund të realizohet pa mbikëqyrjen e edukatorëve, kujdestarëve apo pjesëtarë të tjerë të stafit. Ekziston një formular për largimin me fëmijës së aprovuar nga Shërbimi Social Shtetëror dhe që plotësohet për rastet e largimet me leje pa mbikëqyrje të stafit përkujdesës, vetëm kur ky individ ka lidhje farefisnore me fëmijën. Në këto raste, ai duhet të plotësojë këtë formular, në të cilin merren të dhënat e këtij individi, numri i kartës së identitetit dhe i pasaportës, si dhe numri i tij i telefonit."


Psikologja: Mesazh i paqartë për fëmijët
E pyetur në lidhje me këtë tekst mësimor të klasës së tretë, psikologja Artemisi Shehu, pedagoge në Degën e Psikologjisë pranë Fakultetit të Shkencave Sociale jep këtë opinion: "Unë nuk e di se cili është qëllimi i vërtetë i autorit të këtij teksti dhe nuk mund të paragjykoj për arsyen e vërtetë që pse e kanë zgjedhur këtë pjesë. Nëse e lexon si histori, pyetja është se çfarë mesazhi do të transmetojë autori i këtij teksti. Mendoj se rregulla kryesore e gramatikës, sintaksës dhe e gjuhës shqipe është që përmes tregimit të transmetojë një vlerë edukative. Kam përshtypjen se një fëmijë i klasës së tretë mund të keqkuptojë vlerën apo mesazhin e këtij tregimi. Një fëmijë 8-9 vjeçar mund të aludojë që nuk ka problem që të krijojë një marrëdhënie me një të panjohur ose pak të njohur dhe mbi të gjitha të një marrëdhënie që jepet e paqartë, sepse në tekst nuk përcaktohet se cili është thelbi apo përfundimi i kësaj marrëdhënie. Pjesa mbyllëse e tregimit "Të dy e dimë mirë se çka në zemrën e njëri-tjetrit" nuk përcakton se çfarë lloj ndjenje kishte lindur midis këtij punonjësi dhe vajzës tetëvjeçare: A është ndjenjë afeksioni, dhembshurie, ngushëllimi... Teksti nuk na e shpjegon këtë. Nga ana tjetër, ideja që i krijohet këtij target grupi ose grupi të caktuar, si ai i fëmijëve të braktisur dhe jetimë, është se ata mund të atashohen në mënyrë të çuditshme te çdokush që i afrohet atyre për t'u përmbushur një nevojë. Si përfundim, nuk mendoj se ky tekst mund t'u transmetojë një vlerë edukative një fëmijë të klasës së tretë përkundrazi të lë në mjegullinë se cili është mesazhi i tij i vërtetë. Ndërkohë që misioni i tekstit të gjuhës shqipe është të transmetojë mesazhe të qarta ku fëmijët të mësojnë rregullat e gjuhës."


Çfarë mendon një prind i huaj që jeton në Shqipëri
Marta Onorato, është italiane, martuar me shtetas shqiptar, ish-punonjëse e organizatave ndërkombëtare që veprojnë në Shqipëri. Ajo ka dy fëmijë të vegjël dhe jeton e punon në Tiranë prej vitesh. Ia dhamë Martës tekstin me qëllimin për të paralelizuar mendimet e një prindi shqiptar me ato të një prindi të huaj. Ja reagimi i Martës për tekstin: "...Një tekst i tillë, në mënyrë të veçantë, i publikuar në një libër për fëmijë, nuk ka si të mos çudisë një prind që e lexon. Ideja e parë që të vjen në mend është vulnerabiliteti i Jehonës së vogël, jo thjesht si fëmijë por dhe si e privuar nga mbrojtja e prindërve. Nuk përjashtoj që punonjësi i huaj mund të jetë një njeri i mirë me shpirt humanitar dhe ndjenja fisnike në lidhje me vogëlushen. Por pyetja e parë që më lind si prind është: A do ta lejoja unë vajzën time të kalonte larg nga shtëpia, një ditë të tërë me një burrë? Pa asnjë dyshim: jo, kurrë. Një fëmijë, sidomos në rastin në fjalë, që ka nevojë për afeksion dhe për gjëra të bukura si çdo fëmijë tjetër, është sigurisht një i tillë, mjaft i ekspozuar ndaj rreziqeve dhe abuzimeve nga ai që mund të ia përmbush këto kërkesa të natyrshme shpirtërore apo materiale. Por duhet të dimë gjithashtu që pedofilia është një fenomen real për të cilin duhet të jemi të gjithë të ndërgjegjshëm. Kronikat e ndryshme, kombëtare apo ndërkombëtare janë të mbushura me raste abuzimesh ndaj minorëve deri edhe nga familjarë, miq apo dhe edukatorë. Detyra kryesore e një prindi apo e institucioneve, kur prindërit mungojnë, është ajo e mbrojtjes së fëmijëve dhe parandalimit të abuzimeve të mundshme. Një institucion i tillë si "Shtëpia e fëmijës", për të cilin flitet në tekst, nuk duhet t'i prezantojë fëmijët përballë rreziqesh të tillë. Pyetja e dytë që më vjen në mënd është: a është një fëmijë i moshës 8 vjeç i aftë të lexojë në mënyrë kritike një tekst të tillë? Rreziku më i madh qëndron në faktin se lexuesi i vogël, i njësuar me bashkëmoshataren e tij të tekstit, do të shikojë tek punonjësi i huaj, heroin e tij të aftë të krijojë dhe dhurojë ngjarje speciale. Teksti e ambienton fëmijën me idenë se një adult i huaj për të, mund të bëhet miku i tij, shoqëruesi i tij, duke e bërë kështu të pambrojtur përballë qëllimesh të këqija. Natyrisht, nuk jam e mendimit se një fëmijë duhet rritur i ushqyer me ndjenjën e frikës dhe refuzimit ndaj botës së të rriturve, por kujdesi mbetet një virtyt që duhet mësuar qysh në vegjëli. Ujku, megjithatë ekziston dhe detyra jonë si prindër është që t'i bëjmë të kuptojnë fëmijët tanë se jo rrallë, përtej putrave të bardha dhe një zëri të ëmbël, fshihet diçka tjetër. Si përfundim, jam e mendimit se institucionet kompetente duhet të tregohen më të vëmendshme ndaj teksteve të përfshira në librat e leximit, duke synuar që t'i ambientojnë fëmijët, këta lexues të vegjël, në përputhje me moshën, me kontekstin social në të cilin jetojmë..."


Autorët: Është humanizëm, por do ta heqim në ribotim
Rita Petro dhe Natasha Pepivani, dy autoret veterane të shumë teksteve shkollore, ndihen të befasuara, që teksti i përzgjedhur nga ato mund të merret me të tillë kuptim. "Shtëpia jonë botuese 'Albas' është lider në botimet shkollore. Tekstet rishihen dhe kontrollohen gjithashtu çdo vit. Ka 4 vjet që ky tekst lexohet në çdo shkollë dhe nuk i ka shkuar në mend askujt leximi në këtë mënyrë. Është parë në Ministri, e ka lexuar çdo prind dhe mësues dhe nuk është ankuar asnjë", - thotë Rita Petro. Në mbrojtje të kësaj ideje vihet natyrshëm edhe bashkëautorja Natasha Pepivani. "Një tekst mund të interpretohet në mënyra të ndryshme. Po të kërkosh nëntekste, gjen lloj-lloj, por ky bëhet problem i atij se me çfarë syri i sheh gjërat. Por më duket e padrejtë që një tekst që përcjell humanizëm të përkapet si pedofili", - thotë ajo. Nëse diskuton me to mbi "takimet e memorizuara saktësisht në nëntëmbëdhjetë herë të punonjësit britanik dhe Jehonës së vogël", "ikjen e një fëmije jetim me një të rritur vetëm larg qytetit nga liqeni" etj., ajo shpjegon se "numri nëntëmbëdhjetë është përdorur për të fiksuar te fëmijët më mirë numrat e gjatë dhe të vështirë'. Konkretisht, sipas Petros, punonjësi britanik në tregimin dokumentar vetëm është kujdesur për vajzën me humanizëm. I pyesim autoret se pse ky tekst është marrë "nga një revistë" siç shkruhet dhe a nuk u ka tingëlluar keq statusi i personazhit kur dihet konteksti i organizatës së britanikut David Brown akuzuar dhe dënuar nga gjykata shqiptare për raste pedofilie me fëmijë jetimë dhe të braktisur. Natasha Pepivani e mohon kategorikisht, pasi ajo ka punuar në Ministrinë e Punës dhe ka pasur rastin ta njohë mirë David Brown... "Ne e kemi si strategji që në tekste të fusim edhe shkrime gazetash, revistash për fëmijë, për ta bërë librin të larmishëm. Edhe nga shoqatat humanitare që kanë punuar në Shqipëri. Ndaj e kemi përzgjedhur. Tekstet tona nuk janë të pagabueshme, por 99% peshojnë nga vlerat dhe 1% nga gabimet. Ky është një rast i shkëputur", - thotë Natasha Pepivani, e cila bashkë me Rita Petron kanë të drejtë të ndërhyjnë në 15% të tekstit. "Ta dinim që do të lexohej në këtë mënyrë, do ta kishim bërë jo 'punonjësi britanik', por 'punonjësja britanike' dhe s'krijohej asnjë dyshim", - thotë Rita Petro. E veç kësaj, ato tregohen të gatshme që vitin tjetër, qoftë dhe për një vërejtje të vetme, ta ndryshojnë tekstin e kundërshtuar.


Një tekst i dyshimtë për një pasion gjithashtu të dyshimtë
Ilir Yzeiri Dr. i Shkencave Filologjike
Befasia më e madhe për mua nuk ishte thjesht objekti i këtij teksti, por guximi dhe naiviteti për ta përfshirë në një libër shkollor. Por pse ky tekst është një shfrim gati pervers për një dashuri të pakuptimtë mes një mashkulli mjek ose shpërndarës ndihmash, mosha e të cilit nuk tregohet dhe një vogëlusheje jetime shumë të bukur. Të kuptohemi drejt. Një copë leximi është një tekst. Një tekst, sipas teorive të komunikimit, ka një thënës, një mesazh dhe një marrës. Kur analizojmë një copë letrare duhet të gjejmë në fillim se cili është ai që rrëfen, pra cili është ai që flet. Autorët e librit na thonë që ky tregim është marrë nga një revistë. Menjëherë ne na vjen në mend një fondacion anglez që është marrë me fëmijët jetimë dhe drejtuesit e tij që kanë përfunduar në burg të akuzuar për pedofili. Po ky është konteksti, ose ajo që Benveniste e quante referenti. Lexuesi është në dyshim dhe nuk e di a ta quajë këtë një tregim artistik, pra një trillim apo ta marrë si një reportazh me elemente autobiografike të vërteta. Në të dyja rastet, mesazhi nuk ndryshon, është po ai: nxitja e dashurisë mes një burri që, në këtë rast, është mjek dhe me qenë se mosha nuk tregohet mund të hamendësojmë se është mbi të 25-tat meqenëse ka mbaruar një fakultet, dhe një vajze jetime 8-vjeçare. E dyta, historia është e thjeshtë. Ai ka rënë në dashuri me një vajzë shumë të bukur të shtëpisë së fëmijës dhe dashurinë e tij e vizaton si marrëdhënie mes një çifti normal. Ai e merr vogëlushen dhe shëtit me të në Shkodër. E çon në liqen dhe e zhvesh me rroba banje që të notojë, por ajo nuk di not, pastaj e merr dhe, si një xhentëlmen i vërtetë, i jep një drekë me peshk në një anije lundruese. Harron një detaj, verën, por ne duhet ta marrim me mend vetë, pastaj i flet për Kalanë e Shkodrës dhe në fund ne zbulojmë se vajza e vogël jetime, me emrin Jehonë, nuk flet anglisht dhe tregimi mbyllet: "Ndonëse asnjëri prej nesh nuk e flet gjuhën e tjetrit, të dy e dimë mirë se ç'ka në zemrën e secilit". Si duhet t'ua shpjegojë mësuesja fëmijëve të klasës së tretë, këtë marrëdhënie mes një mjeku anglez dhe një vajze shumë të bukur jetime? Kështu siç është vizatuar kjo marrëdhënie në këtë tekst, të gjithë mendojnë se këtu nuk ka asnjë lloj marrëdhënieje tjetër mes këtyre të dyve veç pasionit dhe simpatisë së thellë që mjeku provon për një fëmijë. Detajet dhe fjalët kyç janë sytë e bukur të vajzës, pra bukuria e saj dhe pasioni i mjekut anglez. Veprimi i këtij tregimi ndërtohet vetëm mbi pasionin e verbër të një burri me një vajzë jetime.
A thua mund ta quajmë miqësi?
Dhe e fundit, a do të pranonin autorët që kanë lejuar botimin e këtij teksti që ta nisnin vajzën e tyre 8 vjeçe në një shëtitje me një burrë anglez që do t'i jepte dhe një drekë me peshk në një anije lundruese?! Përgjigjja mund të jetë se ky është trillim. Po është trillim në kuptimin që një ngjarje e tillë nuk ka ndodhur, por ky tekst është një reportazh i shëmtuar për një pasion pervers si pedofilia. Të duket sikur edhe emri i vajzës - Jehonë - është gjetur nga autori i ashtuquajtur anglez, që të përhapë një sëmundje të pështirë te një brez i brishtë dhe i pambrojtur. Nyja lidhëse e mjekut me vajzën në tregim është bukuria e vajzës. Pra, ne do të pranonim një miqësi të një të huaji me një vajzë shqiptare, në rastet kur ajo ishte e verbër apo e vuajtur, e sëmurë apo e drobitur dhe ky engjëll vjen e i ndryshon jetën.

Mirëpo, këtu, ai vjen për tjetër punë dhe sapo e sheh jetimen me flokë kaçurrela dhe me sy bojë kafe thotë se është fëmija më i bukur shqiptar dhe pas kësaj vjen dhe e takon edhe 19 herë të tjera. Pra, pasioni i tij për të është pasion që ka lindur nga bukuria, është joshje dhe pas çdo joshjeje fshihet edhe pasioni për ta shijuar, ose për ta realizuar...


Flona Demollari, G. Shekulli

Kristo Frashëri: Isha dëshmitar i 29 Nëntorit!

Buletini që shtypej në Priskë, pararendës i gazetës "Bashkimi"

Kundërshtarët e Enver Hoxhës le ta shajnë Enver Hoxhën sa të duan, ku të duan e si të duan, por jo për ngjarje si data e Çlirimit të Shqipërisë, të cilat janë vepra të popullit shqiptar e jo të Enver Hoxhës.

Heronjtë e Vigut, përfunduar tek mbeturinat e qytetit të Shkodrës

Argumentet që kanë sjellë përkrahësit e datës së çlirimit më 28 Nëntor 1944, nuk janë akte dokumentare, por spekulime në leximin e tyre. Deri sot ata sillen e nga sillen e po ato referime spekulative përdorin. Dokumentet historike që janë përdorur nga historianët deri sot - shqiptare, gjermane, britanike, amerikane - flasin në mënyrë bindëse se ushtari i fundit gjerman u largua nga Shkodra në mëngjesin e 29 Nëntorit 1944 dhe po atë ditë disa orë më vonë edhe nga kufijtë e Shqipërisë

Si rrjedhim, dita e Çlirimit të Shqipërisë më 29 Nëntor 1944 nuk ka përse të lëvizë.
Meqenëse dokumentet janë të njohura, nuk ka përse të rikthehemi tek ato. Mjafton që ato të lexohen me objektivitet. Këtu dua të sjell si dëshmi kokëfortë disa njoftime shqiptare të atyre ditëve, shumë pak të njohura, ose të shfrytëzuara mbrapsht, të cilat kundërshtarët do të kenë të vështirë t‘i hedhin poshtë ose ta deformojnë, siç e kanë zakon, përmbajtjen e tyre.
 Në muajt e fundit të okupacionit gjerman, kur filloi çlirimi i qyteteve të mëdha, Shtabi i Përgjithshëm i UNÇL-së, nxirrte një buletin gati të përditshëm me ngjarjet e luftës. Buletini me titull "Buletini i Luftës Nacional-Çlirimtare" shtypej në një shtypshkronjë ilegale të vendosur në fshatin Priskë afër Tiranës. Buletini shtypej zakonisht në një fletë me dy faqe, afërsisht deri në fund të dhjetorit 1944, kur filloi botimin gazeta "Bashkimi". Sikurse tregon fotokopja këtu pranë, nga pamja tipografike, Buletini nuk kishte dallim nga media e zakonshme e ditëve tona. Për arsye që kuptohen, mungonin vetëm ilustrimet. Sidoqoftë, duhet pasur parasysh se në çdo numër buletini si dhe gazetat e sotme ngjarjet e ditës së kryeqytetit, i botonte në numrin e ditës së nesërme ose të pasnesërme, kurse ato të rretheve nganjëherë edhe në disa ditë vonesë.
Më 28 Nëntor 1944, Buletini për shkak të festës kombëtare, nuk doli në qarkullim. Atë ditë, qeveria e përkohshme, fill pasi hyri në Tiranën e çliruar, vendosi që Dita e Pavarësisë të kremtohej tri ditë me radhë. Më 28 Nëntor do të ishte festa zyrtare e mbarë shqiptarëve, brenda dhe jashtë vendit; më 29 Nëntor festën e Pavarësisë do ta kremtonte Organizata e Rinisë Antifashiste (BARSh-i); më 30 Nëntor do ta kremtonte Organizata e Gruas Antifashiste (BGASh-i).
Të nesërmen, më 29 Nëntor, numri 51 i Buletinit qe mbushur me kremtimin e festës së Pavarësisë në Tiranë, duke i dhënë një vend të rëndësishëm hyrjes së qeverisë demokratike në kryeqytet dhe fjalimit të njohur që mbajti atë ditë E. Hoxha. Të nesërmen, më 30 Nëntor, buletini qe mbushur përsëri me reportazhe rreth kremtimit të Ditës së Pavarësisë në kryeqytet. Në këndin e djathtë të buletinit, brenda një katrori me titull "Ora e fundit", njoftohej tekstualisht: "Shtabi i Përgjithshëm i Ushtrisë Nacionalçlirimtare njofton: Repartet e Ushtrisë Nacionalçlirimtare, që veprojnë në veri të Shqipërisë, çliruan Shkodrën".


Dihet se rruga Tiranë-Shkodër qarkullohej me vështirësi, për shkak të katër urave që kishte hedhur në erë ushtria gjermane (ura e Gjoles në Fushë-Krujë, ura e Matit në Milot, ura e Drinit në Lezhë dhe ura e Bahçallëkut në Shkodër). Njoftimi mbi çlirimin e Shkodrës u përcoll gjatë ditës së 29 Nëntorit nga korpusi II në Tiranë me radiograf.

Kjo shpjegon arsyen përse lajmi i çlirimit të Shkodrës u botua në Buletin të nesërmen, më 30 Nëntor. Njoftimi me radiogram i çlirimit të Shkodrës më 29 Nëntor 1944 dëshmohet dhe nga një burim tjetër. Në buletinin e datës 1 dhjetor (nr. 53) është botuar një reportazh mbi kremtimin e Ditës së dytë të Flamurit, pra më 29 Nëntor nga Organizata "Bashkimi i Rinisë Antifashiste Shqiptare" (BRASh). Në mitingun, i cili zhvillohej paradite në sheshin që sot mban emrin "Nënë Tereza", fjalimin kryesor e mbajti presidenti i BRASh-it, Nako Spiru.
Disa minuta pasi mbaroi fjalimin e vet, Nako Spiru u kthye përsëri në tribunë dhe tha, sipas Buletinit, tekstualisht: "Shokë! Në këtë çast Shtabi i Përgjithshëm lajmëron se Ushtria jonë heroike çliroi Shkodrën. Shqipërinë tonë e kemi krejt të lirë". "Entuziazmi, vazhdon buletini, shpërthen pa kufi. Rregulli dhe radhitja nuk mbahen dot më. Të gjithë bërtasin ‘Rroftë Ushtria Nacionalçlirimtare! Rroftë Shqipëria e lirë demokratike‘ ... dhe nga gëzimi fillojnë të gjithë të hedhin kapelet në erë, të këndojnë, të brohorasin aq tepër sa mund të dëgjohen në anët e largëta të qytetit".

Disa ditë më vonë, buletini i datës 5 dhjetor 1944, në rubrikën "Lajme të brendshme", përmban një njoftim zyrtar lëshuar nga Korpusi II i UNÇL-së, i cili tani e kishte selinë e vet në Shkodër. Aty thuhet ndër të tjera: "Mbas grushteve të forta që hëngrën gjermanët në Krrabë, Tiranë e kudo gjetkë të tmerruar u mblodhën në qytetin e Shkodrës, qytet i fundit që mbetej për t‘u çliruar pas 28 Nëntorit". Më tej: "Më 29 Nëntor forcat e Korpusit të tretë hyjnë në qytetin e Shkodrës të pritura me brohoritje nga i gjithë populli i qytetit" .

Dy javë e ca më vonë, arriti në redaksinë e Buletinit të Luftës Nacional-Çlirimtare një letër nga një partizan i reparteve të UNÇL-së së Shkodrës me përshkrime mbi çlirimin e qytetit. Ai, me siguri nuk e parashihte se një vit më vonë Asambleja Kushtetuese do të vendoste më 30 Nëntor 1945 si festë kombëtare të saj 29 Nëntorin, ditën e shpalljes së Republikës Federative. Nga letra deri si e pashfrytëzuar edhe pse e gjatë, vlejnë të riprodhohen disa fragmente me rëndësi për çështjen që po trajtojmë. Aty thuhet ndër të tjera: "Partizanët i janë avitë qytetit të Shkodrës nga të gjitha anët. Shkodra, vendi i fundit që i ka ngelë nazistave e tradhëtarëve, asht në pragun e sulmit partizan. Okupatori e këlyshët e tij e kuptojnë mirë gjendjen kritike të tyne. Kanë marrë mësim të hidhët nga Tirana heroike! Prandaj duen që me çdo kusht të mos të përsëritet edhe një herë kjo betejë barrikatash, mos të përsëritet lufta rrugë për rrugë, shtëpi për shtëpi e dhomë për dhomë. Ata e din mirë se hovin partizan s‘mund ta luanin as topi, as mitralozi e as tanksi. Për këtë arsye, shpejtohen që me i thanë lamtumirën e fundit Kryeqytetit të Teutës, Shkodrës së Perlatit, Brankos, Jordanit e sa e sa dëshmorëve të tjerë.
 Por Shkodra nuk dishëron me i lëshue fashistët gjermanë pa u a skuqë këmishën. E ja që nji luftim i ashpër ndezet te ura e Mesit, nja 4-5 km. jashtë qytetit, në mes të batalionit të dytë të grupit të Shkodrës dhe nazistavet barbar.
 Anmiqtë janë shumë! Kanë futë në përdorim edhe artilerin e tanksat. Partizanët e grupit të Shkodrës luftojnë heroikisht dhe jo vetëm që nuk i lëshojnë asnjë pëllëmbë tokë anmikut, por përkundrazi me thirrjen karakteristike të kaq fitoreve "para partizan" hidhen në sulme pushka kundra topit, gjoksi kundra tanksit. Dhe mrekullia u ba!
 Pse mbas gjasht orësh luftimesh të rrebtë, partizanët e grupit të Shkodrës të ndihmuem edhe nga njësina të brigadës VI-të, arrijtëm me e çpartalluem anmikun i cili, i turpnuem e i vramë si në të gjitha viset e tjera të Shqipnisë, hiku me bisht ndër shalë, por jo pa lanë gjurmat e barbarizmës së tij. Pse mbas mesnate të natës 28 Nëndorit plasje të tmerrshme tronditën Shkodrën.
 Ishin urat e Bunës e të Bahçallëkut që hidheshin n‘erë nga vandalët e shekullit XX-të. Atë natë ishte nji errësinë që me futë gishtat ndër sy. Hana ishte mshefë që mos të shihte krimet monstruoze të hunëve modernë. Kishte pa mjaltë që në Borovën e shkretë e deri në Tiranën martire. Por të nesërmen ditën e 29 Nëntorit gëdhin një kohë e mrekullueshme. Dielli u çue n‘orizont me madhështi si të donte me i dhanë qytetarëve të Shkodrës, që hala flejshin, sihariqin e madh të çlirimit. Kur s‘vonoi shumë e në të gjithë qytetin plasi pushka. Aty këtu dëgjohesh dhe ndonjë krizëm e fortë bombje e fishkullim i mprehtë mitralozëi.
 Por këto ishin pushkë gëzimi. Pse mbrenda në Shkodër nuk ndodhesh ma asnjë këmbë gjermani e nga ana tjetër pararojet e Brigatave 7, 22, 23 e 24 kishin kalue Drinin dhe gati ishin avitë në zemrën e qytetit. Lajmi u përhap me shpejtësin e rrufesë. Turma turma vinte populli para sheshit të Prefekturës për të pritë çlirimtarët dhe për të dëgjue zanin e tyne që, pa u drojtë fare, buçiti për pesë vjetë me radhë në mal, në fushë, në qytet e kudo".

Letra mbyllet me këto fjalë: "Dita e 29 Nandorit qe për popullin e Shkodrës një gëzim i dyfishtë e para pse iu hoq nga supat pesha e randë e robnisë, dhe e dyta pse me çlirimin e Shkodrës u çlironte e tanë Shqipnija, merrte fryres dhe e pushtetit popullor".

Letra e partizanit anonim e shkruar fill pas çlirimit të Shkodrës, ka vlerën e një dokumenti historik, e cila nuk lë shteg as për shtrembërime, as për interpretime keqdashëse.

Festimet në Tiranë për Çlirimin e Shqipërisë nga pushtuesit nazifashitë!

Si përfundim, njoftimet që përmban Buletini i Ushtrisë Nacional-Çlirimtare deri sot të pashfrytëzuara, mbase edhe të panjohura, se Shkodra, së bashku me të edhe e gjithë Shqipëria, u çliruan nga zgjedha gjermane më 29 Nëntor 1944 - përputhen pikë për pikë me dokumentin e shtabit gjerman, ku thuhet se ushtari i fundit i Wermacht-it, u largua nga toka shqiptare më 29 Nëntor 1944; me mesazhin e atyre ditëve të Departamentit të Shtetit të ShBA-së, me të cilin përshëndetej çlirimi i Shqipërisë më 29 Nëntor; me pohimin e misionarëve britanikë, të cilët pranojnë nga ana e tyre çlirimin e Shqipërisë më 29 Nëntor 1944 dhe, mbi të gjitha, me deklaratat e kuadrove të reparteve të Ushtrisë Nacionalçlirimtare që morën pjesë në çlirimin e qytetit të fundit të Shqipërisë, të cilët pohojnë gjithashtu se Shkodra dhe Shqipëria u çliruan më 29 Nëntor 1944.

Ndarja e kufijve në vitin 1913-ën

Nga Konferenca e Ambasadoreve ne Londer deri tek vrasja e Gjeneral Telinit.
Aventura per vendosjen e kufijve te Shqiperise dhe humbja e gjysmes se territoreve. Historia e Konsullit Haven dhe e mbeshtetjes qe SHBA vendosi t'i jape Qeverise se Tiranes.

Eduard Grei, Ministri i Jashtem i Mbreterise Britanike dhe Kryetar i Konferences se Ambasadoreve te Fuqive te Medha per Ballkanin, kishte caktuar vetem 15 minuta kohe per takimin me perfaqesuesin shqiptar ne Londer, Mehmet Konicen. Mbi tryezen e tij qe shtrire harta e madhe e Ballkanit dhe Ministri, e dinte fare mire se Shqiperia e dobet ishte e humbura e madhe. Kishte pak vullnet per te diskutuar me nje shqiptar edhe pse, ndermjetes te takimit ishin disa miq te perbashket, aristokrate te vjeter, qe kishin ruajtur gjithmone lidhje me Orientin e larget.

Me fytyre nga dritarja, Grei nuk denjoi te kthehej, kur Ambasadori shqiptar hyri ne salle.
I kerkoi atij vetem te fliste, duke ndenjur gjithmone me shpine dhe duke ndjekur levizjet ne rruge. Nje njohes i vjeter i Londres dhe mik i disa prej Lordeve me te fuqishem ne vend, Konica nuk permendi asgje per kufijte. Me nje ze te shtruar i tregoi Ministrit qe qendronte me kurriz se ne Shqiperi ishte zbuluar nje miniere e pasur floriri dhe se Qeveria shqiptare e Ismail Qemalit kerkonte qe Mbreteria Britanike te merrte koncesionin e saj. Grei u kthye dhe me mjaft delikatese e ftoi te uleshin se bashku ne tavoline. Nje minute me vone, me po aq elegance, Mehmet Konica, i shpjegoi se kjo nuk ishte aspak e vertete, porse ai kishte dashur te shihte, se si do te ndryshonin interesat e Britanise ne nje rast te tille. Askush nuk e ka pershkruar me tej biseden e tyre, por nje gje eshte e qarte. Grei i ka pranuar Konices se Shqiperia do te dilte me e humbura ne kete histori sepse kjo ishte nje ceshtje interesash. Interesa nga ato qe percaktonin politiken afatgjate te Fuqive te Medha dhe balancat midis tyre. Ne fakt, ata biseduan gjate dhe Mehmet Konica, vellai i Faik Konices, nuk foli me kurre per kete bisede. Ai e permendi vetem vite me vone, me 1949, ne Firence, ndersa kishte filluar t'i diktonte kujtimet e tij nje gazetari italian. Vdekja ja la kujtimet pergjysem dhe libri nuk u publikua kurre. Familja e tij mori nje kopje per kujtim dhe doreshkrimi ndodhet sot ne Siri, ku gjenden edhe trashegimtaret e tij. Mehmet Konica ishte padyshim nje nder te paktet deshmitare te tragjedise shqiptare te kufijve. Ai e ndoqi ate neper disa etapa. Qe nga viti 1913, deri me 1923, kur me se fundi, nje delegacion nderkombetar i kryesuar nga nje gjeneral italian, vendosi ne Shqiperine e Jugut guret qe shenonin kufijte e shqiptaro-greke. Gjenerali quhej Telini dhe ai nuk u kthye kurre ne Itali. E vrane bandat greke ne afersi te Delvines dhe trupi i tij, i percjelle cuditerisht nga Mehmet Konica ne emer te Qeverise Shqiptare u dergua ne Rome me nderimet ushtarake. Bashke me te mori fund edhe aventura e kufijve. Nje aventure e gjate e cila ka sunduar vazhdimisht gjate ketij shekulli gjithe mosmarreveshjet ne kete ane te Ballkanit.

Konferenca e Ambasadoreve, 1913

Kufijte e Ballkanit ruajten pothuajse gjate ketij shekulli, trajten qe ju dha atyre Konferenca e Ambasadoreve me 1912-1913, ne Londer. Ne te gjitha ndermarrjet per ndryshimin e kufijve ballkanike, ajo e Londres, mbetet padyshim me decizivja. Ne te vertete tek kjo flitet per Konferencen e Londres pa folur me pare per kontekstin ne te cilin zhvillohej ajo. Me 1912, Perandoria Turke, thuajse i kishte humbur te gjitha zonat e saj evropiane. Me perjashtim te Shqiperise, ajo ruante ende sundimin ne disa territore greke, mbi Selanik, te cilat i siguronin nje lidhje tokesore me zonat e saj ne Shqiperi. Por, nese egzistenca e metejshme e Turqise, ishte ketu vetem ceshtje kohe, ndarja e ketyre territoreve nga fuqite e reja ballkanike kishte vite qe komentohej. Ne te vertete te gjitha fuqite e reja ballkanike: Greqia, Bullgaria, Serbia dhe Mali i Zi, reflektonin ne ate kohe interesat e Fuqive te Medha. Interesa, qe beheshin edhe me te mprehta, ne prag te luftes se re boterore, qe pritej te shperthente. Vrulli i shteteve te rinj me orientim kryesisht pro rus, ishte ndalur vetem nga interesat e Austro-Hungarise dhe me pas te Perandorise Gjermane, qe nuk ishin dakort me nje zgjerim te metejshem te sllaveve ne Ballkan. Pikerisht, ketij objektivi Austro-Hungarez ja dedikon ekzistencen e tij shteti i ri Shqiptar, i cili pritej te shpallte pavaresine ne vitin 1912. Vendosmeria e Austro-Hungarise dhe aleateve te saj, krijoi kushtet per nje pavaresi te mundshme shqiptare. Nuk eshte aspak e rastit, qe Ismail Qemali ne udhetimin e tij drejt Vlores, mori fillimisht bekimin dhe ndihmen e qeverise rumune dhe me pas ate te Vjenes. Takimi i tij me Ministrin e Jashtem Berthold, qe akti i fundit qe sanksionoi pavaresine shqiptare. Por, ndersa Ismail Qemali, levizte me veshtiresi drejt Durresit, Fuqite Ballkanike te lidhura ne nje aleance i shpallen lufte Turqise. Ne me pak se nje muaj, trupat e tyre korren fitore te ndjeshme dhe i larguan forcat e sulltanit nga Ballkani Perendimor. Ato pushtuan pothuaj gjithe territoret shqiptare, duke lene vetem nje trekendesh Vlore-Lushnje-Berat, nen juridiksionin e shtetit te ri shqiptar. Me hartat e reja ushtarake dhe me pretendimet e tyre historike dhe ekonomike, fuqite ballkanike zbarkuan ne dhjetor 1912 ne Londer, ku qe mbledhur Konferenca e Ambasadoreve te Fuqive te Medha per caktimin e kufijve te Ballkanit. Delegacioni shqiptar ishte i fundit qe mberriti ne Londer. Ismail Qemali, Isa Boletini, Luigj Gurakuqi dhe te tjere arriten te kalojne bllokaden detare greke vetem fale kembenguljes se Dukes se Orleanit, i cili i mori ne jahtin e tij. Me t'u vendosur ne Hotel "York", Mehmet Konica, Ambasadori shqiptar ne Londer i informoi per Konferencen dhe zhvillimin e saj. Ai tregoi se gjithe vendet ballkanike kishin paraqitur projektet e tyre dhe i ftoi qe brenda 48 oresh te pergatisnin projektin shqiptar. Me 15 janar 1915 mbi tryezen e Eduard Greit, Kryetarit te Konferences, qene vendosur pese projektet mbi kufijte ne Ballkan dy projekte baze, ai rus dhe ai Austro-Hungarez, dhe tre ndihmes. Projekti Shqiptar, Serbo-malazez dhe projekti grek. Konferences se Ambasadoreve iu deshen me shume se tete muaj diskutime per te vendosur mbi projektet dhe per te bere rregullimet e nevojshme. Veshtiresia qendronte se projektet baze qendronin shume larg njeri-tjetrit dhe kompromisi ishte keshtu mjaft i veshtire. Ambasadori rus paraqiti nje harte te madhe ushtarake, ne te cilen, kufijte e Shqiperise, percaktoheshin ne nje hapesire midis lumejve Mat dhe Vjose, duke i lene dalje ne det ne Shengjin ose ne Durres serbeve. Shkodra dhe rrethi i saj i jepeshin Malit te Zi; Dibra dhe nje pjese e madhe e Shqiperise se Jugut, perfshirw dhe Pogradecin dhe Ohrin, Serbise; ndersa Korca, Gjirokastra, Delvina- Greqise. Mbi te gjitha, projekti parashikonte qe Shqiperia te mos ishte nje vend i pavarur, por nje province autonome nen kujdesin e Turqise.  
Projekti Austro-Hungarez ishte krejt i ndryshem. Ai linte jashte Shqiperise vetem tokat qe i kishin kaluar Malit te Zi ne Kongresin e Berlinit, me 1878, por perfshinte brenda kufijve shqiptare pjesen me te madhe te Kosoves, Ohrin, rrethinat e Shkupit, Manastirin, Janinen, Camerine deri ne Preveze. Projekti i Vjenes qe ndertuar mbi parimin e vendosjes se kufijve ne ato vende, qe banoheshin nga kombesi te ndryshme dhe duke pasur parasysh ndalimin e nje shtrirje te sllaveve drejt Adriatikut. Ky projekt vec Gjermanise u mbeshtet edhe nga Italia.

Projektet ndihmese, qe u shqyrtuan, qene derivate te projekteve baze. Serbet pretendonin gjithe tokat qe mbanin nderkohe te pushtuara, perfshi edhe Durresin. Ata argumentonin se ne keto vende qene ngritur kisha te vjetra serbe dhe se banoret myslimane te tyre qene turq te shqiptarizuar. Mali i Zi pretendonte Shkodren dhe sqaronte se toka e bukes rreth saj ishte jetike per ekzistencen e mbreterise se vogel ballkanike. Sipas projektit te tyre, Shqiperia mund te shtrihej nga Vlora deri ne Tirane, duke lene jashte Durresin dhe gjithe vijen bregdetare atje. Projekti grek ishte me i sofistikuar. Vec argumenteve historike ai ngrinte edhe argumenta ekonomike. Sipas planit te tyre: Thesalia, Janina, Cameria duhej te bashkengjiteshin Greqise si toka te qyteterimit te vjeter grek. Por, delegacioni shtonte se brenda Greqise duhej te perfshiheshin edhe Himara e Gjirokastra, pasi llogjikisht keto zona ishin te lidhura ekonomikisht me Janinen dhe Korfuzin dhe furnizoheshin prej tyre. Po keshtu, keto mund te sherbenin edhe si mburoja te dy zonave te para, ne rast te nje sulmi nga shqiptaret. I njejti pretendim edhe ne juglindje, ku kerkohej Korca, si nje vijim llogjik i Follorines. Projekti i fundit ishte ai Shqiptar, pergatitur me ngut nga delegacioni, por qe kerkonte te hidhte poshte argumentat e fqinjeve. Ideja e tij ishte ndarja e kufijve ne baze te kombesive dhe marrja parasysh e faktoreve gjeografike dhe ekonomike. Delegacioni shqiptar hidhte poshte pretendimet se te krishteret e jugut ishin greke dhe shtonte se po te zbatohej varianti rus, Shqiperia mbetej e cunguar dhe pas asnje burim ekonomik. Vendimi u mor me 25 janar dhe u duk si nje kompromis midis dy varianteve baze. Shkodra, Durresi, Tirana, nje pjese e Dibres dhe Mirdita ju moren Serbeve dhe Malazezeve, por atyre ju la krahina e Kosoves deri ne Gjakove; nje pjese e madhe e Dibres, se bashku me qytetin me te njejtin emer, Ohri, Struga, Manastiri dhe qytete te tjera te banuara thjeshte nga shqiptare, ose ku shqiptaret ishin mazhorance dominuese. Greket u detyruan te heqin dore nga pretendimet dhe tokat e pushtuara ne Korce, Gjirokaster, Delvine, Himare, Llogara, Permet, por arriten te marrin qytete shqiptare te Janines, Follorines, si dhe krahinen shqiptare te Camerise. Zone e diskutueshme mbeti vetem Pindi, fatin e te cilit do ta vendoste Komisioni Nderkombetar per ndarjen e kufijve. U caktuan dy komisione, qe do te benin caktimin fizik te kufijve ne vend, nje ne veri i kryesuar nga gjenerali rus Potapov dhe nje ne jug i kryesuar nga nje ushtarak i larte austro-hungarez ose ne rast te kundert italian. Komisionet do te fillonin pune menjehere dhe pjeset e pushtuara duhet te viheshin nen juridiksionin e tyre. Konferenca vendosi qe Shqiperia te ishte principate dhe princi i saj te ishte gjermani Vilhelm Vid. Per organizimin e ushtrise dhe policise do te dergohej nje force nderkombetare e drejtuar nga oficere hollandeze. Vendimi u prit me dhimbje nga delegacioni shqiptar, gje qe u reflektua kudo. Vete Grei priti ne nje takim Isa Boletinin, qe shtypi ditor i Londres, e kishte cilesuar si Robin Hudi shqiptar dhe i kishte kushtuar mjaft komente. Me pamje te rende, Isa Boletini, i deklaroi Ministrit qe kerkonte te bente shaka duke i thene se do te nderhynte, qe vendlindja e tij te perfshihej ne Shqiperi, se kishte ardhur per gjithe Shqiperine dhe jo per qytetin e tij. Problemet nuk qene vetem keto. Mjaft persona me pushtet ne Shqiperi u ngriten kunder vendimit te Konferences se Ambasadoreve duke pretenduar se tokat shqiptare qene greke ose serbe. Bajraktaret e Mirdites nuk pranuan te bashkohen me Shqiperine duke pretenduar se jane me mire me Serbet. Ne jug, familja Cakrani, filloi nje kryengritje kunder qeverise se Vlores duke pretenduar se jane greke. Fuqia e tyre u shkaterrua nga forcat e Sali Vranishtit dhe vete beu i Cakranit u kap rob dhe u pushkatua. Komisioni Nderkombetar i Kufijve nuk i mbaroi dot caktimet e kufijve te Shqiperise. Trazirat e brendeshme u pasuan nga Lufta e Pare Boterore dhe piramidat e kufijve shqiptare u vendoswn qe te caktoheshin me vone.

Konferenca e Paqes, Paris 1921

Evropa e re, e cila doli nga Lufta e Pare Boterore, kerkonte edhe nje rishikim te ri te kufijve te saj. Ballkani ishte padyshim i pari ne kontekstin e ri. Austro-Hungaria dhe Gjermania, dy vendet qe kishin ndihmuar Shqiperine ne Konferencen e Londres, kishin dale te humbura dhe nuk ekzistonin me si perandori te fuqishme. Ne skenen boterore kishte dale SHBA-ja, fuqia e re qe kishte qene vendimtare ne fitimin e luftes nga aleatet. Pikerisht tek kjo, u mbeshteten shpresat e Shqiperise per garantimin e kufijve te saj. Jugosllavia e porsa krijuar dhe Greqia kishin ngritur nje sere pretendimesh dhe nuk ishte cudi qe kufijte e 1913 te rrudheshin edhe me shume. Aq me teper, qe Italia e cila kishte pushtuar Vloren dhe rrethinat e saj, ishte e bindur per te mos i leshuar ato. Delegacioni amerikan, me ndwrhyrjen edhe te Vatikanit, kishte marre persiper mbrojtjen e Shqiperise. Por dukej se edhe ai vete nuk ishte shume i qarte. Per te pasur nje tablo te plote, delegacioni i kryesuar nga Presidenti Uillson ngarkoi konsullin e SHBA ne Torino, zotin Jozef Haven te bente nje vizite ne Shqiperi. Me letren e rekomandimit ne xhep dhe me nje mandat te Konferences se Paqes, Haven zbriti ne Vlore me 1919. Qeveria e Tiranes kishte caktuar per ta shoqeruar, Tefik Mborjen, Sekretar i Pergjithshem i Kryeministrise dhe ish Ambasador i Shqiperise ne Rome. Mborja, i cili kishte pasur miqesi edhe me pare me Havenin, kreu nje pune te mrekullueshme. Me te mberritur ne Vlore, Haven hodhi poshte ftesen e Gjeneral Piacentinit, komandantit italian te qytetit per te qendruar tek ai. U vendos ne shtepine e patriotit Qazim Kokoshi dhe me pas ne shtepine e poetit Ali Asllani. Ai ra ne kontakt me parine e qytetit, e cila e bindi se nese Italia nuk terhiqej me deshire nga Vlora, problemi do te shkonte ne ndeshje te armatosur. Haven mbeti i befasuar nga niveli i intelektualeve vlonjate. Ne italisht dhe anglisht, ata i ofruan atij nje tablo te panjohur, por mjaft dinjitoze te vendit te tyre. Ai u befasua sidomos kur nje delegacion i grave te qytetit e siguroi ne italisht, se ato do te luftonin bashke me burrat nese behej fjale per te cliruar Vloren. Konsulli u nis nga Vlora ne Tepelene, ku me te mberritur, filloi nje demonstrate e madhe pro SHBA, te cilen ushtria italiane, qe mbante qytetin nuk mund ta ndalonte. Haven thote se ai asnjehere nuk kishte pare kaq shume flamuj te SHBA-sw, te valeviteshin me entuziazem ne ere. Nga Tepelena kaloi ne Gjirokaster, ku Kryetari i Bashkise Javer Hurshiti, bashke me Jorgji Meksin dhe Thoma Papapanon, i bene nje pritje madheshtore. Ai ishte ne shtepine e Kryetarit te Bashkise, kur e lajmeruan se jashte ishte mbledhur gjithe populli i qytetit per ta pershendetur. Nje delegacion, i perbere nga ish emigrante ne SHBA, erdhi per t'i sjelle mjaft dhurata dhe per ta pershendetur ne anglisht. Ai nuk kishte mbaruar ende me ta, kur nje tjeter delegacion, i kryesuar nga Lame Kareco dhe Eftim Cako i kerkoi takim dhe deklaroi se Gjirokastra eshte toke greke dhe deshira e popullsise se saj eshte nje bashkim i shpejte me Athinen. Kjo dergate provokoi merine e popullit te mbledhur perpara shtepise se Kryetarit te Bashkise dhe konsulli u be deshmitar i nje merie kolektive, qe desh perfundoi me vrasjen e delegateve pro greke. Ne Permet, Leskovik dhe Kolonje, konsulli amerikan u prit me nderime dhe me kerkesen qe keto qytete te mbeteshin nen kontrollin e qeverise se Tiranes. Problemi me i madh qe ne Korce ku dhespoti Jakov dhe nje elbasanas i quajtur Efem i bene thirrje te gjithe te krishtereve te demonstrojne per nje bashkim me Greqine. Por Haveni u vendos ne shtepine e nje misionari amerikan, te quajtur Kenedi, qe e njihte mjaft mire qytetin. Kenedi e siguroi ate se Korca eshte thjeshte shqiptare dhe kete ja konfirmoi edhe Komandanti i trupave franceze te qytetit. Nje konfirmim me te zjarrte mori edhe nga komandanti francez ne Pogradec, Majori Mortier. Francezi i tha se gjithe popullsia aty ishte shqiptare dhe se shqiptaret jane nje popullsi e mrekullueshme, aq sa atij i vinte keq qe nuk ishte shqiptar. Pas nje vizite po kaq te suksesshme ne Vuno dhe Delvine, ku u prit nga Leonidha Frasheri, Jozef Haven perpiloi pjesen e pare te raportit, ate per kufijte e Jugut. Materiali u dergua me urgjence ne Ambasaden amerikane ne Rome dhe qe ketej, brenda javes u vendos mbi tavolinen e punes se Uillsonit ne Versaje. Haven vazhdoi viziten e tij ne Durres, Tirane, Shkoder dhe Kruje ku gjeti po ate entuziazem. Ai shoqerohej kudo nga Tefik Mborja, qe duket se luajti nje rol kyc. Raporti perfundimtar u hartua nje muaj me pas dhe qe vendimtar per qendrimin amerikan. Uillsoni nuk pranoi asnje korrigjim ne kurriz te kufijve te Shqiperise dhe u ngarkua Lidhja e Kombeve te percaktonte kufijte fizike te saj. Tre muaj me vone, qeveria e Athines i paraqiti Uashingtonit nje note proteste, ku shenonte se Haveni ishte nje njeri i blere nga Shqiptaret.

Percaktimi i kufijve

Komisioni i Lidhjes se Kombeve, qe do te caktonte ne vend kufijte e Shqiperise, mberriti ne Tirane ne nje moment te trazuar.
Me 7 dhjetor 1921, pikerisht diten kur kishte bere nje grusht shteti dhe qe vendosur Qeveria e Hasan Prishtines. Por, ata nuk moren vesh asgje. Hasan Prishtina dha doreheqjen pas 24 oresh dhe u zevendesua nga kabineti i Xhaferr Ypit. Po ate dite, i shoqeruar nga Major Bajram Fevziu, Ministri i Brendshem, komisioni udhetoi per Shkoder. Ky ishte komisioni, qe do te caktonte kufijte e veriut dhe u detyrua te punonte me nderprerje per me shume se nje vit. Ai kryesohej nga nje kolonel Francez dhe nje major Hollandez. Nje vit e gjysme me pas, me 1923 mberriti komisioni qe do te caktonte kufijte e Shqiperise se Jugut. Ai kryesohej nga gjenerali Telini, nje oficer i Mbreterise Italiane dhe nga nje major britanik. Edhe kesaj here komisioni shoqerohej nga Bajram Fevzi, kesaj here Shef i Shtabit te Pergjithshem dhe deputet i Kolonjes. Komisioni punoi per gati tete muaj dhe ai kishte udhezim qe te vendoste me inisiative vijen e kufirit me ato fshatra, qe duhej te ndaheshin me dysh. Per te mos rene pre e pretendimeve, komisioni kreu nje test te thjeshte. Ata mbushnin nje grusht me monedha dhe ja hidhnin femijeve te fshatit. Femijet fillonin te shanin ne gjuhen e tyre te perditshme, e cila ishte ne masen me te madhe, shqipja. Keshtu, mjaft fshatra kufitare, iu bashkuan Shqiperise. Me sa duket kjo provokoi merine e grekeve qe vec ankimeve sulmuan disa here edhe komisionin dhe xhandaret qe e shoqeronin. Ne nje nga keto prita, Gjeneral Telini u godit ne koke dhe vdiq ne vend. Vrasja e tij shkaktoi incidente te renda mes Italise dhe Greqise. Flota italiane bombardoi dhe pushtoi Korfuzin. Ajo u largua prej andej, vetem pas bisedimeve ne Paris, te cilat i jepnin dore te lire Italise ne Greqi. Shqyrtimi i kufijve te metejshem te Shqiperise se Jugut mbeti pezull, derisa u caktua ne bisedime shqiptaro-greke me 1927. Trupi i Gjeneral Telinit u dergua ne Tirane ku ju bene gjithe nderimet ushtarake. Prej ketej u nis ne Itali.
Fati e solli qe ne emer te Qeverise se Tiranes ai u percoll nga Mehmet Konica, njeriu i pare qe kishte luftuar per kufijte e Shqiperise dhe qe tani, po e mbyllte kapitullin e tyre, duke i bere nderimet e fundit, njeres prej mijera viktimave te ketij konflikti.

Sami Frashëri mbi fjalën "QEMAL"

Etimologji: Sami Frashëri mbi
gr. kamilos,
lat. camelus,
fr. chamelle,
ger. Kameel
dhe arabishten xhemel

Te vepra e tij Gjuha, faqe 81, Sami Frashëri thotë se gr. kamilos, lat. camelus, fr. chamelle, ger. Kameel janë huazuar nga arabishtja xhemel.

Ky shembull, që ka marrë Samiu më 1886, flet për një nivel dijesh nga ana e tij shumë më të lartë se e tërë shkolla shqiptare e etimologjisë. Një shembull të tillë ne e kemi dhënë në 22 shtator 2007, pra, 121 vjet më vonë. Në emailin tonë të kësaj date ne kemi marrë në shqyrtim emrat

Kim_il
Kam_al
Kema_al
Qem_al
Kam_il
Qam_il(e)
që vijnë jo nga arabishtja xhemel, por nga togfjalëshi shqipes "q' Yll jam".

Sami Frashëri, në atë kohë dinte gjithçka mbi Kodin e Shqipes, por s'e lejoi kush të fliste. Por, hapi i tij gjigand është i pakrahasueshëm me "përcet "e Çabeut, Demirajt me shokë. Shembujt, që jep Samiu, kanë të njëjtën rrënjë me emrat e përveçëm, që ne kemi marrë në shqyrtim, dhe vetëm një leshko sot nuk mund të dallojë në shembujt tanë dhe ato të Samiut togfjalëshin e shqipes në fjalë.

Këtë temë ne e kemi rimarrë në shkrimet tona të dt. 31 tetor 2007 ku kemi kujtuar përsëri emrat

Qemal
Qamil
Kemal
Kamal
Camille
Kim Il (Sung) në Kore.

më 5 nëntor 2007 ju kemi rikujtuar se:

Hamilton = Camille, Kamila + ton, pra, Kamila i thonë!

Por Kamila a ka ndryshime me Qamile?
Jo more shqiptarët e mi, Kamila, Camille, Qamile, janë i njëjti emër si Qemal, Kamal, Kim Il (Sung) etj. për të cilat ju kemi folur njëherë, e që duan të thotë "Yll jam" = Julian, Julius etj.

më 18 nëntor 2007 kur kemi thënë se:

le të shikojmë Omar, Ymer, Umer, Emir dhe krahasojini me Qemal, Qamil, Kamal, Kimil, Hamil(ton), por dhe Halim etj. etj. për të cilat kemi folur më parë. Po t'i zhveshim këto emra nga lidhësja "q (ë)" e shqipes ne kemi

Am + or
Em + ir
Um + er

si dhe

H + am + il + ton
K + am + al
Q + am + il
Q + em + al
K + im + il

më 20 nëntor kur kemi thënë se :

Ashtu si te Kirkilisse në turqisht ku Kirk = Kilisse = Kishë dhe te Michelangelo kemi Michel = Angelo = turqishten Melek, pra, medemek engjëll.

Ta shikojmë edhe më afër këtë punë faqezezë të atyre që i kanë krijuar e interpretuar këto emra. Mihal është baraz me Qemal. Shikoni të nderuar zotërinj këto: Mi + ck, ch, g, h, k = q shqipe + al, el, il
Këto Mihale janë të barabartë etimologjikisht me Qemalët, Hamil(ton)ët, Kamalët, Kim Il-ët për të cilët ju kemi folur ditë më parë etj.:

Mi + c, ck, g, h, k,
q + al
Q + em + al
Q + am + il etj.

Por, kjo histori s'mbyllet me kaq.
Këto Mihalët, Qamilët janë të barabartë me Samuelët, Shmailët hebraisht, me Selamët, Salemët, Sulejmanët, Islamët dhe Muslimët. Të gjitha këta emra dhe shumë e shumë të tjerë përbëhen vetëm nga tre rrënjë të shqipes: "q'+ yll + jam".

Pra, s'është e vërtetë që Mihal vjen nga hebraishtja, dhe se ai dashka të thotë "që i ngjan zotit", sepse Mihal, Qemal, Selim, Hamil(ton), Halim, etj. duan të thonë se "jam ylli", pra, zoti, dielli, vetë.

Te Michelangelo ne kemi

michel = angelo

Mi + ch + el

dhe

An + g + el

si dhe më 27 maj 2008 kur kemi kujtuar përsëri në emailin tonë se :

Halim = Kamal, Kemal, Km Il, Qamil, Qemal, Xhemal


Çlirim Xhunga

Kur lehja e qenit ndaj hënës quhet fe

Nëse një tufë qensh i lehin hënës kjo është një pamje ku besoj se kurrkush nuk gjen diçka spirituale, por që gjithkujt i duket e shëmtuar.

Nëse dikush do të paraqitej në Gjykatën e Tiranës dhe do të kërkonte që të krijonte një organizatë e cila do të kishte synim që të promovonte dhe potenconte qenlehjen në Shqipëri, duke ndërtuar tempuj të qenlehjes, në të cilat do të viheshin megafonë ku do të shumfishohej qenlehja, me siguri që gjykata nuk do ta lejonte këtë gjë. Edhe pse nismëtari do të dilte me argumente që kishin të bënin me të drejtat e kafshëve, vështirë se gjykata do të bindej.

E megjithatë qenlehja është fe legale në Shqipëri, dhe në krejt trojet shqiptare në dy anët e kufirit.

Provat për këtë gjë i keni pesë herë ditën dhe natën, kur në të gjitha qytetet dhe fshatrat e Shqipërisë rreth dhjetë mijë megafonë të vendosur në 2000 minare lehin arabisht.

Në krejt hapësirën shqiptare në dy anët e kufirit, në Republikën e Shqipërisë, në Kosovë, pjesën shqiptare të Maqedonisë, Malin e Zi, Luginën e Preshevës, janë rreth gjashtë mijë minare me 25 mijë megafonë, që lehin arabisht. Se nuk mjaftohen me një megafon në çdo minare, por vejnë së paku katër të tillë, një për çdo anë të horizontit. Madje në shumë minare kam parë edhe megafonë njëri mbi tjetrin!

Kjo megaulërimë arabisht, për veshët e shqiptarëve të pamësuar me këtë gjuhë shkretëtirash, ngjan shumë me një megalehje qeni.
Kështu duket sikur 25 trilion qenër lehin në hapësirën shqiptare, në dy  anët e kufirit, pesë herë ditën dhe natën. Megalehja teknologjike bëhet edhe më e fortë natën, kur del hëna, çka duket në pajtim me zakonet qenore, se dihet që qentë i lehin hënës. Madje, të bëhet të besosh se edhe Muhametit, i cili është në origjinë të këtij rituali, nuk lejohet t’ i shfaqet fytyra, se ai ka qenë ...

Përse u dashka që kryerja e riteve islame nga besimtarët të përcillet me këtë megalehje teknologjike në arabisht?

Arabishtja mund t’ u ngjajë e ëmbël arabëve, kur e dëgjojnë nga megafonët e minareve të tyre, por në Shqipëri dhe në krejt trojet shqiptare, në dy anët e kufirit, ajo ngjan si një lehje qeni, si një qenlehje kozmike.

Kjo megaqenlehje teknologjike tregon më mirë se çdo gjë se sa absurde është ekzistenca e Islamit në Shqipëri. Se këtë megaqenlehje teknologjike arabisht nuk e bëjnë një grup radikalësh islamikë. Jo, kjo megaqenlehje teknologjike është e organizuar nga institucionet legale të Islamit në hapësirën shqiptare, Bashkësia Islame e Shqipërisë (Komuniteti Musliman i Shqipërisë), Bashkësia Islame e Kosovës dhe Bashkësia Islame e Maqedonisë.
Megaqenlehja ngrihet nga minaret e xhamive që janë në administrim të këtyre institucioneve fetare. Kryetari i Komunitetit Musliman të  Shqipërisë, Haxhi doktor Selim Muça, madje ka doktoruar në një universitet në Arabinë Saudite, me një disertacion për atë se si mund të mbulohet krejt hapësira e Shqipërisë nga megaqenlehja teknologjike në arabisht. Domethënë se sa duhet të jetë fuqia dhe numri i megafonëve, në varësi të distancës midis minareve të xhamive.
Dhe haxhi doktor Selim Muça arriti që ta perfeksionojë megaqenlehjen arabisht, në krahasim me paraardhësin.

Dy herë në vit, në Fitër Bajram dhe Kurban Bajram, krerët e shtetit, ambasadorët e huaj dhe politikanët e tjerë, shkojnë dhe e urojnë haxhi doktor Selim Muçën, i cili ndihet shumë krenar për veprën e tij të megaqenlehjes teknologjike. Ambasadorët e huaj perëndimorë, kuptohet që këtë gjë e bëjnë me ironi.

Në Shqipëri, megaqenlehja teknologjike pëlqehet nga një pakësi njerëzish, të cilët janë muslimanë praktikantë. Pjesa më e madhe e shqiptarëve, paraardhësit e të cilëve u kthyen me dhunë në fenë islame, në kohën e pushtimit osman, as që e ndjejnë veten muslimanë sot, dhe as që e praktikojnë këtë fe.
Për ta kjo megalehje arabisht është një gjë ndaj së cilës jo vetëm që nuk kanë asnjë apel shpirtëror, por që i shqetëson, i acaron, i trondit. Madje unë kam bindjen se sa më tepër që krerët e fesë islame në Shqipëri, por edhe në Kosovë, e ndjejnë se zvogëlohet numri i ndjekësve të kësaj feje, aq më shumë e shkallëzojnë këtë megalehje në arabisht, si për të kompensuar këtë rrënim të fesë së tyre.
Kjo megalehje arabisht ka të njëjtin funksion si mielli, sheqeri, vaji dhe ushqimet e tjera që u shpërndahen nga xhamitë njerëzve të varfër, kryesisht romë dhe egjiptianë, ashtu që  ata të shërbejnë si një "rent a crowd" në ditët e faljes së Bajramit në shesh, para kamerave televizive. Kështu do të krijohet një pamje spektakolare që do të krijojë përshtypjen e rremë se ritet islame ndiqen masivisht në Shqipëri, gjë që nuk është e vërtetë.
Unë çdo ditë e më tepër po bindem se as që ia vlen që të bëhet dallim tek muslimanët praktikantë, ndërmjet disave të supozuar si të moderuar, ndër të cilët janë zyrtarët e Komunitetit Musliman të Shqipërisë, në njërën anë, dhe radikalëve në anën tjetër. Derisa megaqenlehjen arabisht e organizon dhe ekzekuton pikërisht Komuniteti Musliman i Shqipërisë, atëherë për mua edhe ai është e njëjta gjë si fundamentalistët islamikë.
Çdo xhami në Shqipëri, nga e cila ngrihet kjo qenlehje teknologjike arabisht për mua është një tank i Xhihadit. Çdo minare nga e cila lehet arabisht, për mua është një top, raketë apo hoëitzer, i Xhihadit. Çdo megafon minareje xhamije, nga i cili lehet arabisht, për mua është një mitraloz i Xhihadit. Çdo tingull i megaqenlehjes arabisht për mua është një predhë e lëshuar nga armët e Xhihadit, mbi kombin shqiptar, mbi dinjitetin dhe ardhmërinë tonë.

Çdo njeri për të cilin është e shtrenjtë kjo megaqenlehje arabisht, pra muslimani praktikant, për mua nuk është shqiptar, është armiku të cilin unë e urrej, dhe do ta luftoj. Derisa muslimani praktikant nuk bën dot pa këtë megaqenlehje arabisht, unë e urrej atë. Por unë do të vazhdoj që ta urrej muslimanin praktikant shqiptar edhe nëse ndalohet nga shteti kjo megaqenlehje në arabisht. Se muslimani praktikant shqiptar do të jetë i mërzitur nga ky ndalim, dhe do të mendojë dhe veprojë për ta rikthyer atë. Muslimani shqiptar, i cili është i rrezikshëm se adhuron këtë megaqenlehje, do të bëhet edhe më i rrezikshëm kur t’ i mungojë ajo, se do të bëjë gjithçka për ta rikthyer atë. Muslimanët praktikantë shqiptarë, për të cilët është e shtrenjtë kjo megaqenlehje arabisht, janë Armata e Xhihadit. Ata sot nuk janë ngritur në luftë vetëm se sot po ushtrojnë xhihadin demografik, domethënë që  të shtohen si grupim në shoqëri, me anë të lindshmërisë së lartë të fëmijëve, të cilët i edukojnë si fundamentalistë.
Kjo megalehje teknologjike arabisht, me arrogancën e saj, duhet të na bëjë të kuptojmë se çka do të bëjnë adhuruesit e saj nesër, kur ata të jenë një grupim aq i madh, sa ta ndjejnë veten superiorë në shoqëri si një minorancë aktive. Se dihet që lëvizjet radikale i bëjnë minorancat aktive.

Në tingujt e kësaj megalehjeje teknologjike arabisht gjenden të ndryra kumtet e nesërme, për vrasjen me gurë të femrave të zbuluara, të cilat nuk mbajnë ferexhe, për mbajtjen me detyrim të veshjes dhe mjekrave islamike nga meshkujt, për futjen e Kuranit në shkolla, për shtetin islamik, për gjykatat e Shariatit, e për të tjera gjëra, që do ta bënin Shqipërinë një vend të ngjashëm me Afganistanin kur e sundonin talebanët.
Megalehja teknologjike arabisht është Hymni i Xhihadit, i cili ushton pesë herë ditën në Shqipëri dhe në krejt trojet shqiptare. Unë e urrej fenë islame në Shqipëri se ajo është e vetëidentifikuar me këtë megaqenlehje në arabisht. Por unë do ta urreja atë edhe nëse do të ndalohej kjo megaqenlehje në arabisht, sepse ajo do ta quante dhunim këtë ndalim.
Megalehjen teknologjike arabisht, në Shqipëri e pëlqejnë dy kategori qëniesh të gjalla, muslimanët praktikantë dhe qentë.
Në kohën që fillon megalehja teknologjike arabisht, fillojnë lehin të gjithë qentë në rrezen e saj. E për shkak se haxhi doktor Selim Muça, kryespecialisti i megalehjes arabisht, e ka projektuar atë në mënyrë të tillë që të mbulohet krejt territori i Shqipërisë, atëherë për pasojë fillojnë e lehin të gjithë qentë e Shqipërisë.
Kjo përhapet më gjerë në Kosovë, pjesën shqiptare të Maqedonisë, Malin e Zi,  Luginën e Preshevës, e kështu pesë herë ditën në hapësirën shqiptare mbisundon një kor i çuditshëm arabo-qenor.
Sipas Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë shteti shqiptar ka detyrim që të mbrojë interesat kombëtare të shqiptarëve përtej kufijve. A mos është edhe kjo megalehje teknologjike arabisht një “interes kombëtar”? Një komb në hapësirën e të cilit megalehet pesë herë ditën arabo-qenërisht, nuk duhet të presë që ta shohin me respekt perëndimorët.
A mund të pranohet pesë herë në ditë kjo megalehje arabisht, në emër të tolerancës fetare?
Tolerancë ndaj kujt, ndaj njerëzve, apo ndaj qenve. Nuk ka tolerancë fetare ndaj qenve. Por kjo megalehje arabisht pranohet megjithatë në emër të tolerancës fetare. Kështu, i bie që kur qeni i leh hënës, të quhet akt fetar.

Komuniteti Musliman i Shqipërisë na fyen dhe na poshtëron të gjithëve me këtë megalehje arabisht. E pastaj kryetari i Komunitetit Musliman, haxhi doktor (në megaqenlehje teknologjike), Selim Muça, kryeshefi i Xhihadit teknologjik në Shqipëri, ngrihet dhe bën kallzim penal ndaj meje për nxitje të urrejtjes ndaj fesë islame, thirrje për urrejtje nacionale, përhapje të informative që shkaktojnë pani!.
Unë nuk kam hezitim që të deklaroj, në media, prokurori, gjykatë, kudo, se, me vetëdije të plotë dhe me gjithë fuqinë time intelektuale dhe shpirtërore, do të nxis urrejtjen më të thellë, armiqësinë më të skajshme, ndaj bartësve të një feje, e cila e bën megalehjen teknologjike arabisht, vlerën supreme të saj. Unë nuk kam hezitim që të kërkoj deislamizimin e Shqipërisë dhe të shqiptarëve, ndalimin e Islamit me ligj, si feja e identifikuar me këtë megalehje teknologjike arabisht. Unë do ta  kërkoja deislamizimin e shqiptarëve dhe ndalimin me ligj të fesë islame, edhe nëse do të ndalohej me ligj kjo megalehje teknologjike arabisht, se unë e di që ata të cilët e organizojnë, e kryejnë dhe e adhurojnë këtë megalehje teknologjike arabisht, do të vuanin mungesën e saj dhe do të bënin gjithçka që ta rikthenin atë.
Është e njohur shprehja se “Qeni që leh nuk kafshon”. Por megalehja teknologjike arabisht paralajmëron një kafshim të tmerrshëm për Shqipërinë dhe krejt kombin shqiptar.

Megalehja teknologjike arabisht tregon se Islami shqiptar është bërë një qen i tërbuar dhe qentë e tërbuar asgjësohen.

Megalehja teknologjike arabisht pesë herë ditën, ka një të mirë se na kujton rrezikun pesë herë ditën e natën. Unë këtë rrezik e kam paralajmëruar dhe do ta paralajmëroj.

Prandaj ta harrojë çdo prokuror, gjykatës, se unë do t’ i nënshtrohem një hetimi, apo gjykimi të iniciuar nga kryeshefi i megalehjes teknologjike arabisht në Shqipëri, haxhi doktor Selim Muça. Derisa Prokurorja e Përgjithshme, Ina Rama, e ka zyrën të rrethuar nga 10-15 megafonë të tre minareve, të cilët gjenden në një distancë të afërt, të cilët përhapin me forcë megalehjen teknologjike arabisht, është qesharake që të merret në konsideratë çdo vendim i Prokurorisë të drejtuar prej saj.

Kastriot Myftarai

Qumësht (etimologji.)

Tek ky artikull do t'iu japim shpjegimin etimologjik:

shqipja qumësht,
angl. Milk,
ger. Milch
dhe serbishtja mleko





Duke hyrë tek fjalori etimologjik http://dictionary.reference.com/browse/milk mësojmë se:

Milk [Origin: bef. 900; ME; OE meol(o)c, (Anglian) milc; c. G Milch, ON mjōlk, Goth miluks; akin to L mulgére, Gk amélgein to milk ]

Te greqishtja amélgein edhe bufi e sheh se aty kemi Gegnishten amël, i ëmbël dhe –gein = q'janë me kuptimin "q'ish" e "q'është".

Tani shihni sa i thjeshtë eshtë krahasimi i:

hol. melk = ger.Milch = angl. milk = slovakisht mlieko = çek. Mléko po kështu kemi njëlloj dhe sued. mjólk, danishten mælk

Te spanjisht leche = frëngjisht lait [lexohet le] = it. late shohim se fjala thjeshtëzohet edhe më.



Në shqip qumësht vjen nga klumësht dhe klumësht < klum + eshtë. Klum është milk, Milch së prapthi (apo metatezë siç e quajnë të menderosurit shkencëtarë)..

Cila është rradha e krijimit të këtyre fjalëve? Cila është rrënja e tyre?

Rrënja e të gjitha këtyre fjalëve është shqipja "miel", miel lopën për të marrë qumështin. Kjo "miel" përmes shndërrimeve, që i shpjegon vetëm Kodi i Shqipes, është shndërruar në fillim në slovakishten mlieko ku ml = mu + ie = le = yll + ko (prapashtesë). Dhe nga kjo mlieko, ka dalë në fillim mleko dhe pastaj përmes shndërrimeve le = il janë krijuar milk, Milch etj.

Përse është kështu?

Sepse shqipja amel te greqishtja amelgein = miel te shqipja

amel = mielAm = mi + el

Ka ndokush ndonjë mendim tjetër?
Kush nuk ka mendim tjetër por do një mendim tjetër, le të shkojë e të trokasë në derën e Çabejve apo Demirajve, qoftë atij në Shqipëri, qoftë atij në Gjermani, mbase dinë t'u thonë ndonjë fjalë.

Çlirim Xhunga

Shqiptarët dhe rikthimi i kujtesës së lashtë

Sa herë që ndonjë studiues, shqiptar apo i huaj, flet ose shkruan për historinë tonë duke përkrahur tezën e mbështetur në nivele të mira shkencore, sipas së cilës shqiptarët rezultojnë pasardhës të drejtpërdrejt të popullsisë së moçme pellazgo-ilire, sa herë që dikush shprehet se ne gjëndemi në këto troje para grekëve, përpara serbëve, bullgarëve, rumunëve, shkurt para tërë popujve të Ballkanit, e madje para tërë popujve të Europës, domethënë qysh në agim të qytetërimit, opinioni shqiptar ndahet rëndom në tri pjesë.

- Një pjesë e përshëndesin me entusiazëm dhe ndjejnë t’u zgjohet krenaria, dinjiteti i nëpërkëmbur historik dhe kujtesa e tyre e lashtë;

- një pjesë rrudhin buzët me nënqeshje, të bindur se dyshimi i bën të duken më të hijshëm, më inteligjentë, më largpamës, e sidomos më bashkëkohorë;

- një pjesë tjetër, ajo që i përket sferës akademike, historianëve, arkeologëve, gjuhëtarëve, studiuesve në tërësi, nisin të kundërvihen me pasion në shtyp, në televizion, nëpër konferenca shkencore, etj, duke mëtuar se kjo është mënyra e vetme për të “mbrojtur” vërtetësinë dhe seriozitetin e argumentit shkencor, a thua se autori i ligjëratës apo i librit u ka shkaktuar një dëm vetiak, apo u ka prekur gjënë e tyre.

Personalisht, jam dakord me grupimin e parë, sepse mendoj se ky komb ka nevojë alarmante për ringritje shpirtërore, për rimëkëmbje të vetëdijes, për zgjim të kujtesës e shkëputje një herë e mirë nga komplekset e inferioritetit që po i zë frymën.
Ka ardhur koha që kombi ynë shqiptar të mos rrijë më si macja nën sofër, por më së paku të ketë zërin që e vet në kapitullin e realitetit të sotëm e të ardhëm. Në lidhje me këtë, libri i mrekullueshëm i z. Mathiu Aref “Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen” jep një ndihmesë të jashtëzakonshme.
Ai i quan shqiptarët “popull i vogël, por komb i madh!”.

Me grupimin e dytë nuk dua të merrem pothuajse fare, sepse individët që bëjnë pjesë në të, e kanë humbur tashmë kujtesën e lashtë historike, ose nuk e kanë patur kurrë!

Sfera akademike është më interesantja. Është gallatë e madhe! Numri i individëve që e quajnë veten studiues është rritur goxha, por në cilësi nuk është se kemi ndonjë përparim të dukshëm, me ca përjashtime të rralla. Linja e këndvështrimit të historisë sipas metodave komuniste vijon të gjallojë me tërë fuqinë e vet. Historianë të përgatitur e të mbruajtur nën diktaturë, që shpresohet të kenë mendësi të lirë dhe shkencore!

Kohë më parë, ca tipa që po tëvëronin ngeshëm në një TV, thanë se ne shqiptarët nuk rrjedhim nga ilirët!
Dakord, por nga rrjedhim, xhanëm?
Kësaj pyetjeje nuk i dhanë zgjidhje, sepse s’kishin as kohë e as vepra studimore. Thanë çfarë deshën, sikur të ishin në ndonjë mejhane dhe shkuan në punë të tyre!
Mandej, këta u pasuan nga të tjerë, që po ashtu tëvëruan nëpër TV apo gazepuan nëpër gazeta, dhe shkuan prapë në punë të tyre, të lehtësuar për “sqarimin” e madh që u kishin bërë shqiptarëve: ju nuk jeni kurrkushi! Secili e pandeh veten intelektual.
“Intelektualë” e “studiues” që gëlojnë, dhe nga ana tjetër shqiptarët vijojnë të mbeten pa histori të shkruar, ndërsa vëndi zhytet përherë e më tepër në komplekse inferioriteti, nën litaninë e ogurzezë të mendalakëve tanë: ne nuk jemi asgjë, ne nuk kemi krijuar asnjë vlerë, ne nuk kemi histori, ne nuk kemi gjuhë, ne nuk kemi heronj, ne nuk kemi të ardhme!

Kur Nermin Vlora Falaski shpjegonte mbishkrimet e varreve etruske përmes gjuhës shqipe, kjo skotë intelektualësh bënte humor dhe qesëndiste veprën e kësaj gruaje të shquar.
Ata vetë nuk është se kishin ndonjë mendim alternativ, por thjesht zgërdhiheshin duke thënë se këndëvështrimi etimologjik i kësaj gruaje është romantik! Rrinin nëpër kafene dhe zgërdhiheshin. Nuk mund ta dinin se Nermin Vlora nuk punonte për këta lloj shqiptarësh, po për Shqiptarët.

Kur u përkthye dhe u botua “Enigma”, e Robert d’Anzhelisë, një studimi përnjëmend i jashtëzakonshëm, ndodhi e njëjta gjë: prapë shpoti, qesëndisje e nënqeshje përçmuese.

D’Anzheli kishte bërë një punë kolosale dhjetravjeçare dhe kish guxuar të thonte gjëra që shkencës historike zyrtare as ia mban t’i mendojë. Sepse shkenca jonë zyrtare është tmerrësisht e politizuar. Por shkenca është shkencë, o njerëz, dhe jo pazar politik, jo objekt karshillëku, jo epërsi apo nënshtrim i një kombi ndaj një tjetri.

E vërteta duhet thënë, pa le të sekëlldiset e tmerrohet kush të dojë. Edhe kur doli libri i të madhit Dhimitër Pilika, një vepër e sendërtuar në mënyrë krejtësisht të paanshme dhe aspak shqiptarofile, duke qenë përplot me dokumente dhe argumente të pakundërshtueshme, u shfaq e njëjta situatë: zgërdhiheshin e qesëndisnin.
U dukej e tepruar. Nuk mund ta besonin, nuk mund ta besonin!
Në veprën e tij “Historia e Bizantit”, Ogyst Baji ka një detaj shumë të bukur që u rri për shtat këtyre individëve:

Në një periudhë krize të Bizantit, kur perandorët hipnin e zbrisnin në fron çdo gjashtë muaj, duke e larë vendin e veten në gjak, një dërgatë e senatit i propozon fronin perandorak një tagrambledhësi. Ky i fundit, me ta marrë vesh se kishin ndërmend ta bënin perandor, u arratis! Gjithë jetën kishte ëndërruar të bëhej tagrambledhës; qe bërë, dhe tashmë nuk kishte ëndrra të tjera. Kush jam unë për t’u bërë perandor?, thonte. I dukej e tmerrshme! Megjithatë, deshi s’deshi e bënë perandor. Mandej, pas gjashtë muajsh i thanë të ikte, dhe ai ia mbathi tërë qejf, për t’u bërë sërish tagrambledhës! Secili nga këta intelektualë apo studiues, i ngjan qamet këtij tagrambledhësi.

Shqipëria e mrekullueshme e zotit Aref

Kund nja dy muaj më parë, më qëlloi të shihja në emisionin Top-Show, ca studiues shqiptarë që po i vërsuleshin dhe po i kundërviheshin në debat një zotërie që fliste frëngjisht dhe komunikonte nëpërmjet përkthyesit. Në fizionominë e këtij zotërie lexohej deridiku njëfarë habie për ata studiues që kishin marrë pozën e një grupi hetimor.  
Munda të kuptoj se zotëria quhej Mathieu Aref dhe se kishte bërë një gabim të pafalshëm: një libër.
E, madje edhe një gabim të dytë: e kish botuar pa lejen e grupit hetimor.
E edhe një gabim të tretë: librit ia kishte vënë titullin “Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen”.
E edhe një gabim të katërt: kishte kuturisur të trajtonte një temë për të cilën ekspertë ishin ata dhe jo ai!

Nuk është se ndjeva ndonjë keqardhje për “francezin”, e as ndonjë simpati për ata që po i kundërviheshin. Isha pothuaj indiferent, e kjo sepse midis meje dhe asaj që po ndodhte në ekran, qëndronte një libër i palexuar. Kësisoj, nuk mund ta dija se nga buronte qëndrimi mujshar i “grupit hetimor”. Mbase kishin të drejtë që i kundërviheshin. Kohët e fundit, kur e lexova me një frymë atë libër voluminoz prej gjashtëqint faqesh, që përfundonte me një bibliografi tejet të pasur, u dhashë të drejtë studiuesve tanë të shquar. E kësisoj, në vijim të logjikës së tyre tëvëruese, i shtova zotit Aref edhe një gabim të pestë: faktin se kishte hartuar një vepër aq të thukët, sa i tërë grupi hetimor nuk do të mund ta hartonte për një jetë të tërë!
Epo, sidomos ky faji i pestë nuk kapërdihet kollaj!

Të gjitha këto gabime, zoti Aref i kishte bërë “verbtazi”, pa e ditur kurrqysh se në Shqipëri na paska studiues e shkenctarë kaq të jashtëzakonshëm që e ndajnë qimen përmidisi, studiues e shkenctarë të cilët, kur është fjala për mbrojtjen e vërtetësisë së argumentit shkencor, të bëjnë gjëmën. Dhe, merret vesh: duke qenë vazhdimisht në roje të argumenteve shkencore që gjenden ose nuk gjenden nëpër veprat studimore të tjerëve, ata nuk kanë fare kohë të bëjnë ndonjë gjë të hajrit për vete. Jam amator, sa i përket lëndës që trajton z. Aref, por mund të them se kam lexuar mjaft libra që i përkasin kësaj fushe. “Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen” e z. Aref është një korpus aq i gjerë, aq i larmishëm e aq shumëpërmasor, sa e gjej të pamundur ta pasqyroj dhe ta përmbledh në një shkrim gazete. Në të vërtetë, qëllimi i këtij shkrimi kufizohet veç në përpjekjen për t’i nxitur shqiptarët që ta lexojnë. Kultura që z. Aref përcjell në këtë vepër, është padyshim e jashtëzakonshme dhe mahnitëse. Ai shpërfaq një njohje të thellë në shumë fusha si, histori e lashtë, arkeologji, antropologji, mitologji, etnologji, gjuhësi, etj. Qoftë dhe njohja e njerës nga këto fusha të dijes, do të mjaftonte për të shkaktuar mahnitje. Një rrëke e pafundme dijeje, një hapësirë shumë e gjerë të dhënash kulturore e informacionesh e citimesh nga autorë të lashtë dhe të rinj, duke filluar nga Homeri, Hesiodi, Herodoti, Tuqiditi, Hekateu i Miletit, Helanikosi i Mitilenës, Straboni, etj., etj.
Mjafton t’i hedhësh një sy bibliografisë së shfrytëzuar e të vënë në shërbim të kësaj vepre, pa e lexuar fare veprën, mund të krijosh një ide se me ç’punë vigane i është dashur të përballet z. Aref.  
Po t’i hedhim një sy teksteve shkollorë të historisë, të bëhet e qartë sa e cekët, sa e varfër dhe sa e papersonalitet është historiografia jonë.
Zoti Aref na bën me dije se historia jonë e lashtë është shumë më tepër nga ç’e pandehim, se ajo është epiqendra e zhvillimeve historike të mbarë popujve të Europës, se ajo është matrica e gjuhëve kryesore që kanë mundësuar lindjen e plot të tjerave, është vatra e magmës gjuhësore të popujve.

Po t’i referohemi asaj që na kanë bërë të besojmë studiuesit e historiografët e huaj, janë qytetërimet greke dhe latine ato që kanë gjeneruar gjuhët dhe kulturat e kombeve europiane, por zoti Mathieu Aref na bën me dije se në themelet e tyre qëndron qytetërimi i stërlashtë pellazgo-etrusk.
Gabimi i gjuhëtarëve të mëdhenj, pohon Aref, qëndron në faktin se ata kanë marrë e marrin në shqyrtim sanskritishten, greqishten e vjetër dhe latinishten, duke anashkaluar atë më kryesoren, e cila është çelësi i njëmendtë: gjuhën shqipe.
Iliada dhe Odisea nuk janë vepra të qytetërimit helen, por krijime të drejtpërdrejta të qytetërimit të madhërishëm pellazgjik. Jo vetëm që Homeri vetë nuk ishte helen, por ai as që i përmend fare Helenët tek Iliada. Përmend Akejtë, Danajtë, Argjianët, etj, por jo Helenët.
Përveç kësaj, simbas Herodotit, Homeri dhe Hesiodi kanë qenë pothuajse bashkëkohës dhe kanë jetuar vetëm katërqint vjet para tij. Kësisoj, po t’i besojmë Herodotit, dhe i besojmë që ç’ke me të sepse është babai i historisë, Iliada është kënduar së pari jo në shekullin XII para Krishtit, por së paku tre shekuj më vonë. Por, edhe pse Iliada këndohet së pari në shekullin IX, Homeri prapëseprapë nuk di gjë për Helenët.
Nga ana tjetër, Homeri përmend Dodonën pellazgjike “dimërkeqe”, siç e quan ai, por nuk di kurrgjë për Delfin!
Të dhënat që dëshmojnë praninë e vonshme historike të helenëve janë të shumta, sikundër janë të shumta edhe ndërhyrjet dhe ndryshimet e mëpastajme që helenët kanë bërë në teksin e Iliadës, duke filluar nga shekulli VI me Pisistratin e Hiparkun e deri në shekullin e dytë para Krishtit! Sipas Aref, Iliada dhe Odisea, dy poemat e mëdha epike, janë transformuar dhe manipuluar për t’i shërbyer “kauzës” greke. Zoti Aref është shumë argumentues kur thotë se helenët e kanë lashtësuar historinë e tyre të paktën katërqint vjet. Në fakt, ata fillojnë të jenë të pranishëm në shekujt IX-VIII.

“Emrat e vendeve parahelene”, thotë Aref “emrat e perëndive dhe të heronjve të mitologjisë së ashtuquajtur greke, shpjegohen në mënyrë të përkryer vetëm falë gjuhës shqipe dhe aspak asaj greke”.
Është shumë domethënës fakti se Homeri i quan pellazgët Hyjnorë, ndërsa gjuhën e tyre “gjuhë e perëndive”.

Mandej ai shton se gabimi i gjuhëtarëve, i historianëve dhe i arkeologëve, qëndron në faktin se ata i kanë trajtuar si emra që i përkasin një gjuhe parahelene të zhdukur, duke mos e ditur fare se ajo gjuhë është ende gjallë dhe flitet prej shqipëtarëve të sotëm.
Duke shpërfaqur profilin e një etimologu të aftë, Aref ia del mbanë të shpjegojë nëpërmjet shqipes një numër shumë të madh emrash që shumica i pandehin si greke, përshembull: Talasa, Atridi, Pelioni, Strimoni, Emathia, Rea, Karpate, Kuretë, Promete, Bizant, Tetis, Kronos, Apollon, Artemis, Telemak, etj, etj.

Një nga arritjet më të epërme të z. Aref, është krahasimi i mrekullueshëm fonetik që ai bën mes shqipes dhe plot gjuhëve të tjera, duke marrë në shqyrtim me dhjetëra fjalë. Kësisoj kemi krahasime fjalësh mes shqip-greqisht, shqip-latinisht, shqip-armenisht, shqip-rumanisht, shqip- baske, shqip-hititisht, shqip- kelto/gjermanisht, pa përmendur këtu afrinë e madhe mes shqipes së sotme dhe mesapishtes, etruskishtes, keltishtes, trakishtes, etj.
Tek të gjitha këto gjuhë bie në sy rrënja e përbashkët e fjalës.

Vallë, cila nga gjuhët e ashtuquajtura indoeuropiane e ka kaq të theksuar aftësinë për të ndërhyrë në gjuhët e tjera?

A nuk është kjo një provë që shqipja është bazë e të gjitha këtyre gjuhëve, e që jo më kot Homeri e quante gjuhë e perëndive?

Por, mjerisht, këto të vërteta të jashtëzakonshme gjuhëtarët tanë të sotëm i shikojnë me mëdyshje e mosbesim. Për fat të keq, për shkak të pushtimeve të njimbasnjishme e sidomos për shkak të sundimit komunist, shqiptarët gati e kanë humbur fare kujtesën e tyre të stërlashtë, e cila do të dëshmonte se dikur, paraardhësit e tyre pellazgo-ilirë, kanë rrezatuar kulturën zanafillore të mbarë popujve të Europës e më gjërë. Po t’i referohemi Katapanos, për të cilin edhe z. Aref tregon respekt, Thoti që shpiku hieroglifet duke e shkruar për së pari gjuhën, ishte ilir. Dhe shkroi shqip!
Nga ana tjetër, z. Dhimitër Pilika na la një vepër të jashtëzakonshme studimore, në të cilën del në pah se qytetërimi parahelen është tërësisht pellazgo-ilir, pasardhës të të cilit janë shqiptarët e sotëm.
Ai na flet për vallen e lavdishme pirrike (vallen e shpatave që kërcehet në malësitë e Mbishkodrës dhe të Rugovës), e cila qe kërcyer më së pari nga Pirro Neoptolemi, bir i Akil Hynerit.

Nga ana tjetër na thotë se perënditë e ashtuquajtura greke nuk janë gjë tjetër veçse perëndi pellazgo-ilire, të cilët u përvetësuan bashkë me një pjesë të madhe të territoreve tona të stërlashta. Këtë fakt e përforcon në mënyrë shumë bindëse edhe Aristidh Kola, i cili i shpjegon lehtësisht me shqipen këta emra perëndish parahelene.

Ndërsa i jashtëzakonshmi Petro Zheji, në veprën e tij madhore “Shqipja dhe Sanskritishtja”, thotë se “Sistemi i gjuhës shqipe e përfshin atë të gjuhës sanskritishte, e pra, rrjedhimisht, është më i lashtë nga ai”.

Pra, flitet për një epërsi të gjuhës shqipe edhe ndaj sanskritishtes, e cila mbahet si më e lashta gjuhë e dokumentuar! Mandej, z. Petro Zheji shpall: “Shqipja shtrihet vertikalisht në tërë fondin leksikor të gjuhëve europiane, si dhe horizontalisht në shumë gjuhë të tjera, të reja dhe të lashta”.
Pra, Zheji e gjen shqipen në bazën e shumë gjuhëve të botës. E këto që thotë, z. Zheji i argumenton në mënyrë shumë shkencore.

Nuk mund të lihet pa përmendur edhe studimi shumë serioz i z. Arsim Spahiu “Iliriciteti i Epirotasve dhe i Maqedonasve”, në të cilin përmes dokumenteve të pakundërshtueshme të autorëve të lashtë grekë dhe latinë, e po ashtu edhe të autorëve modernë, na bind se epirotasit dhe maqedonasit nuk kishin asnjë dallim thelbësor nga ilirët. Kësisoj, rezulton se racës sonë të lashtë nuk i përkasin vetëm Akili, Hektori, Ajaksi, Odiseu e të gjithë kreshnikët e eposit homerik, përfshi dhe bardin e saj, jo veç Pirro Neoptolemi, Pirro i Epirit, Aleksandër Mollosi, Aleksandri i Madh, por edhe Filipi II bashkë me tërë dinastinë e mbretërve maqedonas.

Pellazgo-ilirët i dhanë frymën e tyre hyjnore Greqisë së lashtë; Romuli etrusk (etruskët, degë pellazgo-ilire) themeloi Romën, ndërsa Augustulus Romulus, perandori i fundit i Romës ishte nga Panonia ilire.
Ishte Kostandini i Madh nga Naisi ilir, ai që ligjëroi dhe mbështeti krishterimin, njëkohësisht themeloi edhe perandorinë romake të Lindjes, Bizantin.
Nga ana tjetër, ai që e mbrojti i fundit këtë perandori, më 29 maj 1453, duke rënë heroikisht me shpatë në dorë si një ushtar i thjeshtë, ishte Kostandin Paleologu XI, shqiptar nga Moreja.

Një pjesë e madhe e perandorëve të Romës ishin ilirë; përmendim disa prej tyre:
Domicius Aureliani, Maksimin I, Deciusi, Valeriani, Galiani, Klaudius II, Aureliani, Probusi, Karusi, Diokleciani, Maksimiani I, Severi, Kostandini i Madh, Valentiniani I, Valentiniani II, etj.

Një pjesë e madhe e perandorëve të Bizantit ishin po ashtu iliro-shqiptarë, si:
Justini I, Justiniani I, mbiquajtur i Madhi, gjashtë perandorë të dinastisë së Komnenëve, perandorët e dinastisë së Paleologëve, Anastasi, etj.

Sikundër thotë Aref në studimin e tij, mbështetur në dëshmi të sakta, raca pellazgo-iliro-shqiptare ka nxjerrë dy papë: Inoçenti I, Klementi XI; shenjtorë dhe figura të shkëlqyera fetare, mes të cilëve Shën Jeronimin (përkthyes i Ungjillit në latinisht) dhe Nënë Terezën; ka nxjerrë gjeneralë e strategë të lavdishëm, ka nxjerrë kryengritës të mëdhenj si Spartaku, Bato, etj.; ka nxjerrë humanistë europianë, si Leonik Tomeu, Marin Barleti, Gjon Gazulli, etj; ka nxjerrë shkrimtarë e poetë të mëdhenj; ka nxjerrë piktorë, arkitektë e muzikantë të shquar. Ç’nuk kanë nxjerrë.

Dhe thonë se nuk kemi histori!
Janë të shumtë autorët e huaj që flasin për të vërtetën e mahnitshme të racës sonë shqiptare, duke e trajtuar si zanafillë të njëmendtë të historisë dhe kulturës europiane e më gjërë, por historianët tanë rrudhin buzët tërë mosbesim.

Nuk kanë ndonjë mendim të vetin, por nuk janë dakord me mendimin e shkenctarëve të huaj, apo me origjinë shqiptare, të cilët nxjerrin në pah teza të vërteta e të guximshme. Por janë përnjëmend teza tepër të guximshme për shkenctarët tanë të rritur, të ushqyer, të shkolluar e të shkalluar nën sistemin komunist: ose diktatori vijon t’u japë urdhëra edhe prej atje ku është, ose janë amanetqarë natyralë të diktaturës, ose janë të dëndur me komplekse inferioriteti, ose nuk duan t’ia prishin qejfin popujve fqinj, ose nuk janë profesionistë.
Po i akuzojmë fare lehtë: Po u themi se nuk janë profesionistë. Vras mendjen: a do ta kenë lexuar Herodotin? I kanë lexuar të gjithë historianët grekë dhe latinë? A kanë rrëmuar nëpër bibliotekat e ish-perandorive apo shteteve që kanë pasë pushtuar Shqipërinë? A kanë hulumtuar vallë këta historianë në bibliotekat e Romës, Stambollit, Venedikut, Vatikanit, Athinës, etj? Nëse nuk kanë hulumtuar, turp! Nëse kanë hulumtuar dhe vazhdojnë të kenë të njejtën mendësi, atëherë çështja është shumë më serioze.

Në mbyllje “Historia e pabesueshme e një populli parahelen” është një vepër që i bën shumë nder historiografisë shqiptare. Duke e ditur mirë paaftësinë e shkenctarëve tanë (sipas mendimit tim me përjashtim të Petro Zhejit, Dhimitër Pilikës, Spiro Kondës, e disa të tjerëve), z. Aref hyn në fushat e tyre dhe u jep leksione të hatashme. Ai u bën me dije shqiptarëve se, anipse tashmë të rrudhur në pak kilometra katrorë, ata ekzistojnë në këto troje të paktën qysh prej neolitit: u rrëfen se ç’është historia e tyre e lashtë, ç’është gjuha e tyre, ç’është mitologjia e tyre, ç’është kultura e tyre, ç’është arti i tyre, ç’është letërsia e tyre parake (Iliada, Odisea), ç’është roli i paraardhësve të tyre pellazgo-ilirë në formësimin e vetëdijes kulturore të popujve të Europës.
Zoti Aref bën ç’është e mundur që t’u rikthejë shqiptarëve kujtesën e tyre të humbur; t’u rikthejë kreshnikët e lavdishëm të epokave të mëdha, qysh prej Akilit e Hektorit e deri tek Skënderbeu; t’u ndërmendë personalitetet e jashtëzakonshme të strategjisë luftarake e të kulturës, me origjinë pellazgo-iliro-shqiptare, të cilët gabimisht e për turpin tonë të sotëm ende mendohen se u përkasin kombeve të tjerë; t’u flasë për perandorët e mëdhenj të Romës, Bizantit, për kryevezirët e sadrazemët e mëdhenj shqiptarë të perandorisë turke; t’u tregojë për papët, shenjtorët, humanistët, piktorët, poetët, arkitektët, strategët më të mëdhenjë të të gjitha kohërave, me origjinë pellazgo-iliro-shqiptare; t’u tregojë kufinjtë e dikurshëm gjeografikë të popullsive pellazge, të cilët shtriheshin që nga Danubi në Egje, e që nga Deti i Zi në Detin Adriatik, e edhe më gjerë akoma: deri brigjet e Tirrenit.

Me veprën e tij të mrekullueshme “Historia e pabesueshme e një populli parahelen” zoti Mathieu Aref dëshmon se është njeri i lirë, se nuk kushtëzohet nga asnjë lloj ndikimi politik apo pseudoshkencor, se nuk i falet kurrgjëje tjetër përpos argumentit shkencor. Zoti Aref e përmbushi veprën e vet me shumë dinjitet.

Ai foli. Falemnderit, zoti Aref. 

Shkroi: Shpëtim Kelmendi
Redaktoi: Stop Injorancës

Boboshticë, si vunë gurë me mbishkrime greke mbi varre

Reportazh / Flasin banorët: Na dhunuan varret 200-vjeçare, përgjegjës njerëz të OMONIA-s

KORÇË - Rreth 40 vjet më parë, Viktor Eftimiu, shkrimtar dhe dramaturg i njohur në arenën evropiane, pasi ka vizituar vendlindjen e tij, Boboshticë, nga ku ishte larguar 4 vjeç, ka deklaruar se “Jam shqiptar nga Boboshtica dhe ndihem krenar për këtë fakt”.

Kush ishte Viktor Eftimiu : http://www.yllpress.com/5863/ju-rrefej-boboshtarin-shqiptarin-e-famshem-viktor-eftimiu.html


Në Boboshticë, rreth 5 km larg Korçë, fshati ku janë dhunuar varet 200-vjeçare banorët akuzojnë segmentet të caktuara greke, organizatën OMONIA dhe persona të veçantë.






Banorët

Nina Çaprazi nga Boboshtica, 62 vjeçe, mësuese pensioniste, thotë se fshati është një trevë shqiptare, e pastër dhe e kulluar.

“Veç banorëve autoktonë në të jetojnë vllehë, të cilët edhe pse nuk e dinë origjinën e tyre, shtiren më grekë se vet grekët”, thotë Çaprazi. Sipas saj, boboshtarëve vllehët zbritën nga malet pas Luftës së Dytë Botërore, u integruan dhe tashmë po trashëgojnë pronat sipas ligjit 7501.

“Më mend që është kënduar një këngë që i kushtohej procesit të integrimit të vllehëve për sistemin komunist”, tregon Çaprazi, duke përmendur vargjet: Kush e njihte vellah mavrinë/ përmbi mushk e kish shtëpinë”. Ish-mësuesja e filologjisë kujton se pas viteve 1990, Greqia u dha vllehëve një pension të majmë, rreth 350 euro për person.  
“Ata filluan të të bënin propagandën e qarqeve greke, duke greqizuar Boboshticën. Në fshat ka bashkëjetesë të shkëlqyer, por tani sikur kërkon ti përçajë për qëllime të caktuara”, shton ajo.

Varret

Çaprazi flet e revoltuar për atë që po ndodh aktualisht në fshat, që, sipas saj, është një njollë turpi para historisë.
Sotiraq Koço, kujdestari i kishës, thotë se tre javë më parë një prift, katër persona të panjohur dhe kryetari i OMONIA-s të Korçë, Naum Disho, dhunuan eshtrat e të parëve të tij, 200-vjeçarë, duke shtruar beton. “Ata nuk janë ushtarë grekë, siç pretendohet, por banorë të vjetër të fshatit”, pohon Koço, kushëri i afërt me kompozitorin dhe dirigjentin e njohur shqiptar, Eno Koço. Sipas tij, në Boboshticë vetëm dy ushtarë grekë janë vrarë në luftën italo-greke dhe eshtrat ndodhet në varrezat publike, poshtë fshatit. “Pretendimi se varret e tyre ndodhen në sipër fshatit është thjeshtë një mashtrim”, shton Koço, duke nënvizuar se familja e tij është shqiptarë dhe një fis i madh patriotësh. Sotiraqi tregon se kryqi i madh në varrezat e vjetra është vendosur në vitin 1996, nga përfaqësues të OMONIA, në këmbim të viza afatgjatë për banorët.

“Nuk e harroj atë ditë. Ishte aktivisti i OMONIA-s, Stavri Zuko, aktualisht në Amerikë, që vendosi kryqin e turpit”, thotë Sotiraqi. Për të, kreu aktuali i OMONIA-s në Korçë, Naum Disho, është hileqar, i cili hoqi dy gurre nga varret e vjetra dhe vuri dy gurë me mbishkrime greke, për të kujtuar idenë se janë ushtarët greke kanë rënë këtu. “Në varrezat e vjetra ndodhen disa gurë të zeza, disa të bardha. Këto të fundit janë vendosur këto ditë, lëvizin lehtë me dorë dhe me mbishkrime greke”, thotë Sotiraqi. “Banorët kërkojnë që të hiqet betoni, të largohet kryqi, ndërsa objektit ti kthehet identiteti”, shton ai, duke nënkuptuar se varrezat e vjetra publike nuk mund të tjetërsohen.

Flet 75-vjeçarja Helpi Manço

Nuk ka pasur as kryq e as varre grekësh, nuk shkoj në festë

BOBOSHTICE - "Nuk do të shkoj në festë tek kryqi grek të dielën", thotë e vendosur, Helpi Manço, 75 vjeç, një banore autoktone dhe pensioniste në fshatin Boboshticë.

Ka qenë mësuese në fshatin e saj dhe sot shprehet e revoltuar për prishjen e varrezave nga OMONIA dhe vendosjen e një kryqi të përmasave të mëdha mbi varrezat e vjetra.

"Në varrezat e vjetra të fshatit edhe unë kam varret e stërgjyshërve dhe gjyshërve. Atje nuk ka pasur kryq të atillë të madh, pasi, ne nuk e kemi pasur zakon. Ai është kryq grek dhe është vendosur nga njerëz të OMONIA-s. Betonimi dhe prishja e varreve është një gjë e padurueshme, se kanë lënë eshtrat zbuluar. Edhe po të ishin varre greke, nuk do ta bënin një gjë të tillë", thotë ajo.

Helpi e di mirë historinë e ushtarit grek të Luftës së Dytë Botërore. "Prindërit tanë e kanë varrosur një ushtar të vrarë në mal në luftën italo-greke me nderime në varrezat e reja dhe në varrezat e vjetra nuk ka ndonjë varr të ndonjë ushtari grek.
Po na dhunohen varret me kryqe greke dhe po u bë mbledhje, do të votoj për prishjen e tij", tha Manço. Helpi Manço tregon se në Boboshticë kanë qenë 37 familje autoktone, por pas çlirimit, aty u vendosën 270 familje vllahe dhe fshati u bë me 300 shtëpi. Tani shumica kanë ikur në emigracion dhe fshati ka mbetur me 100 shtëpi, nga të cilat 25 autoktone dhe 70 vllahë. Por edhe nga këto familje, të rinjtë kanë ikur në emigracion dhe kanë mbetur vetëm të moshuarit dhe 15 fëmijë, prej të cilëve, 5 ndjekin shkollën shqipe të fshatit dhe rreth 10 fëmijë shkollën greke "Omiros" në Korçë.

Gjatë bisedës bën vërejtje edhe për kishën e priftërinjtë. "Më parë, në kishë shkohej vetëm në ditët e festave dhe të dielave, kurse sot, shkohet çdo ditë dhe pa sebep. Priftërinjtë janë bërë modernë dhe thonë, "bëj si them unë dhe mos bëj si bëj unë". Ndryshe, si do të prisheshin varret dhe të liheshin eshtrat zbuluar për të vendosur një kryq grek?", thotë ajo.

Me indinjatë shton më tej, se "sekretari i Kishës Ortodokse, papa Jani Trebicka erdhi tre herë kur u bë betonimi mbi varre. Si e lejoi prishjen e varreve dhe i la eshtrat e të vdekurve zbuluar?
Prandaj them, priftërinjtë thonë", bëni si them unë dhe mos bëni si them unë". Ka këto arsye Helpi Maço kur thotë me vendosmëri se "unë dhe banorët vendas të Boboshticës nuk do të shkojmë në festë ditën e diel".




Flet kujdestari i kishës Spotiraq Koço

Më kanë kërcënuar, por po nuk e prishën betonin, do ta prish vetë

BOBOSHTICE - "Më kanë kërcënuar që të mbyll gojën ata të OMONIA-s", thotë Sotiraq Koço, 62 vjeç, kujdestari i Kishës së Shën Mërisë, që ka nën ruajtje bashkë me të, edhe varrezat e vjetra të fshatit në Boboshticë. Ai tregon se kryqin e vendosën pa pyetur banorët e fshatit dhe tani, vendin përreth tij e betonuan pa pyetur banorët vendas të fshatit duke prishur varrezat 200-vjeçare. "Nëse nuk do ta prishin betonin ata të OMONIA-s, që e bën këtë punë dhe të heqin edhe kryqin, do ta prish vetë betonin dhe do ta shkul kryqin. Mua më kanë kërcënuar dhe mund të më vrasin, por nuk trembem, se na kanë prishur varret e të parëve", thotë Koço.

I mërzitur shton: "Nuk i duroj dot eshtrat e të parëve tanë të shkulura dhe të hedhura. Po i lë ashtu zbuluar, që ti shikojë fshati, por një ditë do ta shkul betonin dhe do ti vendos në vendin e tyre. Ke për të dëgjuar. Si kujdestar i kishës dhe varrezave të vjetra, punën e bëj për shpirt, pa pagesë. I kam kundërshtuar ata që bënë këtë punë, por nuk më dëgjuan as mua, as banorët vendas. Dje, njëri nga ata të OMONIA-s të fshatit, i kishte thënë gruas se “burrin e ke budalla, po mbyllja gojën se do të ta heqim nga puna".

Gjatë bisedës, Koço tregon se në varrezat e vjetra, nuk ka as një ushtar grek të varrosur.

“Gjatë luftës italo-greke në vitin 1940 fshatarët, gjetën në mal një ushtar grek të vdekur dhe siç e ka zakon populli shqiptar, e morën kufomën dhe e varrosën me të gjitha nderimet në varrezat e reja të fshatit. Mirëpo grekët e ngrenë kryqin në varrezat e vjetra me qëllim që të thonë se, ato janë varreza greke. Por jo. Ato janë varreza shqiptare të të parëve tanë. Unë atje kam stërgjyshin, stërgjyshen, gjyshin dhe gjyshin", përfundon Sotiraq Koço.

Manipulimi me varrezat e vjetra të fshatit Boboshticë nisi në vitin 1996 kur Stavri Zuko, banor i tij i etnitetit vllah, përfaqësues i OMONIA-s, vendosi një kryq të përmasave të mëdha në varrezat e vjetra të fshatit, që ndodhen në një kodër në krye të fshatit, e cila është pikë dominante dhe e dukshme nga larg.
Më pas, në fund të kryqit kanë vendosur edhe dy pllaka mermeri, ku në njërën shkruhet emri i Stavri Zukos dhe në tjetrën shkruhet greqisht "Këtu prehen dy ushtarë grekë, Zoti i Bekoftë". Sipas banorëve autoktonë të fshatit, disa javë më parë, kryetari i OMONIA-s të Korçës, Naun Disho, vuri në punë një grup punëtorësh, që nuk identifikohen të jenë të punësuar në ndonjë firmë. Pa pyetur banorët e fshatit, betonoi vendin për rreth kryqit dhe një palë shkallë. Tek sheshqëndrimi i betonuar janë prishur varret autoktone të fshatit dhe eshtrat e të vdekurve janë hedhur bashkë me dheun e gërmuar, aty, pranë.


Për të manipuluar varrezat, po aty pranë vendit të betonuar është vendosur një gur varri me një mbishkrim në gjuhën greke, që ka format dhe ngjyrë të ndryshme nga gurët e varreve autoktone, që nuk janë të shkruar.

Fshati Boboshticë ka pasur 300 shtëpi, nga të cilat 25-30 vendase dhe 70-80 të etnitetit vllah, të cilët u vendosën aty, pas çlirimit.

TELNIS SKUQI, G. Metropol