Mes shqiptarëve në Kiev, si e ruajnë pas 200 vjetësh, gjuhën shqipe.

“Kam një jetë që e pres këtë çast. Jam i lumtur që më në fund erdhi”. Këto kanë qenë fjalët e para të mikpritjes së shqiptarit me origjinë shqiptare, Mihal Supure, në Kiev, drejtuar një grupi shqiptarësh të cilët kishin shkuar për vëzhgimin e zgjedhjeve presidenciale në Ukrainë.

Mihali, 60 vjeç, kishte gati një muaj që priste ardhjen e grupit nga Shqipëria në Ukrainë, fakt të cilin e kishte mësuar përmes të bijës 26-vjeçare, Tanjës, e cila e kishte vizituar një vit më parë Shqipërinë dhe ishte njoftuar për shkuarjen tonë në Kiev. Me mbërritjen e grupit në Kiev, Tanja erdhi menjëherë në hotelin ku ishim akomoduar për të na takuar. E para gjë që na tha sapo na takoi, ishte: “Babi po ju pret në shtëpi, duhet ta bëni një vizitë te ai. Ai ka një jetë që mezi pret të takojë shqiptarë nga Shqipëria, nga vendi i origjinës së të parëve të tij”. U nisëm drejt shtëpisë së Supurëve, të cilët prej disa vitesh ishin larguar nga qyteti Ismailaj në Odesë dhe ishin vendosur për të jetuar në Kiev. Sapo mbërrijmë në banesën e Supurëve, kati i dytë i një pallati 6-katësh, derën na e hap vetë i zoti i shtëpisë, Mihali, i cili tepër i emocionuar na thotë se e kishte imagjinuar shpesh një moment të tillë. “Tashmë që momenti erdhi, kam mbetur pa fjalë. Ajo që më bën të ndihem keq, është që e kuptoj disi gjuhën shqipe, por është shumë larg të folurës sonë”, - rrëfen 60-vjeçari, duke shtuar se “ardhja e Tanjës në Shqipëri dy vjet më parë, na ka ndihmuar edhe ne të mësojmë më tepër rreth Shqipërisë, vendit tonë të origjinës.

Tanja na ka sjellë libra shqip dhe muzikë shqiptare. Madje, ajo ka mësuar të flasë shqipen tuaj dhe ne jemi duke u munduar të mësojmë ta flasim shqipen ashtu sikundër flitet tani”. Të gjithë këtë bisedë të zhvilluar në banesën e Mihal Supures e zhvilluam me ndihmesën e Tanjës, e cila vetëm në tre muaj në Shqipëri kishte mësuar të fliste shumë mirë shqip. Të flisje në shqipen e tanishme me Mihalin apo dhe pjesëtarë të tjerë të familjes së tij ishte mjaft e vështirë, pasi shqipja e tyre ishte aq e vjetër, saqë vetëm tek-tuk ndonjë fjalë mund të ngjasonte me këtë të sotmen. Ajo që të binte në sy sapo hyje në banesën e Supurëve, ishte flamuri shqiptar i vendosur në dhomën e pritjes. “Nuk jemi të vetmit, edhe familje të tjera shqiptare e mbajnë flamurin shqiptar në shtëpitë e tyre”, - shprehet i zoti i shtëpisë.

Më tej, Mihali na tregon se edhe në fshatin e tij të lindjes, Kërkut, flitet shqipja e vjetër, por për fat të keq, askush nuk e shkruan këtë gjuhë. “Kemi ruajtur gjuhën tonë, traditat në jetesë dhe martesa, por nuk dimë ta shkruajmë gjuhën që flasim. Të parët tanë nuk dimë ta kenë shkruar gjuhën shqipe, pasi në atë kohë me sa dimë ne nuk ekzistonte gjuha e shkruar”, - tregon Mihali, ndërkohë që vihet në lëvizje së bashku me pjesën tjetër të familjes për të shtruar drekën. Tradita e shqiptarëve e ruajtur edhe pas 200 vitesh jetesë në Ukrainë, mysafiri nuk nxirret pa drekë nga shtëpia. Gjatë bisedës me Mihalin mësojmë se më 28 nëntor, në fshatin e tij të lindjes, por edhe në qytetin Ismailaj, shqiptarët e Ukrainës kanë festuar të gjithë bashkë Festën e Flamurit. Mihali dhe Tanja na tregojnë se festimi i 28 Nëntorit ndodhte për herë të parë për shqiptarët e Ukrainës, ndaj dhe emocioni i përjetuar ka qenë mjaft i madh. “Ishte emocion i papërsëritshëm të festoje Festën e Flamurit shqiptar, ndërkohë që kishim arritur të siguronim një numër të madh flamujsh nga Shqipëria. Flamuri kuqezi është valëvitur më 28 nëntor në Ismailaj dhe tre fshatra shqiptare, ndërkohë që prej dy vitesh nuk është hequr për asnjë moment nga familja jonë, por edhe nga shtëpitë e tjera të shqiptarëve në Odesa”, - rrëfen Tanja, e cila është në njëfarë mënyre edhe shpërndarësja e famujve në familjet e shqiptarëve të Ukrainës, si dhe një ndër organizatoret e Festës së Flamurit. Tanja na rrëfen se prej vitesh shqiptarët kanë ngritur edhe një shoqatë në Ismailaj, e cila quhet “Rilindja” dhe që organizon shpesh veprimtari në kuadër të festave kombëtare shqiptare.

Origjina dhe largimi nga vendi i origjinës

“Jemi shqiptarë. Nuk ka dokument që s’e provon një fakt të tillë. Të gjithë në vendin ku jetojmë e dinë që jemi shqiptarë, askush nuk na quan ukrainas.
Vetëm shtetësinë kemi nga Ukraina, kombësinë e kemi shqiptare. Në gjak jemi shqiptarë, jemi krenarë që ndihemi të tillë”. Kështu shprehet Tanja dhe i ati, Mihali, ose tata siç e thërret e bija. Madje, 26-vjeçarja na rrëfen se të gjithë shqiptarët e Ukrainës i thërrasin babait tate, por nuk kanë shumë fjalë që të ngjasojnë me ato që përdoren në gjuhën shqipe. Tanja na rrëfen se kur ishte në Maqedoni, kishte konstatuar se gjuha e shqiptarëve që jetonin atje kishte mjaft fjalë të ngjashme me gjuhën shqipe që flisnin ata. Sipas Tanjës, krejt ndryshe flasin shqiptarët e Shqipërisë. Më tej, Tanja dhe i ati na rrëfejnë atë çka dinë për ardhjen e të parëve në Ukrainë, vendosjen e tyre në fshatrat e Odesës, ruajtja e kulturës dhe zakoneve shqiptare edhe rreth 200 vjet pas largimit nga Shqipëria. “Nga trashëgimia gojore e të parëve tanë kemi mësuar se origjinën e kemi nga Korça dhe jemi të fesë ortodokse. Edhe nga të dhënat arkivore të gjetura në arkivën e Ismailajt, si dhe të hedhura në një libër të shkruar nga një shqiptar i Ukrainës, kemi zbuluar se të paktën në vitin 1812 kemi qenë të vendosur në Karakurt. Nga Shqipëria kanë mbërritur rreth 315 familje shqiptare, të cilat u vendosën në tre fshatra. Të parët na kanë treguar se janë larguar nga Shqipëria në kohën e pushtimit turk, në kohën e Tanzimatit. Në atë kohë, Turqia deshi të asimilonte fenë dhe të kthente popullin në myslimanë. Ruajtja e identitetit dhe fesë ishin arsyet e migrimit në Rumani përmes Maqedonisë dhe më pas për t’u vendosur në Karakurt të Ukrainës. Në fshatrat ku u vendosëm ne, kishte edhe bullgarë, rumunë dhe kaukazë. Popullsia e vendosur në këto fshatra filluan të merreshin kryesisht me blegtori dhe me kalimin e kohës familjet shqiptare të shtoheshin. Martesat kryheshin mes shqiptarëve”, - rrëfen Tanja, duke ndërprerë këtu të dhënat për origjinën dhe duke na treguar se shqiptarët vazhdojnë të ruajnë edhe sot disa zakone të shqiptarëve të Shqipërisë për martesat, p.sh, nusja që i lan këmbët vjehrrit dhe vjehrrës kur martohet, ritual që ndiqet çdo natë; nusja që u puth dorën prindërve të burrit dhe të moshuarve të tjerë që vizitojnë banesën ku jeton çifti etj. Më tej, Tanja rrëfen se askush prej tyre nuk dinte se çfarë pozicioni gjeografik kishte shteti i tyre i origjinës, E vetmja gjë që dinin me saktësi ishte se ishin shqiptarë. Madje, nuk i thërrisnin shqiptarë në Ukrainë apo mes njëri-tjetrit, por arnautë. Edhe në Ismailaj, një rruge i thoshin “Rruga e Arnautëve”. “Pasi u hapën rrugët dhe informacioni, ne mësuam më tepër rreth Shqipërisë, ku ndodhej. Ndërkohë që një shqiptar i Ukrainës ka botuar një libër ku tregonte me detaje se nga kishin ardhur të parët tanë në Ukrainë, si dhe prej sa vitesh. Ai i kishte grumbulluar të dhënat në arkivën e qytetit Ismailaj”, - rrëfen Tanja.

Vizita e parë e Tanjës në Shqipëri

Eksperienca e parë dhe e vetme e Tanja Supure në Shqipëri ka qenë dy vjet më parë. Pasi kishte mësuar shumë rreth vendit të origjinës, Tanja vendos të vizitojë vendin nga kanë origjinën të parët e saj, por edhe vetë ajo. Për shkak të mungesës së një ambasade apo konsullate në Kiev, ajo niset drejt Polonisë dhe kontakton me ambasadorin shqiptar, i cili e pajis me vizë, ndërkohë që i krijon edhe disa kontakte me shqiptarë që kishin shkuar për të studiuar në Kiev. Fillimisht takohet me një çift shqiptarësh që studionin mjekësi në kryeqytetin ukrainas, fillon të mësojë të flasë shqip dhe më pas niset drejt Shqipërisë. Disa ditë në Ballsh dhe disa në Tiranë do të ishte itinerari i vetëm i vajzës në Shqipëri. Etja për të mësuar shqip, për të folur me persona që flasin shqip, për të mësuar më tepër rreth kulturës shqiptare, bënë që Tanja të njihte shumë njerëz në kryeqytetin shqiptar, të bënte shumë miq, por edhe të ftohej të merrte pjesë në Javën e Modës në Shqipëri. Duke qenë një stiliste në profesion, Tanja pranon të marrë pjesë, duke i dhënë vetes mundësinë të jetonte edhe dy muaj të tjerë në Tiranë. Me gjithë peripecitë e hasura, Tanja rrëfen se ka kaluar ditë shumë të bukura në Tiranë, i pëlqen Shqipëria, madje do të kishte shumë dëshirë që për një vit të studionte më mirë gjuhën shqipe.
“Dua që gjuhën time ta mësoj si lexohet dhe si shkruhet. Dua të lexoj libra shqiptarë, dua të lexoj Kadarenë”, - shprehet Tanja, e cila na rrëfen se i pëlqen të lexojë çdo natë nga tre apo katër rreshta nga libri i Kadaresë, madje shton: “Kaq mundem të lexoj në shqip, me sforco të madhe, pasi nuk di të lexoj shqip. Më ndihmojnë shumë miqtë e mi, ndërkohë që edhe interneti më ka ndihmuar shumë në gjuhën shqipe”.

SONILA MESAREJA, G. Standart

Ndiqni edhe dokumentarin me 3 pjesë në YT, kushtuar shqiptarëve të Ukrainës. http://www.youtube.com/watch?v=mFMq9v3LVgU

Shfarosjet më të mëdha të specieve në Tokë

Më shumë se 90 për qind e të gjithë organizmave që kanë jetuar ndonjëherë në Tokë, janë zhdukur.

Teksa specie të reja nisën të zhvillohen për t’iu përshtatur kushteve të reja ekologjike, speciet e vjetra u zhdukën. Por ritmi i zhdukjes nuk është aspak i vazhdueshëm. Të paktën disa herë gjatë 500 milionë viteve të fundit, 50 deri në 90 për qind e të gjitha specieve në Tokë u zhdukën në një hapje-mbyllje të syve, në kuptimin gjeologjik.

Ndonëse këto shfarosje në masë janë evente vdekjeje, ato hapin rrugën në planet që forma të tjera të jetës të zhvillohen. Dinozaurët u shfaqën pas një prej zhdukjeve masive më të mëdha në planetin tonë, pikërisht gjatë zhdukjes së quajtur Permian-Triasik, që ndodhi 250 milionë vjet më parë.

Zhdukja masive më e studiuar ndonjëherë, ndërmjet periudhave Kretakeus dhe Paleogjene përafërsisht 65 milionë vjet më parë, i vrau të gjithë dinozaurët dhe krijoi hapësirën e nevojshme për gjitarët që të diversifikohen dhe të evoluojnë në mënyrë të shpejtë.

Arsyet

Shkaqet e këtyre zhdukjeve masive përbëjnë në fakt mistere të pazgjidhura të historisë së planetit tonë, megjithëse shpërthimet vullkanike dhe ndikimi i asteroideve apo i kometave të mëdha janë të dyshuarit kryesorë në shumicën e rasteve të shfarosjeve masive të jetë në Tokë.

Të dyja këto evente natyrale mund të hedhin miliona e deri në miliarda tonelata hiri në atmosferën e planetit tonë, duke errësuar në masë të madhe qiejt për të paktën disa muaj e deri në vite të tëra në fund të procesit të tyre. Duke vuajtur për dritën e diellit, bimët dhe kafshët bimëngrënëse zhduken sa hap e mbyll sytë.

Gurët e mëdhenj që vijnë nga qielli dhe vullkanet mund gjithashtu të lëshojnë gazra toksike ose që nxehin atmosferën dhe me vendosjen e pluhurit në mbarë planetin mundësojnë një ngrohje globale shumë të shpejtë, e të papërballueshme për shumicën e kafshëve në një kohë të caktuar.

Një ndikim i tillë jashtëtokësorë është ai që mendohet të jetë shkaktari kryesorë i shkatërrimit dhe shfarosjes së periudhës së Kretakeusit. Një krater gjigand në afërsi të gadishullit Jukatan në Meksikën e sotshme daton përafërsisht 65 milionë vjet më pare, çka përkon me datën e shfarosjes masive.

Por edhe ngrohja globale e ndihmuar së tepërmi nga shpërthimet e njëpasnjëshme vullkanike të ndodhura në atë kohë në malet dhe rrafshnaltat e ndodhura në Indinë e sotme mendohet se e kanë përshpejtuar këtë shfarosje masive. Cilado qoftë arsyeja e saj, dinozaurët, sikurse edhe përafërsisht gjysma e të gjitha specieve që jetonin në planetin Tokë në atë kohë, u zhdukën.

Nga ana tjetër, sasi të paimagjinueshme masive të llavës që shpërthyen në zonën qendrore të Atlantikut, në atë që quhet pjesa magmatike përafërsisht 200 milionë vjet më parë mendohet nga shkencëtarët sot si një argument që mund të sqarojë një shfarosje tjetër masive, të quajturin shfarosja Triasik-Xhurasik.

Thuajse një në pesë ose njëzetë për qind e të gjitha familjeve të kafshëve u zhduk në mënyrë të menjëhershme, ndërkohë që edhe krijesa që i përngjanin një evoluimi të gjitarëve, si edhe shumë amfibë të mëdhenj, së bashku me arkosaurët, që nuk ishin dinozaur u zhdukën. Një ndikim nga një asteroid i përmasave vigane është një tjetër arsye e mundshme e zhdukjes, porse një krater që do e vërtetonte këtë nuk është zbuluar ende.

Vdekja më e madhe...

Zhdukja Permiane-Triastike që përmendëm më lartë dhe që ka ndodhur përafërsisht 250 milionë vite më parë, ishte më vdekjeprurësja nga të gjitha shfarosjet që ka kaluar planeti ynë. Sipas shkencëtarëve që kanë studiuar me detaje këtë shfarosje, thuajse 90 për qind, pra nëntë në dhjetë, specie që jetonin në atë kohë u zhdukën një herë e përgjithmonë nga Toka.

Shumë prej këtyre shkencëtarëve janë të mendimit se një asteroid vigan ose një kometë e madhe e shkaktoi këtë vdekje masive, por sërish ata nuk kanë arritur ende të gjejnë një krater që do ta vendoste hipotezën e tyre mbi baza realiste. Një tjetër arsye që ata vendosin dhe që kësaj here ka më shumë prova në favor të saj është një shpërthim i njëpasnjëshëm i vullkaneve në zonën e Siberisë, në Rusinë e sotme.

Duke nisur nga 360 milionë vjet më parë, një shkatërrim i dalëngadalshëm zhduku 70 për qind të të gjitha specieve në Tokë, në një periudhë prej përafërsisht 20 milionë vitesh. Ndonëse kjo ndodhi në periudha të ndryshme, që zgjasin përafërsisht 100 deri në 300 mijë vite, ato njihen të përbashkuara si një shfarosje masive, shfarosja Devoniane, duke marrë emrin e shkencëtarit që e propozoi për herë të parë këtë teori.

Insektet, bimët dhe protoamfibët e parë që nisën të dilnin në sipërfaqen e tokës për herë të parë gjatë periudhës në fjalë, pësuan zhdukje të rëndësishme, por jo të mjaftueshme për të ndaluar evoluimin e jetës në planetin tonë. Kështu, edhe pse popullsia e tyre u ul gramatikisht dhe shumëllojshmëria u ul në 30 për qind ato arritën të mbijetonin për të rinisur procesin e evoluimit.

Shfarosja tjetër e madhe që njihet nga shkencëtarët e ditëve të sotme, quhet shfarosja Ordoviciane-Siluriane dhe mendohet të ketë ndodhur përafërsisht 440 milionë vite më parë dhe që ishte krejt e kundërta nga arsyet e mëparshme të shfarosjeve. Në këtë periudhë ngrirja që ndodhi në planet dhe që ktheu pjesën më të madhe të ujit në Tokë në akull, shkaktoi ulje masive të nivelit të deteve në të gjitha pjesët e planetit tonë.

Po ndodh sërish?

Sot, shumë shkencëtarë janë të mendimit se të gjitha faktet që kanë në duar po tregojnë se po jetojmë në periudhën e zhdukjes së gjashtë masive, që po ndodh teksa ne po jetojmë në përditshmërinë tonë.

Sipas tyre, faji për këtë shfarosje masive, që ata thonë se mund të jetë më i shpejti në historinë e të gjitha shfarosjeve të mëparshme që ka kaluar planeti i vetëm i gjallë i zbuluar deri më sot, mund të vendoset në masë të madhe mbi supet e njërës prej këtyre specieve dhe jo tek shkaqet natyrore, thjesht mund të jetë njeriu ai që po shkakton shfarosjen më të madhe.

Duke analizuar të dhënat, ata na bëjnë të ditur se deri në vitin 2010, aktivitetet e njeriut, siç janë ndotja e mjedisit, zhdukja e pemëve, pyjeve masive, e akoma edhe xhunglave, e si pasojë edhe e kafshëve që jetojnë në to, si edhe peshkimi pa kriter, mund të ketë bërë që më shumë se gjysma e jetës tokësore dhe detare të jetë zhdukur e parashikimet për të ardhmen janë edhe më të zymta.


Standart

ajiH

Hija rri e më vështron.

Ajo nuk ka mësuar ende të lodhet nga argëtimi që ndjen ndërsa më imiton, gjatë gjithë kohës. Ditën nën Diell, natën nën Hënë. Nuk përpiqet të ndryshojë asgjë, nuk ndjen mëshirë, por as krenari për mua ndërsa më vështron të përleshem tragjikisht me realitetin. Ajo kërkon vetëm të argëtohet duke më markuar hap pas hapi, shpresë pas dyshimi, detaj pas detaji, gënjim pas zhgënjimi !!!

Gjatë përpjekjeve të mia dështake për t'u divorcuar prej saj, e paradoksalisht në një çast malli për të, i përplasur pingul me një hënë plotë, hija e hijes në debulesë grishtëze psherëtin :

"Unë jam fatkeqësia e njerëzve 
ku ti nuk lejon diell, 
unë jam errësira 
që ti botës i sjell. 

Unë jam e do të jem pranë teje. 
Unë hije, Ti çadra ime. U
në nuk e duroj dot dritën, 
por ty të dua, madje shumë… 

Shumë më tepër se ata që të bëjnë ty, HIJE..."

Shkroi : Stop Injorancës http://www.facebook.com/NdalPaditurise2

Si u bënë shqiptarët kamikazë ?

Mos u habisni fare për këtë! Ndodhin transformime të mëdha brenda shpirtit të një populli dhe “kamikazllëku” është një ndër to dhe brenda nesh. A nuk i quajmë me këtë emër, përditë dhe disa herë në ditë, bashkëqytetarët tanë që mund të bëjnë gjithçka, po vetëm një gjë s’kanë mësuar ende: si të ngasin makinat.

Dhe kjo nuk do shumë mund për t’u shpjeguar. Problemi nuk qëndron te sjellja jonë që ja bën muuu, por te ndryshimi i saj. Ndërkohë që jemi në bisedime për të barazuar patentat shqiptare me patentat evropiane, nuk mund të mos bjerë në sy që ngarësit e makinave tek ne, vetëmse evropianë nuk mund të quhen. Ndoshta duhet vënë në dijeni qytetari italian që po barazohet me qytetarin shqiptar, se të paktën për ne shkon ajo thënia e tmerrshme: “Arma më vdekjeprurëse në botë është njeriu”.

Nëse do të bëjmë një tipologji të thjeshtë të ngarësit shqiptar, do të bindemi katërçipërisht se në vend që të japim patenta, duhet të heqim patenta; në vend që t’i barazojmë duhet t’i margjinalizojmë. Gjithçka tek ne ka pamjen e fasadës, dhe sado që pamja e patentave tona është e mrekullishme, asaj nuk i bashkëngjitet një përvojë rrugore po aq e mrekullishme. U desh përmbytja e rrugëve me gjak, që disa njerëzve të rëndësishëm të medias t’u hapeshin sytë për rrezikun potencial dhe real të makinizmit në Shqipëri. Dhe nuk bëhet fjalë për shoferët, se ata ende kanë ndonjë ndjesi për rrugën dhe njerëzit në rrugë, por për ngarësit e zakonshëm të makinave. Ndërkohë që targat e makinave kanë mbaruar edhe numri i viktimave është shtuar. Mjafton të kujtojmë se gjatë diktaturës u vranë në 40 vjet rreth 5000 vetë, ndërsa në 20 vjetët e tranzicionit vetëm në rrugë kanë humbur jetën rreth 7000 vetë, për të vënë alarmin jo tek ne, se ne nuk kemi veshë, po te të huajt, sidomos tek ata të huaj që po tregohen dashamirës me ne për punë patentash. Ndërkohë që duhet të thonë stop, ata vetë po shtojnë rrezikshmërinë për qytetarët e tyre, duke lejuar një masë njerëzish që vetëm të marrë mund të quhen, të ngasin auto-bombat e tyre në territore evropiane, ndërkohë që duhen izoluar njëlloj siç bëhej dikur me të sëmurët me murtajë.

Le t’i kthehemi tipologjisë ngarëse, se ajo edhe pse në terma letrarë e deskriptivë, përsëri mund të shpjegojë shumëçka. A nuk jemi ne që ndalojmë makinën në mes të rrugëve tona të projektuara vetëm për mushka, për të bërë një dorë muhabet me baxhanakun e dajës, sepse na ka marrë shumë malli për të, ndërsa radha e makinave prapa bëhet e pamasë. Dhe nëse dikush i bie borisë i nervozuar, ata që kanë ndaluar dalin si bllok nga makina në mënyrë kërcënuese, sa ta ngrijnë buzëqeshjen në buzë. A nuk na ndodh në rrugët tona, që sapo parakalon dikë me shpejtësi normale, ky të riparakalon me shpejtësi anormale, për të ndaluar vetëm pak sekonda pas parakalimit gjithë tym në një kthesë aty pranë, dhe pikërisht përpara syve tuaj të terrorizuar që nuk e kuptojnë dot përsenë e gjithë këtij raptus-i.
A mund të shpjegojë dikush përse tek ne dhe vetëm tek ne makinat janë të gjitha homoseksuale. Ato të ngjeshen në prapanicë edhe kur je me 1 km në orë dhe kur je me 100 në orë. Ndërsa duhej të rrinin larg teje 1 metër për çdo kilometër shpejtësi. Nëse të takon të kthehesh apo të bësh ndonjë manovër, mundësia nuk ekziston se ndërkohë je ngushtuar kaq shumë dhe të tjerët pas teje janë ngushtuar edhe më shumë, sa e vetmja rrugëzgjidhje është të bësh atë çka duan të ndërkryerit dhe jo ti që ke hallin. Si shpjegohet që kur një mori makinash janë në radhë, një mori tjetër makinash i bie anash teje me shpejtësi marramendëse, dhe mbi të gjitha si shpjegohet që këta ikin në punë të vet duke kaluar nga krahu i kundërt, ndërsa ti pret edhe më shumë në radhë. Kush është në gjendje ta shpjegojë se përse në çdo orë të ditës dhe të natës poshtë pallatit tënd dhe brenda veshit tënd, mijëra njerëz u bien njëkohësisht mijëra borive, madje dhe kur është polici në semafor, a thua se njerëzit janë elefantë që merren vesh me njëri-tjetrin me bori? A thua se mjafton akti kërcënues i borisë për të zgjidhur problemin rrugor? Vetëm ideja që njerëzit i bien borisë në zona të banuara, duhet të mjaftonte për këdo që ne nuk kemi asnjë të drejtë të quhemi evropianë. Po ky është diskutim i gjatë dhe në këtë pikë patriotizmi fals mund të fitojë debatin, ndaj le të shkojmë më tutje.

Nëse jemi katilë me veten, përse duhet të jemi katilë me fëmijët, që i mbajmë tërëplotësisht në sedilen e parë dhe të palidhur me rrip. Nëse do të numërohen kokat e fëmijëve që shihen jashtë dritares së makinës, do të duhej të kishte me dhjetëra dorëheqje të krerëve më të lartë të Policisë Rrugore. Por këta s’mund të bëhen me faj. Gjithë ditën e lume u rrinë para-prapa pushtetarëve, duke u hapur rrugën; detyrë që e kryejnë me zell të madh dhe me saktësi të habitshme. Dhe gjithashtu janë tatimorët më të çuditshëm në botë, sidomos kur shpallin fushatën e gjobëvënies, kur shqetësohen më shumë për rripin e pavënë, kur janë të dypunësuar si taksistë të paliçensuar, dhe të trepunësuar kur i shërbejnë mafies së karroatrecëve. Ka muaj kur numri i gjobave e tejkalon atë të muajit pararendës, ndërkohë që në sjelljen tonë rrugore nuk ka ndryshuar asgjë.

Ndërsa dasmorët shqiptarë janë dasmorët më ekstremistë në botë. Ata përgjithësisht bllokojnë rrugët tona dhe trupat e tyre përgjithësisht gjenden jashtë dritareve. Janë të gjithë të gëzuar që po atë natë, dikush mund të humbë ligjërisht virgjërinë. Dhe me këtë rast, na bëjnë të gjithëve pjesë të të njëjtit gëzim. Vetëm se ne nuk dalim nga dritarja për shkak se këtë punë mund ta kemi kryer kohë më parë. Por jo se nuk jemi të gëzuar.

Sa herë ju ka rënë rasti të prisni me minuta të tëra derisa një femër të parkojë makinën në një vend ku mund të parkohet edhe një kamion?

Nëse nuk ju ka rënë rasti, si duket nuk jetoni në kërthizë të Shqipërisë. Por do keni rast ta shuani kuriozitetin tuaj. Cili është ai institucion që lëshon patenta për detonatorë të tillë? Hajde merre vesh. Dhe mbi të gjitha, përse kur dikush është në vështirësi në rrugë, ndihma jonë e përnjëhershme është shtypja deri në dërrasë e borisë. Psikologët thonë që kjo e ndihmon njeriun të kthjellohet. Edhe kinezët e thonë: “turbullohu se kthjellohesh”. Përse njerëzit mësojnë në autoshkolla gjithë ato gjëra që në jetën tonë as janë parë as janë dëgjuar, si p.sh. tabela e kafshëve të egra ose ca të tjera edhe më të çuditshme. Pjesa më e madhe e njerëzve që ecin në rrugë kundratabelë janë nevrikë patologjikë. Këshilla e përgjithshme është të mos kundërshtohen atypëraty. Mund të shkaktojnë dëme të pamatshme. Shajini pasi të jenë larguar të paktën 25 kilometra. Në këtë pikë është e sigurt që nuk ju dëgjojnë. Ti që je në rrugën tënde nuk arrin të inatosesh dot aq shpejt dhe aq fort sa ata që të kanë zënë rrugën dhe të detyrojnë ty të ecësh mbrapsht si zgjidhja më efikase dhe më evropiane.

Është një fakt i pamohueshëm që qytetari këmbësor të falënderon kur i hap rrugën. Ai i shkreti preket nga ky gjest kalorësiak prej Mesjete. Por ja që Mesjeta nuk ka qenë krejt e keqe.

Po ç’ndodh në rrugët tona kur bie shi?
Jo nuk bëhet fjalë për përmbytjen, por për çmendjen e makinave, jo të njerëzve kuptohet. Sa herë që bie shi, bie çmenduri. Makinat ecin me shpejtësi edhe më të madhe. Ka edhe më shumë makina në rrugë, se askush nuk do të laget. Po kjo dihet. Ajo që nuk dihet është se përse ngarësit e makinave shkruajnë mesazhe në celular. A nuk mund të mjaftoheshim vetëm me të folmen e paligjshme telefonike? Jo, pa tjetër duhet kthyer përgjigje në celular, madje me humor. Ndërsa në orët e vona të natës, të gjithë të pasionuarit pas Formula 1, mund të kënaqen me spektaklin e ofruar. Semaforët nuk respektohen, dhe kjo është e keqja më e vogël. Shpejtësia e ofruar është mbresëlënëse.

Veturat që shkaktojnë më shumë kaos në rrugët tona janë ato me targa CD. Ato nuk pyesin për asnjë lloj rregulli, sidomos kur i ngasin jo të huajt. Pastaj në vendin e dytë janë furgonët e shpërndarjes së mallrave. Ata janë pronarët e vërtetë të rrugës. Ata mund të ndalojnë kudo dhe kurdo. Dikur ishte një fjalë, “i plotfuqishëm i lagjes”. Mund të përdorim rishtas për këtë kategori, që për më tepër nuk i ka as makinat personale. Pastaj vijnë motorinot e picave dhe ata motorët që bëjnë zhurmë më shumë se sa tankset e komunizmit. Këta janë si elektronet e lirë brenda atomit. Në radhë vijnë taksistët që kanë një marifet të jashtëzakonshëm. Ata i fitojnë gjithmonë betejat rrugore, me këdo. Hunda e makinës së tyre është më e shpejta në botë. Fuoristradat prepotente nuk do t’i përmendim. Me ato nuk ja vlen të kruhesh. As policët nuk e bëjnë. Pastaj, në radhë menjëherë vijnë të gjithë këmbësorët. A duhen patentuar këmbësorët? Po! Të gjithë! Këmbësorët janë shkaku kryesor i trafikut qytetës. Ata ecin vend e pa vend. Ata nuk e duan jetën. Ata janë më të rrezikshëm se sa makinistët. Ata janë kandidatë për vetvrasës. Dhe pikërisht këtu ndodh, që fillon kundërshtimi me idenë. Por nuk duhet kundërshtuar ideja, duhet kundërshtuar realiteti. Ai është i hidhur, jo ideja.

Pra, rreziku nuk janë ata të shkretë që tashmë e kanë kryer gjakderdhjen, por ajo masë qindra mijëshe që janë në listë pritjeje. Kjo masë eksplozive duhet ndaluar. Në mos nga ne, nga ata që hanë paret e Evropës dhe këndojnë këngën tonë. Nuk mund të pajtohemi me mendësinë e një vendi ku një njeri kushton më pak se sa një tabelë. Zgjidhjet janë shumë të lehta e të shpejta. Mjafton të bëhet pyetja si i bëhet hallit. Kryesorja është të kujdesemi të gjithë, këto ditë, për makinat me targa të huaja. Ata që i ngasin janë në rrezik. Edhe ne të tjerët.


Erion Kristo
http://saktivista.blogspot.com/

Alo !

Dal nga shtëpia me nxitim. Si zakonisht, i zgjuar me vonesë për në punë. Më duhet një justifikim i ri, e mendja pjellore nuk tradhëton. Xhinset vesh vetëtimthi, por nuk po më rrinë ngushtë, ashtu si rrobat e lara e kanë zakon.

Pasi kam përshkruar një pjesë fort të mirë të rrugës, kontrolloj xhepat dhe vë re mungesën e portofolit. Duke llogaritur trafikun, jam tmerrësisht vonë dhe nuk kam kohë të kthehem për të ngjitur edhe shkallët e gjata të pallatit, ku ashensori si lapidar qëndron. Gjithsesi nuk ka problem, kafen ma ofron kompania, ndërsa tek ngrënia e mëngjesit ia lejoj vetes ta bëj një ditë pushim. Kërkoj telefonin për të parë orën, por këtu shtangem..."KAM HARRUAR TELEFONIN" !

Pa telefonin jam i mbaruar. Pa telefonin nuk mund të komunikoj. Pa telefonin askush nuk më gjen dot. Pa telefonin nuk mund të pyes prindërit për shëndetin e tyre. Pa telefonin, të duket vetja si i humbur në mes të rrëmujës së një metropoli.

Po si dreqin ai arriti telefoni të bëhet kaq i domosdoshëm për jetën time.!

Oksigjen, azot, telefon... E çuditshme sepse edhe më parë kur telefoni celular nënkuptonte ndonjë sheik arab, apo ndonjë biznesmen me maune doganash, ne sërish jetonin, madje jo keq.
Rrufeshëm nisem për në shtëpi për të marrë telefonin dhe duke ngjitur shkallët e veshura me thërrmija buke të shkundura nga gratë nikoqire, mendoj : 
                                                           "Si do të ishin vallë 100 ditë pa telefon"?

- Besoj se njerëzit do fillonin tu gëzoheshin rastësive. Jeta do niste tu dhuronte më tepër surpriza, si nga ato të kripurat, por edhe nga ato pa kripë. Askush nuk do detyrohej të hynte në tualetet e bareve për të gënjyer. Njerëzit do fillonin ti riktheheshin zbatimit me korrektësi të orareve dhe gjatë takimeve do nisnin ti përkushtoheshin njëri-tjetrit. Do të shmangej vëmendja nga mundësitë joshëse të telefonave, lojëra, bluetooth, mp3, radio etj.
Nuk do të uleshim përballë njëri-tjetrit, prej kushedi prej sa kohësh pa u parë, veçse për të ndarë bashkë një tavolinë e duke e shpenzuar kohën për të dhënë shpjegime profesioni, shefit në telefon. Askush nuk do të vuante mankthin e rënies së baterisë. Rrjedhimisht askush nuk do dyshonte se fakti që nuk ke bateri në telefon, nënkupton domosdoshmërisht që je duke kryer një tradhëti, apo duke refuzuar një komunikim.

Meshkujt do të rigjenin guximin për të folur sy ndër sy me femrat, për tu lidhur apo ndarë. Femrat e të gjithë bashkë do të shpëtonin nga telefonat anonime të njerëzve lepuj. Të dashuruarit do rinisnin të fishkëllenin melodi nga më fisniket, poshtë ballkoneve, apo dritareve ku një perde gjithmonë valëvitet.
Fjalia, "Do të të marr në telefon" do ti kthente fronin fjalës hidhërisht të bukur, fjalës "Lamtumirë".
Do të ishte më e lehtë për të kuptuar se kush është ai që flet me veten dhe kush flet me kufje. Do të shpëtonin nga marketingu i dhunshëm nëpër media i kompanive telefonike, gjithashtu nga ofertat e tyre qesharake. Për festa e përvjetore njerëzit do denjonin të zhgarravisnin kartolina, duke humbur luksin e dërgimit të një mesazhi formal.

Ndoshta njerëzit do të dukeshin më shumë njerëz, ndoshta.

E kështu pas 100 ditësh pa telefon dore, me paratë e kursyera çdokush mundet ti bëj një dhuratë, cilitdo që ia do zemra... Por, mos harroni, Kompania e fuqishme e kërkimit në internet ka hedhur në treg telefonin më të ri, G-Phone.

Hap derën, rrëmbej telefonin dhe shoh tre telefonatat e humbura nga numri i zyrës. Mirëmëngjes dhe një ditë të mbarë të rutinës së përditshme.


Shkroi dhe përgatiti: Stop Injorancës http://www.facebook.com/NdalPaditurise2