Mbi Gjuhën Shqipe dhe Etimologjinë e Gjuhëve

I dashur lexues,

Dje linja e Internetit që unë marr nga Alfacable m’u shkëput. Arrita ta rilidh vetëm sot në mëngjes. Pasi bëra dje një kërkesë që Alfacabli të ma rregullonte linjën, sot u paraqita vetë pranë zyrave të saj dhe konstatova që blog-un tim të vjetër te www.cxhunga.blogspot.com e kishin zënë DHUNSHËM, ashtu si me urdhër të Berishës u zunë më 1997-ën dhunshëm të gjitha tokat në Shqipëri. Mirë në Shqipëri, sepse këtu sundojnë Cuba si Nano, Berisha, Rama me shokë, po Google, një firmë joshqiptare, kush guxon ta detyrojë për të mbytur fjalën tonë?

Kemi vendosur të hapim një blog të ri në adresën :www.clirimxhunga.blogspot.com. Të shohim sesi do të shkojë kjo puna e FJALËS SË LIRË, që Shtatë Satrapitë e Evropës, e reklamojnë me kaq bujë!




E hënë, 4 qershor 2007

Kuriozitete etimologjike

Duke filluar nga dita e sotme do t'ju bëjmë të njohur çdo dite të dhëna nga shënimet tona etimologjike, të cilat hedhin drite mbi mënyrën se si duke filluar nga shekulli i nëntë i erës tone priftërinjtë e të gjitha racave joshqiptare kanë nisur ndërtimin e gjuhëve me lëndën e shqipes.
Kush ka lexuar dhe kuptuar sadopak Kodin e Shqipes, mund të kuptoje shpejt se si janë zbërthyer fjalët e mëposhtme dhe të vijojë vete me pak mund zbërthime të tjera etimologjike në çdo gjuhe të botës duke u nisur, pra, nga rrënjët e shqipes yll, ar, ay, at dhe unë si dhe jam, vij, bëj, them dhe thërras:

Shikoni p.sh.

Jezu, Jan, Gjon etj.:
J_esh_u_a(shtë)
G_es_u
J_es_us
Je_an ku je është thjeshtë tingulli fr. [zh] = q' e shqipes.

Askush deri me sot s'e ka shtruar drejt pyetjen se pse në gjuhët italiane, frënge, gjermane etj. shkrimi nuk i përgjigjet tingujve të të folurit, pra, perse ndryshe nga shqipja, në të gjitha gjuhët e tjera nuk kemi një shkronjë të caktuar për çdo tingull të asaj gjuhe.

Duke mos u kuptuar kjo (loje) fonetike, etimologët syleshe (shqiptare dhe të huaj) gjatë zbërthimit etimologjik të fjalëve kanë marrë parasysh dhe për bazë vetëm shkrimin e fjalëve, dhe s'kanë arritur të kuptojnë se loja e vërtetë etimologjike fshihet pas lojës se tingujve, si të atyre të shkruara dhe të shqiptuara.

Le të vazhdojmë me shembuj të tjerë. Siç e kemi thënë në një email me pare es (është) është zëvendësuar me an, por, edhe me on, ndërsa “j” latine është e barabartë me “je” në fr., gi në gr., gi në it., gj në shqip e kështu me rradhe duke na dhënë emrat e përveçëm:

Gj_on
J_ohn
Xh_on

Të njëjta me këto janë dhe

J_o_g_ ur_ tha (q' o= yll q' ar vjen)
J_u_g_ur_ tha (q' u= yll q' ar vjen)

Miq të dashur, o-ja e shqiptuar në frëngjisht është = au. Shikoni per shembull fjalët beau [bo]. Kete mënyrë fjalëformimi kanë kopjuar greket kur kanë krijuar fjalët p.sh. Fotini, ku fo=vo= veau, beau etj, qe don të thotë ay vjen. Shikoni beau dhe bukur dhe krasivij në rusisht! Është e njëjta fjale:

Bu + k + ur, pra vij si ar
Be + au vij si ay
K + ra + si + vij , pra qe = si + ar + vij

Nga Jan, Jean, Juan janë veçuar Ja, Jo, Ju etj. duke na dhënë zgjerime të tyre si

Jo_ann_is
Jo_hann_es
Ju-an

Po kështu të njëjta me fjalët e sipërpërmendura janë:

Hu_an
Qu_een
K_in_g

Këto emra të përveçëm, qe duan të thonë thjesht "q’janë", p.sh. në emrat të njerëzve të si p.sh.:

King Albert = q'është Yll bërë
King Athelstan = q'është At Yll ishte thënë
etj.

(Fusha e onomostatikës dhe toponomastikës janë rrugët me të thjeshta dhe me tërheqëse per të kuptuar se të gjitha emrat e njerëzve dhe vendeve duan të thonë thjesht:

AY YLL ESHTE
AY YLL BERE
AY YLL VJEN

ku ay, yll, at, ar ndërrojnë vendet e njeri tjetrin dy e nga dy.), dhe për të kuptuar më shpejt se në fusha të tjera të leksikut se të gjitha gjuhët vijnë nga shqipja!

Këto emra të përveçëm, qe duan të thonë thjesht q'jam, q’është, q’janë (quajtur = ky ai thirr është) kanë si korresponduesa në greqisht, arabisht etj. emra të tillë:

Thomas = them është
Thanas = than është
Themis- = them ishte
Kassem = q'ash + em
Hassan = q'ash + an
Hashim = q'ash + im
etj. ku shtesat em, an, im janë shtuar pasi kanë dale në fillim format e thjeshta me Kas, Has, Hash, pra q'ash.. si te Ceasar, Kaiser, Tsar, qe vijnë nga togfjalëshi q'është ar = arqis gr.

Shikoni dhe argëtoheni me fjalëformime të thjeshta emrash të përveçëm në gjuhe të ndryshme dhe u shtoni dhe vete fjale e emra të tjera kësaj listë të shkurtër:

Vili
Willi
William
Wilhelm
Bill
Billy

Ku vili, bili don të thotë vij si yll, njëlloj si belle, beau, bukur etj.

Po kështu kemi:

Jul
Gi_ul_iani

dhe

Yl_ber
D_yl_ber
Al_ber_t, Alberta, Alebertha
G-il_ber_t
G_el_bar_t
Bar_tho_lo_me_o


Por mos u mërzitni po të merrni vesh se edhe këto mbiemra vijnë po nga e njëjta rrënjë:

I q_el_bur
I k_al_bur etj.:

Shikoni fjale të njëjta mes familje të ndryshme gjuhësh:

In_flu_en_ce
Vli_jan_ie rus.

Lje_po
Be_au
Be_lle

Ap_l_os gr.
Sim_p_le Eng.

Ach_ ill_es = yll është, ku ach = ash = es= esh(të)
Ve-lo_ce vjen si yll



E martë, 5 qershor 2007

Kuriozitete etimologjike 2

Dje thamë se onomastika dhe toponomia janë dy degë ku shihet me qartë se si lënda shqipe, pra dhjetë rrënjët e saj: yll, ar, ay, at dhe unë, si dhe jam, vij, bëj, them dhe thërras ka ndërtuar të gjitha emrat e përveçëm dhe te vendeve të të gjithë botës.
Le të vazhdojmë sot me disa emra të njohur dhe shumë të përhapur anekënd Evropës dhe me gjërë.

Ashtu si togfjalëshat shqip çez (te Çezar), lat. caes (te Caesar), gjer. Kais (te Kaiser), rus. ts (te Tsar) le te shohim me poshtë fjalën Aleksander.

Aleksander shqip al_ex_ander
Al Iskander arabisht al_is_kander
Alejandro spanjisht al_e_jandro
Alessandro italisht al_ess_andro

Ky emër përbëhet nga dy pjese:

Alice [Elis], Elisa [Eliza], pra "Al, El, Yll" është dhe andr = janë thirr, është thirr. Ne fund Aleksander mund të mbarojë me mbaresën "a" per gjininë femërore dhe "o" per gjininë mashkullore, e qe don të thotë ne kete rast oshtë, ashtë, është.

Kete emër e gjejmë ne gjuhe të ndryshme:

fr. Alexandre;
it. Ales¬sandro, Alessio, Sandro;
spa. Alejandro;
du. Alexander, Sander, Xander; , Zander ,
eng. Alexan¬der. Alex, Alec, Sandy;
russ. Aleksi;
çek. Ales, Alexej;
hung. Sandor. Elck, Elek;
galisht Alasdair, Alastair, Alistairook, Alexius, Alessinus Alexis, Lexis
arab. Al Iskander
shqip Leka

Po kështu kemi galik Alasdair, Alastair, Alistair; çekisht. Alexandr; rus. Sascha; hung.:.
Gjinia femerore ben : Alessia, Alexa, Alexia, Alexine, Alexandra, Alexandria, Alexandri¬na, Alexandrine, Alix, Lexa, Sanderina, Sandertsje (fri.), Sandrien, Sandrina, San¬driin, Xandra, Xandrine; fra. Alexandra, Alexandrine; it. Alexandra, Sandra; spa. Alejandra; eng. Alexandra, Sandra; russ. Sascha;

Vetëm duke studiuar trajtat fonetike qe merr ky emër ne gjuhe te ndryshme mund te nxjerrim barazime interesante fonetike qe shërbejnë per te pare se si formohen fjalët e tjera ne ato gjuhe.

Një gjë interesante qe bie ne sy ne emrin Aleksander është dhe ngjashmëria e tij me emrin Skënderbe, Skënderbeu, Scanderbeg, Scanderbegus, i cili vjen nga arabishtja Al Iskander dhe ky nga shqipja Yll ish (kujto Alice, Elisa = Yll ish) dhe kander = q'jane thirr. Tani le te bëjmë krahasimin:

Gjergj Kastrioti apo
George Castrioti me

Al Iskander në arabisht,

Këtu me sipër kemi barazimet:

Al = (Ge)OR(Ge) pra Al = AR dhe ge = q, që ne shqip, pra "që Ar q'e"
si dhe
K_astr_oti dhe
K_ander ku ander = astr, aster, pra "asht thirr". Per prapashtesën ioti do të flasim një here tjetër.

Me pak vullnet, edhe vetëm nga ky tekst, mund të nxirrni shumë mësime të tjera mbi lidhjet mes gjuhëve të ndryshme dhe se si ato vijnë të tëra nga shqipja.
Kaq dhe per sot, të dashur miq



Kuriozitete etimologjike nr. 3

Le të vazhdojmë sot udhëtimin tone në fushën e onomastikës, pra të asaj dege të gjuhësisë, që merret me studimin e origjinës dhe kuptimit te emrave të përveçëm, e cila siç thamë është rruga me e lehtë per të kuptuar prejardhjen e fjalëve dhe të gjuhëve joshqipe.

Sot do të marrim në shqyrtim rrënjën shqipe Ai, Ay.
Në latinisht augustus ("Ay q'ish thosh") dhe ne greqisht Agios (lexohet nga greket "Ai Os", pra "ai është"), të dyja këto fjalë kanë marrë kuptimin e shenjtit, diçkaje të shenjtë, një personi, figure të shenjtë.

Tani le të shohim se si u shndërrua kjo fjale në gjuhë të ndryshme duke formuar emra ta përveçëm dhe duke marrë kuptime nga më të larmishmet, duke na dhënë kështu dhe një nga modelet e fjalëformimit si dhe të kuptimeve të dyta, të treta e kështu me rradhë, që morri kjo fjalë në gjuhët joshqipe.

Pra, nga
AU-GUS-TUS – "Ay q'ish thosh"

te http://www.thinkbabynames.com/search.php?s=august&g=1&t=1 lexojme se August ka 18 variante: Agostino, Agosto, Agustin, Agustine, Agustino, Agustus, Augie, Auguste, Augustin, Augustine, Augustino, Augusto, Augustus, Augy, Austen, Austin, Gus dhe Guss. Por, ai studiues qe la këto shënime ne kete website ka harruar se ç'thotë te zëri Gustav: Emri Gustav është variant i Gus dhe Gustave. Gustav shkruhet dhe Gusztav, Gustaw, Gustavo, Gustaf apo Gustus, Gustovo, Gustavus, Gustaof, Gustaff dhe Gustaaf.
Pra, Gus, është shkurtim per Augustus (shih me sipër dhe per Gustav, sepse ne rastin e pare Au, Ay qëndron ne fillim te fjalës dhe ne rastin e dytë ne fund te fjalës. Pra August dhe Gustaf përbëhet nga rrënja ay dhe togfjalëshi shqip gus = q'ish, apo, gustin = q'ish thënë, qe ishte quajtur.

Le te shohim se si kjo fjale shkruhet ne arabisht, sllavisht, shqip e kështu me rradhe.
Kështu kemi:

Gus_ta_af Gustaaf (pra AU është bere AF, V)
Gus_ta_v Gustav
Josef german, scandinavian, czech
Josefa spanish, portuguese, czech
Joseph english, french, german, biblical
Josepha english, german
Josèphe french
Josif serbian
Józef polish
Jožef slovene
Jozef slovak, dutch
Józefa polish
Jožefa slovene
Jozefa hungarian
József hungarian
Yosef jewish
Yosif bulgarian
Yousef arabic
Youssef arabic
Yusef arabic
Yusuf arabic, turkish
Jos_e_win_us
Shih dhe Gossip = thashetheme,

Si dhe
J_e_fe Jefe
Ch_e_f Chef
Sh_ef shef

Si dhe shkurtimet

Zef
Sif etj.
Gus irlandisht

Siç mund te shihet lehtë, e win = ai vjen, sepse e-ja nistore ne gjuhët latine është e barabartë me "ai" ne greqisht. Ky shndërrim fonetik është një ligj i brendshëm thuajse ne të gjitha gjuhët. Le të shohim si shkruhet dhe shqiptohen:

Enea = Aineas, Aineias gr., pra "Ai Nje(shi) Eshte". Po kështu kemi Enée fr., Enea it.
Egje = Aigai gr., Aegée, Egée fr.

Le të shohim kuptimet qe morri kjo fjale ne gjuhe te ndryshme:
Mund të klikoni në këto site për të mësuar më shumë
http://www.thinkbabynames.com

Augusto, Augustine, Augustin, Augustyn, Augustino, Agustus, Agustine, Agustin, Agosto - great, magnificent, venerable

Gustave thuhet te http://www.thinkbabynames.com/meaning/1/ është me origjinë skandinave dhe don te thotë " royal staff personel mbretëror, apo staff of the gods", personel i perëndive.

Pra nga August, i madhi, pa ndryshuar asnjë gërmë, veç duke ndërruar vendet e shkronjave, Augusti na u bë Gustav, një shërbëtor i të Madhit, pra një shërbëtor i Vetvetes?!

Gustav njeh 16 variante: Gus, Guss, Gussie, Gustaaf, Gustaf, Gustaff, Gustaof, Gustav, Gustave, Gustavo, Gustavus, Gustaw, Gustovo, Gustus, Gusztav dhe Tavin.
Po t'i shtojmë dhe Stafën tonw si dhe Mustafwn arabisht bëhen 18. Por ka edhe më.

Website http://www.behindthename.com/php/search.php?nmd=n&terms=gustav na jep kwtw shpjegim dhe kuptim të fjalës Gustav duke na zbërthyer dhe prejardhjen e fjalës Got, Goth,pra, perëndi dhe të fjalës staff në norvegjishten e vjetër.

Citojmë:
Gustav …means "staff of the Goths", derived from the Old Norse elements Gautr "Goth" and stafr "staff".

Në sitin http://www.ancestry.com/learn/facts/Fact.aspx?cj=1&sid=originsindexcolumn&o_xid=0000703401&o_lid=0000703401&o_xt=703401&fid=10&fn=gustav&ln= gjejmë këto arsyetime për emrin Gustav. Po ju a le juve ta mbllaçitni vetë, për të kuptuar ngjashmëritë dhe dallimet në interpretime dhe pasurimin e fjalëve me kuptime te reja në të gjitha gjuhët evropiane e më gjërë.

Gustav … Scandinavian: from an Old Norse personal name composed of the tribal name Gautr + the element stafr staff. According to some scholars this name is of Slavonic origin (cf. Dagmar), and originally had the form Gostislav or Goslav. It has been borne by various kings of Sweden, beginning with Gustav Vasa (?1496–1560), who was elected king in 1523 after freeing Sweden from Danish rule. Variants: Gustavus (Latinized). Swedish: Gustaf, Gösta.

Tani shihni se ç'thotë website tjetër http://www.thinkbabynames.com/search.php?g=1&t=1&s=joseph për emrin Jozef::
Emri Joseph është me origjine hebreje (?!) dhe don të thotë "Jehovah increases" Jehovai t'i shton (të mirat). José është formë spanjisht
Dhe mw poshtw shton
Joseph ka 44 variante: Che, Giuseppe, Giuseppino, Iosef, Iosep, Iosif, Iosip, Jessop, Jessup, Jo, Jodi, Jodie, Jody, Joey, Joop, Joos, José, Jose, Josef, Joseito, Joselito, Josep, Josip, Josif, Josephe, Josephus, Joss, Josue, Joszef, Jozef, Osip, Pepe, Pepito, Peppi, Pino, Pipo, Sepp, Seppi, Yousef, Yusif, Yussuf, Yusuf, Yusup and Yuszef.

Në sitin http://www.behindthename.com/php/search.php?nmd=n&terms=joseph do të lexoni:
From the Latin Iosephus, which was from the Greek Ιωσηφος (Iosephos), which was from the Hebrew name יוֹסֵף (Yosef) meaning "he will add".

Jusuf arabisht merr kwto forma:
Yussuf, Yusuf, Yuszef, Yusif, Yusuff and Yusef. Other similar baby names are Yusup, Yousef, Yoseff dhe Yosef.



E enjte, 7 qershor 2007

Kuriozitete etimologjike nr. 4

Te nderuar miq,
Në tre shkrimet e mëparshme vumë re se emrat e përveçëm ndërtohen me anë të rrënjëve shqipe Yll, Ar, Au, At, me ndihmën e foljes jam si dhe togfjalëshit q'jam, dhe me ndihmën e foljeve vij, bëj, thërras ose them.

Kështu që për të zbërthyer një emër çfarëdo në çdo gjuhë të botës, mjafton të dimë të veçojmë në fillim foljen jam apo togfjalëshin q'jam, foljet vij, bëj, thërras ose them dhe do të shohim se do të na mbesin rrënjët Yll, Ar, Au dhe At sipas vargjeve, që kemi ekspozuar në Kodin e Shqipes:

Yll : al, el, il, ol, ul, la, le, li, lo, lu ; bl, fl, eu, ou, vl, wl
Ar : ar, er, ir, or, ur, ra, re, ri, ro, ru
Ai : au, ab, af, ap, av, aw, pa, ba, fa, va, wa dhe b, f, p, v, w

Jam :
am, an, em, en, im, in,om, on, um, un, ma, na, me, ne, mi, ni, mo, no, mu, nu ; as, es, is, os, us, sa, se, si, so, su ; ash, esh, ish, osh, ush, sha, she, shi, sho, shu; az, ez, iz, oz, uz, za, ze, zi, zo, zu, azh, ezh, izh, ozh, uzh, zha, zhe, zhi, zho, zhu.

q' = c, ch, ç, h, k, j, g, gj, q, qu, y, z

Le të shohim dhe njëherë shembujt që dhamë për ta konkretizuar këtë që sapo thamë:


Emri Togfj. "q'jam" Rrënja Folja jam
Jeshua Jesh u a(shtë)
Gesu Ges u
Kékszakállú 1. Kéks al + lu
2. zak
(në hungarisht, shikoni emrin e fundit, kemi inflacion togfjalëshash "q'jam" brenda një fjale, brenda një emri!)

Emri Giuseppe, Josef, Josefa, Joseph, Josepha, Josèphe, Josewinus, Josif, Józef, Jožef, Jozef, Józefa, Jožefa, Jozefa, József, Yosef, Yosif, Yousef, Youssef , Yusef, Yusuf, që përmendëm në shkrimin e kaluar, përbëhet nga dy pjesë, nga togfjalëshi Gius-, Jos-, Joz-, Jozh, Jozs, Yous-, Yus- pra, "q’është" dhe pjesa e dytë: -eppe, - ewinus, -ef, efa, if dhe uf.
Po kështu te Gustav, Gus, Guss, Gussie, Gustaaf, Gustaf, Gustaff, Gustaof, Gustav, Gustave, Gustavo, Gustavus, Gustaw, Gustovo, Gustus, Gusztav kemi pjesën e parë të emrit të përbërë nga togfjalëshi gus-, gusta-, pra, "q'ish, q'ishtha = q’është dhe pjesën e dytë –af, -ff, -of, v, ve, -vo, -vus, -w.

Çfarë duan të thonë formantet -eppe, - ewinus, -ef, efa, if dhe uf –af, -ff, -of, v, ve, -vo, -vus, -w ?

- af = au = ay
-ewenus < ae =" ai)" e_ve =" ai" gjill =" gjallë," ungjill =" u" if =" ai" of =" ow" owen =" o" uf =" u(në)" ol =" ul" outre =" oltre" au =" ay" vo =" veau" i =" Ai." he =" që" jam =" q'jam" ar=" tar," ar =" tir," ar =" thar," ar =" thir" atlavida =" At" eu =" yll" laim =" Yll" nou =" nu" un =" am" vo =" veau" ne =" en" o="au," aidios =" Hades," quajtur =" ky" tur =" thirr." vlera =" mosvlera" s =" q," mot="arithmetique:" as =" os" hom =" mus"
onclick="return top.js.OpenExtLink(window,event,this)" http://en.wikipedia.org/wiki/Tahrif:

Tahrif (Arabic: تحريف "corruption, forgery"; the stem-II verbal noun of the consonantal root ḥ rf, "to make oblique") is an Arabic term used by Muslims with regard to words, and more specifically with regard to what Islamic tradition supposes Jews and Christians to have done to their respective Scriptures. Most Muslims believe that Jews and Christians have deliberately changed the text of the Jewish Torah and the Christian Bible, through altering words from their proper meaning, changing words in form, or substituting words or letters for others. This is considered by Islam to be a deliberate change which distorted the word of God, and which thus necessitated the giving of the Quran to Mohammed, to correct this perceived distortion.


.... ky tekst thotë:

Shumë myslimanë besojnë se Çifutet dhe te Krishteret kane ndryshuar me qellim tekstin e Toras çifute dhe te Bibles se krishterë, duke

1. ndryshuar fjalet në formë
2. duke zevendesuar fjalet
3. duke u ndryshuar fjaleve kuptimin e tyre te vertete ose
4. duke zevendesuar fjalet apo shkronjat me te tjera

Sipas Islamit ky konsiderohet si ndryshim me qëllim, që shtrëmbëroi fjalën e zotit, dhe prandaj zoti ia dha Kuranin Muhamedit, për të ndrequr gabimin e bërë.

Ky tekst na tregon shumë, na mëson shumë. Dhe më kryesorja, kjo gjë thuhet me gojën e tyre, të joshqiptarëve.
Diçka te tillë kemi thënë ne qe në shkrimin tone te pare te botuar ne Koha Jone me 31 mars dhe 1 prill te vitit 2005! Dhe kete kemi vazhduar e po përpiqemi të provojmë deri më sot.

Por kete proçkë, pra këto takrife, apo fallsifikime, s'i kanë bërë vetëm "iluministët" evropiane = priftërinjtë e Vatikanit, por edhe xhaxhallarët e Turqisë.

Siç do te mësojmë më vonë arabishtja dhe çifutja kanë lindur nga turqishtja, dhe jo e kundërta. Pra sa me pranë shqiptarëve, aq me te aferta jane gjuhet e tjera me shqipen. Sa me te largeta vendet, aq me te largeta dhe gjuhet nga shqipja .... Qendra gjuhesore dhe kulturore e njerezimit jane trojet shqiptare, qendra e dijes Apollonia.

Keshtu qe deklarata e Ahmedinexhad eshte tendecioze, sepse ne nuk mund te themi qe te poshter ishin vetem "iluministet" evropiane. Po aq te poshter per ne shqiptaret jane dhe hoxhallaret e lindjes, të cilët kane bere te njejten gje si dhe iluministet e perëndimit, kane pervetesuar dijen e popullit tone dhe tani na e shesin jo vetem ne, por ia shesin dhe njeri - tjetrit si te tyren.

A e dini si funksionon ky rreng mes Lindjes dhe Perendimit, perse i bejne dhe përse ia tolerojnë keto sulme njeri - tjetrit ?

Per t'ua shpjeguar kete do t'ju jap nje shembull nga koha e Enver Hoxhes. Në nje mbledhje te Ministrise se Tregtise se Jashtme, ministri kishte mbledhur aparatin e ministrise dhe po u kerkonte llogari vartesve qe nuk mesonin gjuhen e huaj dhe po i kercenonte me largim nga puna. Në nje çast ai iu drejtua nje punonjesi dhe i tha: "edhe ti, po s'e mesove nje gjuhe te huaj do te largoj nga puna, ç'me duhesh ketu pa gjuhe?" Por te gjithe u habiten kur punonjesi guxoi t'i drejtohet ministrit te nxehur me keto fjale: Shoku minister, perse thoni qe une nuk di gjuhe te huaj? Me pyesni ne cilendo gjuhe qe te doni, e do te shikoni po s'ju pergjigja!
E tere salla nisi te qeshte me te madhe dhe serioziteti i mbledhjes u prish. Kjo, sepse te gjithe e dinin qe vete ministri nuk dinte asnje fjale ne gjuhe te huaj.

Morali i kesaj qe sapo ju thashe kuptohet. Por loja e klerit te Lindjes dhe te Perendimit eshte shume me e holle. Qe te dyja palet e dine mire se ç'ka ndodhur, e kanë bërë vete kete histori, dhe vazhdojnë ta luajne e do ta luajne kete rreng ne kurriz te popujve te tyre persa kohe qe popujt e ndryshem, perfshire dhe ai shqiptar, nuk do te zgjohen.

"In the land of the blind, the one-eyed man is king." Në një vend ku njerëzit janë qorra, njeriu me një sy bëhet mbret", thotë Erazmi. Njerëzit me dy sy, kuptohet, në atë kohë ishin vetëm klerikët.

...



E shtunë 30 qershor 2007

Furrtaret e Vatikanit

Vatikani është trazuar keq! Sot ne darke Top Channel është mobilizuar te japë një film ku glorifikohet "roli" i fesë në zhdukjen e skllavërisë, ndërsa njerëzit e Jehovait kishin mbushur sot në mbrëmje sheshet në Tiranë ku kishin ngritur tenda për Jezunë dhe Biblën si dhe ishin shpërndarë nëpër dyqane dhe në rrugë në takime "kokë – me kokë" me jobesimtarët.

Ashtu siç furrtaret e kuqe trazohen keq kur ndjejnë erën e ilaçit kundër tyre, ashtu dhe njerëzit e Vatikanit kishin dalë sot nga strofkat të trembur se fesë së tyre po i mbaron vaji i kandilit!

Në ditët që do të vijnë kemi për të patur një aktivizim edhe më të madh të këtyre lajmëtarëve të vonuar të Jehovajit dhe Jezusë!

Koha e Un_gj_illit = arabisht Injil-it (In_xh_il) ka perënduar. Sot kur rezulton që Iluminizmi Evropian qenka periudha më e errët që ka prodhuar Feja dhe Fallsifikimi më i madh i bërë ndonjëherë në Historinë e njerëzimit, s'ka forcë më të mbajë peng të vërtetën mbi shqipen.



E enjte 5 korrik 2007

Një hipotezë

Cila do të jetë tablloja historike që pritet të na dalë para syve të mendjes pasi ne të kemi të gjitha provat e mjaftueshme gjuhësore, që do të kenë bindur dhe mosbesuesit më të paeupur, mbi primatin shqiptar në krijimin e historisë së njerëzimit dhe të gjuhës në veçanti?

Për ta përfytyruar sadopak këtë perspektivë do të marrim në shqyrtim të shpejtë vetëm dy rrënjë të shqipes: "ar" dhe "bër(ë), pra, ar_bër. Arbër është e njëjtë me baro (i lirë), bari, epir, ipir, iper (nga ku ka dalë Shq_i_per_ia), pari etj.
Për çudi, emri arbër është parapëlqyer të formojë dhe emrin e figurës më të shenjtë të krishtërimit, pra, të Krishtit, Christofer, Christofor, pra "q'ar ishte bërë".

Edhe koha e krijimit të emrit të Krishtit, pra shekulli i 15-të, koincidon me kohën e vdekjes së Al Iskanderit (Gjergj Kastrioti Skënderbeut), ashtu si dhe rënia e Babilonisë (Ay Ilion), përputhet me kohën e rënies së mbretërisë Arbërit.

Le të përqendrohemi te toponomi yne Epir. Nga Epir kanë dal fjalët lat. Im_per_i_um, it. Im_per_o, fr. Em_pir_e, em_per_eur, angl. Em_pir_e dhe em_per_or, shqipja per_andor_i.

Pra, duhet të kuptojmë se deri në shekullin e 9-të të erës tonë s'kemi patur në Evropë asnjë perandori tjetër përveç perandorisë epirote, me emrin e të cilës mburren Skënderbeu dhe Frang Bardhi.

Demokracitë greke dhe perandoritë romake janë një fiction i mbretërive, që u shfaqën në shekujt 8 dhe 9-të, të cilat për të mbijetuar (po të përdorim shprehjen e Carlo Magno) duhet të krijonin një identitet të ri. Dhe këtij qëllimi i shërbeu Koncili i vitit 833, i cili vuri detyrën e krijimit të gjuhëve të reja, të cilat u bënë baza e identiteteve të reja në Evropë.

Për të realizuar rënien e mbretërisë shqiptare, vendi ynë u la i vetëm përballë fuqisë më të egër të kohës, asaj të turqve. Që projekti i mbretërive evropiane të funksiononte, shqiptarët duhet të pushtoheshin nga turqit, dhe të asimiloheshin.
Meqë ky projekt, megjithë pushtimin 500 vjeçar, nuk u realizua, atëhere Evropa vuri në punë makinat shoviniste greke dhe serbe, për të copëtuar edhe më trojet shqiptare dhe për ta rralluar edhe më popullsinë shqiptare, në mos për ta shuar këtë komb.

Ky projekt qëndron dhe në themel të masakrave të kryera nga Evropa dhe me porosi të Evropës, ndaj shqiptarëve deri në fund të shekullit të XX. Kjo është dhe arsyeja përse dhe tani Mbretëritë Evropiane po bëjnë çmos, po luajnë të gjitha gurët e diplomacisë për ta paraqitur çështjen e Kosovës para shqiptarëve dhe para gjithë botës si një çështje të koklavitur, si një çështje të pazgjidhshme.

Pjesë e këtij projekti antishqiptar ka qenë dhe mbetet dhe armiqësia ndaj gjuhës shqipe, i vetmi mjet që na ka mbetur ne sot për të hedhur dritë mbi historinë tonë.

Këtu e ka burimin dhe persekutimi i egër, që i bëhet çdo shqiptari që guxon të përzihet në këtë çështje përvëluese për Monarkitë Evropiane dhe Vatikanin.

Ja pse ndriçimi i shqipes do të sjellë vetvetiu humbjen e legjimitetit të Familjeve Mbretërore dhe të Vatikanit, dy armiqve më të mëdhenj të racës shqiptare.

Por ndriçimi i shqipes do të hedhë në kosh të historisë dhe tërë klasën politike shqiptare, atë të së shkuarës, dhe atë të së sotmes, që gjatë gjithë shekullit të njëzetë ka qenë shërbëtorja më e bindur e Aristokracisë dhe Klerikëve, dhe armikja më e madhe e popullit të vet.



Etimologjia – apo paturpësia shkencore e grekërve dhe evropianëve

Siç kemi thënë dhe më parë etimologjia, pra studimi i historisë së lindjes së flalëve dhe kuptimeve që ato kanë marrë gjatë kohrave është një thesar i madh studimi në ndihmë të shqiptarëve, që ata të kuptojnë në fillim se çfarë ka ndodhur me gjuhët evropiane (e më gjërë), e më pas, mbi bazën e një analize të thjeshtë, të kuptojnë se çfarë ka ndodhur me shqiptarët, me historinë e tyre, kush janë ata, dhe pse evropianët, amerikanët dhe të tjerë i urrejnë aq shumë, dhe se çdo gjë që ata bëjnë për shqiptarët udhëhiqet nga kjo urrejtje sa e vjetër po aq dhe patologjike.

Kështu, ne do të kuptojmë se çdo lutje e papëve dhe klerikëve është një mallkim 500 vjeçar, që rëndon ende mbi kryet tona. Ja pse mua më tingëllojnë sarkastike fjalët e Ratzinger, drejtuar dje kosovarëve se "Unë jam shpirtërisht me Ju".

Studimi i etimologjisë është një disiplinë shkencore e vështirë, por jo dhe aq. Për më të rezervuarit, më mosbesuesit, ata që u qëndrojnë si shkëmb tezave helene dhe romake, sot do t'u japim historikun e dy fjalëve të tjera "greke", për të cilat leksikografi i dëgjuar francez Bailley, autori që i dha një shtytje të madhe studimeve të mija në fushë të etimologjisë, pretendon se i ka gjetur në tekste të vjetra greke.

Dhe konkretisht:

Në fjalorin e Bailley, botimi vitit 1901 gjejmë fjalët

Semantikos adv. d'une maniere significative, në mënyrë sinjifikative, domethënëse
dhe
simeiosis designation, indication, pra, tregim me fjalë, shenjë a diçka tjetër i një sendi a femonomeni

Për këto dy fjalë shkojmë te fjalorët e instituteve kombëtare të gjuhëve italiane, franceze, angleze dhe gjermane dhe gjejmë këto shënime:

Për semiotikën:

CNR - Istituto Opera del Vocabolario Italiano te http://reddyweb.ovi.cnr.it/Default.aspx
nuk jep asnjë të dhënë.

Qendra Kombëtare të Kërkimeve Shkencore në Universitetin e NANSI-t në Francë te http://atilf.atilf.fr/dendien/scripts/fast.exe?mot=semiotique
na thotë se sémiotique del për herë të parë më 1555, dhe më 1628, për të cilën flitet vetëm më 1732!

Në anglisht te http://www.etymonline.com/index.php?search=semiotics&searchmode=none
thuhet se semiotics përmendet për herë të parë vetëm më 1880, dhe thuhet se vjen direkt nga greqishtja semeiotikos.

Në gjermanisht nuk gjejmë shpjegim për këtë fjalë.


Semantika

Në italisht mungon shpjegimi i fjalës semantikë.

Në frëngjisht semantika na shfaqet për herë të parë më 1561, pastaj kjo fjalë zhduket për të ridalë në literaturë më 1875! Kujtojmë dhe një herë se fjalori i Bailley, që e përmend këtë fjalë në greqisht, është i vitit 1901!

Në anglisht semantika përmendet për herë të parë më 1894, dhe thuhet se vjen nga fr. sémantique, dhe se është përdorur për herë të parë nga Michel Bréal (1883).

Te http://www.koeblergerhard.de/der/DERS.pdf mësojmë se edhe në gjermanisht e ndeshim më 1910, se termi është marrë nga greqishtja, por e ka përdorur për herë të parë Brel më 1883.

Ky studim mund të zgjerohet dhe në gjuhë të tjera, dhe tablloja se si dhe kur kanë lindur me të vërtetë këto fjalë është sa domethënëse, aq dhe frytëdhënëse për kërkimet tona etimologjike, për të kuptuar shakanë e madhe që është bërë dhe vazhdon të bëhet në fushë të gjuhësisë, meritat e pamerituara të grekërve, dhe se kush i bëri grekërit grekër në shekujt 16 – 19-të.



Neologjizma të tjera, që dijetarët perëndimore u falin "grekërve të vjetër"

Le të shikojmëi këtu më poshtë neologjizmat të tjera, që dijetarë perëndimorë u dhurojnë bujarisht e me një shpirt filantropik autorëve të vjetër grekë.

Këto janë:

Psike:
Në frëngjisht del më Psyche 1812
Në anglisht më 1647, dhe në gjermanisht po në shekullin e 17-të.

Po kështu dhe mbiemri 'psikik' del më 1557 në frëngjisht psychique, më 1642 psychical në anglisht dhe dhe më 1800 në gjermanisht.

Tashmë faqet se ku mund t'i gjejmë këto shënime i dimë të gjithë.

Vetë evidentimi i datave kaq të largëta nga njëra-tjetra në kohë i këtyre termave në literaturën evropiane flet shumë, një gjë e tillë është thuajse e pamundur, pasi e reja, novatorja në Evropë ka fluturuar në mesjetë me shpejtësinë e trokthit të kalit, e më vonë me atë të të karrocës të tërhequr nga disa kuaj të fuqishëm, ndërsa në kohën e revolucionit industrial me shpejtësinë e makinave me avull, e në fund me postën ajrore.
Kështu që, në shumicën e rasteve, datat më reale e më të ndershme janë datat më të vonshme!

Data të tilla kaq të largëta mes tyre na fusin vetë në dyshime. Megjithatë, për ne do të ishte interesante të ndiqej më tej se te cili autor i vjetër grek përmenden këto terma, pasi atje do të gjejmë dhe xhevahire të tjera.

Autore si Platoni, Aristoteli, Ciceroni dhe Horaci na ruajnë surpriza të tjera.



E djelë, 8 korrik 2007,

Etymology for dummies

Në Evropë sot po lulëzojnë botimet divulgative, të cilat destinohen për një lexues thuajse analfabet, apo injorant i lëndës që trajtohet në veçanti. Paturpësia e botuesve të sotëm shkon deri aty sa këto libra ti emërtojnë dhe Libra për Idiotë.

Libra për Idiotë do të gjeni në internet tek firmat më prestigjoze si Amazon, Penguin etj. Shih te

http://us.penguingroup.com/static/html/cig/index.html
http://www.amazon.com/tag/books%20for%20idiots

Shih edhe një faqe interneti posaçërisht për botime për idiotë te:: http://www.idiotsbooks.com/

Pra, edhe tani në fillim të shekullit të XXI të diturit vazhdojnë të tallen me të paditurit, me masën e gjërë të njerëzve, të cilët analistët tanë këtej dhe andej kufirit i quajnë "publik", "auditor", vetëm popull jo.

Njerëzit e thjeshtë, bashkë me "të diturit", vazhdojnë të lexojnë e të mësojnë nga këto libra, sado që prifti Nikolla di Kuza (Nicolas di Cusa), një bashkëkohës i Skënderbeut, na paralajmëron që në atë kohë se "Dija është një Injorancë e mësuar".

Por po të tregohemi pak më të vëmendshëm, të lexojmë jo librat që destinohen për ne, por që ata kanë pasë shkruar për vete, ne duke krahasuar datimet e termave (gjuhë) hebraisht, (gjuhë) rusisht, (gjuhë (italisht), (gjuhë) frëngjisht, (gjuhë) polonisht, gjuhë (serbisht) etj. ne do të mësojmë se:

termi hebraisht si gjuhë del për herë të parë në frëngjisht më 1530, dhe se në atë kohë ky term ka kuptimin "chose inintelligible", diçka e padeshifrueshme, e pakuptueshme". Pra jemi në shekullin e 16-të miq të mi, dhe për francezin, këtë racë "më të diturën" e botës, hebraishtja është ende gjuha më e pakuptueshme në botë, megjithëse kjo gjuhë, sipas vetë francezëve na paska dhënë Testamentin e Vjetër, nga i cili na paskan dalë Testamentet e Vjetra në gjuhën greke, më pas në gjuhën latine, e kështu me rradhë..

Për çudi, këtë kuptim ka dhe termi greqisht, pra, gjuha greke. Për anglezët e vitit 1600, pra, të epokës së Shekspirit, greqishtja apo "greek" është " unintelligible speech, gibberish" = një gjuhë e pakuptueshme, një zhgarravinë!

Shih për ketë te http://www.etymonline.com/index.php?search=greek&searchmode=none

Iitalishtja ka lindur si term më 1512, greqishtja më 1527 (bile si njeri që njeh, dhe jo që e flet, greqishten, pra si helenist, megjithëse vetë fjala helenist është vetë shumë më e vonë), polonishtja më 1540, rusishtja më 1671, sërbishtja më 1841 dhe kroatishtja më 1904.

E keqja është se ne vazhdojmë të lexojmë, por nuk arrijmë të mësojmë, truri ynë s'vihet më në punë, ai ka ngecur në hullitë ku na ka futur shkolla jonë, në ato "të vërteta" që na kanë mësuar të "shkolluarit" tanë.

Një miku im më tha këto ditë të ruhem nga plagjiaturat. Plagjiatura është vërtet sot në modë, dhe jo vetëm në Shqipëri. Por, ne duhet të kuptojmë se plagjiatura është një term shumë i vjetëruar. Kur Amerikanët ngritën në Angli para një dekade sistemin e antenave – radarë, vendet e BE_së u ankuan në fillim se ata po u vidhnin shpikjet e shkencëtarëve evropianë.

Tani kjo teknikë realizohet nga mbi 3000 satelitët , që qëndrojnë mbi kokë tonë. Sot vlera intelektuale s'ka më asnjë vlerë individuale, ajo vidhet nga ne sapo lind në kokë, nuk pritet që ti dhe unë ta hedhim në letër apo në ordinator.

Kjo lojë tani po i pëlqen dhe BE-së, dhe ajo nuk po ndihet më. Ata që bërtasin kundër skanimit të trurit nga satelitët sot janë disa zëra aktivistësh amerikanë dhe rusë në internet.

Si mund të dilet nga ky rreth vicioz? Vetëm duke u ndërgjegjësuar njerëzit, duke kuptuar rreziqet e mëdha që ka kontrolli i pakufishëm i njeriut, individit nga pushteti, shteti dhe supershtetet.

Sa për mua, unë them: I bekuar qoftë ai që përhap kodin e shqipes!



E martë, 9 korrik 2007

Hulumtimi etimologjik

Hulumtimi etimologjik vijon shkallë – shkallë. Kodin i Shqipes na ndihmon të vërtetojmë shumë rebuse gjuhësore se se p.sh.

shqipja Klishë (dhe këlysh), turqishtja Kirkkilisse (forty churches, gr. Saranda ekklysies), frëngjishtja Eglise, greqisht Ekklesia, sllavisht Uçilishte janë e njëjta fjalë.

- se si duke ndërruar "il" (yll) me "ar" kanë dalë gjermanishtja Kirche, anglishtja Church, sllavishtja Krk, dhe turqishtja kirkkilisse

Turqishtja emblematike kirkkilisee, e përsërit dy herë të njëjtin institucion dhe objekt, pra kishën. Pra, Kirk si sllavishtja krk, anglishtja church, gjermanishtja Kirche dhe turqishtja Kilisse, rusishtja Uçilishte (shkollë), greqishtja Ekklesia, frëngjishtja Eglise, dhe shqipja Klishë.
Nga kirkkilisse turkologët, paraardhësit e Sami Frashërit kanë krijuar fjalën kirk = dyzet. Krahasoni tani, kirk = dyzetë. Kurse shkollarw thuthuqë evropianë tw periudhws sw iluminizmit nga krijuan nga quaranta, "qw ar janw" fjalwn greke saranda, dyzetw. Saranda ekklyes vjen nga shqipja e don të thotë "ata ar dhe yje janë".

- se Jezusi sipas Petit Robert, autoritet i padiskutueshëm filologjik, nuk është më i vjetër se viti 1740.

- se gjuha më e vjetër rezulton të jetë italishtja (e vitit 1512). Frëngjishtja siç kemi thënë ditë më parë dekretohet si gjuhë zyrtare vetëm më 1536, pra gjashtë vjet më vonë se hebraishtja " e vjetër" e vitit 1530.

-se hebraishtja dhe greqishtja deri në shekullin e 16-të janë ende gjuhë të panjohura, apo gjuhë "zhgarravinë".

Çfarë rezulton tjetër ? Rezulton se terma të tillë të mëposhtëm kanë lindur :

ortodoksi - më 1580 në frëngjisht, më 1581 në anglisht dhe gjermanisht
rezultat - më 1611 në frëngjisht dhe më 1626 në gjermanisht
sistem - më 1552 në frëngjisht dhe 1619 në anglisht
diagnosis - më 1669 në frëngjisht dhe më 1681 në anglisht
attention (vëmendje)- më 1536 në frëngjisht
thesis - më 1634 në frëngjisht dhe 1579 në anglisht
antagonist - më 1575 në frëngjisht dhe më 1579
energji - më 1500 në frëngjisht, më 1599 në anglisht dhe s. 18 në gjermanisht
adverbe (ndajfolje)- më 1545 në frëngjisht dhe më 1425 ?! në anglisht
terapi - më 1669 në frëngjisht dhe më 1849 në anglisht
psike - më 1812 në frëngjisht, më 1647 në anglisht dhe s. 17 në gjermanisht
sintezë - më 1576 në frëngjisht dhe më 1611 në anglisht

Nga rezultate të tilla hulumtimi të sigurta, ne arrijmë në konkluzionin e parë se autorë si Platoni, Aristoteli, Jul Çezari, Tit Livi, Tacitus, Plini ose s'kanë ekzistuar, ose gjuha
dhe terminologjia që ata kanë përdorur ka qenë krejt tjetër.

Konkluzioni i dytë që nxjerrim është se tekste bazë të frëngjishtes si Chansons de Roland në frëngjisht, Niebelungen në gjermanisht, saga të ndryshme nordike e sllave, s'janë gjë tjetër veçse tekste të fallsifikuara, me të cilat priftërinjtë e Evropës kanë tentuar deri më sot të na krijojnë iluzionin se popujt evropianë janë shumë të vjetër.

Hulumtimi ynë vazhdon.



E tërë bota një ëndërr ka

Nën patronazhin e ambasadës kineze në Berlin, në kryeqytetin gjerman u dha para disa ditësh premiera e një shfaqje, e cila ishte përgatitur me dyzetë kërcimtare të vogla kineze shurdh – memece. Shfaqja, që shurdh – memecet e vogla dhanë përt auditorin gjerman, titullohej "E gjithë bota një ëndërr ka".

Shfaqja kineze ka një domethënie e saj. Tema e shfaqjes vërtitet rreth një ëndërr enigmatike, dhe ato që e lozin janë shurdh – memece. Ç'eshtë kjo endërr, dhe pse ekzekutueset u zgjoidhën shurdh – memecë?

Këtë ëndërr enigmatike na e shpjegojnë foljet shqipe hulumtoj, kërkoj dhe simotrat e tyre chercher, cercare, search, suchen, iskat etj. Le t'i shohim shkurtimisht se si janë ndërtuar këto:

H_ylo_s q' yll është = materie
H_ul_um_tim, pra q'yll them jam

dhe

K_ër_kim q' ar jam shqip
Ch_er_cher q'ar q'janë frëngjisht
C_er_care q'ar q'janë italisht
S_ear_ch q'ar q'janë anglisht
Suchen q'u (ou = ol = yll) janë gjermanisht
Is_k_at q' at eshtë,.

Në kohën e shkuar folja ruse iskat bën iskal. Rusishtja si rregull e formon kohën e shkuar të foljeve me rrënjën shqipe yll. Kështu dhe zbërthimi etimologjik i foljeve në pjesore, të cilat nuk i kanë rrënjët yll, ar, au, at dhe u(unë), duhen kërkuardhe zbërthyer duke u mbështetur tek trajta që ato marrin në kohën e shkuar.
Nga fjalët kyç, pra të cilat kanë kuptimisht rrënjën yll kanë dalë në rusisht dhe në të gjitha gjuhët sllave mbaresa –al, - il e së shkuarës.

Po kështu ka ndodhur dhe me prapashtesën e pjesores së rusishtes, e cilat e ka origjinën te rrënja shqipe AT (prind) njëlloj si në rastin e foljes, që sapo dhamë ISKAT? ISKAL në të shkuarën. Te gjuhët romane prapashtesën –at e gjejmë te pjesorja, mbiemrat dhe emrat e formuara nga pjesoret dhe mbiemrat.

Përse, pra, këtë ëndërr, e këndojnë shurdhë dhe memecë?
Përgjigja qëndron te vetë fabula (=ay vjen si yll) e ringjalljes. Prandaj dhe të gjitha Tales, anglisht përrallat, e mesjetës, kanë lidhje me shqipe tallem. Nga Tale anglisht kanë dalë dhe Taal, gjuhë flamisht. Po kështu kemi në anglisht talk, tall, ose the al, yll qe. Këto Tale angleze, pra tallje në shqip, populli unë i ka quajtur përral, pra bërë al, yll. Prandaj dhe 1 prillin e kanë quajtur dita e gënjeshtrës, sepse prill don të thotë "bërë il, yll'. Një prillin anglezët e quajnë Fool's day", dita e budallait, sepse fool = budalla, fault = gabim, faillite = gabim, sbaglio = gabim, gabim = q'ay jam, duna të thonë që ay jam, ay bëhem, si ay vij, pra janë përralla, gabime, mashtrime.
Gjermanët me prahlen (=bërë yll°duan të thonë mburrem, por dhe ne me foljen m_burr_em_i, po atë gjë duam të themi.



E martë, 10 korrik 2007

Etimologji - Dita e shtunë

E shtuna, si fjalë etimologjikisht lidhet me frëngjishten samedi.
Shqip kemi e shtunë "Esh tun (thënë) E = Ai"
Frëngj. Kemi sam E di "q'jam E= AI + di = tha, apo perëndi.
Le të shohim se ç'na mësojnë vetë eruditët e Evropës në internet

Te http://www.etymonline.com/index.php?search=saturday&searchmode=none

na jepet historia e emrave të ditëve të javës Saturn dhe Sabbath.

Para fjalës Saturday, dhe perëndisë Saturn ka ekzistuar fjala samedi apo samedi, që te
http://atilf.atilf.fr/dendien/scripts/fast.exe?mot=samedi na thonë se është e shekullit të dymbëdhjetë.

Fjala Saturday në frëngjisht bën samedi. Samedi thonë francezët është fjalë e shekullit të XII. Por, emri i fjalës samedi në të gjitha gjuhët s'mund të jetë më e vjetër se 14 janari i vitit 1235, një mbrëmjeje mes të shtunës dhe të djelës, kur në një vend, që sot e thërrasin Bullgari,

fjalë e cila del si mbiemër në frëngjisht për herë të parë vetëm në vitin 1732,
kliko për këtë http://atilf.atilf.fr/dendien/scripts/fast.exe?mot=bulgare ,

vdes princi "serb" Rastko Nemanjić,

kur mbiemri serb shfaqet për herë të parë del në frëngjisht më 1841 kliko për këtë te http://atilf.atilf.fr/dendien/scripts/fastshowart.exe?70%7DSERBE%2C+adj.+et+subst.%7D321346%7D321347%7D321347%7D0%7D5

dhe në anglisht më 1813, kliko për këtë te http://www.etymonline.com/index.php?search=serb&searchmode=none

Ky princ "sërb" ka jetuar në periudhën kur hordhitë, që sot quhen të etnisë bullgare, mundën në Kllokotni Despotatin e Epirit. Sërbi Rastko Nemanjić, ka qenë vëllai i të parit mbret, sundues dhe themelues i shtetit mesjetar sërb, Stefan Nemanja, i cili u kanonizua si shenjti Simeon.

Pra, emri i shenjtit Sveto Sava lidhet me emrin e ditës së shtunë Sabato, një emër që është vënë (në tekst thuhet "ndërruar"), kliko te

http://www.etymonline.com/index.php?search=saturday&searchmode=none

aty nga viti 1410, në kohën e Reformacionit.

Dita kur princi sllav Rastko Nemanjiç, të cilin kisha e Lindjes dhe e Perëndimit e nderoi me emrin shenjti Sveti Sava = " Ay vjen tha" na paska vdekur, u quajt "çifutçe" shabath, që don të thotë "ai u preh, iu preh shpirti (në varr)", dhe kjo ditë u njoh si shabbath, ditë pushimi.
Njëkohësisht, lindën italishtja sabato, spanjishtja sabado, greqishtja samvaton dhe savvaton, hungarishtja szombat, latinishtja vulgare sambatum, sabota në sllavishten "e vjetër" krishtare, subbota në rusisht.
Si formë e ndërmjetme mes italishtes sabato dhe anglishtes Saturday, dita e Saturnit, është gjermanishtja e vjetër sambaztag, nga e cila doli gjermanishtja Samstag. Vetë fjala Saturday nuk vjen nga një Saturn day, siç do të na e merrte mendja, por nga forma më të vjetra si Sæterdæg, Sæternesdæg, ku ne nuk dallojmë gjëkundi fjalën Saturn të perëndisë së "mirënjohur". Pra Saturn = Sater = ash thirr. Trajta të tjera të së shtunës janë hollandishtja zaterdag ,frigjishtja e vjetër saterdi, gjermanishtja e vjetët satersdach, irlandishtja e vjetër Sathuirn, në uellsh dydd Sadwrn.



E mërkurë, 11 korrik 2007

Etimologj - Arsyeja

Le të shikojmë se si shprehet arsyeja në disa gjuhë:

Ar_sy(e) shqip

Ra_gion_e italisht
[Ra_xhon_e]

Rai_son frengjisht
[re_zon]

Ra_zum sllavizht

Turqit arsyes i thonë g_ër_ysh_mek, pra, "g_ër_ysh" = "q'ar ish, apo ar q'ish", dhe "mek= q'jam" demek!

G_ër_ysh! Pra, q'ar ish!

"O i pari (në botë), o askushi", me këto fjalë e mbylli një herë një fjalim të tijin kryetari i shoqatës së madhe të Frankofonisë, dhe e tërë plateja frankofone në sallën gjigande shpërtheu në ovacione delirante! Paris, pra, i pari ish!

(Paris, Paris = Qorr ish! Gjuha shqipe nuk është vetëm e mirë, e dëlirë, ajo është dhe shumë therrëse, shumë ironike! Shqipja na mëson të lexojmë më mirë, të kuptojmë më mirë se çdo gjuhë tjetër, pasi ajo është gjuha mëmë. Ajo na mëson se shumë gjëra që ne sot i mbajmë për vlera janë jovlera, apo kundërvlera. Kjo është arsyeja përse çenzura botërore në Shqipëri është kaq e fortë, kaq e rreptë, kaq e pamëshirshme, kaq antishqiptare, e për këtë kaq antinjerëzore. Këtë çenzurë botërore në Shqipëri, kundër Shqipërisë dhe shqiptarëve nuk e zbatojnë Elizabeta e Anglisë, Alberti i Belgjikës apo Huan Karlosi i Spanjës. Jo, ata s'kanë pse të lodhën gjer këtu në Tiranë. Për ta realizuar këtë çenzurë antishqipe, antishqiptare ata kanë Hunjtë e vegjël, Berrat shqiptarë, që i gjen kudo: në politikë, në kulturë, në histori dhe në gjuhësi!)

Kështu, pra, të gjitha foljet turke mbarojnë me -mak, -mek. Ndonjë ditë do t'ju molloisim më gjatë për gjuhë të tilla të shëmtuara si turqishtja, arabishtja, hebraishtja, hungarishtja dhe finlandishtja. Sa më larg që ndodhen popujt prej nesh, aq dhe më të largëta e më të shëmtuara janë gjuhët, që klerikët kanë krijuar kasten për to.

(Këto nuk janë fjalë urrejtje apo racizmi. E vërteta mbi shqipen dhe gjuhët e tjera është një e vërtetë e pamohueshme shkencore, e cila në një ditë të afërme do të ndryshojë rrënjësisht mënyrën se si shqiptarët mendojnë për veten dhe shoqërinë, për vendin e tyre dhe botën që i rrethon..)

Kjo është dhe arsyeja që sa herë që del në shtypin apo tregun shqiptar ndonjë artikull apo libër "i fortë" për shqipen, në Tiranë zbarkojnë gjuhëtarë austriakë, gjermanë, hungarezë e të tjerë për të ngritur zërin kundër saj, duke e shprehur urrejtjen me fjalë dashurie

Dhe sa herë që tek ne mbahen përvjetore për Skënderbeun, në Tiranë zbarkojnë albanologë të huaj, të cilët kërkojnë të na mbushin mendjen se përpjekjet titanike të shqiptarëve nën Skënderbeun kundër turqve jo vetëm paskan qenë të pafrytshme, por, thonë atë, me pasoja të rënda e shkatërruese për popullin shqiptar, duke predikuar kështu nënshtrimin para të madhit dhe të fuqishmit.

Tek frika, tek tmerri se një ditë shqiptarët dhe të gjithë popujt do të zbulojnë e do të mësojnë REALITETIN E SHËMTUAR TË HISTORIOGRAFISË PERVERSE BOTËRORE, të MEGAVJEDHJES KULTURORE DHE SHKENCORE në kurriz të shqiptarëve, e kanë burimin të gjitha përpjekjet e panumërta antishqiptare të qeverive të botës mbarë për ta poshtëruar racën shqiptarin në çdo çast, çdo orë, çdo ditë të javës e çdo muaj të vitit.



E enjte, 12 korrik 2007

Etimologji - Pagëzimi

Le të shohim këtë barazim interesant dhe shumë domethënës në shqip:

Bëhem qull (q + yll)
Bëhem uj

Nga ky barazim rezulton se ul, yll = uj.

Le të kujtojmë gjithashtu prejardhjen e foljes kujtoj nga një e folme e arbëreshëve të Greqisë "kultonj", pra, "që vetes (dikur) yll i thonj". Në vend të rrënjës "yll" latinët përdorin rrënjën ar te ricorda "ri, sërish or= ar da = tha". Siç e shihni edhe këtu shqipja kultonj është kuptimisht dhe morfologjikisht shumë më e bukur dhe më e plotë se në gjuhë të tjera.

Por, ajo që na intereson sot është lidhja e rrënjës "yll" me fjalën uj në shqip, i rrënjës "ar" me fjalën acqua (uj) në italisht, dhe me fjalën pagëzim. Për t'u lehtësuar ky shpjegim do të na duhet dhe rrënja tjetër shqipe "ay, au".

Pagëzimi është një rit (akt) fetar i pastrimit përmes ujit. Te Wikipedia http://en.wikipedia.org/wiki/Baptism shohim një afresk të Jezusit të vogël gjatë pagëzimit të tij. Por po të klikojmë mbi figurë http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Baptism_-_Marcellinus_and_Peter.jpg mësojmë se në të nuk bëhet fjalë për Jezusin, por për Marcellinus dhe Pjetrin!

Fjalës pagëzim, anglisht i thonë baptism, italisht battesimo, greqisht vaptos, hebraisht mikvah, në sikhizëm amritn në sllavisht kreshçjonin, okreshçjonij.

Le t'i zbërthejmë këto fjalë në rrënjë më elementare dhe të shohim se ç'lidhje kanë këto fjalë me ujin.

Pa_gëz_im shqip
Ba_ttes_im_o
Ba_p_tizier frengjisht
Ba_p_tiz_e anglisht
Va_p_tos greqisht
Me fjalwn pagwzim ka lidhje dhe turqishtet vaki dhe vakt.

"Pa" te pagëzim, pagëzuar, "ba" te battesimo dhe battezzare, "va" te vapto, vaptos vijnë nga shqipja ay, au përmes shndërrimit fonetik au = ba > fa > pa > va > ëa. Lidhjen mes au dhe ba e bëjnë fjalët angl. August (muaji gusht) dhe turqishtja e arabishtja Shaban. "Au" te august është e barabartë me "ba" te Shaban. Shaban i vihet emri çdo fëmije që lind në muajin e tetë, pra në muajin gusht, august anglisht.

Si ilustrim të tjera po ju japim shndërrimet baba = papa, angl. father = it. padre = gr. patir = holl. Vader = gjer. Vater, si dhe sllav. brat = it. frate dhe angl. brother = gjer. Bruder

Sllavët e ndërtojnë fjalën ba, baba me rrënjën shqipe at te otec [at_jec], pra, at është.

Pagëzim dhe battesimo lidhen dhe me sllavishten Sveti Sava (Sava i shenjtë), me hebraishten Shabath (ai prehet), me turqishten Sabah (mëngjes), me hebraishten Sheba dhe Bathsheba

Sveti Sava vjen nga një kompozitë Svetisava, që don të thotë q' vjen thosh ay". Krahasoni Svetisava me dy emra të tjerë sllavë, Svetomir dhe Svetosar.::

S-ve_tis_av_a = q vjen thosh ay + a(shtë
S_ve_tom_ir = q vjen thom ar
S_ve_toz_ar = q vjen thosh ar

Në shqip pagëzimi ka lidhje me larjen: lagem, bëhem uj, bëhem qull, kulloj (uj apo në djersë). Këto folje zbërthehen në

La_gem
La_hem
Kullohem (edhe fig.)
Bëhem qull (q + yll)
Bëhem uj

Pra nw shqip larja dhe pagëzimi lidhen me rrënjët la, yll dhe ba, pa, va = ay. Këto rrwnjw e lidhin ritin e larjes = pagëzimit me ditën e shtunë. Dita e shtunë në mjaft popuj lidhet me zakonin e larjes pastrimit. Ja se ç'thotë kleriku John of Wallingford për Vikingët:

"the Viking Age men of the Danelaw combed their hair, took a bath on Saturday, and changed their woolen garments frequently, and that they performed these un-Christian and heathen acts in an attempt to seduce high-born English women:"

"Burrat në kohën e Vikingëve të Danelo ditën e shtunë kryheshin, laheshin, ndërronin rrobat prej leshi, duke kryer kështu një akt pagan për të joshur femrat e klasës së lartë angleze." Shih për këtë http://www.ancientworlds.net/aw/Journals/Journal/497978

Ky rit pagan më vonë u lidh dhe me ritin e larjes të të vdekurit (Sveti Sava) ditën e shtunë, dhe varrimit të tij ditën e djelë, që u bë kështu dhe një ditë pushimi.
Prandaj, fjalët Sava, Shabath etj.(shih shkrimin tonë të mëparshëm) kanë shërbyer për krijimin në anglisht të emrit bath (banjë), të foljes bathe (bëj banjë), si dhe të fjalëve baptist, baptism dhe baptize. Po kështu të njëjtën rrugë ka ndjekur dhe krijimi i fjalëve battesimo, battezare, pagëzim, pagëzoj, të fjalëve bagno, bagnarsi, sciacquare, spërkat,
angl. bathe, it. fare bagno, it. battezzare, it. sciaquare, fr. faire lë bain, fair une douche, foljet shqipe pagëzoj, spwrkas, laj, qull, kulloj dhe ujis.

Tek sekti fetar sikhizëm yll zëvendësohet me "ar", amrit = "jam ar tha". Amrit ka lidhje dhe me vetë fjalën rit (zakon). Amrit ka po atë rrënjë që ka dhe italishtja sciacquare = sha + ku + ar + e(shtë), pra "ky është ar".

Ashtu siç nga shqipja yll ka ardhur fjala uj, edhe nga scia_cqu_ar_e e italishtes ka lindur fjala acqua, e cila më vonë ka dhënë latinishten aqua, një provat e shumta që latinishtja ka lindur njëkohësisht me gjuhën italiane! Sciacquare "shpëlaj" (krahaso me "pela", "pela_gios, pela_gos ) mungon në gjuhën latine. Fjala italiane sciacquare dhe ideja që ajo kërkon të na kumtojë është bërë shkak që në shqip të lindë fjala shaka, shakara në shumës.

Mjaft fjalë në shqip janë reagime humoristike të fjalëve të krijuara në gjuhë të tjera si p.sh. nga gioia (xhoja) në italisht ka dalë shqipja gjoja, nga tale në anglisht në shqip ka lindur tallje, dhe nga sciaquare kemi shakara.

Këto shembuj flasin për emancipimin dhe ateizmin e dijetarëve shqiptarë, që i kanë krijuar këto fjalë. Por, rromuze (romu si Roma, ar jam + ze = është) do të gjeni dhe në të gjitha gjuhët e tjera, pasi ata që krijuan përrallën e ringjalljes janë po ata që u tallën me të. Ashtu siç krijuan në shekullin e 15-të figurën e Krishtin, e njëjta klasë (Aristofeja) krijoi dhe figurën e Don Quichote (Don Kishotit dhe Dulqinjës) të botuar më 1605!



E djelë 15 korrik 2007

Etimologji - Hieroglifet dhe dorëshkrimet

Sot s'kemi ndërmend të merremi me historinë e hieroglifeve dhe të dorëshkrimeve, e cila na rezervon shumë të papritura të këndshme. Jo. Sot duam të merremi me vetë përbërjen e fjalëve, formimin e tyre, krahasimin mes tyre.

Në latinisht dorëshkrimit i thonë manuscriptus, në gjermanisht Handschrift, në anglisht handwriting, në serbisht rukopis. Përveç këtyre kemi dhe greqishten qhirografo, dorëshkrim dhe jeroglifiko, jeroglif.

Le të krahasojmë në fillim rukopis me qhirografo dhe jeroglifiko :

Ru_ k_o + p_is
Qh_ir_()_o + g_ra_fo
J__er_()_o + g_li_fi_ko

Tek greqishtja qhiro dhe sllavishtja ruka, pra "dorë", kemi shprehjen 'q'(=si) ar + o(=au). Këtë copëzë shprehjeje na e plotëson vetëm pjesa e dytë e kompozitës sllave 'p_is', që don të thotë shkrim?! "P" këtu është shkurtim i 'fi' te jeroglifo, ku glifo, glife dhe vjen nga shprehja shqipe 'q=si + yll + vij'. Pra, si te qhirografo dhe te jeroglifiko kemi përsëritjen dy herë të shprehjeve 'q' si ar', 'q' si ar vij, bërë jam', 'q' si yll vij, bërë jam'.
Te qhirografo dhe jeroglifiko kemi të bëjmë me dy shprehje që duan të thonë se në shkrimet e gdhëndura apo ato të shkruajtura flitet për atë "që vjen, kthehet nga qielli si ar, si yll". Dhe në të vërtetë libri i parë ku u shkruan për herë këto fjalë janë biblat latine, greke, hebre, italiane etj., dhe ato u shkruan në fund të shekullit të 15 dhe në fillim të shekullit të 16-të, periudhë që përkon me epokën më të ndritur të kombit francez. Vivlia, bibla vinë nga shqipja "vij si yll".

Grafo greqisht dhe script latinisht janë e njëjta fjalë. Le t'i krahasojmë shpejt këto dy fjalë, që duan të thonë 'shkrim', me gjermanishten Schrift etj.

G_ra_fo
Sc_ri_p__t
Sch_ri_f_t

ku g = sc = sch = q' në shqip. Forma më e plotë e tyre janë latinishtja scribere, italishtja scrivere, që vijnë nga shprehja « q' + ri=ar + ber + e(shtë) ».
'F-ja' e vetmuar vjen ose nga fen, phen (edhe fan, phan, fon, phon, fun, phun, pra, vjen), ose nga fer, pher (edhe far, phar, for, phor, fur, phur, pra, bërë).
Tek Republika kemi shpjeguar se "bërë" vjen nga një bashkim i dy rrënjëve shqip : au dhe ar. Kurse tani po shohim se 'vjen' e ka prejardhjen nga bashkimi i dy rrënjëve shqipe au dhe (j)am. Kështu "ven", pra, 'vjen' në shqip dhe në gjuhë të tjera, vjen nga 'au + en', ku folja (j)am kemi thënë ka zakonisht në fjalëformime vlerën e "është".

Ajo, që ne mësojmë sot të re nuk është vetëm se script, grafo, glifo vijnë nga shprehjet « që si ar apo yll vij », por dhe se fjala dorë, në latinisht manus, në anglisht hand, greqisht qheri, frëngjisht main, it mano vijnë nga togfjalëshat përkatës në gjuhët e tyre.
Kështu anglishtja hand vjen nga togfjalëshi « q'jan(ë) », main në frëngjisht vjen nga ma dhe in, forma të foljes ndihmëse të shqipes (j)am, ashtu siç ka ardhur dhe mano italisht. Manus është fjalë e prejardhur nga gjuhët « bija », italishtja dhe frëngjishtja, të cilat vetë vijnë nga kompozita manuscript. Këtë labirint e zgjidh vetëm analiza jonë, sipas së cilës latinishtja, italishtja dhe frëngjishtja kanë lindur në një kohë, dhe se kjo kohë është ajo që thotë Barre : « epoka heroike franceze e shekullit të 16-të » , koha kur kanë lindur biblat dhe letërsitë përkatëse në Evropë.

Tani le t'i hedhim një sy datimeve që na japin fjalorët etimologjike, të shohim se kush prej evropianëve të sotëm, në garë për ta paraqitur kombin e vet më të lashtë se tjetri, gënjen më shumë.

Hieroglyphe del në frëngjisht më 1546
Main frëngjisht në s. X ?!
Handwriting në anglisht më 1500
Schreiben gjermanisht më 765
Ecrire në frëngjisht më 1050, write në anglisht më 1513
Scripture në anglisht më 1300, Skriptum në gjermanisht më 1543
Script në frëngjisht më 1856, script në anglisht më 1374, Schrift në gjermanisht në shek. e 8-të, Skript në gjermanisht më 1937!

Shikoni dhe se kur kanë lindur kompozitat me fjalën manus si manufacture në frëngjisht më 1549, manufacture në anglisht më 1567 dhe Manufaktur në gjermanisht më 1663.

Përse francezët, anglezët dhe gjermanët (italianëve deri tani s'u ndihet zëri fare për termat që kemi përmendur më sipër, dhe bëjnë mirë që nuk kanë gënjyer ende) janë të « sinqertë » në fjalë si manufakturë, dhe mashtrojnë kur vjen fjala për fjalë si main, mano, manus ?
Kjo ndodh sepse në shkrimet e fallsifikuara nga viti 765 e prapa (gjermanët), nga viti 1050 (francezët), nga viti 1300 (anglezët), dhe nga viti 1320 (italianët) e deri më 1516 kur kanë dalë biblat e para, asnjë tekst s'mund të hartohesh pa fjalët kryesore të fondit themelor të gjuhëve të tyre. Dhe të gjitha këto "kryevepra" janë fallsifikime, që kanë dalë nga dora e mjeshtërve evropianë vetëm pasi u kanonizuan biblat përkatëse!



Historia në shërbim të etimologjisë



Në hyrjen e veprës së Rabelais-ë La vie de Garganbtua e Pantagruel, botim i vitit 1877, recenzenti L. Barre shkruan:



La première moitié du XVIe siècle fut un des âges héroïques de la France. Cette époque eut la bonne fortune de pouvoir mettre à profit les grandes découvertes de la fin du siècle précédent : les armes à feu., l'extension du domaine de l'homme sur la terre, enfin l'impri­merie et par celle-ci la résurrection des écrits des anciens. L'unité territoriale, résultat de l'expulsion des Anglais et de la politique de Louis XI, permit alors à la nation française de refaire à la fois sa langue, sa littérature, sa philosophie, ses institutions civiles et religieuses, les sciences, les arts, et en un mot toutes les créations qui, ébauchées vers le XIIIe siècle, n'avaient pu se développer pas à travers les guerres civiles ou les invasions étrangères, soit dans l'affaissement moral qui devait suivre.



Gjysma e parë e shekullit të 16-të qe një nga epokat heroike të Francës. Kjo epokë pati fatin e mirë të përfitojë nga zbulimet e mëdha të fundit të shekullit të kaluar, armët e zjarrit, shtrirja e zotërimeve të njeriut mbi dhè, më në fund shtypshkronja dhe nëpërmjet saj rilindja e shkrimeve të vjetra. Uniteti territorial, rezultat i dëbimit të anglezëve dhe politikës së Luigjit të XI-të, i mundësoi atëherë kombit francez të rishkruajë gjuhën e vet, literaturën, filozofinë, institucionet e veta civile dhe fetare, shkencat, artet, me një fjalë të gjitha krijimet, të cilat e patën zanafillën rreth shekullit të XIII-të, të cilat s'qe e mundur të zhvilloheshin në mes të luftrave civile apo pushtimeve të huaja, apo në rënien morale që vijoi më pas.



Recenzuesi frëng nuk është në gjendje të na shpjegojë bindshëm atë që ka ndodhur në periudhën mes fundit të shekullit të 15-të dhe fillimit të shekullit në 16-të. Këtë pamundësi e kanë të gjithë eruditët evropianë, kushdo që përpiqet të shpjegojë këtë periudhë "rilindjeje" kudo në Evropë.



Për ne nuk është aspak rastësi që periudha Rilindjeje Evropiane përputhet me rënien e Shtetit Arbëror. Vetë analet e historisë na mësojnë se Venetiku dhe Vatikani kanë qenë shumë të interesuara për rënien e shtetit arbëror, duke ruajtur gjithnjë raporte të mira me Stambollin. Aleanca të tilla mes qarqeve fetare dhe hordhive barbare, që kanë synuar dobësimin dhe zhdukjen e racës shqiptare, i ndeshim dhe në aleancat e udhëheqësve shpirtërorë të Bizantit me shumë tribu, që u ftuan në periudha të ndryshme të mesjetës së hershme të vërshonin drejt trojeve ilire.



Ja se ç'thuhet te http://www.kroraina.com/knigi/en/nm/kosovo.html Origins: Serbs, Albanians and Vlachs, Chapter 2 in Noel Malcolm's Kosovo, a short history (Macmilan, London, 1998, p. 22-40)



"in the 610s or 620s, that the Emperor of the day (according to a detailed but somewhat confused account by a later Emperor-cum-historian, Constantine Porphyrogenitus) invited the Croats to come down from central Europe and deal with the Avar threat."

Më 610 ose 620-të perandori i kohës (sipas një raporti të detajuar por deisi konfuz të një perandori dhe historiani tyë mëvonshëm, Konstandin Porfirogenitus) ftoi kroatët të vinin nga Evropa Qendrore për t'i bërë ballë kërcënimit të Avarëve.



Sa herë, që dikush ftonte barbarët nw gadishullin qw sot i thonw Ballkan, ata qw e pwsonin ishin vetwm shqiptarët, ata tkurreshin përherë e më shumë në brendësi të trojeve të tyre dhe rrallohehsin nw numwr.

Kështu na mësojnë kronikat e mesjetës, të shkruara në latinisht e greqisht, kur në fakt, deri në mes të shekullit të XV as latinishtja dhe as greqishtja nuk ekzistonin!.



Pas mesit të shekullit të 15 dhe në fillimin e shekullit të 15 të erës tonë humanistët, iluministët dhe rilindasit evropiane, pjesa dërmuese e tyre priftërinj të thekur e rrogëtarë të Vatikanit, që në shumë raste dhanë dhe jetën për Selinë e Shenjtë (si Thomas Moor) punuan si në ethe për të krijuar kombe të reja me identitete të reja. Ata, thotë Barre, rishkruan (kupto: krijuan nga fillimi) "…. gjuhën e vet, literaturën, filozofinë, institucionet e veta civile dhe fetare, shkencat, artet. " Më pas Barre vazhdon:

"Toute reconstruction presuppose demolition. De hardi piuoniers, precedent le gros de travailleurs, ont pour mission de deblayer le terrain et de frayer les voies."

Çdo rindërtim nënkupton shkatërrimin. Pionierë të paepur, që u prijnë punëtorëve të mëdhenj, kanë për mision të pastrojnë terrenin dhe të hapin trasenë."



Punët që bënë këta pionerë qenë krijimi i gjuhëve të reja nëpërmjet shkrimit të Vulgatës në Latinisht, Biblave në greqisht dhe hebraisht, të shkrimit të veprave si Iliada dhe Odisea, Gargantua dhe Pantagruel, Don Kishoti si dhe përkthimi i të gjithë literaturës së mëparshme në latinisht, greqisht, italisht, anglisht etj.



E hënë, 16 korrik 2007

Etimologji - datime të tjera termash në gjuhët evropiane

Këtu më poshtë po ju japim disa datime të tjera fjalësh, që kanë dalë tepër vonë në tekstet e evropianëve të rinj, terma të cilat përmenden ndër autorë « të lashtë » gërkë e llatinë


Adverbe, ndajfolje del në frëngjisht më 1545 dhe në anglisht më 1425 ?!.

Albanie e gjejmë për herë të parë vetëm në frëngjisht më 1606.

Antagonist del në frëngjisht si antagoniste më 1575, në anglisht më 1599.

Aristokratikos e greqishten se « vjetër » del në frëngjisht vetëm më 1550 si aristocrate 1550 dhe në anglisht në shekullin e 18-të. Si aristocrate.

Vasilike në greqishten e « vjetër » dhe basilica në italisht del vetëm më 1495 në frëngjisht si basilique dhe më 1541 në anglisht si basilica.

Fjalën e « vjetër » greke diagnosis e gjejmë në frëngjisht vetëm më 1669 si diagnose dhe në anglisht si d iagnosis më 1681.

Dictionnaire, fjalor, në frëngjisht e gjemë për herë të parë më 1501 dhe në anglisht si d ictionary më 1526.

Glossaire, fjalor në frëngjisht e hasim në frëngjisht më 1585 dhe në anglisht si g lossary më 1380 (?!)

Energji del në frëngjisht më 1500 si energie, në anglisht më 1599 si energy dhe në gjermanisht aty nga fundi i shekullit të 18-të si Energie.

Ilir e gjejmë vetëm në frëngjisht më 1583.

Katastrofë thonë vjen nga greqishtja e « vjetër » katastrephein , por në frëngjishte ajo del për herë të parë si catastrophe më 1552, në anglisht si catastrophy më 1540, dhe në gjermanisht si Katastrophe më 1605.

Konsensus, një fjalë e « vjetër » latine e gjejmë në frëngjisht si consensus më 1866, në anglisht si c onsensus më 1843 dhe në gjermanisht si Konsens më 1512.


Mechane e greqishtes së vjetër në frëngjisht përmendet një herë të vetme si machine më 1377 ?! dhe për herë të dytë më 1559, në anglisht si machine më 1549 dhe në gjermanisht si Maschine vetëm më 1652.

Oratoriuim e latinishtes së "vjetër" del në frëngjisht vetëm më 1640, në anglisht më 1739.

Ortodoks del në frëngjisht më 1580 si orthodoxe, në anglisht më 1581 dhe si emër për Kishën Lindore vetëm më 1772. Në gjermanisht kemi Orthodoxisch më 1581.

Paradokson të greqishtes së « vjetër » e hasim në frëngjisht si paradoxe më 1480 dhe në anglisht si p aradox më 1540.

Përemër del për herë të parë në frëngjisht si pronom në shekullin e XIV ?!, për herë të dytë vetëm më 1550, dhe në anglisht si p ronoun më 1530.

Praksis del në frëngjisht më 1934, në anglisht më 1581 dhe në gjermanisht në shekullin e 16-të.

Sistem e gjejmë në frëngjisht si systeme më 1552, në anglisht si s ystem më 1619 dhe në gjermanishten System në shekullin e 16-të.


Traduction (përkthim) e gjejmë vetëm në fjalorin etimologjik të frëngjishtes më 1530 dhe mungon në fjalorët etimologjikë të italishtes, anglishtes dhe gjermanishtes.

Terapi, fjalë e "vjetër" greke del ,ë frëngjisht vetëm më 1669 so therapie dhe më 1849 në anglisht si therapy.

Thesis e grerqishtes së « vjetër », pra tezë, del në frëngjisht si thesis më 1634 dhe përdoret ne muzikë ?! e jo në filozofi. Vetëm më 1751 theiss merr atë kuptim që ka tek filozofët « e vjetër grekë ». Në anglisht t hesis del më 1579.

Vocabulaire, fjalor në frëngjisht e hasim për herë të parë më 1487 dhe në anglisht Vocabulary më 1532.

Hulumtimi ynë vazhdon.



Etimologji - Dielli

Rindërtimi është shkatërrim, thoshte Barre, recenzenti i veprës së Rabëlesë, Gargantua dhe Pantagruel. Po a është vërtetë kështu, apo "epopeja" franceze dhe ajo evropiane qe diçka tjetër, një trukim, kamuflim i së shkuarës, pra, thjesht një plagjiaturë e shëmtuar?

Thelbi i asaj që ndodhi në fund të shekullit të 15 – dhe në fillim të shekullit të 16-të na e thotë vetë Rabëleja me fjalët e Gargantuasë.

Des Assyrieans, es Medes Nga asirianët erdhën medetët
Des Medes, es Perses Nga medetët erdhën Persët
Des Perses, es Macedones Nga Persët erdhën Maqedonët
Des Macedones, es Romanes Nga Maqedonët erdhën Romakët
Des Romanes, es Grecs Nga Romakët erdhën Grekët
Des Grecs, es François Nga Grekët erdhën Francezët

Vërtet kështu e njihte historinë Rabëleja, ky pionier, ky kolos i Francës dhe një ndër Rilindasit më të mëdhenj në Evropë pas Erazmit të Roterdamit? Apo, ai tallet në veprën e tij me versionin e hedhur në tregun e kohës mbi identitetin francez dhe të popujve të tjerë evropianë?

Po zoti i Rabëlesë kush ishte në epokën e tij? Zoti i Rabëlesë: "le dieu" lindi në frëngjisht vetëm në vitin 1606, shumë kohë pasi vetë Rabëleja kishte vdekur. Por, si quhesh zoti para Rabëlesë? Thonë se më vitin 842 është përdorur njëherë fjala latine "deus". Më pas e gjejmë deus më 1100 te Këngët e Rolandit, dhe vetëm më 1606 del në dritë në frëngjisht fjala dieu, zot!

Po sa janë të vërteta këto versione zyrtare të filologjisë frënge? Ashtu siç është përshkruar nga Rabëleja në mënyrë komike historia e origjinës së francezëve, po ashtu e gënjeshtërt është dhe historia e etimologjisë së fjalës latine deus dhe e frëngjishtes dieu, pra, zot.

Te Republika (numrat 14 – 17 shtator 2006) ne kemi thënë se rrënja "eu" në greqisht dhe në gjuhë të tjera vjen nga rrënja "el", pra, yll. Kjo vërtetohet dhe në rastin tonë duke zëvendësuar në mënyrë prapaformuese "eu" me "el", dhe na rezulton se "dieu" ka ardhur nga shqipja "diel, diell". Zoti i paganëve, dielli, qëndron në themel të etimologjisë së frëngjishtes dieu, italishtes dio, greqishtes dios dhe theos, dhe latinishtes deus. Njëlloj si dio dhe dios janë formuar dhe zot, got dhe god, "q' o=au tha".

Pra, siç e shohim, rindërtimi i historisë dhe kulturës në Evropë, i presupozuar nga Barre dhe kolegët e tij evropianë, në të vërtetë nuk ka qenë shkatërrim i gjithçkaje të trashëguar nga e shkuara iliro – shqiptare, por një kamuflim, një vjedhje, një marifet, një mashtrim (tahrif).

Këtë, ndër të tjera na e shpjegon dhe frëngjishtja "camouflage", që vjen nga "q'jam + ou = au, ay + fl = yll + age [shqiptohet azh] = është". Për ou = au provoni të verifikoni se si shqiptohen shumë fjalë anglisht, që përmbajnë diftongun "ou" si doubt etj. Edhe në ato raste kur "ou" shqiptohet "o" si te fought, kemi shndërrimin tjetër "au" = "o" në frëngjisht si te "autre", Flaubert etj. apo kalimet nga latinishtja "au" në italishten "o" dhe anasjelltas si p.sh. aura = ora, gaudere = godere etj.

Post scriptum:
Sot ndodhi një koicidencë. Pa pretenduar se ka lidhje shkakësore mes shkrimit tim të mëparshëm dhe ngjarjes së mëpasme, që anonçoi sot televizioni shqiptar, më erdhi për të qeshur kur mësova se Bushi i paska dërguar Berishës një letër. Televizioni tregoi në ekran dhe dorëshkrimin me katër rradhë. Një gjë e tillë, pra, të provuarit e autenticitetit të një letra të një burri shteti në televizor, mua të them të vërtetën s'më kishte rastisur ndonjëherë. Por, s'është çudi. Këta Bushra e Berisha po e tregojnë çdo ditë me vepra se janë thjesht dordolecë në duart e Aristofesë.

Këta dordoleca, jo vetëm trembin njerëzit të thjeshtë, por ata u bëjnë atyre dhe shumë dëm. Mua, për shembull, që prej 4 tetorit 2002, kur isha në Bruksel të Belgjikës, këta dordolecë më tregojnë nëna që mbajnë në krah fëmijë duke qarë. Këtë e bëjnë për të më thënë se jo vetëm fëmijët e tu, por dhe fëmijët e fëmijve të tu s'kanë për të parë kurrë një ditë të bardhë. I shqetësuar për fatin tim, pyeta një zonjë të moshuar të shkallës në pallatin tim: Si mendon ti, a jemi më mirë apo njëlloj si në kohën e Enverit? – i thashë. Ajo m'u përgjigj: Mjerë ne në duart e kujt po i lëmë fëmijët tanë!

Tani unë ju pyes ju, miqtë e mi, a ka ndonjë ndryshim mes meje dhe luftës time dhe dikujt tjetri, që përpiqet të mos e "prishë" me këta dordolecë? A nuk do të qe më mirë sikur të gjithë të luftonim bashkë, që asnjë fëmijë i ynë të mos mund të lëndohesh në të ardhmen nga dordolecë të tillë, të cilëve në shpirt u dallon vetëm frikën dhe për virtut kanë vetëm mizorinë?



E djelë, 22 korrik 2007

Etimologji – historia e termit "Numër"

Shumë fjalë në shqip dhe në gjuhët e huaja kanë lidhje me mitin e ringjalljes. Ky mit është po aq i ri sa përralla e ringjalljes së Krishtit, që i përket shekullit të 15-të. Krishti del si figurë (pra, jo vetëm si simbol në gjuhë) edhe në ikonografi aty nga shekulli i 15-të. Pikturat, ikonat dhe afresket e para të krishtërimit bëjnë fjalë veç për magjistarë! Ikonografia mesjetare, ikonat dhe afresket murale, nuk janë më të vjetra se vetë figura e Krishtit dhe Atit të tij, zotit, i cili në frëngjisht ka lindur më 1606. Erazmi, kur bënte bè në vitin 1509, thoshte "për ata zota të mëdhenj". Monoteizmi, besimi në një zot (gjermanisht Glauben, "q ' yll u vjen", krahaso me temat gjermane: teu, theu, deu) si term, ka lindur në frëngjisht më 1804-ën, ndërsa në anglisht më 1660 (?!). Italianët dhe gjermanët s'japin shpjegime për datën e fjalës monoteizëm. Gjermanët deri më 1516 përkthimit i thoshin verteutscht (bër the_ u qe). Vetëm më 1548 verteutscht u bë verdeutscht, nga ku ka dalë dhe emri i gjermanëve deutsch. A nuk është ver_te_u e gjermanëve e njëjtë me për_k_the_u, dhe vër_te_tu_e në shqip? Po, vërtet, vërtetoj do të thotë dikush vjen nga verità it., apo vérité fr. Posi, por, francezët vérité-së në fillim i thoshin vërtet!

Para se të shkojmë te termi "numër", le të shohim dhe fjalën bè (bëj be). Bè, bëj bè lidhen me shqipen i bindur, anglishten obeying, oath dhe foljen to swear, frëngjishten obeisant dhe obeir, me greqishten eupeithis (efpithis), në paskajore bën peitho, e që grekët e lexojnë "pitho", rusisht posllushen. It. persuadere dhe fr. persuader shprehin foljen "bind". Pra, kemi

Pe_i_tho = vjen ai thotë
Eu_pe_i_this = El vjen ai thotë
O_be_ir = Au vjen ar
p_os_lu_shen = Ay yll është

dhe

per_su_ad_er_e = bërë ish ati ar

Të parët, ata që pranonin dogmën që Krishti u bë yll, perëndi, dhe se ai u ringjall, rilindi, bëheshin menjëherë (posllu)SHEN, (obei) SSANT, pra, SHENJT.

Por, kjo mesele është pak më e thellë. Kisha shndërroi në Shenjtë të parë ata që luftuan kundër racës ilire e shqiptare, ata që u treguan më të egër e më të pamëshirshëm ndaj saj, prandaj dhe kjo punë e Ilirisë dhe e Shqipes mbulohet qëllimisht me errësirë.

Por e keqja është se kundër shqipes dhe historisë tonë lufton fuqimisht vetë Shteti Shqiptar. Ky shtet, siç kemi thënë dhe në shkrime më parë, ka ndaluar në kohën e Zogut botimin e dokumenteve të vjetra të shqipes, ka persekutuar dijetarë të saj në kohën e Enver Hoxhës, dhe tani s'rresht së kurdisuri çdo ditë kundër nesh administratën e saj dhe qindra njerëz të thjeshtë a intelektualë, që për të mbijetuar janë gati të vrasin dikë, e jo më ta bezdisin.. Kjo është një çudi e kohëve që po jetojmë.

Punë të tilla si hedhja dritë për shqipen dhe historinë tonë i pengojnë Bythëjashtët, të cilët tani qenkan "gati të ndryshojnë Shqipërinë". Bythëjashtët harrojnë se ata që i ngrehin sot për punë të liga, do t'i shkrehin nesër, kur t'i kenë shtrydhur mirë si limonin. Le të mos u përmendim historinë e Musolinit. Shirakut iu rihap dosja pa lënë mirë kolltukun e presidentit. Dosje të tilla iu rihapën Miteranit, Kohlit, Klintonit e sa e sa të tjerëve. Populli (alias, publiku) qesh e gajaset pa e vrarë kurrë mendjen për përsetë dhe se kush e ka këtë forcë të madhe sa të poshtërojë edhe presidentë..

Punë të tilla, pra, që ndriçojnë shqipen dhe errësojnë të gjitha gjuhët e tjera, të gjitha kulturat dhe botët e tjera, deri më sot s'kanë guxuar t'i bëjnë në shekuj as dhe shumë " fort të ditur të racës tonë". Kush guxoi, e pagoi me jetën e tij dhe me harresë. Kush i bëri bisht detyrës së tij, ai qëndron sot në Panteonin e Kulturës tonë.

Pa figurën e Krishtit dogma e Perëndimit nuk qëndron dot në këmbë, ajo rrëzohet (dhe do të rrëzohet patjetër) duke marrë me vete dhe të gjithë ata që fshihen pas Tij! Te figura e Krishtit qëndron e gjithë fuqia dhe dobësia e Krishtërimit. Ajo është Thembra (them bërë) e Akilit (është yll). Nuk qenë budallenj Gomerët e Lindjes që evituan në dogmat e tyre një histori kaq qesharake sa rilindja e një njeriu! Ai që rilind vërtet çdo mëngjes është vetëm Dielli, bashkë me planetet dhe yjet e tjerë!

Kjo histori e ringjalljes i nxiti priftërinjtë të krijonin dhe shumë fjalë të reja. Por në qoftë se në shqip, këto fjalë lidhen me perëndinë e shqiptarëve, diellin, i cili rilind dhe perëndon çdo ditë, në gjuhët e tjera ringjallja lidhet me Krishtin, të cilin e presin të shfaqet një herë në vit.

Krishti ishte i pari në Perëndim që u bë gjysëmperëndi dhe perëndi. Vetë shprehja "hera e parë", zbërthehet në "q' ar është bërë". Kështu thonë si Bibla ("zoti është fjala e tij", greqisht: o theos in o logos, që në fakt lexohet "tha q'është yll!"), dhe Kurani.

Le të shikojmë rusishten "pervij raz", pra, "hera e parë". Edhe në rusisht kemi po ato rrënjë si në shqip: per = bërë dhe vij, që më shqip s'ka ku të vejë, si dhe raz = ar az. "Herë" në shqip dhe "raz" rusisht janë e njëjta fjalë, më afër s'kanë ku të venë, veç shqipja ka një h = q më shumë. Krahasoni këto shprehje të mëposhtme.

Fir_st tim_e anglisht
Per_vij r_az rusisht
H_er_a e par_ë shqip
Pr_im_av_ol_ta italisht
Pr_o_ta for_a greqisht
Pr_em_i_er_e fois frëngjisht

Kemi kështu barazime rrënjësh si fir = per = par = pr = bërë. Këtu lipset një tjetër ndërhyrje etimologjike. Kur kemi shpjeguar te Republika (duke dhënë dhe një tabelë të plotë) se pjesorja e foljes "bëjë" në shqip, pra, "bërë" është formuar nga bashkimi i rrënjëve "au, ay" dhe "ar", kjo duhet të na ndihmojë që "bërë" ta lexojmë në disa raste "ay ar". Kjo vlen për fjalë të tilla si Paris, i verbër, i purpurtë, porfirios, purple etj. Toponimin Paris ne duhet ta zbërthejmë etimologjikisht "ay ar isht". Këtë fakt, që Krishti është ai i pari që nga një i vdekur qenka kthyer i gjallë në tokë, siç duket e kanë thënë të parët francezët. Jam i bindur se dhe dy Mariet, që e panë mrekullinë, pra varrin bosh, duhet të kenë qenë po franceze! Për atë tjetrin, që u ndesh tek për tek me Krishtin, nuk di as unë ç't'u them. Tani, krahasoni fjalët shqipe: i verbër dhe i purpurtë. I "verbër" është ai, thotë populli ynë, i cili beson se "ver = ay ar" + "ber" = bërë është. Po kështu dhe i purpurtë nuk mund të zbërthehet në qoftë se njëra "pur" nuk lexohet "ay ar" dhe tjetra pur = bër, pra, purpur(e) e lexojmë "ay ar bërë" është. Anglishtja purple (i purpurtë) është më e thjeshtë: kemi pur, bërë dhe ple = ay + yll.

Më në fund le të kthehemi tek termi "numër". Fjala "numër" vjen nga mbiemri "i panumërueshëm". Le ta shikojmë pak më pranë ketë mbiemër. "I panumërueshëm" në anglisht shkruhet innumerable, në frëngjisht innombrable, në italisht innumerevole, në gjermanisht unzaehlig, në bullgarisht bezbrojen. Këto mbiemra zbërthehen kështu:

Inn-om_br_ab_le frëngjisht
B_ez_br_o_jen bullgarisht
Un_zaehl_i_g gjermanisht

Te këto mbiemra kemi këto barazime:

inn = jen = un
om = ez
br = br
b = o = ab = le = aehl (el).
Këto janë ndër barazimet sinonimike (Yll, Ar, Ay, At dhe u, unë), për të cilat ju kemi folur në shkrimet tona, e pa të cilat s'mund të studjohet etimologjia.

Për t'ju ndriçuar pak më shumë po ju japim një rast tjetër të ngjashëm: shqipen "gjilpërë" dhe sllavishten "brizgalica", pra gjilpërë. Shikoni dhe këtu se si sllavët kanë krijuar brizgalicën e tyre nga gjilpëra jonë, ose anasjelltas (sido që të ketë qenë në këtë rast apo dhe në të gjitha rastet e tjera puna e farkimit të fjalës së re, të huajt duhet të ulin kokën e të pranojnë pa turp se rrënjët e thesarit të gjuhës së tyre janë të shqipes):

Gj_il_për_ë
Br_iz_g_al_i_ca

Pra, kemi barazimet:

Gj = g
Il = al
Për = br

Te "gjilpërë" mbeten jashtë një "ë" apo "a", pra, "është", që në morfologji kanë marrë vlera mbaresore, shquarësie dhe gjiniformuese, dhe prapashtesa "sllave" ica, e cila këtu është ngurtësuar si prapashtesë emërore. Prapashtesa "ica" është e njëjtë me prapashtesën frënge –ice (=is, ishte, është), italishten izza etj.

Innombrable frëngjisht don të thotë "ombr, bërë janë dhe able, ay yll", që lexohet "ay yll është bër", me kuptimin që Krishti vjen shpesh në tokë, të paktën një herë në vit. Duke e shumëzuar këtë numër me infinitin e kohës, matematicienët e Rilindjes Evropiane nxorrën konceptin e pafundësisë, të infinitit, duke e quajtur më 1704-ën latinisht (!) infinitesimal
Por, çdo të thotë infinitesimal? Infinitesimal, nga ku ka dalë në matematikë konceptit i infinitit, përbëhet nga dy pjesë identike: "fin_i", vjen i, ai (që ka marrë kuptimin: i,e mbaruar, punë e mbaruar, cak i fundit kohor a vendor) dhe "im al", jam yll. Kthimi në tokë i Krishtit si biri i perëndisë shprehet me togfjalëshat: imal, "(tani) unë jam yll, perëndi", dhe "fin_i", vij si I, Ai". Kështu ai mbajti para dishepujve dhe popullit të vet fjalën, premtimin e dhënë. Edhe "premtim" don të thotë: pr = ar + em + tim, pra "them se jam (bërë) ar"..

Të dashur miq, në këtë histori të dijes së njerëzimit çdo gjë thjeshtohet në një fjali: "Ay (Dielli, Krishti) Yll (Perëndi për paganët dhe për jopaganët) është. Nga kjo fjali, dhe vetëm kjo, ka lindur para Krishtit (por është pasuruar kur lindi ai më pas në kokën e njerëzve) e tërë larmia e koncepteve dhe ideve. "Gjithçka rrjedh nga një thelb" thoshin Giordano Bruno dhe më vonë Lajbnici. Këtë thelb (si yll vij them) Xhordano Bruno e quajti (më 1591) monade, "është At" . Monad = mono ku "m"-ja, si dhe "n"-ja, në shumë fjalë shqipe dhe të huaja, kur nuk vjen nga një "tem", "dem" (them) ka vlerë thjesht prosthetike, formale, fjalëformuese. Te monad dhe mono kemi barazimin ad = o.

Nga frëngjishtja "innombrable" kanë dalë anglishtja innumerable, italishtja innumerevole dhe shqipja "i panumurt"! Po, përpara francezëve si i kanë pasë thënë shqiptarët numrit? Nuk numëronin ata deri në shekullin e 15-të të erës tonë kur Merhumët sajuan gjuhët e tyre? Me kohë dhe me durim do të zbulohen e do të sqarohen (se s'bën, edhe pa dorëshkrimet që mbajnë të fshehura klerikët dhe aristokratët)) të gjitha rebuset dhe pritat që Perëndimi dhe Lindja u kanë ngritur shqiptarëve dhe në fushën e dijes.

Para arabëve dhe francezëve ka patur Pitagorë, Euklid, Platon dhe Aristotelë. Edhe në mos qofshin qenë quajtur kështu, ata iliro – shqiptarë kanë përpunuar tërë diturinë, që shëmtirat e Lindjes dhe Perëndimit e gjetën të gatshme, e përvetësuan dhe shkruan me to Traktate!



E martë, 24 korrik 2007

Serioziteti i Akademisë Franceze

Kanë kaluar shekuj qëkur Rishëlje themeloi Akademinë Franceze. Që nga ajo kohë numri i anëtarëve të saj është dyzet, një numër ky emblematic. Le të kujtojmë dyzet shenjtorët nga e kanë marrë emrin Saranda disa qytete në Mesdhe, kujto dyzet kishat, dyzet shënjtorët, karantinën e parë dyzëditëshe venedikase, dyzet ditët e pajtueshmërisë ose jo të fëmijës me botën që e rrethon, dyzet ditët e zisë etj. Rishëlje i caktoi si detyrë kësaj akademie kultivimin dhe ruajtjen e gjuhës franceze. Në botë sot ka 175 milionë frankofonë. Ndër ta ka dhe shqiptarë.

Duke studjuar në fjalorët etimologjikë datimet e termave të matematikës na rezultojnë këto xhevahire të gjuhës frënge:

Mbledhje
Addition del në frëngjisht më shekullin e 15-të.
Addition në anglisht del aty nga viti 1440

Zbritje
Soustraire del në frëngjisht më 1119
Subtraction del në anglisht më 1425

Shumëzim
Multiplication del në frëngjisht në shekullin e XIII
Multiplication del në anglisht më 1390, dhe product më 1450

Pjesëtim
Division del në frëngjisht më 1119
Division del në anglisht më 1425
Division në gjermanisht del më 1445

A i ka hije një paraqitje e tillë e historisë së matematikës Akademisë Franceze?



E enjte, 26 korrik 2007

Letër filologëve rusë te sitit lingustik oomnik@linux-ink.ru

Dear Russian linguists of OO .. mnik,

I am interested in an etymological dictionary of Russian English. I would like to see how the Russian scientist etymologize the word Russia, Rosija, (old) Rasha. Does it not derive really from Albanian Ra, Ar (gold) and sha, është (is)? Rasha = Ar ash, është! Who was the first to name his country like that, the Fr_en_ch, or the Ru_ssi_an?

Do you (really don't) know that your ulica comes from Albanian ul, yll (star) + ica like the suffix –izza in italian? Wasn't "Yll", the star, which directed the savage men and the first sailors during their journey? And who created first the suffix - ica, the Slavic tribes or the Italianized Etrurians of 16-th century?

Let you compare these simple word pairs:

Pr_osto and sim_pl_e
U_pr_avle_nije and G_o_ver_no

Is it no you –avle- identical or a copy of the suffix – able of latin and English languages? Who did create it first, you the Slavic people or the Europeanized Barbarians? Do ju know that all the Russian words that begin with umal- , umel- derive from Albanian "jam yll" (I am a star?)?

Let you compare also

s_o_j_uz with
c_o(n)_j_un_ct, is it not the same?

Your "S" in many cases is a camouflaged latin "c", which comes from the Albanian "që".

Cojuz is the union of he, the son, with the god, the metamorphoses (= me + tham + or + ph + osis), the metamorphosis of o = au in ph = au? Doesn't it sounds like a stupid thing?

Yes, the languages reflect the wisdom and the stupidity of the clerics of 15-th and 16-th centuries, who created the Latin, the Greek, the Hebrew, and all other languages of the world.

Do you know that your njiçto comes from unjiçtozhenije, and that uniçtozhenije comes from the "latin" uni and çto from Albanian "q' tha" + zhen from Albanian q'janë" and the suffix -je?

Let you compare your z_v_on with greek f_o_n and Albanian kum_b_on or këm_b_anë, and with italian cam_p_ana, etc.

Do you know why the Russian h_va_tat, the English en_ough and the Albanian mj_af_t are the same?

Do you think there is any difference between Slavic suffix. – viç and the italian – vico like Ludovico. Or any difference between slavian ljud or lludo with Ludo(vico) or Albanian (bu)dalla = llud?

No, dear linguists, or whatever you are. Lu is the star, and your Christ is the Ar_le_quin, that man who the clerics pretend to be transformed from an Ar to an Le. He is the I_di_o_t of your Dostojevski, he who thought that He or I became an O or Au. The Idiot, the Arlequins and the Charlatans is the same word denoting the same phantastic figure or personage. Idiot is somewhat difficult, but you can't pretend that you don't see the amazing similarity between an AR_LE_QUIN and CH_AR_LA_TAN.
Do You know who is the first SCHIZOFREN? The Christ is, and that Illuminist or those Illuminists who invented it.
SCHIZOFREN means:

SCH_IZ + O + FR + EN, which reads in Albanian "Who (said that) is an O=AU= AL + YLL or Ilias"!

Christ is the first and utmost famous (and curiously less unknown) Schizofren in the world, the Arlequin, the Charlatan or in Albanian Qelbësirë. That is the meaning that the clerics gave to him, the true consideration that they had and have for that Creature!


SCHIZOFRENS are in reality all those people who try even today in the XXI century to conceal at any cost the truth of the origin of the European and world languages. These people are the Vatican orthodox Fathers, Orthodox Metropolitan leaders in Konstantinople and Moscow, Kings of Saudi Arabia and Japan, bastards like Bush, Putin and other leaders of the world. Such a bastard is also every scientist in the world, even in Albania, who knows these things and does not denounce it!

This Schizofren is your rebjata = re, ar + bi, vij + at + a, is. Not, your children of course, who the Sun, heaven (not biblical but the real one) and Earth might bless them, but the the origin of that word. In Albanian for example the son, djali is the same word with the djalli, the devil? Does it says to you something? For our people the devil is the man whoi pretended to be the son of God!

The vopros (pr_o_bl_em), or as you pronounce it: "va_pr_os", where Va is the famous Ba, Fa, Pa, Va, Wa = Ay (He, your On) is that the language, my dear very honorable Russian scientists, is a real paradox = par + ad + o + x, which means that paradox is to say that "Ad, At (the Father, the Christ) + O=AU=Yll (star, the sun and god) + said" is And, one of the paradoxes in the language are the Russian words bezuman and razuman, which etymologically are the same.

Lok at this comparison my dear Russian scientists

B_JEZ_UM_AN
R_AZ-_AM_AN

Have you ever mentioned the difference? No? There is no any morphological difference. There is only a small trick of the Fathers of the Slavic languages. B is equal to R. B comes from AB + AF = AP = AV = AW = Albanian Ay, the Egyptian priest or the "latin" emperor August.
"Au, ay" is the av_us for the "latins", the forefather, the Baba for the Turks, the Papa for the Vatican.

From Razuman and Bezuman the Fathers of the Slavic languages have created the new neologism UM = mind, as well as the negative prefixes Bez and Bes. Is there any difference between bez and bes? If yes, which one? This should be a sim_pl_e (pr_ostij) homework for you.
Let, you try to understand why prostij and simple is the same word. It is a little harder, isn'it? Swimming is learnt by trying it.


Dear Russian scientists,
I am sure that these words of mine might look as coming from another alien world. But if you really are interested to know the origin of Russian language you must learn some Albanian root words first, namely: Yll, Ar, Au, At and Unë. Later you should learn some very important Albanian verbs like jam, bëj, vij, them, thërras. And when you would have understood these things, you could go further and learn that Au is read also u, b, f, p, v, that au, ay in Albanian you would find also written as e, i, o, u. When you would have learned by heart these things, you could contact us to go deeper and deeper in the etymology of all the Slavic lexical treasure.



E hënë, 30 korrik 2007

Etimologji për zbavitje – Dielli, Zoti dhe Drejtori

Në një email të mëparshëm ju treguam se si "dieu", zot në frëngjisht, vinte nga shqipja "diell" përmes shndërrimit të "el, yll" në "eu". Sot do t'jua zgjerojmë pak vizionin duke marrë dhe nja dy shembuj të tjerë nga greqishtja e re dhe ajo e "vjetër".

Pasi francezët e shndërruan "diellin" në "dieu", një hap të tillë e ndërmorën dhe grekët, por, meqë ata "zotin" ua kishin kopjuar njëherë teutonikëve duke u marrë shqipen "theu, teu dhe deu" e duke e bërë theos", menduan më pas që edhe "dieu" e francezëve mund t'u hynte në punë, kështu që me dieu krijuan ca fjalë të reja e të "vjetra" Ja se ç'na thonë grekët (Gurqenët mashtrues të mesjetës) me gojën e tyre:

Fjalët do t'i shkruajmë ashtu siç i shqiptojnë ato grekët sot, por, duhet të kemi parasysh se gjymtyrën e parë të këtyre fjalëve greku e shkruan njëlloj si francezi: dieu. Le t'i lexojmë ato:

Dhjef_thin_tis, që unë e lexoj dhjef_thonë_është, pra diell_thonë_eshtë!

Ky dielli në greqisht është drejtori, drejtuesi i një administrate. Pra, grekët diellin e kanë ulur në gradë, sepse meqë francezët, anglezët dhe spanjollët për diell, pra zot, njihnin në mesjetën e vonë vetëm mbretin, ata, grekët, që pretendojnë se janë ata, dhe vetëm ata, që e kanë pjellë zotin, s'mund të pranonin që dieui i francezëve të ishte diell dhe për ta.

Folja greke dhjef_thin_o, që unë e lexoj "dhjef_thonë eshtë", e që për grekët don të thotë drejtoj, qeveris, një lloj si qeveris, k_i_ver_no = q' I, perëndi (tashmë e keni të konfirmuar dhe nga Dante i Katapanos) bërë eshtë."

Tërë këtë kakofoni greke (keni dhe fjalë të tjera në fjalor e në gojën e grekërve, që fillojnë me gjymtyrën "dhjef", e që në shqip lidhet drejtpërsëdrejti me një fjalë të keqe, që na eshpjegon po greku me foljen e greqishtes së vjetër ?! dhjeftelizo) na e shpjegojnë vetë grekët me fjalën DHJEF_K_OL_IN_O, pra, Tha Eu q'Yll IN(është) + prapashtesën e paskajores greke O. Kjo dhjefkolino ka kuptimin lehtësoj (ekonomikisht, medet), por në fakt ajo ndihmon për të kuptuar se EU = EL, pra Yll. Kurse dhjeftelizo, pak më sipër, don të thotë sipas Bailly, mépriser profondément, pra përçmoj shumë. Por përse, greku përçmon shumë kur thotë dhjeftelizo? Sepse dhjeftelizo zbërthen njëlloj si dhe dhjefkolino historinë e fjalës frënge dhe greke dieu. Pra sipas dhjefkolino (di_eu_k_ol_in_o), dhe dhjeftelizo, (di_eu_te_li_zo) ne mësojmë se Eu = El eshtë. Këto palaçollëqe gjuhësore janë në themel të shprehjeve tona TE DHJEF_SHA …., që don të thotë të dhjefsha dieu-në që ke shpikur ti o francez apo grek me rrënjët e mia, si dhe zotin tënd, që ti e ke krijuar duke shëmtuar zotin tim, DIELLIN.

Kjo historia e dhjefkolinos, pra e ndihmës ekonomike më kujton mua hebraishten ELAZAR, që don të thotë se ZOTI TE NDIHMON. Kuptohet, çifutët deri më sot kanë përfituar shumë pasuri nga shqipja dhe përralla që thotë se Krishti, gjysmëperëndia u bë Ar, pra zbriti në tokë.
Përse, bota të mos e marrë vesh se hebraishtja vjen nga shqipja, e përse të mos jemi ne përfituesit e asaj që përfitojnë çifutët, grekët, italianët, francezët, arabët e të tjerë? Kjo bëhet shumë mirë pa e përhapur obskurantizmin, vetëm duke u treguar botës se pasardhësit e kujt jemi ne, duke i treguar botës përse të tërë po përpiqen të na tregojnë tani ne shqiptarëve si hajdutë, trafikantë dhe vrasës. I tërë halli është tek para_ja, money, denaro, dengi, gold, gulden, oro etj. që vijnë të gjitha nga rrënjët Ar dhe Yll. Pra, kjo historia e Yllit dhe e Arit, në fund të fundit reduktohet në historinë e përvetësimit përmes Bu_da_lla_llëkut, I_gn_or_ancës të djersës, frutit të punës dhe mendjes të 98 % të të ardhurave të mbarë botës nga 3% e njerëzve. Ky 3 % është ai racë bastarde (si b= ay + asht + ardhë), e që unë e quaj ARISTOFE.

Një koinçidencë tjetër, Krishti kur është në qiell del zakonisht ndër fjalë me rrënjën shqip Yll, ndërsa kur zbret në tokë del me rrënjën shqipe Ar = Ra (në tokë). Prandaj dhe kur gramaticienët dhe muzikologët flasin për tone dhe akcente të mprehta dhe të rënda, përdorin për akcentin, apo tonin e mprehtë, frëngjishten aigue, "ai q'ishte'. Sa herë që flasim për lartë (ndryshe nga shqipja që thotë "yll ar tha") të huajt përdorin mbiemra si italishtja al_to (Yll tha), frëngjishtja h-au_te (q'ay tha), anglishtja high (lexohet haj, "q'ai), gjermanishtja hoch (q' o=au ch=qe) etj. Këto gjysëm fjali plotësohen po t'u shtojmë foljen ndihmëse është si:

Yll tha është
Q'ay tha është
Q'ai është
Q'ay qe

Pra, lartësia shprehet zakonisht me Yll, ay, kurse, të qenët poshtë, të huajtë e shprehin me rrënjën Ar, pra Ra, si te frëngjishtja dhe italishtja grave, shqipja rëndë etj.

Dhe diçka në fund të këtij shkrimi. Shumë miq dhe dashamirës më pyesin e më pyesin po, përse çdo gjë reduktohet në yll dhe Ar. Ky është një realitet. Për ta kuptuar këtë realitet jemi përpjekur t'ju sqarojmë se si nga këto shprehje "ay yll apo ar eshtë" janë ndërtuar emra personash, nga të cilat janë krijuar fjalë, si psh. Staff dhe abd, shërbëtor. Kështu nga Brutus ka dalë mbiemri bruto. Sot po ju japim një mënyrë tjetër fjalëformimi, e që në të vërtetë eshtë mënyrë kuptimformimi. Merrni toponimet angleze me –field, gjermane me –feld, dhe ato me –berg. Ndonse fiel, don të thotë "vij si yll", dhe –berg, vjen nga fjalë si Buttemberg, për të cilat ju kemi folur, prapshtesat –field dhe feld përdoret tërësisht për zona gjeografike fushore, prandaj dhe kanë marrë kuptimin e fushës, ndërsa, prapashtesa –berg- përdoret tërësisht në toponime malore, prandaj dhe ka marrë kuptimin mal. Shikoni në shqip fjalën fushë. Fu_shë, vjen nga togfjalëshi "vij eshtë", por Fushë ka kuptim (dhe ka origjinën) vetëm nga toponime si Fushë_Arrëz (vij si Ar) dhe Fushë-Krujë çpo, vij si Ar, apo Krye)

Por, ka dhe surpriza miq të mi! Rusët p.sh. frëngjishtes aigue, i mprehtë, i thonë tonkij. Po se si lidhet tonkij me rrënjën yll kjo kërkon që ne të përgatitemi pak për t'ju thënë sa më mirë.



Përgjigje të flasim_shqip@hotmail.com

I dashur të flasim shqip,

Pasqyra e fjalëve dhe shkronjave e paraqitur nga ana juaj ka gjëra shumë të bukura e të vlefshme. Por, një etimologji e tillë s'na ndihmon t'i vëmë të huaj me shpatulla për muri, nuk vërteton dot që këto fjalë janë të shqipes dhe jo të anglishtes. Dhe në fakt, jo të gjitha fjalët e huaja kanë lindur në truallin e shqipes. E vetmja gjë që të huajt i mbërthen për muri është evidentimi i rrënjëve të shqipes me të cilat janë formuar këto fjalë, dhe të gjitha fjalët e të gjitha gjuhëve të botës.

Kjo lloj etimologjie që bëni ju është po aq e vjetër sa dhe vetë etimologjia. Greku, italiani apo anglezi deri më sot nuk janë shqetësuar fare për studime të këtij lloji.

Por, edhe zbulimi i rrënjëve të shqipes në leksikun e gjuhëve të huaja nuk mjafton, sepse ajo nuk na daton dot kohën se kur ky proçes ka ndodhur. Nuk mjafton më që ne t'u vërtetojmë të huajve se leksiku i tyre vjen 100 % nga shqipja, por duhet tani, duke u mbështetur në faktet e reja, t'u vërtetojmë evropianëve dhe aziatikëve se procesi i krijimit të të gjitha familjeve të gjuhëve, si dhe ndonjë gjuhë e veçantë (si greqishtja) nuk janë më të vjetra se shekulli i 16- i erës tonë, se të gjitha dokumentat, që ata paraqesin para kësaj date, janë thjesht fallsifikime të turpshme, dhe se ata duhet të na rikthejnë të tërë pasurinë tonë kulturore, që para kësaj date ka intelektualisht vetëm vulë shqiptare.

Ky është misioni i të gjithë atyre që sot merren me etimologji.

Posted by Çlirim Xhunga at 8:39 PM

Dhjetë Rrënjët e Kodit të Shqipes

Shkrimi i yni i botuar në gazetën Republika më datat 14, 15, 16 dhe 17 shtator të vitit 2006 me titullin redaksional: “Gjuha shqipe, baza nga rrjedhin të gjitha gjuhët e botës".

Ky shkrim është duke u hedhur kompjuter.


Intervistoi Nuri Dragoi, gazetar i Republika
Studiuesi i gjuhësisë, Çlirim Xhunga, merr guximin të hapë një debat të zjarrtë mbi hershmërinë e gjuhës shqipe. Sipas tij, gjuha shqipe është nga gjuhët më të hershme në botë, madje themeli i tërë gjuhëve të tjera.
Nuk marrim përsipër të miratojmë këtë pohim të tij, pasi nuk jeni në gjendje ta bëjmë atë, por mendojmë se nuk është me vend as ta braktisim. Xhunga mendon se ato që thotë i ka të bazuara dhe i argumenton me teorinë e tij, e cila bazohet në çelësin e tërë gjuhëve, në themel të të cilave qëndrojnë fare pak fjalë. Prej tyre formohet një mori e pafund fjalësh, të cilat përbëjnë gjuhët aktuale, që kanë ardhur duke u përmirësuar dhe pasuruar brez pas brezi. Natyrisht, ne e pranuam me droje dhe mëdyshje, por përderisa ai është i gatshëm të përballet me cilindo gjuhëtar që kërkon argumente, menduam se në këtë mes nuk ka ndonjë të keqe. Mund të ketë prej gjuhëtarëve ndonjë që do Lë thotë se ku na paska qenë ky studiues i heshtur dhe pak i njohur. E drejta e tyre. Ashtu siç ka të drejtë edhe Çlirimi të thotë mendimin e tij. Do të ishte me interesante të prisnin dhe ndonjë qëndrim të ndonjë specialisti të gjuhës shqipe, të hershmërisë së saj dhe lidhjeve që ka me gjuhë të tjera, sikur dhe vetëm në disa pika.
Ai ka pohuar edhe më parë që jo vetëm që është autoktone, por gjithë gjuhët e botës e kanë origjinën nga shqipja. Në të gjitha rrënjët kryesore të shqipes, por edhe të gjuhëve të tjera. mund të futet simboli i yllit. Ky yll shihet si çelësi i formimit të mijëra fjalëve.
Gjithçka ai e bazon në studimet e tij. Ka thelluar njohuritë në lëmin gjuhësor, duke njohur në bazën e tyre dhe gjuhët greke, latinishte, gotishte, sllavishten kishtare, turqisht, arabisht, hebraishte dhe deri tek gjuha japoneze. Nga të gjitha të dhënat i rezulton se gjuha shqipe është themeli i gjuhëve të botës. Për këtë është i gatshëm të ballafaqohet me këdo që mendon ndryshe. Kur flet për gjuhën shqipe dhe shqiptarët, ai kupton arbërit, ilirët apo edhe paraardhësit e tyre. Pra, me fjalën shqiptar, thotë se kërkon të përfshijë tërë paraardhësit tanë. Dhe ka arritur në konkluzionin se bashkë me fjalën, edhe mendimi ka vulën shqiptare. Pra, logjika nuk është vepër e Platonit, as e Aristotelit, por vepër e mendimit shqiptar. Nga shqipja kanë lindur të gjitha gjuhët e tjera. Këtë ai e mbështet me një strukturë leksikore, që është baza e fjalës në çdo gjuhë dhe që hap rrugën për zbërthim etimologjik të çdo fjale.




- Z. Çlirim, gjatë bisedës përmendët studimin etimologjik. Mund të na thoni diçka më shumë?

- Po. Shkenca zyrtare e etimologjisë nuk ka qenë në gjendje_ të plotësojë detyrën e saj për të zbërthyer kuptimin e fjalës dhe për të përcaktuar, mandej, origjinën e saj. Zbërthimi i kuptimeve që kanë fjalët e thesarit Leksikor të gjuhëve kryesore të botës, e në radhë të parë të gjuhës shqipe, që është themeli i tyre, do ta bëjë më të lehtë përcaktimin dhe kuptimin e itinerarit që ka ndjekur një koncept i caktuar për t'u formuar e për t'u shprehur me tinguj të caktuar, dhe për të përcaktuar se në cilën gjuhë ajo është shprehur për herë të parë. Teorikisht, kjo e fundit është thjesht një kuriozitet shkencor, pasi praktikisht të gjitha gjuhët e huaja, duke operuar vetëm me lëndën gjuhësore të shqipes, kanë humbur që në fillim të drejtën e autorit.

- Si duhet ta kuptojmë këtë që thoni?

- Siç do të shihet më vonë, të gjitha gjuhët janë në thelb një shqipe e shkruar ndryshe. Dhe kjo është një nga të fshehtat më të mëdha e më të bukura që pret t'i zbulohet kujtdo që merret me këtë fushë të etimologjisë. Etimologjisë, ashtu siç ajo është konceptuar, studiuar dhe manipuluar deri më sot, i ka ardhur fundi. Mjetet e saj kanë qenë të pamjaftueshme, dhe herë-herë të dëmshme, duke mos lejuar t'u jepet përgjigje mistereve rreth origjinës së gjuhëve në përgjithësi dhe të fjalës në veçanti.

- Përse ndodh kjo, sipas jush?

- Etimologjia nuk është në gjendje të na shpjegojë përse fjalët frënge entier dhe shqipja e tërë kanë një origjinë, se si është e mundur që the first time dhe hera e parë janë kaq të afërta, pa u vënë re nga askush. Se si descend to the hell është vjelë nga një tekst i shqipes, duke marrë kuptim krejt tjetër. Si është e mundur që shprehjet "në atë çast", "v tem cas", "en ces temps" të vijë nga i njëjti tekst shqip që do të thotë "At q'është them, tha" (është fjala për orën dymbëdhjetë të natës, e cila në anglisht lexon "twelve" = tha y11 vjen, në arabisht tevekkel (dorëzohem te zoti) e në shqip teveqel (torollak), dhe në frëngjisht dëfëquer!!)?

- Dhe përse ndodh kështu, përse shkencëtarët heshtin dhe nuk e thonë një të vërtetë të tillë. Apo ka ndryshuar etimologjia e fjalëve?

- Etimologjia po ndryshon, megjithatë në garget shkencore zyrtare shqiptare ne nuk po shohim asnjë reagim dhe aq më pak, të tregohet kujdes apo ndihmë sado e vogël në këtë drejtim. Përkundrazi.

- Cili është shkaku që nuk reagohet?

- Ka shumë shkaqe. Qëndrime të tilla, qofshin nga pozita mediokre, apo të udhëhequra e të nxitura nga politika të caktuara antishqiptare, drejtohen kundër interesave të kombit tonë, dhe i shërbejnë vetëm atyre qarqeve të huaja fetare dhe aristokratike. të cilat gjithnjë janë bërë pengesë, pasi ekzistenca, mbijetesa e tyre dhe suksesi i Katrahurës që ata projektojnë çdo ditë në mbarë botën lidhet drejtpërsëdrejti dhe me SHQIPEN, një nga çelsat kryesorë që të çon te e Vërteta. Moshedhja dritë mbi shqipen mban në këmbë ideologji që drejtohen kundër njeriut në përgjithësi dhe kundër shqiptarit në veçanti. Hedhja dritë mbi shqipen, pa dëshirën tonë, do të sjellë vetvetiu zhdukjen e tyre, të fesë dhe të Aristokracisë, pra të Aristofesë, si dhe zhgënjimin e kujtdo që është rritur me filozofinë e përbuzjes dhe urrejtjes ndaj tjetrit, ndaj njeriut.

- Ju mendoni se duhet të ndriçohet shpirti i njerëzve dhe t'u thuhet një e vërtetë e cila deri tani u është fshehur?

- Pa dyshim. Ndriçimi i shpirtit nga e vërteta do të bëjë që njerëzit të çlirohen nga paragjykime e besime të dëmshme, që kanë shërbyer vetëm për t'i përçarë e për t'i ndërsyer përjetësisht kundër njeri - tjetrit. Ata do të fillojnë të merren vetëm me gjëra të dobishme për ta dhe për natyrën që i ka krijuar.

- Bëni fjalë për një frikë? Ç’është kjo frikë?

- Kjo frikë e madhe ka bërë që Feja dhe Aristokracia (Aristofeja) të pengojnë sistematikisht studimet mbi shqipen, të pengojnë arsimimin e vërtetë të shqiptarit, konkurrimin e tij dhe të gjuhës shqipe në skenën e madhe të diturisë botërore. Ata nuk janë mjaftuar vetëm me mallkimin e shqipes, por kanë bërë dhe vazhdojnë edhe sot të bëjnë përpjekje të ethshme për të pengnar daljen në dritë të dokumenteve të vjetra të shqipes, siç është rasti i pengimit të hapur nga ana e Vatikanit, i librit të 1210 të Teodor Shkodranit..

- Keni siguri në këto që thoni?

- Patjetër. Më thoni ju, përse pas një mijë e pesëqind vjetësh (është koha e "Dark Ages", e "Errësirës së Madhe të Mesjetës", kur pranë botës shqiptare kanë lindur njëkohësisht të gjitha alfabetet, shkrimet, dhe gjuhët e tjera të botës), 40 kilometra me rafte me libra të Bibliotekave të Vatikanit, bibliotekat e shpellave të murgjëve dhe heremitëve në Malin Athos, të qendrave kryesore të fesë dhe të bibliotekave të fisnikërisë evropiane e botërore si dhe dhjetra - mijëra manastireve. qendrave islame, budiste etj., qëndrojnë ende të mbyllura për shqiptarët?

- Pak më parë, përmendët fjalën "çelës" të gjuhëve. Ç'është ky çelës?

- Çelësi i zbërthimit të fjalëve në gjuhën shqipe dhe në të gjitha gjuhët e tjera, siç e thotë dhe vetë fjala (çelës) është rrënja Y11. Për të emërtuar, për shembull, sendin çelës, përveçse në shqip, thuajse në të gjitha gjuhët e tjera ne gjejmë brenda konceptit çelës rrënjën e shqipes yll si p.sh. greq. klidhi, frëng. clé, ger. Schlüssel, sllav. kljuç, kor. Jolse etj. etj. Edhe aty leu kjo rrënjë .1mungon" si p.sh. në italisht, leksikografi ka përdorur fjalën (la) chiave, e cila përmban në vetvete një lloj çelësi tjetër, pra një rregull primitiv fjalëformues siç është barazimi i = av (ku av vjen nga shqipja ay, një sinonim i rrënjës y11 dhe "e'' në fund të fjalës don të thotë barazim; është). Rrënja Y11 ndihmon për rrokjen e përmbajtjes së vërtetë të dijes. Përpara se me këtë fjalë të emërtohej sendi çelës, ajo-fjalë ka dashur të thotë " çelësi i dijes''.

- Po fjalë të tjera, fjalë themel siç i quani ju, a ka?

- Ashtu si fjala çelës dhe fjala themel, e cila ka shtegtuar në greqishte në trajtën themelion, në fillim ka shërbyer për të shprehur themelin e dijes. Më pas, ose dhe njëkohësisht, me termin themel janë emërtuar themelet e një ndërtese, të një sistemi filozofik etj.

- Më tej, çfarë mund të thoni për këtë?

- Ylli, Ari dhe folja (j)am, dikur një folje kryesore e shqipes, e cila ka kaluar në rolin ndihmës për vetë rolin që ka luajtur në krijimin e të gjitha foljeve të tjera, por dhe për rolin që ajo ka marrë në gjuhë në krijimin e kohëve të përbëra dhe mjaft fjalive të thjeshta, janë dhe themeli i gjuhës.

- Çfarë simbolizon Ylli, sipas jush?

- Ylli, nga një simbol pagan është vënë më vonë në qendër të letërsisë fetare e laike dhe ka shërbyer për krijimin e shumë fjalëve të reja me kuptime e ngjyrime semantike të reja. Ylli dhe ari (floriri) personifikojnë përjetësinë, madhështinë, rininë e përjetshme, bukurinë, dashurinë, forcën dhe zgjuarsinë, dhe shprehin shumë koncepte, ide, ndjenja e përjetime të tjera që lidhen me botën e brendshme, me veprimtarinë e njeriut dhe përshtypjet, mendimet, reflektimet e deri te abstraksionet që ai ka ndërtuar duke u mbështetur në përvojën e tij dhe të tjerëve. Por Ylli dhe Ari shprehin në gjuhë dhe anën tjetër, të kundërtën e të mirës, të së bukurës, të së fortës, duke na dhënë të shëmtuarën, të ultën, mizoren etj. Pra, dualiteti në gjuhë dhe në logjike shprehet me anë të dualizmit, që përmban vetë fjala y11 (dual, vjen nga shqipja e do të thotë: al, y11 mbart në vetvete dykuptimësinë, ai shpreh dy anët e kundërta të së Njëjtës, të Njëshit, të Idesë Absolute, të Materies etj.), si dhe me anë të sinonimisë dhe dallimeve që fjala yll ka me fjalën Ar, Ay, At dhe Un(ë).

- Si mund të na e konkretizoni më tej këtë dukuri gjuhësore?

- Nuk është thjesht dukuri, por themel gjuhësor, çelës i tyre. Sot do të ndalemi në disa momente, që ne sjellim për lexuesin shqiptar e që sqarojnë më tej Kodin e Shqipes, të botuar nga ana jonë kohët e fundit në shtypin shqiptar.

Këtu po japim një tabelë që na tregon përemrin dëftor Ay, Ai, të cilin ne gjejmë në literaturë, si në shqip, ashtu dhe në gjuhë të tjera, të shkruar: au, e, i, j, o, dhe


Ai Au ia ya
Ab
Af
Ap
Av
Aw
Ba
Fa
Pa
Va
Wa
si dhe b, p, f, v, w

Disa shembuj:
anglisht: eye, i (aj)
frëngjisht: outil
gjermanisht: Auge, Augsburg, Ich, ja
greqisht: augites, aidios, aigjeas, thebes (thivis), odhos, oinos, pentateuchos, periodho, vios
hebraishte: yahweh, jehovah
latinisht: abilis, augustus, audios, capabilis, cavus, facilis, iter, vinum, vita
rusisht. jazik
shqip: avitem, i ftohur, fushë, habitem, hapur,

- Mendimet që po hidhni ju për çështjen e gjuhësisë ka mundësi të ngjallin ndonjë debat të mundshëm, debat i cili mund të na sjellë mendime të njëjta me të tuat, por dhe mendime të kundërta. Sidoqoftë, besoj se ju jeni i gatshëm të merrni pjesë në këtë debat, duke u dhënë përgjigje edhe të tjerëve, ose të paktën duke miratuar ose kundërshtuar pohimet e tyre. Unë e kam të qartë se nuk është e lehtë të përballosh një debat të tillë, jo vetëm teknikisht. por dhe për shkaqe të tjera, por sidoqoftë, ju që keni marrë përsipër të provuar vërtetësinë e asaj që pohoni se gjuha shqipe është jo vetëm një nga gjuhët më të vjetra, por dhe “mëma” e gjuhëve të tjera. medoemos duhet të tregoni dhe angazhimin dhe durimin e duhur. Aq më tepër. që bëni fjalë për gjenezën e saj. Dhe me që jemi këtu z. Çlirim, unë do ta filloja pyetjen time të parë: Sipas jush, aktualisht është e vështirë të debatosh për gjenezën e gjuhës?

- Të debatosh mbi gjenezën e gjuhës, rrugëtimin e formimit të saj, sot janë të paktë ata njerëz që mund ta bëjnë. Dhe ndër këta të paktë, që mund të jenë një grusht profesorësh që rrethojnë papën, mitropolitët e fesë ortodokse, rabinë e lamanë, pra ata pak dijetarë që sot vegjetojnë nën hijen e atyre pak qendrave të pushtetit botëror, si në Angli, Riad, Japoni e gjetkë, askush nuk guxon të flasë për këtë temë, pasi humbet pozitën shoqërore, po e po, por mund të humbasë kokën e të shuhet pak e nga pak edhe si farë.

-Pse, kaq problematike është kjo temë?

- Po, kaq rëndësi ka kjo temë. E këtë pakkush nga ne e kupton. Ndryshe, ne shqiptarët do ta kishim shumë më të thjeshtë të kuptonim shumë përse: përse mbi kombin shqiptar ra një errësirë njëmijë e pesëqind vjeçare, e cila u ça për pak dekada vetëm në epokën skënderbejane. Megjithëse kemi gati njëqind vjet që kemi shtetin tonë, ky shtet nuk na ka shërbyer aspak për të hedhur dritë me fuqi mbi çështjen e etnogjenezës tonë. Unë vetë, jeta ime është dëshmi, unë jam dëshmitar i egërsisë mc të cilën shteti shqiptar guxon t'i vërsulet për ta mbytur me çdo mjet ekonomik, psikologjik edhe deri vrastare këdo që kërkon të hedhë dritë mbi çështje të rëndësishme të racës tonë. Nuk është fjala për shtetin aktual, por për të në tërësi e në çdo kohë. E si mund të pretendohet pastaj, që dikush a disa të kenë guximin të hapin gojën për këto çështje?

- Jeni i sigurtë për këtë?

- A keni dëgjuar ndonjë të flasë, të debatojë, të kundërshtojë a të miratojë diçka nga ato që them unë, nga ato që kam thënë unë që nga 30 marsi i vitit 2005, kur u botua shkrimi im i parë mbi gjenezën e shqipes? Askush s'ka guxuar, pasi Evropa dhe SHBA-të do të ngrenë në këmbë, në vendin tonë, në shtëpinë tonë, SHISHIN shqiptar, Policinë Kriminale shqiptare dhe të gjithë ata shqiptarë të veckël, "dijetarë" apo njerëz të thjeshtë, që të vërsulen çdo ditë me shpoti, përbuzje e gjithfarë "mjeshtërish" të nxjerra nga sirtarët, nga teoria dhe praktika e shkollës së psikologjisë së Pavlovit dhe pavlovëve moderne, e do të vihet në përdorim e gjithë teknologjia e Mundimit Njerëzor që Aristofeja ka ngritur me kujdes që nga kohët që historia ka nisur t'i regjistrojë e deri më sot, atë teknologji që gëlon mbi tokë dhe mbi Tokë.

-Po media çfarë roli ka luajtur?

-E tërë media është vënë në një mënyrë a në një tjetër në shërbim të këtij përbindëshi që quhet Aristofe.
Aristofeja përpiqet të të mundë, të të zhdukë, e në pamundësi, të të poshtërojë, të të degradojë fizikisht e mendërisht, ty dhe familjen tënde, të shtrëngojë (duke trembur) fisin, miqësinë, të njohur e të panjohur, komshinj, e deri tërë lagjen ku banon, do t'i detyrojë të të qëndrojnë sa më larg, pasi ti je bartës i virusit më të keq e të rrezikshëm për të, i diçkaje, që (sipas meje) është e vërteta mbi shqipen, mbi gjuhën, si dhe e vërteta mbi bazat e Sundimit mbi njeriun dhe shoqërinë, dhe Metodën e saj.

-Si mund të zhvillohet një debat i tillë sipas jush?

-Debati, zoti Dragoti, mund të bëhet i lirë vetëm atëherë kur njerëzit me të cilët ti debaton janë të lirë. Në Shqipëri ne nuk kemi liri. S'mund të ketë liri kur individi rron me frikën se për mendimet e tij ai mund të mbetet një dite pa bukë. Për çfarë lirie mund të flasim ne në Shqipëri kur shtrëngesa ekonomike po bën kërdinë, fëmijë të tmerruar dridhen para pamjes së 11ahtarshme të të afërmit që vdes, kur shohin këmbët e nënës që tundet nën litar, të motrës që vdes duke u dridhur nga konvulsionet e helmimit'? Këto ngjarje, që veshi dhe syri na i zë gati për ditë, shtypi ynë i quan paturpësisht "akte depresioni". Ne i shohim, por harrojmë..

- A mund të na thoni se si e shihni qenien tonë, pra popullin shqiptar në raport me tërë këtë amulli ngjarjesh në tërësi dhe ato gjuhësore në veçanti?

-I ngjajmë atyre fokave me barrë, të cilat nga pamundësia për të lëvizur shohin se si ariu i bardhë provon mbi lëkurën e tyre dhëmbët e mprehtë dhe kullufit atë fokë të gjorë që e ka lëkurën më
të butë. Ky ritual zhvillohet në Shqipëri dhe në botë çdo ditë. Aristofeja argëtohet duke marrë më qafë gjithnjë më të dobëtin, kështu qc "më të fortët" zënë mend dhe s'guxojnë të ngrihen kundër saj.

- Ju mendoni se luftohet sistematikisht dhe me program kundër shqipes?

- Në Shqipëri jo vetëm luftohet kundër shqipes, por gjithçka e keqe që është bërë dhe vazhdon të bëhet kundër shqiptarit, bëhet me kalem në dorë. Kështu ka ndodhur vrasja e Emin Spahisë, që pajtoi 300 familje në Mbishkodër, pasi shqiptari s'duhet të jetojë në paqe, në mirësi e në begati, ndryshe ai do të ketë kohë të shohë se ç'ndodh përreth tij e do të kërkojë të dijë se ç'është kjo Aristofe, përse ajo ka mijëra vjet që s'i shqitet racës njerëzore, si rron ajo dhe ç'bën ajo për të mbijetuar. Shqiptari do të mësonte se përse në Shqipëri ndodhën lëvizje të pakontrolluara migracioni, ç'është politika e zbrazjes "spontane" të fshatit dhe “përqëndrimit'' të shqiptarëve në metropolin e Tiranës nën parullën e lëvizjes së lirë të njeriut dhe "dëshirës për një jetë më të mirë".

-Tërë këto që thatë, kanë lidhje me shqipen?

-Ju pyesni a kanë lidhje të gjitha këto me shqipen. Kanë lidhje me ligjet e saj, me rregullat e fjalëformimit, ligjet fonetike, semantikën, gjuhësinë e krahasuar etj. Asnjë gjuhëtar s'mund t'i kapërcejë me sukses këto barriera në qoftë se ai mbyll sytë para gjithçkaje që ndodh rreth tij, pasi këto barriera e pengojnë direkt të bëjë lirisht dhe punën e tij.

-Dhe në këto ngjarje, më tepër regresive të shqipes, mendoni se ka gisht ajo që ju e quani Aristofe?

- Në Shqipëri gjithçka është bërë me kalem, 1997, rënia e shtetit shqiptar, 1998, ngjarjet e Kosovës. Ne, sot, fatkeqësisht, nderojmë si shpëtimtarë në Shqipëri dhe në Kosovë organizatorët e vërtetë të masakrave antishqiptare, njerëzit e Aristofesë, ata që edukojnë e arsimojnë Millosheviçë e Hyseinë, ata që i ngrenë e që i ndëshkojnë. Në këtë botë të vogël politikën nuk e bën as Bushi e as ndonjë politikan shqiptar. Të gjithë këta janë shërbëtorë të bindur të Aristofesë. Këta zbatojnë platformat e saj, ajo i pompon, ajo u jep know - how-n e Poshtërsisë, po ajo Aristofe i zbret nga froni me lezet. Kush e meriton sipas kutit të saj, mbetet në histori si "kolos", kush nuk e meriton, ai përfundon i njollosur. Nga ky rregull nuk bëjnë përjashtim as njerëzit e letrave.

- Atëherë, çfarë është dhe çfarë duhet të mbetet e pastër?

- E pastër, i bardhë si veladoni festiv i Papëve, murgeshave, hoxhallarëve, lamanëve, rabinëve etj. duhet të mbetet vetëm Aristofeja. Gjithçka përreth "duhet" të jetë e përbaltur, e njollosur, mëkatare. Njeriu nuk meriton të rrojë si njeri, pasi ai na qenka (uj = yll, lupus. "av yll është" për tjetrin. Shikoni se sa tragjiko-komike është kjo dhe në gjuhësi, ku Ylli është edhe Perëndia dhe Ujku, i Miri dhe Djalli (Diavolos, Diaholos, që don të thotë se djall është ay që "Di që AV = AB = OL, pra Yll është". Këto gjëra janë për të qeshur e për të qarë. Aristofeja, apo NEVERIA si e quaj unë në ditarin tim, e ndër shokët e mi, ka luajtur e vazhdon të luajë për shtatë palë qejfe në kurriz të njeriut e të shqiptarit vetëm e vetëm sepse ne, njerëzit e thjeshtë, përfshirë dhe ata që e mbajnë veten për të ditur ("Dija është një Injorancë e Mësuar", thotë prifti i nderuar Nikola di Kuza në shek. XV, dhe ai e ka fjalën për dijen në shkencat shoqërore), nuk e kuptojmë se gjithçka është ndërtuar për të nxitur armiqësinë mes njerëzve, mes grupeve shoqërore, e mes kombeve. Kjo armiqësi u thellua sidomos pasi dijetarë të Aristofesë krijuan Esperantot e para, Gotishten, Sllavishten e Vjetër, Greqishten e Vjetër dhe Latinishten, e shumë e shumë të tjera.

-Pra, sipas jush, edhe greqishtja e latinishtja, krahasuar me shqipen, janë gjuhë dytësore?

-Siç e shihni, unë s'kam vënë në krye të gjuhëve të tjera (me shqipen s'guxon të krahasohet asnjëra prej tyre) as greqishten e vjetër e as ndonjë gjuhë tjetër. Tani unë jam duke përgatitur një kapitull mbi PARADOKSIN e greqishtes së Vjetër dhe të Latinishtes, ku përmes gjetjeve të mia do të vërtetoj se fjalë si p.sh. Skandalon, që ne e gjejmë te autorët "e lashtë" grekë, nuk është më e vjetër se shekulli i IX i erës tonë dhe ka lindur në truallin e sllavishtes kishtare, se si fjala Muzë, që hap vjershërimin e Homerit "në shekullin e VIII p.e.s. (?!) nuk është më e vjetër se gjuha arabe, që e ka burimin pas mesit të mijëvjeçarit të parë të erës tonë.

-Si mund të na e konkretizoni këto që sapo thatë?

-Po. Pa u zgjatur me fjalë po u jap disa shembuj. Vini re kombinimin e AY & AR Nga kombinimi i tabelës së botuar në numrin e djeshëm me rrënjën shqipe Ar është përftuar tabela e mëposhtme, ku ne dallojmë foljen shqipe bëj (këtu: bërë) në të gjitha gjuhët. Kjo tabelë mund të pasurohet nga vetë lexuesi me shembuj të tjerë, si p.sh. nga au + ar janë përftuar afar, afër, afor-, -afur- etj., etj.






AT

Emrin AT, ne e gjejmë në shqip dhe në gjuhë të tjera në trajtat e shkruara si më poshtë:

ad, adh, at, ath, ti, ud, udh, ut, uth, tat, tet, tot, tut

Kështu p.sh. gjemë:
Arabisht: zekat
Anglisht: death, dead, Teetottem, Tottenham
Egjiptiane: Thot, Tuttankhamon
Greqisht. Adam, thanatos, Athos, Athina, aitios, themistios, tithenai
Gjermanisht. Toten, Teuton Frëngjisht. outil
Italisht. -ato
Latinisht. -atus, attendere
Shqip: Adam, Adhamudh, At (edhe kalit), çuditem, Teuta
Sllavisht. çudno

Rast i veçantë i emrit AT është
tetë / a = numri 8 si te pushtet
tat - shtatë , numri 7 anglisht. state
Gjermanisht: Stadt
Greqisht: Theta
Shqip. shtatë, tetë, pushtet, Tetor, Det, Thetis, shtet, shtator, qytet


AR

Për rrënjën AR kemi folur dhe më parë. Këtu vlen të kuptohet dhe të ndiqet sinonimia që rrënja AR ka me rrënjën' tjetër shqipe Yll. Kështu p.sh. në qoftë se ne në shqip themi “ar” (flori) në turqisht ar-it i thonë altin, shqipes viç në angl. i thonë veal (vij si yll, krhs. buall si yll vjen", kurban = "si ar vjen" e që kanë lidhje leksikore me viçin "që, si i= yll vjen", sepse viçi është njëmotak, njëvjeçar, ai çdo vit bëhet kurban njëlloj si Krishti "q' AR, Yll ish") dhe në frëngj. veau (vjen ay vjen si yll).
Fjalët e krijuara me rrënjën AR (ar, er, ir, or, ur, ra, re, ri, ro, ru) janë "pambarim", Këtu po ndalemi në disa prej tyre:

Anglisht: church, raven
Frëngjisht: alentour, corbeau, courber, tour, tourner,
Gjermanisht: beurteilen, Urzeit, Urkunde, Urteil
Greqisht: aristo-, arqi, qirios, Hristos, ortho
Italisht: augurare
Latinisht: cardinalis, crucis, curvus, Circea, esuriturus, ordin-;
Shqip. ar, burim, ogur, urdhër, urë, urim, përurim, urtësi


YLL

Rrënjën Y11 ne e gjejmë të shkruar si: al, el, il, ol, ul, la, le, li, lo, lu ; po kështu, bl, fl, eu, pl, vl. Më poshtë po japim disa shembuj.

Anglisht: floor, tool, valley
Frëngjisht: outil
Gjermanisht: field
Greqisht: katholikos, kalispera
Hebraishte: Bethlehem
Latinisht: absolutus, angulus, cultus, cultura, liberalis, miraculum, nullifidian, ultima
Rusisht: uliçnij
Sllovakisht: brizgalica
Shqip. gjallë, gjel, gjilpërë, kultonj (kujtoj), ngul, ngjallem, përul, përkul, shekull. shkul, ungjill, vegël, ylber
Turqisht: altin, ulama

Rrënja yll është e njëvlerëshme me u (unë) dhe uj(ë). Rolin e rrënjës Yll e shpjegon greqishtja Hyl-, që do të thotë materie, pasi Ylli dhe sinonimet e tij emërtojnë gjithçka që ka krijuar natyra (< tan, them Ar), gjithçka që është materie (< tam, them Ar) si dhe gjithçka që është produkt i perceptimit, njohjes dhe abstraksionit.

Kështu kemi:
Anglisht: water
Gjermanisht: Wasser
Greqisht: uios
Latinisht: liquidus
Shqip: ujë, ujdis

- Deri tani kemi folur për gjenezën e gjuhës dhe nevojën për t'u thelluar më tej në të. Sot, po vazhdojmë dhe me fjalëformimin dhe hap pas hapi të zbulojmë fakte të reja që tregojnë apo provojnë realisht hershmërinë e gjuhës sonë. Sepse, ka autorë që e konsiderojnë shqipen më të vonë se gjuhët e tjera evropiane, si latinishtja, greqishtja, gjermanishtja etj. Me këtë nuk duam të mohojmë atë çka ju thoni në mendimin tuaj gjuhësor, por të vëmë në dukje që krahas mendimeve të tilla për një prapambetje në fjalëformim të shqipes, ka dhe mendime që bazohen në studime konkrete sipas të cilave, fjalëformimi e ka bazën pikërisht tek gjuha shqipe, siç keni pohuar dhe ju herë pas here. Dhe, meqë jemi në këtë fushë. unë po ju pyes: Ç’është për ju fjalëformimi?

- Fjalëformimi është fusha e gjuhësisë që na shërben më mirë se çdo gjë tjetër për të provuar, se të gjitha gjuhët vijnë nga shipja. Që gjuhët kanë një gjenezë të vetme, kjo pranohet nga shumica e gjuhëtarëve sot. Duke pranuar për një çast që kjo gjenezë e tyre të jetë shqipja, siç këmbëngulim ne, atëherë rrjedh që gjuhët e dyta, të treta e kështu me radhë, të kenë lindur njëra pas tjetrës apo dhe njëkohësisht në një periudhë të caktuar historike (që për ne përkon me Errësirën Mesjetare). Këto gjuhë s'do të mund të krijoheshin nga një gjuhë e pazhvilluar, primitive, pasi vetë dijetarët që i kanë ndërtuar, kanë folur e shkruar një gjuhë të zhvilluar, fort të bukur e të mirë.

- Mjafton kaq për të thënë se gjithë gjuhët e kanë zanafillën tek gjuha shqipe? Me një fjalë, cili është pretendimi juaj gjuhësor me të cilin ju mbroni tezën se gjuha shqipe qëndron në themel të të gjitha gjuhëve të tjera?

- Argumentet janë të panumërta dhe kjo del në analizën e fjalëve dërmuese të çdo gjuhe. Së fundi, fakti që të gjitha gjuhët kanë në përbërje të fjalëve të leksikut të tyre vetëm pesë rrënjët kryesore të shqipes; YLL, AR, AY, AT dhe UNË, pesë foljet bazë po të shqipes; JAM, BËJ, VIJ, THEM dhe THËRRAS, si dhe fakti tjetër që këto fjalë ne i gjejmë të gjitha së bashku, me kuptimin e tyre të parë të ruajtur vetëm në gjuhën shqipe, na lejon të deklarojmë këtu se këto janë një provë e pakundërshtueshme, e padiskutueshme se gjuha jonë, pra gjuha shqipe ka qenë gjuha e parë, dhe se ajo në kohën kur janë krijuar gjuhët e tjera ka pasur një stad zhvillimi për t'u lakmuar nga të gjithë. Vërtetimi i kësaj teze tashmë përbën thjesht histori. Ajo që mbetet tashmë për t'u bërë është thjesht puna për hartimin e një fjalori të plotë etimologjik.

- Sipas jush, si është krijuar gjuha ose cila është fillesa e origjinës së gjuhës?
- Studimi mbi origjinën e gjuhës na tregon se fjalët janë krijuar individualisht, por edhe duke u nisur nga togfjalësha apo shprehje të thjeshta primitive. Në fillim të këtij shkrimi, ne zumë në gojë shprehjet sinonimike në atë çast, v tem ças dhe en ces temps. Shohim se tem e sllavishtes është e njëjtë me tem te temps e frëngjishtes dhe të e shqipes. Të tria këto vijnë nga shqipja "them". Më tej, sllavishtja v, shqipja at, dhe shkronja p te
frëngjishtja temps (kohë) duan të thonë Ai, At. Fjalët që mbeten për t'u sqaruar tani janë ças (orë në sllavisht), çast në shqip dhe ces (këto) në frëngjisht. Këtu ne kemi togfjalëshin shqip q'është. Pa shihni se ç'vende kanë zënë ato nga ana gramatikore. Tem në sllavisht ka zënë vendin e përemrit dëftor, në shqip atë të nyjes së përparme dhe në frëngjisht ka hyrë në përbërje të emrit temps. Togfjalëshi q'është në shqip ka krijuar emrin çast, në frëngjisht mbiemrin dëftor ces, dhe në . sllavisht emrin ças. Të tria këto shprehje: v tem ças, në atë çast të dhe en ces temps kumtojnë të njëjtën ide, pra, "në atë çast", "në ato momente", por primitivisht ato thoshin: "them që At, që Ai është (bërë)".

- Jeni i sigurtë për këto dhe mendoni se kanë lidhje me besimin fetar apo me fe të ndryshme?

-Në fetë monoteiste kjo shprehje lidhet me orën dymbëdhjetë të natës, kur Krishti i krishterë apo ndonjë Krisht tjetër pritet të ringjallet.
Një shembull i ngjashëm me sa thamë më sipër është shprehja tjetër që ne kemi sjellë në vëmendjen tuaj: descend to the hell, që në anglisht do të thotë "zbres në ferr". Descend to hell vjen nga shqipja dhe do të thotë "desh q'jen (që të jenë) te qielli". Është fjala për Krishtin që zbret në ferr për të marrë ata q'u ka falur mëkatet e për t'i shpënë në qiell, në parajsë. Descend(zbres) në gjuhët latine dhe në anglisht vjen nga shprehja shqip "deshi që të jenë" dhe hell (ferri) vjen nga shqipja qiell. Descend është e njëjtë me gjermanishten stecken (them që janë), dhe ka në gjermanisht thuajse po atë kuptim ndodhem, jam etj.

- Ndonjë shembull më bindës, i cili mund të lidhet edhe me foljet ndihmëse të gjuhës shqipe, meqë dikur e keni përmendur një fakt të tillë.

-Është me interes të ndiqet se si folja jam ka zënë në shumë gjuhë vendin e parafjalës si te shqipet më, në, në frëngj. en, në ger. im, in e kështu me radhë..

- Çfarë na tregojnë shembuj të tillë?

- Këta shembuj na tregojnë se studimi etimologjik s'mund të përqëndrohet vetëm në konkordanca leksikore nga gjuha në gjuhë të natyrës një-me-një, pra për çdo emër ne të kërkojmë me çdo kusht të gjejmë përgjegjësin e saj në një gjuhë tjetër. Siç po e shohim, fjalëformimi dhe leksiku janë diçka tjetër, që kapërcen kufijtë e asaj çfarë mund të kemi mësuar në shkollë apo lexuar deri më sot ndër dijetarë të tjerë. Pra, çdo fjalë lipset të merret e të studjohet në disa kontekste të caktuara për të kuptuar më mirë origjinën e saj.

- A gjenden dorëshkrime të hershme të gjuhës shqipe dhe nëse po, përse nuk bëhen publike?

- Pavarësisht nga mungesa e dorëshkrimeve të vjetra (Stedimlija e shtyn datën e dokumenteve të para të shqipes në shekullin e pestë të erës sonë), për të shpënë punën tonë studimore përpara burime shumë të çmuara e të dorës së parë mbeten ende Buzuku, Bogdani e autorë të vjetër shqiptarë, si dhe folklori i pasur shqiptar, proverbat, aforizmat, shprehjet frazeologjike, ashtu si dhe dokumentet e autorëve të vjetër në gjuhë të tjera.

- Përse na shërbejnë dokumente të tilla?

- Dokumentet e shkruara në gjuhë të tjera ne na ndihmojnë të ndjekim origjinën e fjalëve të thesarit tonë leksikor. Kështu, p.sh. fjala derë në shqip ka ardhur nëpërmjet një shndërrimi fonetik të thira, thërras, fjalë që ne e gjejmë të tillë te greqishtja e vjetër dhe ajo e re ku ajo ka mbetur e pandryshuar.
Folja thërras nuk ka në greqisht atë funksion që ka dhe në shqip. Me thrasis greku identifikon njeriun e pasjellshëm. duke aluduar për poterexhiun, njeriun që thërret, por thërras si folje në vete, dhe me kuptimin që ka tek ne "flas me zë të lartë, bërtas", greqishtja nuk e ka.

- Ka ndërrime të shpeshta në fonetikën e gjuhës sonë?

- Shqipja është ndër të paktat gjuhë, në mos e vetmja, ku fjala në mote ka pësuar ndërrime fonetike të ndjeshme. Kjo situatë na rezulton ndryshe në gjuhë të tjera letrare. P.sh. leksiku i Dantes dhe i Rabëlesë, thuajse nuk ka pësuar asnjë ndryshim ndër vite si në italisht, po ashtu dhe në frëngjisht. Kjo dukuri duhet të ketë lidhje të ngushtë me faktin se materiali gjuhësor në mendjen e popullit tonë lëvrin e përpunohet më natyrshëm, pa kurrfarë barriere gjuhësore e logjike, ndryshe nga çdo popull tjetër.

- Vetëm kaq, apo keni diçka tjetër për të shtuar?

- Unë kam shumë për të thënë për çdo problem gjuhësor, por mbase nuk mund të thuhen të gjitha në një faqe apo edhe më shumë se një faqe gazete. Më poshtë, po japim pjesoren e foljes bëj në shqip, e cila hyn në të gjitha gjuhët e tjera.


Bëj (au + ar)
Pak më sipër, folëm për rrugën që ka ndjekur pjesorja e folja bëj në të gjitha gjuhët, përfshirë dhe në gjuhën shqipe. Këtu më poshtë po japim një tabelë më të plotë të saj, pasi kemi përfshirë dhe ato forma që kanë pësuar crase, "krasitje".

br fr pr vr wr
bar far par var uar war
ber fer per ver uer wer
bir fir pir vir uir wir
bor for por vor uor wor
bur fur pur vur uur wur
yer

edhe pair, peir, pour etj.
P.sh.
Anglisht: fire, burden
Flamisht. vor
Frëngjisht: pourri
Gjermanisht. werden
Greqisht. pros
Latinisht. purus, primus, Bosphorus
Sllavisht. brizgalica
Shqip/ Berat, bërtet, bërthamë, gjilpërë, Përmet, turbulluar, vërtet, i varfër

Në toponimi: -burg, -borough


VIJ
Kjo folje e rëndësishme, një nga pesë foljet e shqipes me të cilat mbahet ngrehina e të gjitha gjuhëve të botës, ajo merr trajtat e mëposhtme, shtjellimi i të cilave kërkon më shumë vend se një shkrim në gazetë.

van
be fe pe ve ven ue, uen ye, yen we, wen
bi fi pi vi vin wi, win
bo fo po vo von wo, won
bu fu pu vu vun wu, wun

Kështu p. sh.
Arabisht. Fikhu Zekat
Anglisht. veal, wind, wine
Frëngjisht. veau, voir, j'ai vu
Hebraisht. Bethlehem, Yaweh, Jehowah
Gjermanisht. Bismarck
Greqisht. Fidias, opion
Italisht: vento
Latinisht. adventus, Bona Fides, Fidayee, Fidias, opiurn, vagus, vedere, vendere, venire, vigilia
Shqip. Bulqiza, Buthrotis, lëviz, ngadhënjye, mallëngjye, i veçantë, vegël, verë, vetëm, vë re, vij, vigan, vuaj, vuajtje


JAM
Folja (j)am, siç e kemi thënë dhe në shkrimet tona të mëparshme, paraqitet me vargjet e mëposhtme. Të gjitha këtyre trajtave u mungojnë kategoritë e numrit. kohës dhe mënyrës, në fjalë ato shprehin rëndom vetëm kuptimin e foljes jam në v. 111. njëjës, të së tashmes së dëftores është.

am, an, ern, en, im, in,om, on, um, un, ma, na, me, ne, mi, ni, mo, no, mu, nu; as, es, is, os, us, sa, se, si, so, su; ash, esh, ish, osh, ush, sha, she, shi, sho, shu; az, ez, iz, oz, uz, za, ze, zi, zo, zu, azh, ezh, izh, ozh, uzh, zha, zhe, zhi, zho, zhu


TOGFJALËSHI “Q + (J’)AM”
Togfjalëshi "që + jam", që merr trajta të shumta sipas formulës x * (j) am ku x = c, ch, h, g, gj, j, k, qu, y, z, x.

Kështu p.sh. kemi:

c + (j’)am
cam cem cim com cum
can cen cin con cun
cas ces cis cos cus
sac sec sic soc suc
cash cesh cish cosh cush
shac shec shic shoc shuc
caz cez ciz coz cuz
zac zec zic zoc zuc
cazh cezh cizh cozh cuzh
zhac zhec zhic zhoc zhuc


ch + (j’)am
cham chem chim chom chum
chan chen chin chon chun
chas ches chis chos chus
sach sech sich soch such
chash chesh chish chosh chush
shach shech shich shoch shuch
chaz chez chiz choz chuz
zach zech zich zoch zuch
chazh chezh chizh chozh chuzh
zhach zhech zhich zhoch zhuch


h + (j’)am
ham hem him hom hum
han hen hin hon hun
has hes his hos hus
sah seh sih soh suh
hash hesh hish hosh hush
shah sheh shih shoh shuh
haz hez hiz hoz huz
zah zeh zih zoh zuh
hazh hezh hizh hozh huzh
zhah zheh zhih zhoh zhuh


g + (j’)am
gam gem gim gom gum
gan gen gin gon gun
gas ges gis gos gus
sag seg sig sog sug
gash gesh gish gosh gush
shag sheg shig shog shug
gaz gez giz goz guz
zag zeg zig zog zug
gazh gezh gizh gozh guzh
zhag zheg zhig zhog zhug


gj + (j’)am
gjam gjem gjim gjom gjum
gjan gjen gjin gjon gjun
gjas gjes gjis gjos gjus
sagj segj sigj sogj sugj
gjash gjesh gjish gjosh gjush
shagj shegj shigj shogj shugj
gjaz gjez gjiz gjoz gjuz
zagj zegj zigj zogj zugj
gjazh gjezh gjizh gjozh gjuzh
zhagj zhegj zhigj zhogj zhugj


j + (j’)am
jam jem jim jom jum
jan jen jin jon jun
jas jes jis jos jus
saj sej sij soj suj
jash jesh jish josh jush
shaj shej shij shoj shuj
jaz jez jiz joz juz
zaj zej zij zoj zuj
jazh jezh jizh jozh juzh
zhaj zhej zhij zhoj zhuj

k + (j’)am
kam kem kim kom kum
kan ken kin kon kun
kas kes kis kos kus
sak sek sik sok suk
kash kesh kish kosh kush
shak shek shik shok shuk
kaz kez kiz koz kuz
zak zek zik zok zuk
kazh kezh kizh kozh kuzh
zhak zhek zhik zhok zhuk

qu + (j’)am
quam quem quim quom quum
quan quen quin quon quun
quas ques quis quos quus
saqu sequ siqu soqu suqu
quash quesh quish quosh quush
shaqu shequ shiqu shoqu shuqu
quaz quez quiz quoz quuz
zaqu zequ ziqu zoqu zuqu
quazh quezh quizh quozh quuzh
zhaqu zhequ zhiqu zhoqu zhuqu

y + (j’)am
yam yem yim yom yum
yan yen yin yon yun
yas yes yis yos yus
say sey siy soy suy
yash yesh yish yosh yush
shay shey shiy shoy shuy
yaz yez yiz yoz yuz
zay zey ziy zoy zuy
yazh yezh yizh yozh yuzh
zhay zhey zhiy zhoy zhuy

z + (j’)am
zam zem zim zom zum
zan zen zin zon zun
zas zes zis zos zus
saz sez siz soz suz
zash zesh zish zosh zush
shaz shez shiz shoz shuz
zaz zez ziz zoz zuz
zaz zez ziz zoz zuz
zazh zezh zizh zozh zuzh
zhaz zhez zhiz zhoz zhuz


x + (j’)am
xam xem xim xom xum
xan xen xin xon xun
xas xes xis xos xus
sax sex six sox sux
xash xesh xish xosh xush
shax shex shix shox shux
xaz xez xiz xoz xuz
zax zex zix zox zux
xazh xezh xizh xozh xuzh
zhax zhex zhix zhox zhux

Shembuj:
Anglisht. custom, kin, kinship,
Arabisht. zekat
Greqisht. Pentateuqos
Gjermanisht. Urkunde, Verkuendigung, Kunde
Latinisht. -caes- (Caesar), -ces-, - cis-, -cus-, -sec- , -socsectus, socialis
Shqip. çështje, i veçantë

Toponimi
ham
Anglisht. Hampton, Tottenham,


X “Q'ish”

Togfjalëshin "që ish", ndër të tjera, e gjejmë në trajtat: cc, gg, kk, ss, zz


E, i, o, (u) dhe p, b, f, v,

Kombinimi mes e, i, o, (u) dhe p, b, f, v, të cilat shprehin në mënyrë të sintetizuar Au, yllin, arin, atin dhe un(ë) kanë shërbyer për të shtuar larminë e mjeteve shprehëse, lakonicitetin e tyre dhe në mungesë të informacionit dhe të errësirës së plotë mbi gjenezën e tyre të fshehin përmbajtjen a të mbulojnë ndonjëherë karakterin skandaloz e të turpshëm moralisht dhe ideologjikisht të vetë fjalës. Këto shkronja - fjalë apo fjalë - shkronja duke u kombinuar me rrënjët Yll, Ar, Ay, At, dhe Unë si dhe me pesë foljet kryesore të shqipes dhe të gjithë gjuhëve të botës si Bëj, Jam, Them, Thërras dhe Vij, kanë krijuar shumicën e fjalëve të pazbërthyeshme apo të zbërthyera keq deri më sot nga gjuhëtarët. Kështu, nga këto kombinime do të hasni "rrënjë" të tilla si angl. if, of, off, gjer. ob, oben, shqipja në qoftë se, shqipja e turq. qofte etj. etj. Kobinime të tilla marrin trajtën aff, afp, afv, etj., effe, effi, ev, evo, etj. ifi, ip, iper, etj., off, ofp, opf, ov, etj. pfl e kështu me radhë. Këto "rrënjë" prapa kuptimit të fjalës, pra primitivisht duan të thonë "ay yl1 vjen", dhe "ay yll është bërë".

Kur bëjmë fjalë për mjetet fjalëformuese, vëmendje duhet treguar në leximin, kuptimin e zbërthimin e vetë termave të terminologjisë shkencore, të cilat flasin më shumë se shpjegimi i thatë që na japin fjalorët. S'mjafton që ne t'u nxëmë kuptimin, por lipset të mësojmë t'i zbërthejmë vetë këto terma, pasi leksikografi dhe shkencëtari kanë fshehur në vetë termin çelësin e "rregullit" apo ligjit që kanë dashur të na transmetojnë. Kështu, te shumica e termave shkencore në përgjithësi dhe atyre gjuhësore e letrare në veçanti, sekreti dhe çelësi i zbërthimit të tyre lidhet drejtpërsëdrejti me vetë fjalën, mënyrën e ndërtimit apo prejardhjes së tyre. Mund ta fillojmë me vetë fjalën “ligj”,e cila në anglisht bën law, në frëngjisht loi, në italisht legge, ku ligj është vetë termi Yll, rreth të cilit rrotullohet e tërë Dija. Më pas do të përmendim termin rregull, që në anglisht i thonë rule, në frëngjisht règle, në gjermanisht Regel, në italisht, regola, ku rregullin e përbën sinonimia dhe metafora që ekziston mes këtyre dy rrënjëve. Tjetër shembull është crase (krazë), që sipas fjalorëve shpreh kontraksionin e zanores fundore të një fjale me zanoren e fjalës pasardhëse. Por, në fakt, ky shpjegim s'është i plotë, pasi crase është në të vërtetë një "krasitje" e zanores te grupi car, cer, cir, cor, cur, char, cher etj. si te emri Krisht, shembull model i një crase, pasi ai vjen nga togfjalëshi "që Ar ishte", pra, Floriri apo Aris, Perëndia "greke" e Luftës. Kraze të tilla janë dhe br, fr, pr, phr, vr, wr që ne kemi paraqitur më parë te tabela e pjesores së foljes shqipe bëj.

Terma të tjerë, që flasin vetë për veten e tyre janë metateza, metafora etj. Larousse e shpjegon gabim metatezën, apo e mjegullon qëllimisht këtë term, duke na dhënë si shembull metateze kalimin nga frëngjishtja e vjetër, formage në frëngjishten e re fromage, ku me metatezë nënkupton vendkëmbimin e r-së nga for- me fro-. Kodi i shqipes na mëson se te for- dhe fro- ne s'kemi asnjë lloj vendkëmbimi të ndonjë bashkëtingëlloreje apo rrokjeje, pasi or, dhe ro janë e njëjta gjë, e që të dyja janë forma të rrënjës shqipe AR. Tjetër është metateza, e tjetër kërkon të na thotë Larousse në shpjegimin e kësaj fjale, një linjë që ndjek edhe Fjalori i Gjuhës Shqipe, duke përdorur fjalën vendkëmbim. Te metateza, dhe te shembujt që sjell Larousse, s'kemi të bëjmë me asnjë vendkëmbim. Te for- dhe fro- ne dallojmë dy fjalë, fjalën - shkronjë f = ay dhe fjalën rrokje or = ro = ar. Pra, në thelb, aty në rastin më të mirë kemi një rrotullim të or në ro. Edhe këtij rrotullimi, hollë - hollë, s'dihet se ç'kah do t'i japim, pasi kur të zbërthehen të gjitha fjalët etimologjikisht do të shihet se do të kemi po aq fjalë me ro sa dhe me or në temën e tyre. Duke pranuar këtë konfuzion të fundit si metatezë, le të mësojmë përse fjala metathesis është vetë metatezë: ajo vetë ka në përbërje të saj një MET, që është e rrotulluara e TEM, THEM. Jo vetëm nga ana kuptimore, as edhe pse termi është 100 % shqip, por edhe sikur vendkëmbimi të ishte për një çast identik me metatezën, farkimi i fjalës metatezë flet për mendje gjeniu, më bukur e në mënyrë më lakonike ky term s'kishte si të kryhej.


A, e, i, o

A, e, i, o në fund të fjalës shprehin rëndom barazimin kuptimor mes dy a më shumë pjesëve përbërëse të fjalës.


Gjatë rrjedhës së historisë gjuhëtarët kanë përdorur disa truke fjalëformuese, të cilat kanë qenë të mirëpritura, pasi kanë kontribuar në pasurimin e leksikut dhe zhvillimin e gjuhës në përgjithësi. Por sot, pas shumë shekujsh, në valën e “globalizmit”" të bujshëm dhe "demokratizimit" shurdhues të "shoqërisë", mbajtja fshehur e këtyre teknikave fjalëformuese zbulon thelbin antidernokratik të të gjitha atyre shkollave dhe gjuhëtarëve, që përpiqen të mbajnë të vërtetat shkencore (gjuhësore) larg njerëzve, larg brezit që po rritet.
Ndër truket fjalëformuese, që, gjuhëtarët kanë shfrytëzuar për formimin e fjalëve të reja, po përmendim formimin e fjalëve në shqip, anglisht e frëngjisht me anë të parashtesave kundërshtuese si pa, de-, dhe prapashtesën mohuese -less. Përpara se këto parashtesa të fiksoheshin me kuptimin që kanë sot, ato kanë shërbyer për të krijuar fjalë të reja përmes një back - formation, duke ngatërruar kështu dhe gjuhëtarët më të zotë. Kështu p.sh. kemi:

anglisht. nga - less (yll është) janë formuar fjalë si cease nga ceaseless, key nga keyless etj. Në frëngjisht nga fjalë që fillojnë me dem (them) -janë krijuar foljet mentir, monter, masquer, ménager etj.

Kështu që këtu parashtesa de(përveç se kur buron nga shqipja de = them.) është një truk mashtrues që fsheh lojën e vërtetë fjalëformuese.
Në shqip, fjalë që fillojnë me parashtesën pa-: i dukshëm vjen nga i padukshëm, fytyrë vjen nga i pafytyrë etj, etj.
Mjetet e shfrytëzuara për formimin e fjalëve janë të pasura dhe kushdo që do t'i ngjitet shpatit të thepisur të etimologjisë do të zbulojë vërtet gjëra mahnitëse e të mrekullueshme.


Disa shembuj çiftesh fjalëformuese

Zakonisht, fjalët janë formuar me ndihmën e dy prej rrënjëve kryesore të shqipes apo trajtat e shkurtuara të tyre. Jo rrallë ndeshim brenda një fjale përsëritje të së njëjtës "ide", që s'ka asnjë funksion tjetër veç kujdesit te leksikografit anonim apo dijetar për të mos rënë në përsëritje me një fjalë tjetër, apo që fjala e krijuar të ketë një tingëllim të veçantë e muzikalitet të spikatur. Më poshtë po japim fjalë të krijuar me çifte rrënjësh të tilla.

Ar & Ay
Arabisht: Arabia

Ar & Bërë
Në shqip: arbër, dëfryer

Ar vjen
Në anglisht. Sheriff, Sherwood
Arabisht. mutesarrif, Sharif
Frëngjisht. arriver, arriviste, dëfëquer
Greqisht. metamorfo, Orfeis,Serifos

Ar & Yll
Anglisht: graseless, reestablish
Latinisht: gracilis, stabilire

At & Ar
Arabisht: kadar
Anglisht: scatter
Latinisht: quarter quattuor
Shqip: katër shkatërroj
Turqisht: kederlenmek

At & Yll
Latinisht: adolescent, adulari

Ay & Ar
Arabisht: Muzafer
Greqisht:aforismos, varvaros
Italisht: barbiere
Shqip: i bardhë, bërthamë, hapësirë, var, varr, vardisem, i varfër, i verbër, verem

Ay & At
Anglisht:. put (forth)
Latinisht: ab esse ad posse valet

Ay & bërë
Anglisht:. put (forth)
Arabisht: Muzaaffar, Muzawit
Turqisht: Muzafer,

Ay, e, i , o & vjen
Anglisht eve, even, evening, if, of, off, often, open
Gjermanisht:. eben, ob, oben
Frëngjisht:. abusive

Ay & yll
Anglisht: deep, please
Arabisht: Faisal
Frëngjisht: corbeau, plaisir
Gjermanisht:. tief
Greqisht: apostolos, kalipto
Latinisht: abilis, apostolus, debilitare, falsus, notabilis, placere
Sllavisht: bjellij, Bulgaria, Biellorusia
Shqip: Bulqiza, fal, fall, fellë (thellë), fellësi (thellësi), korbi, pëlqyer
Turgisht: damlla, havale, havalandirmak, kurban,

Bërë Ai
Anglisht: bright
Gjermanisht: ausbreiten, breit

Bërë Ar
Greqisht. freniris

Bërë At
Frëngjisht: parachute
Italisht: frutto

Bërë Ay
Anglisht: sprout
Greqisht:. festival

E bërë, bërë E
Italisht: divertire
turqisht. myzevir

Bërë IGreqisht:. (dhen) bori, frenitis, parasitos
Latinisht:. experiential
Shqip: buri

Bërë O
Latinisht: parochialis

Bërë Yll
Shqip:frujti (Bu)

O & I
Gregisht: paroikos
Shqip. nevojë, përvojë

I & EShqip: përgjigje

O & Pl
Greqisht: opion
Latinisht: opium

Vjen EItalisht: vendere

Vjen I, I vjen
Shqip: venitem, ngadhënjye, mallëngjye

Yll & Ar
Frëngjisht: alentour
Hebraisht: Elazar, Yisrael
Latinisht: cardinalis, ludicrous
Shqip: rrotullohem, sorollatje, uluras

Yll & At
Arabisht: Muslihuddin
Frëngjisht: lutter
Greqisht: lepta, lefta
Shqip: luftoj

Yll bërë
Anglisht: glower
Greqisht: kalispera
Hollandisht: Tillburg
Latinisht: turb- (turbulentus, turbidus, turbare, perturbare etj.), temporalis
Portugalisht: Brasil
Shqip: i qelbur, turbulluar, valë, ylber

Yll & I
Anglisht: illusive
Frëngjisht: ëlusive,

Yll vjenAnglisht: Albion, alive, eleven, love
Arabisht: tevekkel
Frëngjisht: Gilbert, Gelbart, Holbain
Gjermanisht: Hilbert, lieben
Latinisht: faeculentus, Helveticus, velos
Rusisht: Bjellorussia
Sllavisht: Bullatovi, Jugoslavi, Slovaki
Shqip: teveqel, Veqilharxhi, thelb (thelpinj)
Turqisht. tevekel, vekil


Togfjalëshi “q’është thirrur (quajtur)
c + am+ thirr, thërr(as)
ch + am + thirr, thërr(as)
g + am + thirr, thërr(as)
h + am + thirr, thërr(as)
k + am + thirr, thërr(as)
q, qu + am + thirr, thërr(as)

ku thir, thërr(as) zhvillohet sipas vargjeve:
thërras tar, ter, tir, tor, tur, rat, ret, rit, rot, rut; tra, tre, tri, tro, tru; dar, der, dir, dor, dur, rad, red, rid, rod, rud; dra, dre, dri, dro, dru; thar, ther, thir, thor, thur, rath, reth, rith, roth, ruth; thra, thre, thri, thro, thru; dhar, dher, dhir, dhor, dhur, radh, redh, ridh, rodh, rudh; dhra, dhre, dhri, dhro, dhru;

Shembuj:
Anglisht: Astral, Astir, Austria, - caster, gallantry, Ontario, under
Frëngjisht: dëmentir , demonter,
Gjermanisht: unter
Italsht: intrigante
Shqip: Gjirokastër, Kastrati, Kastrioti


dhe
Anglisht:: trap, Thursday
Italisht: triste, Trieste
Flamisht: trekken, troosten
Frwngjisht: diriger, guider
Gjermanisht: Treppen
Shqip: drejt, troç, trokas, turbulluar
Turqisht: -tirmak, -turmak, -dirmak


Togfjalëshi "është thënë" (quajtur)
p.sh.
- anthus, anthos

Në toponimi gjejmë prapashtesën "që thonë", pra, që quhet:
-dam, den, -don, -dun, -din, -gton, -cton, qthon p.sh.
Anglisht: Washington, autokton
Frëngjisht: Verdun
Hollandisht: Rotterdam
Shqip: tokë

Folja them sipas formulës x (j)am ku x = t, d, th, dh
da, de, di do, du, ad, ed, id, od, ud, ta, te, ti, to, tu, at, et, it, ot, ut, tam, tan, tem, ten, tim, tin, tom, ton, tum, tun, mat, nat, met, net, mit, nit, mot, not; muf, nut; tas, tes, tis, tos, tus, sat, set, sit, sot, sut, dam, dan, dem, den, dim, din, dom, don, dum, dun, mad, nad, med, ned, mid, nid, mod, nod, mud, nud; das, des, dis, dos, dus, sad, sed, sid, sod, sud; tham, than, them, then, thim, thin, thom, thon, thum, thun, math, nath, meth, neth, mith, nith, moth, noth, muth, nath thas, thes, this, thos, thus, sath, seth, sith,, soth, suth ; tha, the, thi, tho, thu, ath, eth, ith, oth, uth ; dham, dhan, dhem, dhen, dhim, dhin, dhom, dhon, dhum, dhun, madh, nadh, medh, nedh, midh, nidh, modh, nodh, mudh, nudh; dhas, dhes, dhis, dhos, dhus, sadh, sedh, sidh, sodh, sudh
dha, dhe, dhi, dho, dhu, adh, edh, idh, odh, udh.
Shtesë: sam, sem, sim, som, sum, sin, son, sun, mas, mes, mis, mos, mus, sham, shem, shim; shom, shum, mash, mesh, mish, mosh, mush, maz, mez, miz, moz, muz

Shembuj me foljen them ndër gjuhë të ndryshme:

Arabisht: altin, mysliman, myslyman, mytesarif
Anglisht: fathom, phantom, phantom, time, Thomson, Thomas, Thompson
Frëngjisht: alentour, ceinture
Gjermanisht: Bismarck
Greqisht: temenios (temena turq.), fatos, pothos
Latinisht: eztinguere, distinguere, limit, phantasma, intendere, praendere, temporalis, tempus, ultima
Shqip: bredhur, dëmtim, habitem, avitem, dredhur, mbledhur, mbreti, përtim, sorollatje, shpëtim, shpërthim, tingull, themel, Thumanë


Fjalë që ndihmojnë për zbërthimin e kodit
Gjuhëtarë e leksikografë kanë lënë në çdo gjuhë gjurmë të "rregullave të fjalëformimit”, "të rregullave të shndërrimeve fonetike", aq sa po të kishim mundësi t'i rreshtonim të gjitha në një shkrim do të shtrohej pyetja se përse duheshin kaq shumë shembuj e po aq përsëritje të bezdishme.
Kështu p.sh.
Frëngjisht: auparavant = au para av është
Latinisht: oculis o = ul, facilis fa = il
Shqip: vështirë v = ir


Rrugë të pasurimit të fjalës me kuptime të reja
brutto nga Brutus
katil nga Catilina
severus nga Severius
tutkun nga Tuttankhamon
Posted by Çlirim Xhunga at 1:14 AM

Parazitizmi, injoranca, miq të pushtetit shtypës

Kemi vënë re, sa herë që denoncojmë një padrejtësi, një shtypje ndaj qytetarit, një nëpërkëmbje të të drejtave themelore të njeriut, ka një kategori njerëzish që nuk ngurojnë (madje as virtualisht), të shprehin mbështetjen dhe përkrahjen e tyre, për të gjitha këto padrejtësitë që përjetojmë, duke u përpjekur të justifikojnë dhe ti japin kuptim ekzistencës së tyre.

Përpiqen me çdo kusht të justifikojnë ekzistencën e korrupsionit, madje deri diku ta shfaqin si alternativën më të mirë të zhvillimit, si domosdoshmëri jetike. Madje edhe njerëzit që përfitojnë prej korrupsionit, shifra marramendëse, duke abuzuar me gjithçka dhe kudo, mundohen të na i shfaqin si fatkeqë dhe korrupsionin si një lypje moderne ekzistenciale.

Janë po këta njerëz që pushtetin dhe të mirat që burojnë prej tij, i shohin si një pronë personale e të trashëgueshme, prej së cilës ata janë të përzgjedhurit e fatit për të na sunduar e shtypur në jetë të jetëve. Këta njerëz vegjetojnë dhe ekzistenca e tyre pothuajse nuk ndjehet fare, po njësoj si ekzistenca e një paraziti, që njëtrajtësisht të pi gjakun dhe nuk shkulet nga plaga, derisa të të mbarojnë të gjitha forcat.

Këta krimba parazitarë  zgjohen nga gjumi dhe ekzistenca e tyre ndjehet , pikërisht kur viktima e tyre nis të reagojë, të kuptojë, të kundërshtojë një padrejtësi.

Ata janë të gatshëm për të demoralizuar dhe mpirë çdo tentativë reagimi. Dalin prej hiçit dhe si përbindsha të tërbuar për të ruajtur parazitizmin e tyre, përdorin çdo mënyrë të imagjinueshme apo jo, vetëm për të arritur qëllimin e tyre: "neutralizimin e çdo reagimi".

Ata i duan njerëz të përhumbur, i duan njerëzit viktima e fatkeqë. Për ata ka rëndësi themelore që parazitimi i tyre të mos rrezikohet e të mos gjykohet. Po ashtu si krimbat parazitues, ata janë me mijëra dhe shumohen fare lehtë. Janë të aftë ti përshtaten çdo sistemi të mundshëm, duke ruajtur pozicionin e tyre parazitar, si një funksion i domosdoshëm në shoqëri njerëzore.

Ngulen në pikat më kyçe të sistemeve dhe zakonisht i gjen si nyje ndërlidhëse kudo ku ka shkëmbim të mirash materiale.

Por këta parazitarë malinjë ndahen në dy grupe themelore:

- Ata që përfitojnë drejtëpëdrejtë nga rrëmuja dhe mungesa e rregullit
- Ata, që nuk përfitojnë asgjë nga kaosi, por kanë zënë rradhën për të zëvendësuar parazitët veteranë.

Tek kjo kategoria e dytë, një pjesë të madhe e zënë injorantët, të cilët as nuk përfitojnë asgjë prej kaosit, por as nuk kuptojnë se cili është interesi i tyre. Gjithashtu nuk kuptojnë se çfarë duhet bërë dhe pse duhet bërë.

Këta lloj krimbash quhen vemje dhe pse janë më të vegjël e pa peshë, dallohen për nga numri i madh i përhapjes së tyre. Rrijnë gjithmonë pranë njëri-tjetrit. Ata urrejnë ndryshimin. Çdo ndryshim për ta është i pamundur dhe pa arsye. Për ta rruga e vetme dhe më e drejtë për t'u ndjekur është indiferenca dhe lëvizja e paorientuar. Vemjet e kësaj kategorie kanë frikë çdo organizim dhe organizëm. Injoranca që i karakterizon, ka arritur një stad pjekjeje dhe u është skalitur në karakter si virtyt, që prodhon realitet dhe argumente të panumërta. Ata nuk besojnë në asgjë dhe nuk shpresojnë në asgjë. Nuk janë kurrë të palumtur, sepse realiteti për ta është një film me skenar të mirëpërcaktuar, të cilin në rolin e spektatorit mbeten vetëm ta duartrokasin.

Injorojnë çdo tentativë për ndërgjegjësim dhe reagojnë ashpër, me ironi, tallje, përbuzje ndaj nismave të të tjerëve. Këto lloj vemjesh, specialitet të tyre kanë pikërisht shuarjen e çdo mendimi pozitiv, çdo shprese për ndryshim, çdo tentative për bashkim.
Me akuza e supozime nga më qesharaket, infektojnë përmes fjalëve dhe qëndrimeve të tyre edhe më të palëkundurit. Arrijnë të bëjnë të na duket normale çdo vjedhje, çdo abuzim postim, çdo shkelje, çdo tallje, çdo paturpësi. Depërtojnë pikërisht tek cipa e moralit, për t'u ushqyer më të, sa edhe familjes më të varfër, ku televizori duket një luks i një epoke të së ardhmes, askujt nuk i bën përshtypje që politikanët akuzojnë njëri-tjetrin me shifra miliona eurosh, ashtu si delet në vathë akuzojnë njëra-tjetrën për numrin e pleshtave.

Disa prej shprehjeve më karakteristike të tyre janë: S'bëhet Shqipëria me shqiptarë, nuk kemi për të ndryshuar kurrë, rracë muti, korrupsion dhe krim ka edhe në Amerikë, jetohet më mirë me alkool dhe me duhan, mjekët, arsimtarët, policët, eprorët, doganierët, gjyqtarët etj duhet të marrin rrushfet se kanë paga të ulta. Duhet korrupsioni informaliteti, anarkia.

Sa më shumë vemjet e krimbat të shtohen në një shoqëri, aq më tepër ajo shoqëri do të humbë moralin e saj, besimin, shpresën, reagimin dhe natyrshëm edhe qëllimin e saj.

Fundi i kësaj shoqërie, është si i një fruti të mbipopulluar nga krimbat.

 Shkroi: Stop Injorancës

Lindja e një feje në Perëndim

Islami ka kaluar përfundimisht në Perëndim. Jo në formën e një pushtimi, as të ndërrimit masiv të fesë, por nëpërmjet një zhvendosjeje vullnetare të popullsive myslimane, e cila vjen në Perëndim për të kërkuar punë ose kushte më të mira jetese. Kjo gjendje në pakicë e islamit nuk është krejt e re, por sot ajo merr më shumë rëndësi, sepse globalizimi po përshkon dhe vetë hapësirën tradicionale myslimane.


Në një kohë kur kufijtë mes qytetërimeve të mëdha po fshihen, shohim të shfaqen teori dhe lëvizje që synojnë pikërisht t'u rijapin jetë fantazmave të tyre: që nga "përplasja" te "dialogu" i qytetërimeve, duke kaluar nëpër komunitarizmin në të gjitha trajtat e tij, etnike ose fetare, duke vendosur kësisoj kufij të rinj, që s'kanë kurrfarë lidhje me një territor konkret. Ato nguliten në mendjet, sjelljet dhe ligjërimet. Dhe me t'u sajuar, për to nis lufta edhe me më shumë egërsi.


Në këtë kuptim, çështjet që po shtrojmë këtu nuk janë mirëfilli vetëm të islamit. Ato mund t'i formulonim kështu: rishpikja e një komuniteti fetar ideal, që bazohet vetëm mbi ushtrimin e besimit dhe përkushtimin vetjak, duke përjashtuar kështu traditat dhe kulturat specifike që lidhen me një vend apo hapësirë të caktuar gjeografike; krijimi i një fetarie që shihet si një mënyrë realizimi të vetes; pranimi tërësor dhe brutal i një jete që bazohet vetëm mbi praktikën fetare; perceptim i grupit të vet fetar si një pakicë e kërcënuar prej një mjedisi armiqësor (qoftë kur është fjala për fe të tjera, apo të mungesës së fesë); kërkesa ndaj shteteve të ndryshme për të njohur identitetin e një komuniteti fetar si të tillë, edhe kur ky përbën shumicën; kërkesa për ta gjetur kuptimin te një rikthim në bazat e Zbulesës, duke shmangur kështu filozofinë, kulturën dhe historinë; dhe, së fundi, parja e fetarisë vetjake dhe e besimit (atij të born again) si një e vërtete absolute, duke iu kundërvënë dijeve mondane.


Të gjitha këto i gjen sot edhe te krishtërimi. Objekti i këtij libri është pikërisht të studiojë transversalitetin e formave të evoluimit të islamit bashkëkohor: sesi, duke u nisur nga një Zbulesë dhe një histori vetjake, islami përshkohet prej prirjeve që i gjen dhe në fetë e tjera të mëdha? Është i njëjti transversalitet që shtrihet edhe në format e dhunës së radikalëve islamikë që janë më shumë shprehje e një kundërshtimi anti-imperialiste sesa e ndonjë tradite fetare.


"Riislamizimi" i mjedisit nuk është aspak vetëm një protestë identitare (siç thuhet kur bëhet fjalë për efektet që ka patur konflikti izraelo-palestinez në opinionin e myslimanëve të Francës), as ndonjë sintezë që bën të mundur të pajtohen së bashku besnikëria ndaj origjinës, moderniteti dhe autonomia individuale (siç dëshmohet në çështjen e perçes). Ai është edhe pjesë përbërëse e një procesi akulturimi, domethënë zhdukje e kulturave të origjinës në dobi të një forme oksidentalizimi.


Riislamizimi shoqëron këtë proces akulturimi, aq më tepër kur në të vërtetë, më shumë sesa një mënyrë reagim ndaj tij, ai ofron një mundësi për të jetuar e për t'u përshtatur me të.


Riislamizimi është vetëdija se identiteti mysliman, deri këtu i konsideruar thjesht si vetvetiu i kuptueshëm, sepse ishte pjesë e një tërësie kulturore të trashëguar, nuk mund të mbijetojë po s'u riformulua shkoqur, jashtë çdo konteksti kulturor specifik, qoftë ky europian ose lindor. Ai është i lidhur me vullnetin për të përcaktuar një islam universal, përtej kulturave specifike, brishtësia dhe karakteri historik i të cilave befas janë bërë të qarta.


Sigurisht, epoka e artë e qytetërimit arabo-mysliman mbetet e vlerësuar në të kundërt me periudhën koloniale: por kjo nostalgji supozon se ka pasur dekadencë. Ëhat ëent ërong?, siç thotë titulli i një libri të Bernard Leëis-it - Çka nuk eci? Përse "më e mira e feve është sot pasuri e popujve dikur masivisht të kolonizuar dhe sot rregullisht të poshtëruar, sa prej epërsisë ushtarake të kundërshtarëve të tyre (nga Palestina tek Iraku) aq edhe nga autoritarizmi dhe paaftësia e regjimeve të tyre politike?


Përse Islami është në Europë feja mbizotëruese në hapësirat ku ka përjashtim social? Ligjërimet nostalgjike, që sjellin ndërmend epokën e artë të islamit të kalifëve, nuk ofrojnë asnjë shpjegim, në mos atë të komplotit (kolonial apo sionist) aq më tepër që ky qytetërim klasik arabo-mysliman nuk është tamam një kulturë origjine, por një rindërtim pak mitik dhe ndonjëherë shkollor.


Sot shohim pra një vullnet për të bërë tabula rasa dhe për këtë ligjërimi i fondamentalizmit përbën një instrument të shkëlqyer: ai refuzon të kaluarën, tejkalon ndarjet bashkëkohore dhe propozon një model universal që shkon në kahen e akulturimit të përgjithshëm të shoqërive aktuale.


Zhvendosja shpreh më shumë një kërkim të universales sesa nostalgjinë për një vend ose një shoqëri që sidoqoftë, nuk janë modele pozitive (si Algjeria ose Pakistani sot), nga të cilët largohen për të gjetur një jetë më të mirë në Europë ose në Amerikë.
Si t'i lidhësh së bashku mërinë ndaj Amerikës dhe radhët përpara konsullatave amerikane për të marrë një vizë?


Ky kërkim universaliteti bëhet kundër kulturës së origjinës, por edhe kundër "kulturës perëndimore", që përpiqen ta sjellin edhe atë në një rast historik specifik. Kritika ndaj mëtimeve të qytetërimit europian të Iluminizmit se është universal (sidomos për përkufizimin e të drejtave të njeriut) është diçka që e gjen shpesh tek intelektualët e sotëm myslimanë, siç gjen dhe distancimin ndaj kulturave specifike të historisë arabo-myslimane, që nuk duan t'i ngatërrojnë me mesazhin kuranik.


Islami në Europë jepet njëherësh si "i pamishëruar" në pikëpamje kulturore dhe sociale, domethënë që nuk pranon të jetë një fe "etnike" dhe shprehje e një kulture të importuar, çka do të ishte në kundërthënie me mesazhin e tij të universalitetit. Myslimanët ushtrues të fesë nuk duan të përcaktohen si arabë, turq apo pakistanezë, por si myslimanë duke iu shmangur me këtë edhe diferencimit social dhe ekonomik, që njëherësh i ndan ndërmjet tyre dhe i veçon nga pjesa tjetër e shoqërisë. Por, duke e bërë këtë, ata shtrojnë nga ana e vet pyetjen e thekët që i ka munduar antropologët dhe historianët perëndimorë: a ka një thelb të islamit përtej mishërimeve të tij kulturore?


Përktheu nga frëngjishtja Aleko Minga

Autori
Olivier Roy (1949), që vjen në botimet shqip nga IDK, Tiranë 2011, me të parën vepër në fushën e politologjisë "Globalizmi i Islamit", është ndoshta shkrimtari më provokues dhe më novator sot për islamizmin. Me përhapjen e islamit në mbarë botën, është bërë vështirësisht e dallueshme lidhja që bashkon një fe me një shoqëri a territor të caktuar. S'duhet harruar se sot, kryesisht në sajë të emigracionit, pothuajse një e treta e gjithë myslimanëve jetojnë në vende ku ata përbëjnë një pakicë. Siç na shpjegon O.Roy, sot në botën myslimane vërehet një skizmë mes lëvizjeve tradicionale myslimane, nga njëra anë, dhe militantëve rrënjëdalë, të cilët rreken të krijojnë një umma (apo bashkësi myslimane) imagjinare, që s'ka lidhje me ndonjë shoqëri apo territor të caktuar, nga ana tjetër. Olivier Roy sjell një tablo të detajuar të universit kompleks të lëvizjeve të shumta ekzistuese islamike.
I njohur si një ndër autoritetet më me emër në botë për Islamin politik, si dhe Lindjen e Mesme, Olivier Roy është aktualisht drejtor i studimeve i Shkollës së Studimeve të Larta në Shkencat Sociale, në Paris.

Hungarezët

Hungarezët apo magjirët, kapë territorin e Panonisë antike. Lahovari thotë për hungarezët se në shek. e VII-të gjendeshin midis Donit dhe Vollgës. Nën presionin e fiseve të tjera aziatike, hungarezët e ndarë në 7 fise dhe me të cilët u bashkuan edhe tri fise turko-tartare, morën rrugën drejt perëndimit dhe në shek. e X-të u vendosën në Panoni të Ilirisë.
Pavarësisht fiseve turko-tartare që ata morën me vete, hungarezët ishin një popullsi e bardhë, e emigruar ndoshta nga jugu i maleve Urale, por jo-sllave.
NJë pjesë e madhe e panonëve ilirë vendas, padyshim ka ruajtur rol në krijimin e kombit hungarez. pasi edhe pse mund të kenë emigruar drejt perëndimit, një pjesë e tyre ka mbetur në territorin e parë të tyre.
Një fakt i fortë që tregon se hungarezët kanë racë panone ilire është fakti se ata janë brakicefal, si ilirët dje e shqiptarët sot.
Kjo tregon se popullsia hungareze sot, pavarësisht gjuhës që flet, është një popullsi që në pjesën më të madhe të saj, ka origjinë ilire.

Baltët

Baltët janë pasardhësit direkt të popullit baltë që në antikitet ka emigruar nga jugu u Evropës drejt veriut dhe ka pasur një grup etnik të njëjtë me ilirët. Pasardhës të baltëve sot janë Letuania dhe Letonia dhe në mesjetë ka qenë edhe Prusia që quhej Borusia.
Prusit ishin ata që krijuan edhe kombin gjerman, por në shek. XX-të. Prusia gjermane u nda midis vendeve fituese të luftës, pra midis sllavëve. Letonia dhe Lituania ruajnë edhe sot një gjuhë të tyre dhe kanë ruajtur deri vonë fenë e vjetër Evropiane, druizmin. Ata janë kristianizuar shumë vonë, rreth shek. të XV-të.
Finlandezët dhe estonët kanë etnicitet të njëjtë dhe mendohet se e kanë origjinën nga jugu i maleve Urale. Megjithatë, ata janë një popullsi, që shpesh quhen dhe si të një rrace me skandinavët. Flasin një gjuhë që quhet hungro-file dhe janë një popull i qetë, që gjithmonë ka parë punën e vet. Nga të dhënat antropologjike, pjesa më e madhe e popullsisë, është si ajo skandinavëve.