Parajsa

Ja dera e madhe e parajsës. Pas saj një grumbull i madh njerëzish që shtyhen e shtrëngohen me njëri-tjetrin në rradhë. Dikush i jep rojes një zarf në dorë, dikush tjetër i thotë më ka dërguar Muhamedi duke treguar mjekrrën e tjetri ka mik Jehovain dhe i bën te fala nga filani.

Pastaj me pak dredhi arrin të futesh brenda. Aty ka dritë e lule plot aromë, por bletë jo. Nëpër fusha sheh plot femra bjonde kaçurrela, të veshura si në mitologji, që vetëm u shkëlqejnë dhe i qeshin sytë. Dhe është përherë kështu. Këtu nuk ka as familje, as nënë, as atë, as miqtë e tu, as këngën tënde të preferuar nuk mund ta dëgjosh. Ketu ka vetëm verë, lumenj vere dhe nuk rritet bima e mrekullueshme e cannabis. Dielli nuk perëndon kurrë dhe ti nuk ke ëndrra. Nuk bie as shi, as borë dhe as rrebesh. Gjithçka është e veshur në ar, por ari nuk ka asnjë çmim.

Këtu nuk luan dot futboll sepse edhe topi ka shpirt. Ushqimet janë nga më të ndryshmet, por je i detyruar të shijosh vetëm brendafutjen e tyre. Këtu nuk rritesh dhe nuk bëhesh kurrë plak i urtë plot me mbesa. Këtu nuk sheh kurrë një fëmijë që çan gjurin teksa rrëzohet, në rropatje për të mësuar të ecë...

As të qarën e parë të një fëmije që lind, një prind nuk e dëgjon kurrë. Këtu njerëzit vetëm dëfrejnë papushim. Eshtë gjithmonë ngrohtë dhe dy njerëz nuk kanë nevojë të mblidhen e të mbështillen me njëri-tjetrin për të gjetur ngrohtësi. Në parajsë njerëzit nuk flenë dhe ti nuk mund ta sodisësh kurrë njeriun tënd të zemrës, si dëshmitar dhe shkaktar të qetësisë së tij.

Në parajsë nuk ka xhelozi, nuk ka smirë, nuk ka dhimbje, nuk ka garë, nuk ka fitues e humbës. Këtu askush nuk ka nevojë të mësojë, të dijë, të përparojë. Nuk ka dallim mes racash, gjinie e moshe. Janë të gjithë njëlloj, si një fotokopje e bukur, pavarësisht se konceptet i bukur, i mirë, i drejtë, i fortë nuk ekzistojnë. JEMI NE PARAJSE !

Megjithatë, një të mirë të padiskutueshme parajsa e ka. Do të shpëtojmë njëherë e mirë nga propaganda fetare.
http://www.facebook.com/NdalPaditurise2
Shkroi dhe përgatiti : Stop Injorancës - Gusht 2008

Temë e lirë për të shprehur imagjinatën tuaj.

http://stopinjorances.blogspot.com/2009/11/parajsa-dhe-ferri.html

Dritan Minxholli, facebook edhe në burg

Dritan Minxholli, një nga të burgosurit i akuzuar për tragjedinë e Gërdecit kërkon pushime. Nuk i ka dërguar letër, presidentit as kryeministrit apo drejtorisë së burgjeve për këtë dëshirë, këtë kërkesë e ka bërë në një vend tjetër. Ku do të thoni ju, ai është në burg.

E ka bërë në Facebook. Po, po, edhe ai ka një faqe të vetën në këtë rrjet social komunikimi. Dhe thonë pastaj që nuk lejohet celulari në burg. I lartpërmenduri, jo vetëm që ka celular, por e përdor atë edhe me internet.

Faqe e tij në FB, është e shoqëruar me foto, por edhe me citimi, si për shembull, atje ku thuhet shkruaj diçka për veten Minxholli shprehet: "Antisocialist, me bindje të qarta të djathta, jam "idealist" ky vend në gjirin e Europës do zhvillohet me reformat e të djathtës që reformohet nga dita në ditë. Zoti bekoftë PD dhe të gjithë shqiptaret".


Në faqe duket se i akuzuari e ka hapur këtë profil të vetin që në vitin 2009 dhe gjithashtu kuptohet që herë pas herë hynë aty dhe ve statuse të ndryshme, mes të cilave në mënyrë indirekte të bie në sy se i paska vajtur mendja për t'u "arratisur" këtë e lë të kuptohet shprehja e tij se; Dritan Minxholli "drejtoria vë e zbaton ligje, s'na ngelet gjë tjetër, vetëm të çajmë shtigje". Kuptohet që të gjitha hyrjet e tij online në këtë faqe janë nëpërmjet celularit.


Po Minxholli nuk është i vetmi i burgosur i akuzuar për tragjedinë e Gërdecit që ka hapur Facebook. Një tjetër është edhe Ylli Pinari.


Profili që mban emrin e tij nuk është i shoqëruar me foto dhe ka gjithsej 20 miq.

Mania e këtij rrjeti ka kapur edhe të burgosurit, të cilët nëpërmjet kësaj faqe komunikojnë më të gjithë njerëzit që duan, kjo ndoshta ua lehtëson faktin e të qenit të izoluar.
Shekulli

Nënë Tereza dhe Ministria e (Ç)Kulturës

Është i cuditshëm fakti se sa shpesh qeveria, sidomos Ministria Jo Vetëm e Kulturës, mendon dhe krijon projekte madhështore e që të çudisin me injorancën e tyre; duhet tu kujtosh se nuk dinë fort mirë se çfarë do të thotë fjala "memorial".


Që kjo e fundit, tregon një përmendore të bërë në monument për një përkujtim etj. Pra, është një monument që do të përkujtojë një ngjarje apo një person. Por, pyetja lind vetë: - Si mund ti bëhet një përmendore Nënës Terezë nëpër cepa?!


Sepse, kuptohet vetë nga fakti, që sa e sa herë do ketë raste të veçanta, ditëlindje, shenjë përkujtimi, ndodhi të ndryshme fetare për Nënën Terezë, delegacione të huaja, do vinë dhe do vendosin kurora me lule mbi emrin e saj.


Dhe në Shqipëri, që të tregohemi të sinqertë, kjo gjë nuk ka ndodhur më parë; pra të vendosësh kurora në memorialin e një njeriu që tashmë e njeh e gjithë bota, më shumë se Skënderbeu, Ushtari i Panjohur, apo edhe Nëna Shqipëri.


Pra, ky memorial duhe të jetë i një rëndësie tepër të veçantë.
Madje, ndër më të veçantët që mund të jenë bërë deri më tani në vendin tonë. Si për ne, por edhe për sytë e botës.

Nga të qënurit agnostik, më lind edhe pyetja tjetër: - Si mund ta vendosin këtë humaniste të njerëzimit nëpër cepa? Apo, nuk gjejnë dot një vend më të mirë se ai cepi pranë Korpusit?


Në datën 26 Janar, në shtyp u dha njoftimi për hapjen e këtij konkursi, që për 100 vjetorin e Nënës Terezë, pra më 26 Gusht të këtij viti, për një kohë të shpejtë do të vendoset guri i parë në themelet e kësaj vepre.


Por këto ditë, në një nga njoftimet e faqes zyrtare të Ministrisë së Ç'kulturës, shkruhet se: Pas diskutimeve të Komitetit Shtetëror për këtë çështje vendosi që Memoriali të ngrihet në pjesën ngjitur me Korpusin Qëndror të Universitetit të Tiranës, deri tek rruga afër Gardës së Republikës, pra nga pjesa përballë Akademisë së Arteve (pjesa jugore).


Me pak fjalë, rroftë injoranca e njerëzve që na drejtojnë dhe që jo vetëm nuk kanë shije, as estetike, por mbi të gjitha janë njerëz pa ndjenjë. Le të kenë mundësi që kësaj gruaje të tokës ti bëjnë sa më shumë buste, sidomos në Shqipëri.
Ajo është gruaja që nuk njihte mision feje.


Por ndër të tjera projekti shkruan se ajo mund edhe të vendoseshe në sheshin që mban po të njëjtin emër. Nuk mund të jetë atje sepse mbi të gjtiha për nga rëndësia duket sikur ndërtesa e Korpusit është një universitet fetar. Por shëmtia nuk paska fund. Si mund ta vendosësh anës anave një figurë kaq të madhe dhe ta lësh në cepa!


Por nëse është kështu, më mirë ajo do shkonte tek shatërvani i tharë pranë Korpusit. Gjë, që është e keqja më e vogël, që megjithëse një figurë e tillë si Nëna Terezë nuk shkon në sheshe; por në vende që të shfaq më shumë spiritualizëm dhe qetësi.


Dhë në fund, po lë ligjin që ne e zbatojmë të fundit, prej nga: Sheshi Nënë Tereza është monument kulture dhe quhet si ndërhyrje e pa ligjshme. Duhet ta dimë që shkon shumë, në një shesh që ka emrin dhe shtatoren e nje personi të caktuar.


Ku na lind problemi që ajo nuk mund të jetë edhe në këtë shesh?!

Nëse do të mund të vendosej do të shkonte shumë aty ky është shatërvani, ose të ishte në po atë vend me apo një shatërvan të thjeshtë, me kënaqësinë e të rrethuarit me apo nga uji. Mirë, deri këtu nuk jemi keq.


Sepse nëse kjo shtatore mund të vendoset në pjesën ku është sot shatërvani i tharë, atëherë jep një largësi më të madhe nga Universiteti Politenknik, dhe nuk i jep këtij të fundit ngjyra fetare.


Sipas kësaj ideje, mund të arrijmë të pretendojmë se prishja e shatërvanit do të mund të kalonte në shume komisione e këshilla kombëtarë, pasi duhet kujtuar që Sheshi "Nënë Tereza" është pjesë qe mbrohet me ligj në atë të Monumenteve të Kulturës (së bashku me Bulevardin "Dëshmorët e Kombit", kompleksin e ministrive, Akademinë e Arteve, Korpusin Universitar, etj), të cilat janë në mbrojtje nga shteti.


Ky shesh është pjesë e projektit të vjetër italian, që përbën dhe një nga trashëgimitë monumentale të Tiranës dhe si i tillë, do të duhet të hape disa probleme. Por ai shatërvan kaq shumë i pa bukur, nuk do mund të zëvendësonte vendosjen e shtatores.


Pastaj, nëse qeveria jonë e paska me kaq shumë nxitim sa duhet ta përurojë apo te vendosë tullën e parë, gjë që nuk dihet ende, pra më 26 gusht të këtij viti, atëher le ta vendosë në po atë vend që mban emrin e saj, dhe mbi të gjitha, të tolerojë përballë këtij fakti të shtatores.


Fundja, ai bulevard që është monument kulture çfarë nuk ka hequr për të mos u dukur monument kulture. Dhe nuk tolerokan dot, me komisione e me ligje që shtatorja të vendoset në sheshin me po të njëjtin emër?


Lër pastaj, që Sheshi Nënë Tereza, është vendi më bosh në Tiranë, dhe ajo shtatore do ta zbukuronte shumë. Edhe nëse do të rrethohej nga pëllumba, që do shkonin shumë në atë vend ku mund të vendosin Nënë Terezën.


Nëse e paskan me kaq shumë nxitim të madh dhe me kaq shumë dukje këtë projekt, atëher le të mendohen shumë më mirë sepse Tirana është një vend idiotllëk urban që vështirë të gjehet një park.


Nëse duan një park të mirë dhe të qetë, shkon më mirë parku ku është sot salla plenare e Kuvendit të Shqipërisë; nga ku ka një afërsi më të mirë edhe me katedralen e Shën Palit.


Mundësi tjetër mund të jetë që ajo të vihet në ndonjë nga kodrat e Saukut të Tiranës, ku të shkuarit për tek ajo të bëhet në formë peligrinazhi, në një ngjitje me shumë shkallë, dhe natën të jetë e ndriçuar dhe shumë e dukshme nga të gjitha lartësitë dhe afërsitë pranë shtatores së madhe.


Duket që bëhet fjalë për një memorial, dhe një gjë e tillë e tipit qetësues për nga pamja, duhet të jetë në një vënd që ka më shumë qetësi dhe më shumë gjelberim. Duhet të të ngjalli edhe spiritualitet.


Por deri tani, meqë projekti paska kaq shumë dëshirë anet apo cepat, le të zgjedhin sheshin që mban emrin e saj ose nje nga kodrat e Saukut.. Ky projekt i Ministrisë së Ç'kulturës, për nga përmasat nuk duket idiot si ato të zakonshmet e qeverisë.


Madje më shumë se serioz. Por të shohim në do ketë vepra ndonje shëmti të rastit ashtu siç kanë shumë vepra arti tek ne shëmtinë e autorëve të tyre dhe një shëmti tjetër më urbane. Si nuk pashë në këtë vend një vepër arti që të ketë më shumë kënaqësi për të gjithë e ti kënaqë të gjithë; e që shëmtia të mos jetë kaq shumë në modë. Të shohim si do jetë kjo vepër.


Më çudisin shumë këto ide politikanësh injorantë, apo njerëzish pa ndjenjë të politikës sonë, që kur bëjnë projekte kaq shumë të shpejta, pse mos bëjnë edhe projekte të paktën më të ngadalta për të ndërtuar një Teatër Kombëtar, apo edhe një Stadium Kombëtar; që sikur të paktën të dya të jenë në periferi por veç të jenë moderne dhe të mëdha.

Pra, nëse duan një Nënë Terezë të qete, le ta vendosin në ndonjë nga kodrat që rrethojnë Tiranën, sepse një vend i tillë për nga përmsast e kësaj figure nuk shkon aspak në sheshe.


A nuk e keni vënë re se asnjë nga skulpturat që janë për Terezën nëpër parqe, nuk shkojnë dhe aq me urbanizimin?! Sepse ajo kërkon një vend të qete. Ajo që më bën përsëri çudi është edhe fakti se, a kanë pyetur ndo pak ndonjë përfaqësi të katolikeve?


Sëkendejmi, kam një këshillë shumë miqësore, për ata që po bëjnë këtë projekt ndaj Nënës Terezë: Nëse kanë ndërmend ti bëjnë gjërat e mëdha ashtu siç e kanë zakon qoft edhe në pamje, le të ftojnë Papa Benediktin e XVI, që ta përurojë atë vepër arti, sepse është në të mirë të imazhit të vendit tonë.

Eljan Tanini, Shekulli

Rritet numri i fukarenjve në listat e dyqaneve

Varfëria po rritet çdo ditë e më shumë jo vetëm në kryeqytet, por në të gjithë vendin. Kjo gjë duket shumë qartë që nga fakti se njerëzit duhet të konsumojnë më pak ushqime. Tavolinat e shqiptarëve çdo ditë e më tepër po varfërohen.

Rritja e varfërisë në kryeqytet tregohet më së miri me shtimin e emrave të familjarëve që blejnë me lista nëpër dyqanet e lagjeve. Sipas pronarit të një dyqani pranë rrugës "Jordan Misja", varfëria po rritet çdo ditë e më shumë, gjë që duket dhe te numri i madh i njerëzve që marrin me listë. Jo vetëm se jemi në sezonin e dimrit, por për shkak të varfërisë fasulet janë ende produkti ushqimor më i kërkuar i familjeve shqiptare. Varfëria që ka ngërthyer gjithë vendin, ka bërë që fasulet të jenë ende një ndër pjatat më të shpeshta që konsumohet. Sipas shitësve, në listat e familjeve që marrin me listë, veç fasuleve shumicën e vlerës e zënë buka, djathi dhe vezët.

Listat
Në çdo pikë shitjesh në kryeqytet janë shtuar emrat e familjeve që blejnë me listë. Kjo gjë konfirmohet nga vetë shitësit, të cilët thonë se dy muajit e fundit janë shtuar shumë emrat e personave që marrin ushqime dhe lekët i paguajnë më vonë. "Ka shumë familje në këtë lagje që bëjnë blerje pa paguar lekët; lënë emrat shënim dhe i paguajnë më vonë paratë që na detyrohen. Normalisht që ne u japim atyre familjeve që i njohim, se kemi disa vite që e kemi hapur dyqanin. Por nuk ndodh vetëm në këtë lagje, pothuajse çdo dyqan jep ushqime me listë", - tregon Sazani, pronar i një dyqani ushqimor në Kombinat. Ndërkohë nga ana e tyre familjarët tregojnë se të ardhurat mujore nuk u mjaftojnë për të blerë ushqimet që mund t'i duhen një familjeje për një muaj.
"Çmimet e ushqimeve po rriten përditë, ndërsa rrogat tona në vendnumëro.
Marrim, si unë dhe burri së bashku 50 mijë lekë sepse punojmë në shtet. Nuk kemi çfarë të bëjmë më parë me këto lekë. Kemi fëmijët në shkollë, duhet të paguajmë taksat, ujin e dritat çdo muaj dhe normalisht detyrohemi që të blejmë ushqime duke iu thënë shitësve se do t'ua japim lekët pesëmbëdhjetëditëshin tjetër ose muajin pasardhës. Na vjen dhe turp kur e bëjmë këtë gjë, por nuk kemi çfarë të bëjmë, vetëm të vdesim", - tregon Jetmira, nëna e tre fëmijëve. Çdo ditë e më shumë po shtrenjtohen çmimet e produkteve ushqimore. Një kilogram oriz ka shkuar 170 lekë, fasulet 200 lekë, vaj 180 lekë, miell 100 lekë.

Gjithashtu, çmime të larta kanë edhe frutat e perimet, të cilat janë edhe produktet më të kërkuara. Shitësit tregojnë se nuk është faji i tyre për këto çmime, pasi dhe ata vetë po i marrin artikujt gjithmonë e më shtrenjtë nga pikat e shumicës.

G. Shqiptare

Vajza e Çipsave!

Mania e pokerit online, joshja nga misteri dhe fitimi. Loja që mbledh në një tavolinë njerëz nga vende dhe kombësi të ndryshme. "Fiksimi" i Manjola Sopikut.

Nëse bashkëmoshatarët e saj do të jenë duke qëndisur pajën për martesë, ajo është duke "luftuar" për të fituar çipsat e radhës në lojën e pokerit. Është dashuria më e fundit e Manjolës, vajzës së diplomuar për Histori në vitin 2007. Bionde, sytë ngjyrë ulliri, e shpenguar në veprime e në të folur. Aktualisht punon në një kompani private që nuk ka lidhje me studimet që ka përfunduar. Ndërsa jeta e rrëmben në përditshmërinë e saj, diçka tjetër ka filluar t'i "hajë" shumë kohë, pasioni për të marrë sa më shumë çipsa pas vetes. E ka filluar si lojë, por ja që tashmë është kthyer në mani që zor të shkëputet më nga ajo. Madje, i është bërë si vakt buke, pa "dozën" e së cilës nuk bën dot asgjë. Pasioni për pokerin ka filluar me shoqërinë, ka vazhduar duke luajtur në internet dhe tani tundimi shkon më tej. Ku? Aty ku janë kazinotë dhe hidhet milionat! Ajo që e tundon Manjolën të "hapë" derën e fatit është një karakteristikë që ajo i ka vënë re vetes, por që një gjë të tillë ia kanë venë në dukje edhe të tjerët. 23-vjeçar-ia ka shumë fat në lojë! "Jam njeri me fat, këtë e kam kuptuar por edhe jam habitur me veten herë pas here".
Ajo na tregon fillimet e saj në lojën e pokerit: "Para dy vitesh në fundin e studimeve ishte koha e ekspeditave që zhvillonte departamenti i Historisë në Universitetin e Tiranës. Nisi si shaka, por që ambicia që kam unë për të fituar vetë më bëri të rrija më orë të tëra me miqtë e mi me dëshirën për t'i mposhtur ata në lojë". Dhe jo vetëm poker... tavull, xhol, 31-ish, murlan. Duke folur me pasion për lojërat e saj të preferuara, Manjola na rrëfen edhe faktin se është tip bixhozxhie. E kam të trashëguar nga familja shprehet ajo, im atë luan shumë dhe është i zoti në lojërat e bixhozit. Ndërsa tani gjërat kanë evoluuar.
Atë mund ta gjesh në pesë të mëngjesit para kompjuterit duke luftuar me një afganistanas apo bullgar e me çfarë do lloj kombësie, për çipsat e radhës.
Dhe të gjithë këto bëhen në internet. Manjola është lojtare e rregullt në këto faqe dhe nuk bënë mungesa. Kombësitë e miqve të saj lojtar janë nga më të ndryshmet dhe nga e gjithë botë. Për sa i përket preferencave. Më me qejf ka të luaj me Italianët, pasi janë më të qetë. Fakti që je femër ta vështirëson pak punën, por po dite t'ia tregosh vendin nuk e ke aspak të vështirë thotë ajo. E veçantë e kësaj lojë është se ti mund të luash me persona të kombësive të ndryshme që në të njëjtën kohë kanë të njëjtin mendim si ti. Ndërsa i kërkojmë personazhit tonë një foto të sajën, kundërshton, duke pranuar të jetë vetëm në profil. Eh, ja dhe një kompleks.

"Së fundmi janë të shumtë miqtë e mi që më nxisin të futem në kazino, pasi më thonë që kam shans. Unë shkoj shumë rrallë dhe kur shkoj nuk luaj më shumë të mëdha lekësh. Por, të them të drejtën me tundon ai ambient misterioz në dhomat e pokerit ku luhet për miliona. Nga ana tjetër është i vërtetë fakti që kam fat, pasi shpesh kam fituar. Nuk dua të abuzoj më këtë pjesë, më duket e rrezikshme", pohon Manjola. Kur e pyesim, nëse e ka parë ndonjëherë këtë si humbje kohe? Nuk e prish shumë terezinë. Me pëlqen dhe kaq thotë ajo. Është diçka që më ngre adrenalinën dhe argëtohem pa masë. E di që mund të jem ndryshe nga të tjerat, po kjo nuk do të thotë asgjë. Atë e kap ora 5 e mëngjesit duke luajtur para kompjuterit. Në fjalorin e saj fjalët më të reja janë çipsa, të gjithë numrat na 2-shi e deri tek As-i.


Poker Online
Pokeri online është bërë një nga lojërat më të popullarizuara vitet e fundit. Pjesë e mirë e poker-it në internet është se lojtarët që duan të luajnë atë vetëm për argëtim mund ta bëjnë këtë pa investuar para të vërteta. Kjo lojë tani është një nga industritë më fitimprurëse online. Operatorët kanë investuar miliona dollarë për zhvillimin e softwerave e me këto ritme dhe etje që kanë njerëzit, duket se ia kanë arritur qëllimit.


Rregullat
Loja poker luhet në shumë forma, por ajo më e luajtura në botë është "Texas Holdem". Synimi i lojës është të fitosh ato para që investohen në një pot të përbashkët. Loja luhet me dy letra përmbys dhe me pesë letra të përbashkëta. Gjithsej ka katër raunde të bastit. Lojtari me pesë letra më të mira e fiton potin. Të gjitha aksionet zhvillohen në drejtim të akrepave të orës.
Shekulli

Pokermania ------> http://stopinjorances.blogspot.com/2009/11/pokermania-ne-facebook.html NDAL PADITURISE !

Thesare shqiptare në Bibliotekën Apostolike të Vatikanit

Biblioteka Apostolike e Vatikanit është një ndër bibliotekat më të pasura në botë për historinë e krishterimit, dhe ndoshta më e pasura në botë për sa i përket historisë së trojeve shqiptare brenda dhe jashtë kufijve të sotëm politik-administrativë.

Në të gjenden të gjitha veprat monumentale që ndihmojnë për të shkruar një histori të plotë të trojeve shqiptare, dhe pothuajse të gjitha librat e shkruar për krishterimin e këtyre trojeve. Nuk e teprojmë aspak po të themi që nuk ka vend tjetër në botë, ku të gjitha veprat monumentale të shkruara që nga shek. XV-të e deri më sot, të gjenden të gjitha në një vend dhe në rafte të hapura për përdorim të lirshëm për studiuesin, dhe nuk ka kënaqësi më të madhe për një studiues që të punojë i papenguar nga burokracitë institucionale me një material të tillë burimor dhe sekondar, pa llogaritur pastaj kënaqësinë që mbart me vete zbulimi i një dorëshkrimi apo inkunabule të shfrytëzuar pjesërisht ose të pashfrytëzuar që mund të dhurojë puna me dorëshkrimet që ruhen në këtë bibliotekë. Deri më 1 janar të vitit 1996, Biblioteka Apostolike e Vatikanit zotëronte 1, 600.000 libra të botuar, 8.300 inkunabula (nga të cilat 65 janë të shtypur në vellum, pergamen), 150.000 vëllime dorëshkrimesh, 100.000 shtypshkrime dhe gravura, 300.000 monedha dhe medalje, dhe rreth 20.000 objekte arti.

Si u grumbullua kjo pasuri e paçmuar në Bibliotekën Apostolike të Vatikanit?

Koleksione librash në Romë ose Vatikan kanë ekzistuar që prej antikitetit, por ato përdoreshin ekskluzivisht nga papët dhe nga Kuria, dhe ishin të mbyllura për publikun e gjerë. Në përgjithësi, ekzistenca e këtyre koleksioneve është bërë e njohur nga referenca të gjendura aty-këtu. Megjithatë, biblioteka e papës Bonifaci VIII (Benedetto Caetani, 1294-1303), katalogu i të cilit u hartua në vitin 1295, është mjaft e famshme, ashtu siç është edhe biblioteka e Avinjonit, e cila pjesërisht u transferua në Romë nga Gregori XI (Pietro Roger de Beaufort, 1370-1378) në vitin 1377.
Papa Nikolla V (Tommaso Parentucelli, 1447-1455), humanist dhe pronar i një koleksioni jashtëzakonisht të madh, ishte i pari që duke përdorur edhe koleksionin e tij privat vendosi të hapte një bibliotekë publike në Vatikan. Biblioteka filloi me 350 dorëshkrime latine, që deri në atë kohë ishin përdorur kryesisht për nevojat e Kurisë Papnore, të cilave iu shtua dhe biblioteka personale e papës, në të cilën përfshiheshin shumë vëllime që ai kishte blerë, kopjuar apo dhuruar. Madhështia e kësaj sipërmarrjeje mund të shihet nga inventari i përpiluar me rastin e vdekjes së këtij pape, ku janë regjistruar rreth 1.500 kodikë.
Iniciativa e Nikollës V, u përkrah nga pasardhësit e tij, dhe veçanërisht nga papa Siksti IV (Francesco della Rovere, 1471-1484), i cili i dha bibliotekës formën juridike me bulën Ad decorem militantis ecclesiae të 15 qershorit 1475. Ai gjithashtu bëri një zgjerim të bibliotekës dhe caktoi një fond të ardhurash fikse për të. Në të njëjtën bulë, ai emëroi edhe bibliotekarin e parë, i cili ishte Bartolomeo Patina, gjithashtu edhe prefekt i bibliotekës. Si ndihmës iu dhanë tre asistentë dhe një libralidhës. Vendi i tyre i punës i kishte dritaret mbi oborrin e Belvederes, dhe përbëhej nga katër dhoma të zbukuruara me afreske të pasur. Këtu ruheshin edhe dorëshkrimet greke, latine dhe shumë nga kodikët më të çmuar. Në atë kohë ishte e mundur që librat të huazoheshin dhe për këtë dëshmojnë regjistrat e ruajtura nga vitet 1475-1547. Brenda një kohe shumë të shkurtër, nga viti 1475-1481, numri i dorëshkrimeve u rrit aq shumë (nga 2.527 në 3.500) saqë lindi nevoja për hapësira të reja për to, dhe këto hapësira u dhuruan nga papa Gjulio II (Giulianno della Rovere, 1503-1513). Megjithatë shpejt pas kësaj ndodhi fatkeqësia e madhe e plaçkitjes së Romës (1527) dhe koleksionet e Vatikanit u dëmtuan shumë nga kjo plaçkitje, ndërsa duhet theksuarkëtu se një pjesë tepër e madhe dorëshkrimesh dhe librash qoftë në gjuhën shqipe, qoftë që kishin të bënin me Shqipërinë dhe shqiptarët u zhdukën përgjithmonë.

Midis viteve 1587-1589, papa Siksti V (1585-1590) porositi Domenik Fontanën të ndërtonte Sallonin Sistina, ku vëllimet e ruajtura në kabinete posaçërisht të ndërtuar për to, ndenjën deri në kohën e papa Leonit XIII (1878-1903). Salloni Sistina është një sallë e madhe 70 m e gjatë e 15 m e gjerë, e zbukuruar me afreske te shumta dhe me dy nishe. Kabinetet e mbështetura në mur dhe rreth e rrotull shtyllave, në të cilat ruheshin dorëshkrimet, mund të shihen edhe sot e kësaj dite, megjithëse kjo sallë tani i përket muzeut të Vatikanit.
Në kohën e Palit V (Camillo Borghese, 1605-1621), u vendos që dokumentet arkivore të bibliotekës të ruheshin në një vend të veçantë, por fqinj. Në këtë mënyrë u krijua edhe Arkivi Sekret i Vatikanit. Duhet theksuar që sot Arkivi i Vatikanit (Arkivi Sekret) është një institucion i ndarë dhe i pavarur nga biblioteka, me prefektin dhe stafin e tij.
Në shek. XVI, Biblioteka e Vatikanit, e cila në atë kohë ishte më e madhja bibliotekë e botës perëndimore, vazhdoi të rriste koleksionin e saj të dorëshkrimeve, falë shumë blerjeve dhe dhurimeve. Rreth fundit të shekullit, kardinali Guiglielmo Sirleto, i dhuroi koleksionin personal bibliotekës, dhe gjesti i tij u ndoq nga kardinali Antonio Carafa në vitin 1591. Pas kësaj, karakteri humanist i bibliotekës, u pasurua me kalimin e shekujve nga shumë dhurime të rëndësishme si p.sh. Biblioteka Palatine e Heidelbergut (1623), dorëshkrimet e dukës së Urbinit (1657), dorëshkrimet e mbretëreshës Kristina të Suedisë (1690). Papa shqiptar Klementi XI (Giovanni Francesco Albani, 1700-1721) iu drejtua kryesisht lindjes për të pasuruar bibliotekën në fjalë, dhe themeloi një koleksion të pasur oriental, kryesisht me vëllime të sjella nga Siria dhe Palestina, por edhe Shqipëria.

Ai u përpoq që të mblidhte edhe dorëshkrimet shqiptare dhe t’i ruante në këtë bibliotekë, por për fat të keq kjo iniciativë e tij u shoqërua me një fatkeqësi të madhe për ato dorëshkrime, të cilat nuk arritën kurrë të shkonin në Itali, ngase në forma të ndryshme ato u penguan për të arritur në destinacionin e duhur. Psh. një pjesë e mirë e tyre u shit, një pjesë tjetër humbi pa gjurmë, siç ishte rasti me një qerre të mbushur plot me dokumenta dhe dorëshkrime origjinale që u mbyt në lumin Drin, etj. etj.

Në shek. XVIII, koleksionet e Markezit Alessandro Giorgio Capponi (1746) dhe papa Aleksandri VIII (Pietro Ottoboni, 1689-1691) shtuan koleksionit me emrin e familjes Ottoboni (1748). Gjatë kësaj periudhe, filloi edhe një projekt për të publikuar një katalog të plotë të koleksioneve të dorëshkrimeve. Nuk ishte mbaruar akoma, kur një zjarr në vitin 1768 shkatërroi variantin e punës së vëllimit të katërt dhe kopjet e tre vëllimeve të parë, ku ndër të tjera, pothuajse ishin indeksuar të gjitha dorëshkrimet që kishin të bënin me Shqipërinë ngase katalogu kishte renditje alfabetike.
Në vitin 1797 dhe 1809, trupat e Republikës Franceze, dhe më vonë ato të Napoleonit, e transferuan një pjesë të madhe të dorëshkrimeve dhe pasurive të tjera të bibliotekës në Paris, të cilat u kthyen pas Kongresit të Vjenës (1815), por me shumë dëme dhe humbje. Koleksionet e librave të botuar u pasuruan në vitin 1855 nga koleksionet Cicognara, që kryesisht përfshinte libra mbi artin dhe antikitetin. Nga viti 1891 e tutje, duke filluar me dorëshkrimet Borghese, bibliotekës iu shtuan shumë koleksione të tjera kryesisht dorëshkrimesh si fondi Barberini (1902), Chigi (1923), Ferrajoli (1926), arkivat Rospigliosi (1926) dhe Caetani (1935), si dhe arkivat e Kapitullit të Shën Pjetrit (1940) dhe koleksioni Patetta (1945). Vitet e fundit janë shtuar edhe koleksionet persiane dhe etiopiane të Cerulli-t, dhe koleksioni etiopian Raineri.
Në kohën e Leonit XIII (Gioacchino Pecci, 1878-1903), filloi një proces modernizimi. I filluar tashmë nga Kardinali Jean-Batist Pitra, i udhërit të Benediktinëve, puna u udhëhoq nga prefekti (më vonë Kardinali bibliotekar) Franc Ehrle S. J., i cili hapi sallën e sotme të leximit, për librat e shtypur (Sala Leonina) dhe luajti një rol vendimtar për adaptimin e rregullave të detajuara për katalogizimin e botuar të dorëshkrimeve, që akoma është në përdorim sot. Janë rreth 400 vëllime vetem me katalogë librash.
Katalogu i librave të botuar u kodifikua shpejt pas luftës me titullin “Norme per il catalogo degli stampati” i cili është ribotuar disa herë dhe është përkthyer edhe në gjuhë të ndryshme.

Sot Biblioteka e Vatikanit është një bibliotekë kërkimesh shkencore, me koleksione të mëdha të famshme në të gjithë botën, veçanërisht përsa i përket fushës së shkencave humane dhe shoqërore, por edhe të tjerave. Të gjithë librat, duke filluar që nga ato të shek. XVI-të janë në rafte të hapura për përdorim të lirshëm nga ana e studiuesve, dhe janë të organizuara kryesisht sipas emrave të shteteve, dmth. rendit alfabetik dhe brenda për brenda tyre edhe sipas provincave apo sipas subjekteve më të rëndësishme. Përveç këtyre janë edhe ndarjet e mëdha sipas fushës, ndër të cilat më të rëndësishmet janë seksionet e paleografisë dhe papirologjisë, heraldikës e epigrafisë, artit e arkitekturës, hagjeografisë e vjetarëve pontifikë, biografive e bibliografive, e së drejtës kanonike dhe e së drejtës civile, seksionet e koncileve, urdhërave fetarë, patrologjisë e shkrimeve të shenjta, historisë kishtare, por edhe historisë së përgjithshme, teogjisë e filozofisë, studimeve të ipeshkvive, manastireve, papëve e kardinalëve, orientit e bizantit, letërsisë greke e latine, mesjetare e paramoderne etj. etj.
Sigurisht që nuk mungojnë as leksikonet, enciklopeditë, dhe fjalorët më me emër të të gjitha kohërave, në të gjithë vëllimet e tyre seriale, si Fjalori historiko-eklesiastik i Moronit (nga vitet 1840-1861), Enciclopedie d’Islam, Enciclopedia Dantesca, Lexicon des Mittelalters, etj. etj. dhe deri tek botimi i vitit 2003 i The Neë Catholic Encyclopedia. Ndër fjalorët e të gjitha vendeve dhe kohërave, një vend mjaft të rëndësishëm zënë edhe ato të gjuhëve orientale.
Brenda përbrenda këtyre gjenden koleksione që rrallë mund të gjenden në ndonjë vend tjetër në formë kaq të plotë. Kështu seri të tilla monumentale si: Acta Praedicatorum, Acta Salmanticensia, Acta Sanctorum, Annales de Literature, Annales Ecclesiastici, Annales Ecclesiastique, Basilicon, Bullarium Franciscanorum, Bullarium Praedicatorum, Bullarium Romanorum, Codex Diplomaticus, Codex Theodosianus, Codicem Juris Canonici Orientalis.Corpus Juris Canonici, Du Cange, Fontes Pontificia Commissio ad redigendum,Illiricum Sacrum, Lequin, Monumenta Germaniae, Monumenta Ragusina, Monumenta Slavorum, Muratori, Patrologia Latina dhe Patrologia Graeca, Tabula Peuntigeriana,Theiner, etj. etj. të gjitha janë të plota dhe në rafte të hapura, për përdorim të lirë, ku ndër të tjera, pjesa dërmuese ka të dhëna për shqiptarët dhe Shqipërinë.
Ndër librat që janë ekskluzivisht për historinë e Shqipërisë, janë veprat e Barletit; 25 vëllimet e Valentinit (Acta Albaniae Veneta), përveç Acta Albaniae Juridica, dhe Saggio di un Regesto Storico dell’Albania, të punuar bashkë me Fulvio Cordignano, veprat e Thalloczy-t, Jirecek-ut, Theineri-t, Ughello-s dhe Šufflay-t: Acta e Diplomata Res Albaniae illustrantis, si dhe studimet e tyre në Illyrisch-albanische Forshungen, Studimet e Borgia-s, të Hahn-it, të Petrott-ës, të Almagia-s, të Fulvio-s, të Tacchella-s, etj. etj.
Në serinë Studi e Testi që sponsorizohet dhe botohet nga vetë Biblioteka Apostolike e Vatikanit, botohen herë pas here edhe studime që kanë lidhje me Shqipërinë si psh. studimi i Matteo Sciambrës për doktrinën e krishterë të përkthyer nga Lukë Matranga, apo ribotimi dhe transkriptimi i Mesharit të Buzukut nga Namik Resuli. Po ashtu është edhe përmbledhja me dokumente latine Acta Albaniae Vaticana i Igantius Parrinos, etj.
Salla e periodikëve përfshin të gjithë periodikët më me zë në botë, duke filluar që nga periodikët e vjetër të École Française de Rome si: Acta orientalia, Analecta Bollandiana, Archivio storico della Calabria, Archivio Storico per la Dalmazia, Ars islamica, Beihefte zur mittelateinischen Jahrbuch, Biblioteca orientalis, Bibliotheque de l’ecole de Chartes, Oriens Christianus, Rivista degli studi orientali, Bolletino di studi latini, Bulletin du Cange, Revue du Moyen age latin, Byzantinische Archiv, Byzantinische Forschungen, Byzantinische Zeitschrift, Civilta Cattolica Archiv für literatur und Kirchengeschichte des Mittelalters,Civilta classica e Cristiana, Classica et mediaevalia, Croatica Christiana periodica, Medieval and renaissance studies, Mélanges d’archéologie et d’histoire, Melanges de l’ecole francaise, Mitteilungen zur geschichte der Medizin, Oientalia Christiana analecta, Orientalia christiana periodica, Revue d’Histoire ecclesiastique, Rivista di studi bizantini e slavi, Rivista Storica Calabrese, Studien und mitteilungen aus dem Benedictiner und dem Cisterciensen Orden,The journal of medieval latin, Zeitschrift für slavische Philologie, e shumë e shumë të tjerë, ku ka me mijëra studime e artikuj që kanë lidhje të drejtpërdrejtë ose indirekte me Shqipërinë.

Ndër perlat e vërteta të kulturës shqiptare në sallën e periodikëve mund të konsiderohen pa frikë: Lajmtari i Zemers s’Jezu Krishtit, që filloi të botohet në vitin 1891, në Shkodër; Shejzat po ashtu janë të ruajtura kompletë në dy seri, në këtë bibliotekë; Shpirti Shqiptar që ka filluar të botohet që nga viti 1954; Rivista d’Albania, e drejtuar nga Francesco Ercole dhe e botuar në Milano që nga viti 1940 deri në vitin 1943 dhe shumë revsita të tjera.

Katalogu i librave të botuar mund të kontrollohet edhe online që nga viti 1985, kurse katalogët e botuar dhe ribotuar, indekset e shtypur dhe inventarët me shkrim dore mund të kontrollohen vetëm duke qenë prezent në bibliotekë dhe në dhomat përkatëse të saj.

Dr. Musa Ahmeti/ Dr. Etleva Lala, G. Shqiptare

Louis Benloew: Shqiptarët, kombi më i vjetër i kontinentit

Në vitin 1877 filologu i shquar francez Louis Benloew shkruajti një vepër që tronditi rangjet shkencore e historike. Ky libër i titulluar “Greqia përpara grekëve” sapo është sjellë në shqip përmes botimeve “Plejad”.

Benloew, na intrigon që në krye të librit, ndërsa shkruan: “Duke filluar punën time, kam besuar se trajtoj thjesht një çështje gjuhësore dhe etnografike, gjithashtu më duket se kam prekur edhe një çështje të qenësishme, madje drithëruese, një çështje kombësie. Dhe çfarë kombësie! Kombësia më e vjetër e kontinentit tonë, së bashku me atë të Baskëve”. Benloew flet për kombin shqiptar.
“Greqia përpara grekëve” është një studim linguistik dhe etnografik i shkruar përpara një shekulli. Autorë të shumtë të huaj e kanë trajtuar çështjen pellazge dhe shqiptare dhe njëkohësisht kanë komunikuar midis tyre, por edhe me intelektualët shqiptarë të kohës, kudo që ata ndodheshin nëpër botë si andej edhe këtej Adriatikut.

Benloew shkruan: “prej shumë vitesh kam besuar se në një numër emrash gjeografikë dhe historikë apo parahistorikë të Greqisë së lashtë, kam hasur tregues të një popullsie zanafillore më të hershme se Helenët. Një ditë, ndërsa shihja fjalorin e shqipes të Xylanderit hamendësimet e mia, sipas mendimit tim, arritën një farë shkalle gjase, për të mos thënë edhe më shumë. Gjuha shqipe dukej se i jepte kuptim disa emrave të përveçëm, të cilët nëpërmjet rrugësh të tjera ishin të pashpjegueshëm, të tillë si Male, Pilos, Andani, Olimpi”.

Sipas tij pista që mendonte se kishte zbuluar, kishte qenë ndjekur edhe nga të tjerë dhe se një ndihmë të madhe i dha Dora d`Istria, duke e njoftuar për punimet e bashkatdhetarëve të saj, me vendbanim në Itali, të shoqërurar me këshillat, të dhënat, botimet filologjike dhe historike si dhe broshurat e të gjitha llojeve. Gjithashtu arriti të njihej edhe me gramatologjinë shqipe të Demetrio Camardas, të gramatikës së De Radës dhe të shkrimeve të Vincenzo Dorsa.

Mendimi i autorit është se tashmë kishte ardhur momenti për të sakatosurit e historisë, për të harruarit e familjes së madhe europiane, për t‘i bërë të ditura ankesat e tyre, për të vlerësuar meritat e tyre në interes dhe madje për mirënjohje nga popujt e qytetëruar, se duhej admiruar forca e gjakut të fisit që triumfon edhe mbi urrejtjet fetare dhe jep mësime tolerance për të gjithë anëtarët e të njëjtës racë.

Idenë qendrore të këtij libri apo boshtin i tij, autori e paraqit qartë dhe me prova nëpërmjet thënies: “Sot ka dalë sheshit se në një epokë që nuk mbahet mend, Greqia nuk ka qenë e banuar nga grekët; kur këta të fundit depërtuan në vendin, të cilin ata duhej ta paraqisnin me emrin e tyre, ky vend nuk ka qenë shkretinë. Në tokën e Greqisë ka gjurmë të shumta të një qytetërimi më të hershëm në kohë sesa qytetërimi i grekëve. Stralli, veglat dhe sëpatat e një formë krejt zanafillore, të cilat gjenden aty me shumicë e provojnë këtë, ndërkohë që Grekët nuk kanë pasur asnjë kujtim të zanafillës së tyre dhe se në periudhën më të bukur të historisë së tyre ata nuk ngurruan që ta shpallin veten autoktonë.

Autori shprehet se grekët ishin të tretët në rradhë, të mbërritën në këtë tokë dhe se emrat e vendeve, maleve, lumenjve, personazheve legjendarë, të cilët nuk shpjegohen nëpërmjet mitologjisë greke dhe që duket se bëjnë pjesë në fjalorin e një idiome të huaj. Shumë nga këto qytete u përkisnin Pellazgëve, Lelegëve, Kaukonëve dhe Dardanëve.
Deri më sot një gjuhë e vetme duket se arrin të na i bëjë të kuptueshëm emrat e këtyre viseve: kjo është gjuha shqipe.

Prandaj autori i veprës është i prirur të mbështesë tezën se shqiptarët e ditëve të sotme janë pasardhësit e popullsive, të cilat përpara mbërritjes së grekëve, zinin viset që shtrihen nga deti Adriatik deri në Halis.

Admirina Peçi, G.Shqiptare

Grupi serb vjedh këngën "E para" të Arta Bajramit

Vjedhjen e kësaj kënge e ka bërë të ditur vetë Arta Bajrami për mediat kosovare. Ajo ka thënë se para disa javësh ka mësuar se një grup serb, i quajtur "Funky G", ka vjedhur një këngë nga albumi i saj i fundit.

Qe muzika shqiptare ka vlera te mirefillta, kete e deshmon edhe rasti i fundit i vjedhjes se kenges "E para" te Arta Bajramit nga nje grup muzikor serb. Kjo deshmon po ashtu se jo vetem kengetaret tane kopjojne kenget e kengetareve te huaj, por edhe e anasjella. "Behet fjale per kengen "E para", e cila eshte vjedhur nga ky grup serb. Do te doja qe mediat t'i kushtonin pak me shume rendesi ketij fakti, pasi ky eshte nje grup mjaft i popullarizuar ne gjithe Ballkanin", ka thene vete Arta, e pyetur me kete precedent.

Sipas saj, vjedhja e kesaj kenge eshte dicka pozitive per muziken shqiptare, pasi kjo deshmon se muzika jone pelqehet edhe jashte trevave shqiptare. "Vjedhja e kenges sime nga ky grup tregon se muzika e kultivuar ne "ArbaSound Studio" pelqehet edhe ne shtetet fqinje, fakt qe na ben te ndihemi krenare dhe te kemi ambicie per te vazhduar me punen tone cilesore, e pse jo edhe te pushtojme tregun ballkanik", eshte shprehur Arta Bajrami ne fund te fjales se saj.

Kengetarja, e cila vitin e kaluar kurorezoi ne martese lidhjen e saj me Xhimin, ka thene se fundmi se deshiron me ngulm te behet nene.

Koha Jonë

Ndiqni videon e këngës, të përpunuar nga grupi serb :
http://www.youtube.com/watch?v=Udf3RflT-6Y

Vllazëri e sëmurë

*Jashtë bie shi i verbër, ndërsa mjegulla u përvidhet ngeshëm dritareve dykanatëshe, por s’ka ujqër; ata gjenden brenda.

Nen trullosjen e kendshme mbasi ka kthyer kater gota Chantreuve, zoterise ne krye te tryezes fillon t’i lexohet nje tis perversiteti melankolik ne fytyre. Eshte cinike t’ia mohosh elegancen dhe pjekurine e te arsyetuarit ne castin e duhur ndonese hunden e kruan shpesh. Nje zot e di c’siklet fshehin bulezat e ftohta te djerseve ne djerrinen e majte te hundes se tij; pasojat, kushedi se kujt demoni i faturohen.
Asnjera prej bisedave te ketyre masoneve me ideale te humbura s’ka per synim arritjen e ndonje kompromisi abstrakt, apo zgjidhjeje ne kuptimin klasik te fjales, eshte, si te thuash, nje loje me letra te hapura ku theksi vihet dhe shtjellohet vetem mbi tarotet qe mungojne.
Te folmen e kane lakonike, te njelmet dhe qe zakonisht, per garniture, shoqerohet me nje heshtje metafizike.
Ai qe sapo u zhburgos nga kravata njengjyreshe jep argumenta se perse ka ardhur koha qe ne krye te botes se lire te zgjidhet nje udheheqes zezak. Tjeter mendim por jo te kundert ka zoteria qe vegjeton mejtueshem ne qoshe te dhomes, madje, ai, as mendim nuk ka, thjesht kapet pas nje te dhene: Duke iu referuar nje interpretimi mbi Testamentin e Vjeter, ai shprehet me gjestikulacione te c'rregullta se, mbas debimit nga parajsa, Satani, na paskesh rene mu aty ku sot shtrihet territori i Republikes se Kenias.
''Dallimin mes njeriut te mire dhe te lig e ben aftesia natyrore per te goditur ne piken me te dobet…Nderkohe qe i ligu e sulmon tjetrin, pra, ne piken me te dobet, i miri e kerkon ate fillimisht tek vetja, qofte edhe ne menyre te pavetedijshme''. Kujdes: kur zoteria elegant citon aksioma, parakupton ose mbylljen e bisedes per te situr ceshtje me thelbesore, ose ato me praktike, qe shpesh, ne kete dhome, jane e njejta gje.
Tash, heshtjen metafizike e carmatos orgazma shurdhuese dhe e tejzgjatur e cajnikut ne zjarr.
Zoteria i mejtueshem ngrihet, ngul veshtrimin vagullt, diku, ne thellesi te boshllekut dhe mbasi gjen edhe aty qoshen e radhes, me zhdervjelltesi prostitute e heq cajnikun nga soba. Virrma ndalet; atmosfera i perngjet duhmes se nje armepushimi te padeshiruar.
''Demokracia na e ka blere prej kohesh cilesine e te qenet ndryshe'',- degjohet nje ze basi i ngjirur.
Behet fjale per moden. Me c'kuptoj, jane te shqetesuar ndaj permasave shkaramendese qe ka marre zhvillimi i sotem ekonomik, per rrjedhoje edhe ai kulturor. Flitet per tjetersim dhe tehuajesim te ''intimes'' dhe ''individuales''. Fakti qe ata, sot, veshin rroba qe mbajne te stampuara emrin e prodhuesit, perfshire edhe mbathjet, eshte i padurueshem, gati-gati i neveritshem.
Gjithekeshtu trajtohet perciptazi edhe karakteri masiv i perdorimit te tyre por ne krahasim me shqetesimin e pare mbetet e rreh ne caqet e perligjjes njerezore.
Caji sherbehet me perkujdesjen më viktoriane te mundshme por vetem llumi perfund shisheve te veres percakton volumin e ngarkeses emocionale te kesaj nate. Tri ore e gjysme kaluan.
Zoterise se vetem qe sonte ka veshur kravate flutur iu bene pothuajse dhjete minuta qyshkur nxorri portofolin dhe akoma vazhdon te cmallet me fotografine e familjes.
‘Parajsa eshte per shpirtrat e bukur, jo per ata te mire’,- kaq thote zoteria duke mbyllur portofolin dhe me nje pistolete te vogel mulliri ngjeshur per temth ia kercet vetes.
Te gjithe tremben, askush nuk cuditet. Menjehere ia beh Paskali, sherbetori gjashtedhjeteetrevjecar i shtepise, i cili, i familjarizuar tashme me traditen e shtremberuar te vellazerise, sjell me vete edhe nje mushamà te erret. Teksa ai e rras brenda te vdekurin, dikush aty prane nuk ngurron ta pyese rreth shendetit. Paskali i pergjigjet me nje miresjellje qe zakonisht e gjejme tek sekseret e purgatorit se po ndjek kuren e Tibetit per shqetesimin e zemres dhe pa e cuar fjalen gjer ne fund e terheq zharg mushamane e rende.
Dera mbyllet. Biseda vazhdon ne rrjedhen e vet, ne fund te fundit s’ka ndodhur gje; edhe nese ka ndodhur, eshte ne perputhje fatalisht te parashikuar me normalitetin e rivendosur.
Njeri sish, i cili me ka pare venger nja dy-tri here me c'mbaj mend, duke perfituar nga klima e re ''nje me pak'', merr pluhur engjelli nepermjet kartmonedhes cilindrike te Abraham Linkolnit. Efekti justifikon formen, kuptohet. Dhe ja ku u poqen kushtet per te hedhur poshte edhe teorite shkencore me ne mode.
''Ç'është relative është edhe absolute njëherësh...dhe anasjelltas''.
Mua, te pakten mua, s'do me shkonte mendja kurre, se dikush, te cilit pak me pare sa s'po i cahej hunda per kokaine, do shfaqej dishepull i te vertetes shkencore. Situate paradoksale; po aq sa fjalet e tij.
''Perderisa absolutja si koncept, nocion apo dimension eshte e lidhur pazgjidhshmerisht dhe vetem me Krijuesin, nderkohe qe vete Krijuesi eshte ne gjithcka dhe kurdohere - Ai eshte gjithcka ne kohe-, (send, dukuri e ide), te cilat, edhe ne gjykimin me te kulluar njerezor perceptohen si relative; atehere me thoni te dashur vellezer, a kam te drejte?!''
Logjika e argumentit te tij eshte e thjeshte dhe bindese, megjithekete, ka nga ata qe e kundershtojme me gjysmezeri dhe qe e shkepusin shpesh veshtrimin nga ai. Une mendoj se keta, me teper kane ndonje mëri te lene pezull ne kohe, a smire ndaj tij si individ sesa ligeshti per te shijuar frutin e mencurise.
Fisnikeria e zoterise elegant ne krye te tryezes i paraprin konfliktit te mundshem: ai e zhvendos vemendjen duke rrefyer se c'ngjau me Syrin e Kalter para disa vjetesh kur nje kompani italiane donte ta privatizonte ate.
Edhe kesaj radhe parimi ''virtyti mbi mencurine'' e zgjidhi paq brishtesine e situates.
Une, historine e Syrit te Kalter e di, megjithate e degjoj me kureshtje, mu sikur ta kem per here te pare. S'ka c'bej, flitet per vendin tim. Perbrenda ndjehem i ngazellyer, fort i ngazellyer, po, edhe krenar, por nuk e shfaq kete dobesi. Jam i ... jo, nuk eshte kjo arsyeja; ne fakt e kam te pamundur te cmpleksem nga ndrydhjet e mija. Sa i pafuqishem... Faj per kete, besoj, ka edhe toka ku me ka rene koka, e cila na paskesh edhe nje Sy te Kalter qe zoteria i huaj po e vlereson si oazin me mistik ne bote.

Po te kesaj natyre jane edhe bisedat qe pasojne: argetuese, gjithe laryshi dhe te barasvlershme ne thelb persa i perket domosdoshmerise intelektuale per t'u trajtuar. Ja disa: ushqimi i shendetshem; Tabula Smaragdina; dinamika e nenkulturave perendimore; marredhenia e kimerave te shekullit XX me sfinksat e mijevjecarit te ri; kibernetika; lindjet cezariane; zbulimi i menyres se pashoq se si u ndertuan piramidat e Egjyptit; recitim poezish te pabotuara; neomarksizmi; shiu acid; mbrapshtnumerimi i fiseve Maya.., puna shkon deri aty sa permenden edhe shtatembedhjete shenja te ''Fundit te Diteve'' - edhe pse per njeren nga to une nuk pajtohem kurrsesi-.
Keshtu kalojne edhe tri ore e gjysme te tjera...




Prej qilarit vijne perzishem kuisja e thate e ndonje zagari me eren e sheqerit te perzhitur. Te dyja thyhen ne nje spirale mendimi jashtekohor dhe platiten ne syprinen e cajit.
Elipset thellohen. Shiu ka pushuar. Mjegulla eshte sprapsur; me thene te drejten, sonte s'ka pat fare mjegull. Ujqerit dalin jashte. Nje e nga nje edhe Paskali shuan shandanet.
Çajit, askush nuk ia provoi shijen.

Shkroi: Arti A. Lushi

Xhepistët, ankthi i pensionistëve dhe grave

Të martën e shkuar Razia, një pensioniste nga “Ali Demi” mbeti pa para për të paguar biletën e autobusit, pasi pikërisht në momentin që ajo e nxori kuletën nga çanta, një i ri rreth 20 vjeç ja rrëmbeu nga duart.

“Kishte mjaft kohë që një djalë rreth 20-25 vjeç, rreth 1.80 m, flokë kafe po më shikonte dhe nuk po m’i ndante sytë. Sapo nxora portofolin, personi që po më shikonte në mënyrë të befasishme më rrëmbeu portofolin dhe zbriti me vrap nga dera e autobusit e hapur që të zbrisnin pasagjerët e tjerë”, - rrëfen gruaja e moshuar. Në pak sekonda njeriu që i vodhi çantë ku kishte librezën e pensionit dhe pak të holla u zhduk në rrugë, ndërsa dera kryesore e autobusit u mbyll dhe gruaja nuk mundi të kërkonte as ndihmë.

Raste të tilla në autobusët urbanë të kryeqytetit që vuajnë nga tejmbushja, ndodhin mjaft dhe fatkeqësisht të dëmtuar janë kryesisht pensionistë apo persona në moshë të thyer që humbasin aty edhe ato pak para që kanë. Një grua që banon te “Medreseja” tregoi se një rast vjedhjeje që i kishte ndodhur edhe asaj. Selvija rreth të 60-tave tha se një vit më parë ndërsa udhëtonte me linjën e unazës deri tek tregu i Medresesë e kishin grabitur. “Isha në këmbë afër shoferit, kur pas një kohe të shkurtër pashë se më kishin hapur çantën dhe më kishin vjedhur kuletën me 20 mijë lekë që kisha brenda. Nuk e pashë se kush më vodhi pasi kishte shumë njerëz në urban”, - tregoi ajo. Policia, edhe pse pranon që raste të tilla ndodhin, thotë se ato nuk janë masive, ndërsa vetëm një javë më parë 4 të rinj u arrestuan për vjedhje të kësaj natyre, që përfshinin kryesisht çanta grash të rrëmbyera me dhunë në vende të mbipopulluara.

Drejtuesit e mjeteve të transportit urban dhe faturinot që shërbejnë në të pranojnë se vjedhjet në autobusët ku ata shërbejnë janë masive, por shoferët thonë se ata nuk mund të kontrollojnë një gjë të tillë, ndërsa faturinot ua faturojnë fajin pasagjerëve që shpesh nuk janë të kujdesshëm. Policia prej kohësh ka publikuar një listë me këshilla, ku kryesorja është të mos mbajnë gjëra me vlerë në xhepat e pasmë, por kjo duket se nuk mjafton për të ndryshuar situatën.

Një faturino autobusi i linjës Qendër-Sharrë me targa TR 6846, thotë se raste ka pothuajse çdo ditë. “Njerëzit që vidhen më shumë janë persona të moshave nga 50 deri 65 vjeç, vajzat dhe gratë e të gjitha moshave si dhe pensionistët”, - tregon ai.
Sipas tij, njerëzit që humbin më shpesh paratë apo gjërat me vlerë janë ata që vijnë nga rrethet. “Ne i paralajmërojmë njerëzit që të mos rrinë afër dyerve, dhe të kenë vëmendjen pasi xhepistët e kanë më të lehtë që të kryejnë vjedhjen kur janë dyert e hapura që ta kenë më të lehtë për t’u larguar. Por disa njerëz si jabanxhinjtë nuk e dinë problemin dhe neglizhojnë, duke u bërë pre e xhepistëve”, - thotë ai.

Grabitësit që ai i etiketon, si narkomanë dhe parazitë, përdorin mënyra të ndryshme për të vjedhur. “Ata veprojnë në grupe ku materiali i vjedhur (lekë, varëse, mjete personale identifikimi) kalohen dorë mbas dore që nga ai që i grabit deri tek personi i fundit”, - tregon ai skemat që ka parë të realizohen edhe në autobusin e tij. Viktimat e vjedhjeve dhe punonjësit e urbanëve thonë se vendet e preferuara për xhepistët janë pikat e ndalimit të urbanëve, ku vjedhësit grabisin portofolet dhe zbresin me vrap për t’u larguar nga vendi grabitjes. Por në mjaft raste ata që vidhen as arrijnë ta kuptojnë që i kanë vjedhur. “Para disa kohësh më vodhën kuletën me lekë bashkë me dokumentet që kisha me vete”, - rrëfehet Xhevahire Meta. “Në urban nuk kishte vend ku të rrije dhe kur arrita në shtëpi hapa çantën për të parë lekët, pashë që kuletën nuk e kisha”. Rastet janë të shumta në të gjitha linjat e urbanëve në kryeqytet, por policia identifikon si më problematike linjat Uzinë-Qendër, Qendër-Sauk, Kombinat-Kinostudio. Loja e preferuar e xhepistëve është ajo e shtyrjes. Por policia paralajmëron se nuk është ai që po ju shtyn që do të kryejë vjedhjen. Në listën e këshillave për udhëtarët, policia thotë se ndërsa ortaku ju shtyn, një person tjetër do t’iu nxjerrë kuletën nga çanta apo xhepi.

Një banorë i Saukut tha për gazetën se i kishin vjedhur portofolin më lekë dhe pasaportën brenda. “Disa djem po shtyheshin në urban dhe njëri prej tyre u përplas me mua. Më kërkoi falje dhe vazhduam rrugën. Pas një farë rruge futa dorën në xhep për të parë për portofolin po nuk e kisha më. Atë djalin nuk e pashë më pas kësaj”, - thotë ai.

As Razia nuk do të ketë mundësi të shohë djalin që i rrëmbeu çantën, por këtë herë ajo duhet të kthehet në shtëpi, pa mundur të paguajë faturat dhe me disa para minus në bilancin e saj prej pensionisteje.

Si të mos vidhesh, këshilla nga Drejtoria e Policisë së Qarkut Tiranë


1. Në mjetet e mbushura plot me njerëz, përgjithësisht, nuk e kryen vjedhjen ai që shtyn, por shoku i tij, sidoqoftë malli i vjedhur kalon dorë më dorë.

2. Mos e mbani kurrë portofolin në xhepat e pasmë.

3. Keqbërësit përdorin teknika të ndryshme të bazuara gjithmonë tek shkathtësia: që nga aksioni me dorën e lirë, në përdorimin e mbështetëseve si bastunë, çadra, çanta, përdorimi i brisqeve për të prerë xhepat: kujdes nga përplasjet me këto objekte.

4. Nevojitet të bëhet kujdes në stacionet ku ndalojnë këto mjete; me mbërritjen e mjetit shtyrjet dhe presioni i krijuar mund t’ju duken natyrale, por ato mbulojnë veprimet e vjedhësit.

5. Është mirë që lekët dhe dokumentet të mbahen të ndara në xhepat e brendshëm.

6. Është mirë që të shikoni përreth për të identifikuar njerëzit dhe në qoftë se është e mundur ndonjë hajdut.

7. Në rast nevoje drejtojuni personelit të shërbimit. Kujdes, ndonjëherë ai që mund t’iu ofrojë ndihmë mund të jetë pjesëmarrës në vjedhje.

LIGOR TOLA, G.Standart