Krahasim i gjuhës hebraishte me shqipen

Nga pjesa më e madhe e studiuesve, nuk vihet në dyshim se gjuha hebreje është gjuha e parë.

Edhe historia e shenjtë na tregon se, përpara rrëmujës babilonase të gjithë njerëzit flisnin një gjuhë, ndërsa pas ngatërrimit, dolën gjuhë të ndryshme: disa prej tyre i ngjanin hebraishtes, sidomos ato të popujve pranë Babilonisë, prej nga rrodhën të gjitha të folurat. Të tilla ishin gjuhët kaldaike, arabike, siriake dhe etiopiane.

Kështu, shqipja konsiderohet, për nga pastërtia, e krahasueshme me hebraishten dhe me gjuhën kaldaike. Të krijohet një përshtypje e fortë sikur fjalët e shkruara në mur kundër Baltazarit, mbretit të kaldenjve dhe , të interpretuara nga Danieli farsin u techel mene mene, tingëllojnë në veshë sikur të ishin shqip dhe kjo përforcohet përherë e më shumë, sa më shumë i afrohemi kuptimit të tyre, pra: manë manë – duke matur, mat e mat, ti chel – ti sjell, farsin – fare, farsoj, asgjë.

Dhe në fakt, është plotësisht e besueshme që këto fjalë të jenë pikërisht shqip ose t’i përkasin gjuhës shumë të lashtë epirote të cilën vetëm Danieli e njihte dhe e kuptonte, ndërsa dijetarët e mbretërisë së kaldejve nuk mund t’i kuptonin.
Por, për ta parë më nga afër gjenalitetin e kësaj gjuhe epirote të shkurtër, njërrokëshe dhe kaq energjike, që më shumë shpreh vetëm tinguj se sa fjalë, do të më pëlqente të shtoja këtu disa rreshta mbi përkthimin e pjesës kryesore të kreut të tretë të Kantikës, aty ku nusja ankohet që ka kaluar natën duke kërkuar të dashurin e saj dhe nuk e ka gjetur dot atë. Pikërisht këtë dua të bëj, sepse, meqë gjuha hebreje shpreh me pak fjalë shumë mendime, e vendosur përballë saj do të dukej më mirë dhe më qartë se në ndonjë krahasim tjetër, se si gjuha shqipe hahet me gjuhën hebreje për sa i përket fjalëve të shkurtra, madje, dhe në këtë mënyrë, atë mund ta vendosim në kategorinë e gjuhëve natyrore.


Bikascti balleloth miscchabi Hal
Bikascthiu: naphsci sceaaba eth
Na akuma: metzathiu lo ve
…. bahir asobeba va

Me strat tim në nat chercova atë
Ghi dò zëmëra ime: e chercova
as ghieta: ‘nciume nanì ‘mbë kambë,
e vete për në Giutet et ce.

Sikur të merrje në dorë lapsin e të numëroje rrokjet në të dyja shkrimet, do të shihje se në gjuhën shqipe janë më pak se në atë hebreje, duke llogaritur edhe të pazëshmet.
Por, për të treguar edhe më mirë natyrën originare të gjuhës për të cilën po flasim, këshilla më e mirë do të ishte të ndiqnim krahasimin me hebraishten. Një gjuhë mund të ngjasoj me një tjetër ose për nga karakteri i ngjeshur, ose nga tingujt, ose në vetë fjalët ose në sintaksë. Meqë tingëllimi varet nga zanore që ka, mund të jetë gjë e mirë të shqyrtohen zanoret e njërës dhe të tjetrës gjuhë, që kemi marrë përsipër të krahasojmë. Zanoret në thelb janë pesë: a, e i, o, u. por ato mund të jenë ose të gjata, ose të shkurtëra, dhe sa më shumë të kalojnë shkallëzimin nga e shkurtëra tek e gjata, nga ato pesë zanore mund të përfitohen shumë të tjera, nëse këtë e ka kërkuar përdorimi i një gjuhe të dhënë.
Gjuha hebreje ka trembëdhjetë zanore.
Duhet thënë se ato pesë zanore janë shëndërruar në trembëdhjetë sipas rastit kur tingulli i shqiptuar është herë më i gjatë e herë më i shkurtër. Megjithëse nuk është se ndarja e zanoreve hebreje në trembëdhjetë është një gjetje masoretike e ndërfutur me pikësim, unë mendoj se pikat nuk kanë qenë asgjë tjetër veçse shenja që mbanin më fort tingullin e zanoreve, i cili rrezikonte të humbiste kur gjuha niste të zvetënohej.
Duke arsyetuar në këtë mënyrë, mund të arrijmë në përfundimin se trembëdhjetë zanore i përkasin dhe janë tipike për gjuhën hebreje dhe mund të themi se hebrenjtë, mes zanoreve të shkurtra, të gjata dhe tepër të gjata, përveç atyre të pazëshme, i ndanin pesë tingujt e zërit në trembëdhjetë të tillë, mes tonesh dhe gjysëmtonesh, nëse më lejohet të përdor këto fjalë të marra hua nga muzika.

Edhe në gjuhën shqipe dhe nga pesë bëhen shumë më tepër. Ja shembujt.
Në fjalën amë – nënë, a-ja nuk është e hapur, por i ngjan një tingulli mes a dhe e: aemë,amë, ëme.
Tek fjala ata, të dyja a-të janë të gjata.
Te fjala baame – e bëme, veprim, nuk janë të hapura por i afrohet e – së së pazëshme.
Tek ati – ati, babai, a-ja duhet shqiptuar shpejt.
Te ar – ar, flori, shqiptimi i a-së duhet të jetë ndryshe nga ai i fjalës ar- arrë, dhe ar – arë.
Tek ar (flori) shqiptohet më shpejt se tek ar (arrë), ku a-ja duhet zgjatur disi, duke dyfishuar edhe r-në, ndërsa ar (arë) duhet shqiptuar sikur të jetë shkruar are.
E-ja tek e para, e mira ka një tingull natyror.
Tek fjala guerte – gurët, i përngjan zanores së pazëshme.
Tek grue – grua dhe tek zonje – zonjë, afron nga a-ja.
Në fakt këto fjalë shqiptohen shpesh edhe grua, zonja. E-ja tek hem Pietri, hem Pali është e shkurtër. E-ja tek e more është e shpejtë tek morê shumë e gjatë.
I-ja shqiptohet e gjatë, sikur të jetë e theksuar, në disa emra familjeje si Vadagni, Zumi, dhe në sctpì, që thuhet edhe scpì – shtëpi. I-ja tek i ti – ji ti, është shumë e gjatë, aq sa në gojën e disave tingëllon sikur të ishte ijë ti. E njëjta gjë ndodh me fjalën ïeta – jeta, që shqiptohet edhe jeta.
O-ja te more është e gjatë si te fjala dò, një lidhëz veçuese kjo dò ti, dò ai – ose ti, ose ai, ose që përkthehet dëshiron, do ti. Te kroi, ajo ka një tingull natyror te jo ka një tingull të gjërë.
U-ja tek u – unë, është e shpejtë si dhe te ju. Te u që shërben për foljet jokalimtare dhe që shprehet në rregullat dhe kohët e pësores, është zanore e shkurtër, madje shumë e shkurtër, për shembull: me u ‘mreculuem – të mrekullohesh, me u dasciume – të duhesh.

Në fakt, disa e shqiptojnë sikur të ishte e-të e pazëshme, duke thënë me të ‘mreculuem, me të dasciume. Ndonjëherë ka një tingull natyror si tek fjala turk.

Marrë nga libri Shqipja nëna e gjuhëve i autorit Giuseppe Crispi


Burimi: http://eltonvarfishqip.blogspot.com/2010/08/krahasim-i-gjuhes-hebraishte-me-shqipen.html

Gjergj Fishta

Po të kishin lexuar Fishtën shqiptarët për ato 50 vjet, do ishin më shqiptar dhe më e rëndësishmja: më njerëz - Anonim

Gjergj Fishta (1871 - 1940) lindi në fshatin e vogël Fishtë të Zadrimës më 23 tetor 1871, shkrimtar, poet, storiograf, diplomat, pedagog, filozof e deputet.
Shumë shpejt, kur ishte 6-vjeçar zgjuarsia e tij i bie në sy famulltarit të fshatit, i cili e dërgon Fishtën në Seminarin Françeskan të Shkodrës. Më 1880, kur hapet seminari në Troshan, ai vijon në këtë shkollë. Këtu ai shfaqi trillin poetik. Më 1886 dërgohet për studime në Bosnjë. Vitin e parë e kaloi në Guçjagorë afër Travanikut. Mësimet filozofike i mori në kuvendin e Sutidkës, ndërsa ato teologjike në kuvendin e Livnos. Të kësaj kohe janë edhe "Ushtrimet e para poetike". Më 1893 përfundoi studimet shkëlqyeshëm.

I formuar në periudhën e Rilindjes sonë kombëtare, poeti ynë Gjergj Fishta është një nga vazhduesit më autentikë dhe të drejtpërdrejtë të saj, shprehës i idealeve atdhetare dhe demokratike në kushtet e reja që u paraqitën në shekullin e njëzetë. Mënyrat e pasqyrimit të jetës, në veprat e tij, janë vazhdim i natyrshëm i teknikës letrare të Rilindjes, ku mbizotëron romantizmi, realizmi dhe klasicizmi. Deri më 1899, Fishta shkruan me alfabetin latin të françeskanëve. Në janar 1899 ai bëhet bashkëthemelues dhe pjestar aktiv i shoqërisë "Bashkimi", të cilën e drejtoi poeti atdhetar e Abati i Mirdites Prenk Doçi. Me alfabetin e kësaj shoqërie u botuan edhe veprat e Fishtës të kësaj periudhe.

Më 1902 emërohet drejtor i shkollës françeskane në Shkodër deri atëherë e drejtuar nga klerikë të huaj. Menjëherë ai futi gjuhën shqipe si gjuhë mësimi në këtë shkollë. Shpejt Fishta u afirmua si poet dhe si atdhetar.
Më 1908 ai mori pjesë në Kongresin e Manastirit si përfaqësues i shoqërisë "Bashkimi" karshi Dom Ndre Mjedës, Mati Logorecit, Hilë Mosit dhe Luigj Gurakuqit si përfaqsues nga Shkodra. U zgjodh Kryetar i Kongresit dhe drejtoi punën e Komisionit të Alfabetit. Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë ai e priti me entuziazëm të veçantë, por Luftën Ballkanike dhe Konferencën e Ambasadorëve me një brengë të madhe. Shkodra, qyteti i tij, të cilin kërkonte ta aneksonte Mali i Zi, ishte në duart e fuqive ndërkombëtare. Brenga dhe entuziazmi duken në poezitë, por edhe në shkrimet publiçistike që boton në revistën "Hylli i Dritës", revistë letrare-kulturore, të cilën e themeloi në tetor 1913 dhe u bë drejtor i saj. Nën pushtimin austriak boton gazetën "Posta e Shypnisë" (1916-1917), më 1916 themelon, bashkë me Luigj Gurakuqi, "Komisinë letrare" që kishte për qëllim formimin e gjuhës letrare kombëtare.

Mbarimi i Luftës së Parë Botërore përkon me pjekurinë e plotë të personalitetit të Fishtës si poet, si intelektual, dhe politikan atdhetar. Nga fillimi i prillit 1919 dhe gjatë vitit 1920 është sekretar i përgjithshëm i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris ku mbâjti dhe fjalimin e tij madhështor, ndër shkaqet që delegacioni shqiptar nuk arriti të paraqesë e të mbrojë si duhet problemin shqiptar në Konferencen e Paqes në Paris, rradhiti edhe inferioritetin e përfaqsuesve tanë të cilët nuk mund të përballonin ballafaqimet me profesorët, doktorët e diplomatët sllavë dhe grekë. Pasi pranon se edhe ai vetë, sa herë ka marrë pjesë në bisedimet me delegacionet e huaja: "... të them të verteten se m'âsht dasht t'skuqesha për inferioritetin t'im", shkruan se: "Âsht e kotë të gënjehemi. N'se përjashtohet Gurakuqi qi vetëm ai ka nji kulturë të përshtatshme, ka nji atdhetari të shëndoshë dhe nji njohuni të gjânë për njerëzit dhe për sendet e Shqypnisë, asnji nga anëtarët e qeverisë, kjoftë të saj së maparshmes, kjoftë të së tanishmes, nuk mund të thotë se e paraqet denjësisht Shqypninë dhe të mbrojë siç duhet interesat e sajë". Në dhjetor 1920 zgjidhet deputet i Shkodrës. Në prill 1921, në mbledhjen e parë të parlamentit shqiptar zgjidhet nënkryetar. Si nënkryetar i Parlamentit kreu veprimtari të dënduara politike. Merr pjesë në Revolucionin e Qershorit, 1924. Përndiqet pas rikthimit të Zogut në Shqipëri. Vitet 1925 e 1926 i kalon në Itali. Ndërkohë, shkruan, boton e riboton pareshtur. Të kësaj kohe janë edhe pjesa më e madhe e dramave, dramave lirike, tragjedive etj. Pas kthimit në Shqipëri nis etapa e fundit e veprimtarisë së Fishtës. Kësaj etape i vë vulën përfundimi e botimi i plotë i "Lahutës", (1937).

Kjo figurë e përkushtuar tërësisht zgjidhjes së problemeve të vështira, që kaloi kombi ynë në ato vite, kërkon studime të thella për të dalë në dritë tërë vlerat e tij, që krijoi edhe në fusha të ndryshme të shkencave. Konceptet e reja demokratike për vlerësimin e trashëgimisë, po të shfrytëzohen mirë, e lehtësojnë më shumë këtë punë, që domosdoshmërisht duhet bërë. Këtë e thonë dhe bashkëkohësit e tij: "E kur me kalimin e kohes, familja shqiptare, e mbledhur rreth vatres plot flakë, do të përmendë emrin e fratit poet, figura e këtij do të shkëlqejë më me forcë, sepse atëherë do të jenë zhdukur një herë e mirë dhe vogëlsirat më të kota të njerëzve. Atëherë jeta e poetit do të bëhet më interesante e më e pasur në kujtime".
Këtë përfundim e vërteton dhe fakti se dikur lihej pa u përmendur emri i tij edhe kur flitej për Kongresin e Manastirit, ku siç dihet, qé firmë e parë, pa bërë fjalë edhe për shumë e shumë raste të tjera. Dihet se Fishta, që kur qé gjalle, u nderua me medalje e tituj shkencorë të lartë.

Me rastin e 130 vjetorit të ditëlindjes së tij. Këshilli i Bashkisë se Lezhës e bëri "Qytetar Nderi". Në këtë mbledhje perkujtimore, një grup intelektualësh kërkuan nga Kryetari i Qarkut dhe Prefekti qe t'i bëhet një propozim Presidencës që t'i akordojë poetit të madh titullin e lartë "Nderi i Kombit" për merita të shquara në shërbim të Kombit Shqiptar. Kjo dëshirë u realizua nga Presidenti Alfred Moisiu me 28 Nëntor 2002.

Për veprimtarinë poetike, arsimore, atdhetare e fetare Gjergj Fishta mori nderime të ndryshme. Më 1931, Greqia i jep dekoratën "Foenix". Më 1939, Italia e bën anëtar të Akademisë së saj.
Padër Gjergj Fishta vdiq në Shkodër më 30 dhjetor 1940 në spitalin civil të qytetit të Shkodrës ku ai ishte shtruar nga një sëmundje e zemrës dhe e mushkërive. Varrimi i tij u krye një ditë më vonë në kishën Françeskane të Gjuhadolit. Fjala e fundit u mbajt nga Prof. Aleksandër Xhuvani.

Histeria komuniste me valë lindore karshi kulturës përëndimore me qendër françeskanët e Shkodrës e zhvarrosi eshtrat e tij më 1967 e i hodhi në lumin Drin, ku përveçse aktit çnjerëzor shënjoj simbolikën e territ që pàu kolosi i letrave shqipe që do "bânte Shqypninë për inat t'shqyptarvet" për gjithë ato vjet. E sot duke mos pasur më atë kulturë leximi e alienizim nga gegnishtja n'sajë të Kongresit të 1972, një pjesë as nuk e kuptojnë.

Një prift i ri, kur pat takue At Meshkallën dhe i tregoi se Imz. Ernesto Çoba, i kishte mësue këtij kushtet që duhet me heshtë, Mëshkalla i tha: “Shko e thuaj Monsinjorit, me të mësue kushtet që duhet me folë, se me heshtë kemi heshtë boll!... 

MUNDJE - Elis Guri braktis ngjyrat kuq e zi për flamurin bullgar

TIRANË- Mundësi shqiptar, Elis Guri, braktisi ngjyrat kuqezi për të garuar tashmë nën flamurin bullgar. Nëpërmjet një deklarate për shtyp Federata Bullgare e Mundjes ka pohuar se 27 vjeçari shqiptar ka marrë nënshtetësinë bullgare.

Ndërkohë, presidenti i Federatës së Mundjes, Viron Bezhani, shpjegoi se "Guri kërkoi të garonte me bullgarët për arsye thjesht teknike. Specifika e tij ishte 120 kile dhe për të arritur rezultate të larta ai duhet të ndeshej me peshën e tij, kur në Shqipëri ishte i vetmi. Në këto kushte ne ishim të detyruar të jepnim largimin e tij".

Por, garimi i Elis Gurit në aktivitetet ndërkombëtare me kombëtaren bullgare duhet të marrë edhe miratimin e KOKSH-it.

"Di që zyrtarisht KOKSH-i i është përgjigjur federatës bullgare se nuk e lejon sportistin Elis Guri të largohet nga Shqipëria. Nëse ne do ta shohim të pamundur pjesëmarrjen e Elisit dhe nëse ai këmbëngul që të marrë pjesë vetëm me Bullgarinë, atëherë edhe KOKSH-i nuk ka përse të bëhet pengesë për pjesëmarrjen e tij", tha Bezhani.

Pas largimit të peshngritësve në vitet ‘90 dhe atletes Mirela Manjani, mundësi Elis Guri është një tjetër sportist që largohet nga Shqipëria për të garuar për një shtet tjetër. "Është një humbje e jashtëzakonshme. Këtë e them me dhimbje sepse Shqipëria i ka me kokrra sportistët cilësorë", theksoi Bezhani.

Ndërkohë mësohet se edhe mundësi tjetër Sait Prizreni ka kërkuar marrjen e nënshtetësisë australiane. Por veç refuzimit nga autoritetet australiane, Prizreni nuk ka marrë as miratimin e autoriteteve sportive shqiptare.

Konkurrimi i sportistëve shqiptarë për flamuj të tjerë, nuk është një risi edhe në sportin më të ndjekur në vend, futbollin.  

FSHF nuk ka mundur të bëjë asgjë në të shkuarën për të mos lejuar lojtarë si Valon Behrami, Blerim Xhemaili apo Sotir Nini të konkurrojë për ngjyrat e Zvicrës dhe Greqisë.

(m.a/ata/BalkanWeb)

"Analfabetët me Diplomë" dhe dëmi i gjuhës shqipe..

Ato që do të shkruaj më poshtë, nuk janë as të reja, as të paditura. Ndokush do të thotë se po përsëris ç'ka kam thënë më parë në artikuj e në librin "Ta duam dhe ta ruajmë gjuhën tonë të bukur" (1998).  

Gjuha shqipe po dëmtohet shumë rëndë dhe padrejtësisht, por puna është se, pavarësisht se çfarë themi ne gjuhetarët, kujdesi i shqiptarëve ndaj gjuhës shqipe ka rënë shumë.

Shikoni se cfare po ndodh me emrat e pervecem te huaj.
Jo vetem se nuk zbatohet parimi i drejtshkrimit te shqipes dhe po shkruhen siç dalin ne gjuhet e huaja (Berlusconi, Blair, Clinton, New York) po edhe me thyerje te renda te morfosintakses shqipe, duke mos i lakuar fare emrat e pervecem te huaj. Keshtu po thuhet ne shtyp e ne radiotelevizion: takimi me Blair (në vend të takimi me Blerin), vizita e Bush (në vend të vizita e Bushit), takimi me Geixh (në vend të takimi me Geixhin) etj. Per "inerci" kjo po behet si ortek edhe ne shkurtimet si p.sh. drejtori i KESH (në vend të i KESH-it), kryetari i SHISH (në vend të kryetari i SHISH-it).

Me e keqja eshte se njerezit qe paguhen per te drejtuar vendin, shkencen, arsimin, kulturen, artin sikur jane pajtuar me gjendjen e rende qe ka pllakosur praktiken shkrimore dhe gjuhen e shkruar te gazetave, revistave e pergjithesisht te mediave. Kur kalon neper udhet e sheshet e Tiranes e sheh se cfare eshte punuar ndaj gjuhes shqipe. Kush te doje e kur te doje shkruan emertime ne gjuhe te huaja, ku nuk mungojne jo vetem Las Vegas e Magic City, Al Music po edhe kushedi sa mbishkrime te shkruara kunder rregullave te drejtshkrimit.
Ne shume dyqane e restorante, te dera shkruhet anglisht " push " dhe jo shqip " shtyje ", " open " dhe jo shqip " hapur ", " cloused " dhe jo shqip " mbyllur" etj.

Vetem mbishkrime shqip e te shkruara drejt eshte e veshtire te gjesh. Ka ardhur koha qe dikush te pergjigjet, po edhe te paguaje per shkeljet kaq te renda e te padurueshme te normave te gjuhes letrare zyrtare.

Ka qene nje pervoje e mire qe ne cdo gazete dhe reviste, si dhe ne shtepite botuese pervec redaktoreve te kishte edhe korrektor letrar. Disa gazeta dhe shtepi botuese kane filluar ta zbatojne kete norme pune, gje qe natyrisht ka filluar te jape edhe frytet e veta dhe kjo eshte per t'u pershendetur. Puna eshte qe kjo praktike te behet kudo norme pune e te sigurohet nje lufte ballesore per ta njohur dhe zbatuar si duhet gjuhen shqipe te njesuar. Perndryshe, shteti duhet te veproje duke gjobitur rende per thyerjet e rregullave te gjuhes letrare kombetare, ashtu sic gjobitet cdo kundervajtje ne nje vend demokratik e te qyteteruar.

Kemi permendur pa ngurrim edhe instancat me te larta, kemi kritikuar me se nje here edhe Kuvendin e Shqiperise e deputetet e tij te nderuar, te cilet ne librin e rrogave nenshkruajne si njerez te Kuvendit, por kur flasin e shkruajne me shpesh ua ka enda te thone Parlamenti, kryeparlamentari, grup parlamentar. Ua ka qejfi te zgjidhen nga populli shqiptar si deputete te Kuvendit, por fushaten zgjedhore e pagezojne me fjale te huaja edhe te shkruajne e te flasin si t'u vije, mbare e mbrapsht, pa folur ketu per hapjen e portave katerciperisht ndaj fjaleve bombastike e te huaja, frazave te gjata kilometrike, qe shpesh jane si ato te Don Kishotit "arsyeja e mosarsyes, ma dobesoi aq fort arsyen".

Kjo na kujton sa thoshte Faik Konica per analfabetet me diplome: "Po sot shoh nje turme te erret prej analfabetesh me diplome ne xhep, qe po i versulen shqipes dhe duan t' i vene thiken ne kurriz, qe ta gdhendin pas formes qe u pelqen atyre; se te gjoret kujtojne qe gjuha eshte nje cope dru pa shpirt. Nuk dine qe eshte jo vetem e gjalle, po dhe shume e holle, aq sa, po i shtremberove pakez nje nyje a nje dell, trupi i tere i tronditet, vuan dhe humb forcen bashke me bukurine"..

Gjovalin Shkurtaj

Po zhbëhet kulti shqiptar i virgjërisë?

Ndërsa Tirana po përqafon revolucionin seksual modern, kodet morale tradicionale vazhdojnë të kenë ndikim në veri të Shqipërisë. Por edhe atje, gjërat janë duke ndryshuar gradualisht.

Altini ka ardhur në shtëpi për të gjetur një virgjëreshë. I gjatë, i pashëm, rreth të tridhjetave, ai është kthyer nga Britania ku punon për më shumë se një dekadë, për të gjetur një femër të përshtatshme për t'u martuar.
Por tre javë pas qëndrimit në qytetin e lindjes, në Korçë, në jug të Shqipërisë, gjuetia po rezulton frustruese. "U bënë javë që kam ardhur këtu dhe kam edhe pak ditë për tu larguar sërish," ankohet ai.
Altini thotë se të afërmit dhe miqtë i kanë premtuar të gjejnë disa variante të mira virgjëreshash, që ai do i takonte gjatë vizitës së tij.
Pavarësisht pritshmërisë së lartë, kërkimi për një grua të virgjër ka qenë i pasuksesshëm gjer më tani. Virgjëreshat nuk janë ashtu siç i priste ai.
"Ato ose janë shumë të reja, ose të papërshtatshme," deklaron ai duke ngritur supet, e duke tymosur cigare "Gaulloise", të cilat i ka sjellë që nga Britania.
Ai nuk mund ta fshehë dot sikletin ndërsa qëndron në muzg. "Po nëse do të përzgjedh njërën e më pas të zbuloj se ajo ka qenë e prekur", pyet ai. "Çfarë duhet të bëj atëherë, ta kthej sërish atë?"
Në Londër, ku punon si kamarier, Altini ka qenë i angazhuar në disa lidhje me vajza vendase. Por këto lidhje nuk mund të çonin asnjëherë në martesë. Një grua shqiptare, thotë ai, ka një tjetër rol e të tjera detyrime.

Shuke Deda ndërkohë është pa dyshim e virgjër, edhe pse është shumë larg moshës së martesës.
90- vjeçarja mban të veshura një palë çorape të bardha leshi, simbol i statusit "e paprekur". Ajo ka jetuar gjatë gjithë jetës në Theth, një fshat në veriun malor të Shqipërisë.
"Nuk i pëlqeja kandidatët që më janë propozuar për martesë, kështu që vendosa të mbetem një virgjëreshë deri në fund të jetës sime. Kështu është zakoni," pëshpërit ajo e gati nuk dëgjohen fjalët e saj, të cilat pjesërisht përkthehen nga kunata e saj.

Virgjëreshat e betuara
Shuke është një shembull klasik i mbijetesës së një kodi të vjetër kanunor të njohur si Kanuni i Lekë Dukagjinit.
Kodi shpall se nëse një vajzë refuzon kandidatët që i janë propozuar- dhe nuk ka asnjë rrethanë lehtësuese- ajo duhet të mbetet përjetë virgjëreshë.
Ajo jetonte së bashku me të vëllanë, por qëkur ai ndërroi jetë, ajo jeton me vejushën e tij. Shuke jeton akoma në të njejtën shtëpi ku kanë jetuar prindërit e saj, një strukturë dykatëshe prej guri, e ndërtuar më shumë se një shekull më parë, me një stil e motive arkitekturore tradicionale.
Ashtu si paraardhësit e saj, edhe Shuke është në vetvete një muze i gjallë, një relike e një bote që po zhduket. Sot, edhe në zonat më të izoluara të Shqipërisë, ku tabutë zakonore janë ruajtur për shekuj, dinamika seksuale po ndryshon.
Historia e Shqipërisë karakterizohet nga rëndësia e virgjërisë në shoqëri. Që nga shekulli i 19, shkrimtarët e huaj kanë nxjerrë në pah kodet martesore në Shqipëri, gjakmarrjen, fenë, mikpritjen si the një fenomen të tillë si "virgjëreshat e betuara"- gratë që marrin statusin e një burri duke ruajtur përjetësisht virgjërinë.
Ata e portretizojnë "vendin e shqiponjave" si një shoqëri arkaike, të shkëputur nga bota moderne.
Shqipëria ka ndryshuar shumë që atëherë dhe sot ajo synon të anëtarësohet në Bashkimin Europian. Por fragmente të kodeve të vjetra kultutore kanë mbijetuar.

Kodet e vjetra të sjelljes
Në zonat rurale malore, humbja e virgjërisë nga një grua, me dikë që nuk është burri i saj, vazhdon të mbetet një tabu, falë edhe ndikimit të vazhdueshëm të Kanunit të Lekë Dukagjinit.
Nebi Bardhoshi, një ekspert i ligjeve zakonore dhe profesor pranë Universitetit Europian të Tiranës, shpjegon se ajo që njihet në mënyrë konvencionale si "kanuni", përfaqëson një sërë rregullash e vlerash, të përditësuara në shekuj nga autorë të ndryshëm, ligjvënës ose liderë lokalë apo kombëtarë.
"Edhe pse këto rregulla, që njihen përgjithësisht me emrin "kanun", ekzistojnë më së shumti në veri të Shqipërisë, vlera identike apo të ngjashme ekzistojnë akoma dhe në pjesë të tjera të vendit, e kanë të njejtën origjinë e legjitimitet," thotë Bardhoshi.
Kanuni përfshin një kuadër kompleks rregullash, që nisin që nga çështjet e shqetësimit të përbashkët e deri tek dënimet për krime- për disa nga të cilat kanuni kërkon edhe dënim me vdekje.
Duke iu referuar kërkesës për dënim me vdekje në rast të shkeljes së kodit seksual, Bardhoshi sqaron se dënime të tilla të rënda parashikohen më së shumti për rastet e marrëdhënieve seksuale mes të afërmëve të gjakut. Dënimi me vdekje nuk aplikohet domosdoshmërisht në rastet e humbjes së virgjërisë.
"Nëse zbulohet natën e parë të martesës se gruaja është e zhvirgjëruar, ajo dërgohet sërish në familjen e saj dhe aty "burgoset" për të gjithë jetën, ose rimartohet me një burrë të një rangu më të ulët," thotë ai.

Afërdita Onuzi, një profesore e antropologjkisë në Universitetin e Tiranës, thotë se sa u përket zakoneve shqiptare, virgjëria nuk përfaqësonte vetëm një çështje morale. Zakonisht luan edhe një rol praktik, duke përcaktuar statusin e institucioneve të tilla si martesa.
"Sipas vëzhgimeve të mia, veçanërisht në zonat rurale, pothuajse 50 vite regjim komunist dhe imponim i vlerave të tij, ka dështuar që të ketë ndikim në zakonet e vlerat morale ekzistuese," thotë ajo.


Një revolucion moral
Vlerat tradicionale mund të ruhen në disa zona të vendit, por që pas rënies së regjimit komunist, ndryshimet e shpejta janë bërë të dukshme në Shqipëri edhe sa i përket qasjes ndaj seksit.
Urbanizimi, penetrimi i thellë në shoqëri i medias, dhe emigracioni po luajnë një rol të rëndësishëm në ndryshimin e moralit në Shqipëri.
Në një klub nate në Tiranë, Artemis është kredhur në vetminë e saj, ndërsa humbet në ritmin e muzikës, pa e pasur shumë mendjen për audiencën mashkullore që e rrethon.
Muzika e rrafshët, dritat e zbehta të krijojnë ndjesinë e intimitetit në "Charles Bistro", një klub kryesor në qendër të kryeqytetit.
"Muzika nuk është dhe aq e mirë, por sërish ti mund të kërcesh," thotë ajo, duke pirë me fund atë që kishte mbetur në koktejin e saj "Cuba Libre". Ajo është e para dhe e fundit pije për të në këtë natë. Ajo është e mërzitur për shkak se është ndarë nga i dashuri para më shumë se dy javësh.
"Nëna ime di gjithçka, por ne nuk flasim shumë së bashku; jo për çështje të tilla," shton ajo. Artemisa, tani 23 vjeç, ka jetuar në Tiranë për rreth vite. Përpara kësaj, ajo ka jetuar me familjen e saj në një rreth më të vogël e më konservator, në Kukës në veri të Shqipërisë.
Babai i saj, tashmë një biznesmen, dikur ishte mësues në shkollë fillore, kurse mamaja e saj është një shtëpiake. Artemis thotë se është me fat që familja e saj është vendosur në Tiranës, ose në të kundërtën ajo do mbetej peng i rregullave strikte tradicionale.
"Dy vajzat e xhaxhait tim janë tashmë të martuara, ose janë të fejuara, e të dyja janë më të reja se unë," shpjegon ajo, duke shtuar se vajzat në qytetin e saj shumë rrallë dalin jashtë. Nëse kapen në një marrëdhënie fizike "ai do të jetë burri i ardhshëm ose përndryshe..." shton ajo.
"Duhet të jesh virgjëreshë dhe të ruash nderin, në mënyrë që të martohesh me një burrë të përshtatshëm," sqaron ajo, "dhe ai do të jetë burri yt i vetëm për pjesën e mbetur të jetës."

Në Kukës, gjërat akoma nuk janë si në Tiranës. Këtu, pasditeve është e vështirë që të shohësh një vajzë të pashoqëruara. Baret janë të tejmbushura, por klientela është kryesisht me meshkuj.
Ahmet Nërguti, babai i gjashtë fëmijëve që tashmë është 80 vjeç, ka jetuar aq sa për të parë ngritjen dhe rënien e komunizmit në Shqipëri dhe për të parë se si vlerat e reja zëvendësojnë ato të vjetrat.
Por, pavarësisht këtyre ndryshimeve të shpejta, ai gjithmonë ka qenë besnik i kodit tradicional shqiptar sa i përket moralit, veçanërisht në lidhje me martesën dhe virgjërinë.
Asnjë nga djemtë e vajzat e tij nuk është martuar pa lejen e ndërhyrjen e tij aktive. "Unë isha ai që vendosja, sepse unë dija ato që ata nuk i dinin dhe jam i bindur se çfarë është e mirë për ta," thotë ai.
Nerguti ka tani plot nipër e mbesa. Si njeri më i vjetër i fisit, të afërmit vijnë tek ai për këshilla. Por kohërat kanë ndryshuar dhe kjo nuk e kënaq shumë atë.
"Gjërat po shkojnë përtej asaj që kishim imagjinuar," ankohet ai. "Kam parë gjëra në publik që nuk mund të tolerohen."
Ai ndjehet i turpëruar për disa nga gjërat që transmetohen tani në televizor. "Ata mendojnë se kanë zbuluar lirinë, ose ndoshta që ata e kanë shpikur atë, por ata nuk e dinë se ajo që po bëjnë është false," thotë ai.

Përpara në kohëra
Libri i vitit 2006 "Tri motra në një qytet", tregon historinë e tre motrave shqiptare që u lindën në Australi, por erdhën që të jetonin në Kukës.
Të nxitura nga propaganda komuniste për vendin më të lumtur në botë, libri tregon se si motrat vendosën që të vinin në vendin e paraardhësve të tyre.
Është pse libri është triller, autori, Petrit Palushi, thotë se ai bazohet në një histori të vërtetë. "Ato arritën në vitet '70 dhe jetuan në një shtëpi pranë lumit Drin i Zi" shpjegon ai.
Palushi, tashmë drejtori i Radio Kukësit, shton se ndërsa libri është autentik, ai ka ndryshuar emrat dhe shumë nga ngjarjet në libër për shkaqe etike.
"Njëra prej tyre më ka dhënë anglisht kur unë isha një djalë i vogël," kujton ai. Shumë njerëz në Kukës i mbajnë mend motrat, pjesërisht për shkak se vinin nga jashtë, por më së shumti për shkak të mosrespektimit të kodeve morale tradicionale.
"Më kujtohet se ishin të bukura, visheshin ndryshe e jetonin në kundërshtim me vlerat komunistë," thotë Palushi, duke shtuar se të paktën dy prej tyre kishin të dashur, një gjë që ishte e paimagjinueshme në një qytet të tillë në atë kohë.
Mënyra moderne e jetesës u kushtoi atyre shtrenjtë. Një prej motrave u burgos me pesë vite pasi u akuzua për agjitacion e propagandë. Një tjetër u arratis në ish- Jugosllavi. E treta qëndroi në Shqipëri, jo në burg, po jetonte në kushte të mjerueshme, derisa regjimi u shemb. Të treja janë gjallë dhe tani janë kthyer në Australi.
"Ato laheshin me kostume banjoje në lumë dhe njerëzit i shikonin. Ata i urrenin, por edhe i dëshironin në të njejtën kohë," kujton Palushi, duke theksuar se gratë sollën një revolucion të heshtur seksual në qytetin e vogël verior.
Mënyra e tyre e jetesës ishte shokuese për njerëzit e një rajonin që kishin shkrirë vlerat tradicionale shqiptare me moralin konservator komunist. "Ishte një përplasje mes civilizimesh e ndoshta kjo ishte pak e parakohshme," thotë Palushi.
Por nëse të tilla ushtrime të lirisë seksuale ishin të parakohshme në vitet '70, jo gjithkush është dakort se ndryshimet e shpejta në kodin moral shqiptar kanë qenë një sukses.
Gjergj Sinani, një profesor i filozofisë në Universitetin e Tiranës, nënvizon se një proces gradual është i nevojshëm që njerëzit të përshtaten me vlerat e reja. "Procesi i shembjes së tabuve mund t'i gjejë njerëzit të papërgatitur për ndërtimin e jetës së tyre sipas vlerave të reja," thotë ai.

Ndryshimi vjen në Siçili
Siçilia ishte njëherë e një kohë si Shqipëria, një shoqëri tradicionale patriarkale, ku gratë supozohej të shkonin në krevatet martesore "të paprekura".
Sot rrugët e Siçilisë janë të zhurmshme e plot jetë si kurrë më parë. Por në dekadat e fundit, ishulli i është nënshtruar ndryshimeve në terma të konvencioneve morale dhe rregullave sociale, akoma më radikale se Shqipëria.
Në një kafe të vogël afër qendrës së Santa Flavia, një fshat pranë Palermos, Katerina, gjyshja e dy vajzave të vogla bukuroshe, shpjegon se vlerat tradicionale i janë nënshtruar ndryshimeve të mëdha që nga rinia e saj. Marrëdhëniet mes sekseve janë transformuar.
"Më përpara se të martohesha, unë dhe burri im uleshim pesë metra larg njëri- tjetrit," kujton ajo. "Tani të rinjtë bënë siç kanë qejf dhe askush nuk shqetësohet për këtë".
Ajo nuk është e lumtur për këtë gjë. "Që kur gratë fituan pavarësi e barazi, gjërat në shtëpi po shkojnë më keq," vazhdon ajo. "Ato kërkojnë gjithmonë për më shumë dhe kanë braktisur rolin e tyre në familje."
Santa Flavia nuk është ajo çfarë gjithkush pret nga një fshat tipik. Komuna është shumë e urbanizuar sot. Në fakt, pak prej asaj që mund të quhet tradicionale ka mbetur kudo nëpër ishull.
"Ndoshta do të keni më shumë fat nëse do të shkoni në Hollivud," bën shaka Mishela, një eksperte e re financash, duke iu referuar fiksimit të industrisë së filmit amerikan ndaj kulturës së kohëve të vjetra në Siçili.
Përpara kishës së Santa Anës në Santa Flavia, Salvatore Troia, një burrë rreth të shtatëdhjetave, të ofron një tur si guidë.
Troia shpreh të njejtat shqetësime si të Katerinës, megjithëse ai mendon se disa vlera kanë mbijetuar në Siçili. Martesa shihet akoma si e rëndësishëm dhe të rinjtë sërish e respektojnë atë. "Të dielën e fundit, për shembull, ne patëm dy martesa në këtë kishë dhe ky është një komunitet i vogël," thotë ai.
Të rinjtë në Siçili në fakt i respektojë vlerat tradicionale- edhe pse i praktikojnë ato pjesërisht. Xhuzepe Komande, një shofer i ri autobusi, pranon se martesa është e rëndësishme, përsa kohë nuk bie në konflikt me jetën e qejfit dhe të dashurat.
"Gjërat kanë ndryshuar," thotë ai, "por nuk do të thotë se ne duhet të mohojmë vlerat e trashëguara me justifikimin se ne jetojmë në kohëra moderne."

Në Siçili, ashtu si në Shqipëri, ana tjetër e lirisë seksuale është dhe rritja e një shoqërie egoiste, e cila sjell edhe më shumë izolim social.
Ndryshimi duhet të vijë në mënyrë graduale, thotë profesor Sinani. "Liria është një vakt i rëndë me ushqime dhe pyetja kryesore është se a është në gjendje stomaku yt të merret me të."

*Ky artikull është pjesë e "Balkan Fellowship for Journalistic Excellence", një iniciativë e fondacionit "Robert Bosch" dhe fondacionit "ERSTE", në bashkëpunim me "Balkan Investigative Reporting Network" (BIRN) .

Ilirët dhe Ertuskët janë me prejardhje të përbashkët pellazgjike

Falë ndonjë repreti arkeologjik, mund të konstatojmë në veçanti afërsinë dhe paralelizmin evolutiv të Ilirëve dhe Etruskëve, me qëllim që të verifikojmë prejardhjen e përbashkët pellazgjike.
Në Shqipëri kanë ardhur në dritë shumë varre monumentale me dy kate që ngjajnë në mënyrë të çuditëshme me disa varre etruske që kanë të njëjtat karakteristika.

Për shëmbull në Gradishtë, pranë Lushnjës në Shqipërinë e mesme, është gjetur ky varr madhëstor i shekullit të IV p.K.

Varri i gjetur në Gradishtë, Shqipëri
Në brendësi të tij janë gjetur këto bizhuteri të shkëlqyera:

Madje edhe toponimi Gradishta egziston në Etruri, pranë Tarkuinisë, me një ndryshim fare të vogël: Gravisca.

Më në Jug pranë Cerveteri, mund të admirohet ky varr monumental që ngjan shumë me atë të Shqipërisë:

Varri monumental zbuluar në Cerveteri, Itali


Është e ditur që si Ilirët ashtu edhe Etruskët ishin mjeshtra në përpunimin e metaleve. Është interesante të shikosh këtë bazoreliev ilir që është gdhendur për nder të kovaçëve dhe që është zbuluar në Korçë që ndodhet në Shqipërinë e Jugut.

Po të krahasojmë bazorelievin me këtë monedhë etruske të Populonia mund të kqyrim të njëjtat mjete pune, dhe po ashtu të njëjtën qeleshe:

Në të vërtetë ngjarje të tilla nuk i gjejmë rastësisht: në origjinë egziston gjithmonë një dinamikë e përbashkët , që pastaj të shpie në realitete të pamohueshme.

Mjafton të vëzhgosh, krahasosh, të llogjikosh, pa asnjë lloj paragjykimi. Qytetërimi i mrekullueshëm i Etruskëve ishte baza ku u mbështetën Romakët për krijimin e perandorisë së tyre.

Monumentet etruske sot janë gati të panjohur sepse më parë i kthyen në monumente romake dhe më pas në monumente kristiane. Vetëm varret që janë zbuluar në kohët moderne dhe që ishin endhe të padhunuar, na kanë dhënë idenë e origjinalitetit të atij qytetërimi të shkëlqyer.

Nga ana tjetër Iliria e shkelur shpesh nga pushtues të ndryshëm ka humbur shtrirjen e saj territoriale, por ka ruajtur figurën e madhështisë së dikurshme falë monumenteve pjesërisht të shkatërruara, por akoma autentike dhe të dukshme. Koha dhe akoma më shumë luftërat e vazhdueshme kanë shkatërruar një pjesë të mirë të këtyre dëshmive , por ndodh që jo larg zemrës të një qyteti ilir ne mund të vërejmë një kishë paleocristiane ose një kështjellë mesjetare.

Mund të gjykohet nga kjo pamje e qytetit të Butrintit në Shqipërinë Jugore, se si teatri i shekullit të IV p. K., peristili (hapësira e rrethuar me kolona) dhe banjot publike kanë mbetur ilire, duke mos ndryshuar as emrin dhe as stilin me gjithë pushtimet e njëpasnjëshme dhe të ndryshme.

Qyteti i Butrintit, Shqipëri


Edhe ninfeu i Apollonisë, qyteti ku Ottaviano Augusto perfeksionoi studimet e tij, shatërvani i shekullit të IV p.K. që gjendet në fundin e ujësjellësit, një nga monumentet më të bukur të Mesdheut, ka mbetur i pandryshuar:

Qyteti i Apollonisë, Shqipèri

Natyrisht nuk është rasti në këtë shkrim të shkurtër, që të flasim për gjurmët ilire të gjetura në Shqipëri, që janë të ngjashme me ato etruske, por është e vështirë të mos përmendim të paktën një repert i gjetur në Durrës, qyteti ku studioi Cesari, dhe që Ciceroni e quajti Mirabilis Urbs, prezantojmë këto bizhuteri të shekullit të III p.K.

Bukuria e përpunimit të tyre simbolizon sublimitetin e artit dhe shuarjen e ëndërrave.


Marrë nga libri "L’etrusco lingua viva" e autores Nermin Vlora Falaschi

Burimi: http://eltonvarfishqip.blogspot.com/2010/05/iliret-dhe-ertusket-jane-me-prejardhje.htmlh

Pellazgët-shqipëtarët

Ishte një ditë,
Që Pellazgitë
Posi një dritë
Mbuluan dhenë;

Duall ng' Asia
Si mizëria
Dhe me ania
E hodhë denë.

 Pas pakë herë,
Duke përzjerë,
Ca me të tjerë
Bënë Elinët; (helenët)

Dhe duke ndarë
Syresh nje farë,
Si ka të ngjarë,
Bëri Llatinët.

Edhe të tjerët,
E më të ndjerët,
Të papërzjerët,
Pellazginj mbenë;

Maqedhoninjtë,
E Ilirinjtë,
E Mollosinjtë,
Gjith' ata qenë.

Dhe ata janë
Prindërtë tanë,
Pastaj na thanë
Na Shqipëtarë;

Mundim të themi
Ne ata jemi,
Atë gjak kemi,
Si dhe Shqiptarë.

Thot' Herodhoti,
Në Tomor Zoti
Shtëpi qëmoti
Kishte Dhodhonë;

Është m'e vjetër
Ngaha çdo tjetër,
Shumë më tepër,
Kjo gjuha jonë.

Ne kurdoherë
Burra të ndjerë
Edhe të vlerë
Jemi treguar;

Me Grekërinë,
Dhe me Persinë,
Me gjith Asinë,
Kemi lëftuar.

Me Lekën vamë,(Aleksandrin e Madh)
Muntmë Daranë,
Datën i dhamë
Gjithë Asisë;

Burr' u dëftyem,
Të gjith i thyem,
Përmbys e kthyem
Fron' e Persisë.

Të tërë dhenë,
Den' e sterenë,
Sa kombe qenë
Në këmb' i vumë;

Dhe mbretëruam
Kudo që shkuam,
Tekdo lëftuam,
Vëndin e zumë.

Me Pirron vamë
Romës i ramë,
Llatint' i vramë
E i tmeruam;

Me Skanderbenë
Turqve sa qenë
U dhamë dhenë,
Edhe i dbuam.

Kush i goditi
Posi petriti,
E i cfiliti Turqit,
barbarët?

Bota s'kuxonte,
Që t'u qëndronte,
Po kush lëftonte? -
Ne Shqipëtarët.

Pastaj u ndruam,
Se s'kupëtuam,
Dhe nuk e çquam
Të mirën tonë;

Gjaknë për botë
E derthmë kotë,
Njeri ç'të thotë? -
Nuk' ishte thënë!

Mbajtmë Turqinë,
Ngjallmë Greqinë,
Ndihm' Italinë,
Po SHQIPËRINË?

Pse s'u munduam?
Për kë lëftuam?
Neve ç'fituam?
Ç'kemi taninë?

* Botuar për herë të parë në Rev. "Albania", Bruksel, 1897, nr.4, f.50. 

Dora mbi gruan, PRITET !

Në një vend ku kronikat e mbushura me rrëfenja rozë të disa Vip-ave kanë tashmë lirinë e skajshme mediatike, kronikat e zeza do të ndihen më ngushtë. Qe një e kaluar e viteve nëntëdhjetë kur nëpër gazeta e televizione me këto rubrika të fundit shpërdoroheshin hapësira e kohë në përmasa të mëdha, deri në errësim të realitetit. Porse me sa dukej kjo bënte pjesë dhe shkonte sadopak me humorin tonë ato mote ende jo fort ngazëllues. Tani që pak nga pak po mëkëmbemi, na ndodh natyrshëm të përmbytemi edhe nga një gjendje shpirtërore më e mirë dhe për pasojë edhe nga kulti i jetës së trëndafiltë.

Kështu ngjarja tronditëse e ditëve të fundit, kur një burrë Gjelosh ia vuri thikën në fyt një gruaje Mimoza, kaloi si t’ia merrte vrapit. Policia e ndali vrasësin, ne të tjerët, pra shoqëria, nuk mundëm ta bëjmë këtë me ngjarjen.



Ndodhinë kriminalisht shumë makabre e lamë t’ia mbathte, sepse e kuptuam si kronikë, kurse në të vërtetë ishte problem, madje tepër i madh.

Pothuaj asnjë elitë sociologësh apo të specializuarish për raportet brenda familjes, trupë gjyqtarësh apo grup legjislatorësh dhe nëpunësish të lartë të administratës shtetërore, shoqata feministe apo bashkësi që merren me trajtimin e fëmijëve, gazetarë apo në fund të fundit edhe këngëtarë e poetë, pra njerëz që kanë mendje dhe ndjenja të holla, nuk u mblodhën për ta analizuar.

Ata që kaq shumë herë manifestojnë protagonizëm debati deri në zënkë për tema nga më të larmet, jo rrallë aspak më urgjentet, dëshmuan apati, pothuaj si të kishin rënë në dremitje. Foli vetëm Gjelosh trimi, i cili shpjegoi çfarë e shtyu në krimin e tij ndaj një femre, saktësisht gruas së vet tridhjetedyvjeçare, me të cilën kishte dy fëmijë. Kështu patëm rastin të merrnim vesh sado përcipërisht çfarë shtyse të vërtetë kishte pasur.
Sigurisht nuk qe krizë nervore. Ishte pasojë e një krize mendësie. Nuk kishte pasur traumë psikologjike, por humbellë e zbrazësi të thellë në formimin e tij shoqëror. Nuk vuante prej xhelozisë mashkullore, por prej arrogancës dhe dhunës së saj. Nuk paraqiste shenja të kulturës së më të fortit fizikisht, por atë të sundimit mbi një qenie tjetër njerëzore. Iu lut së shoqes, shkuar tashmë në shtëpinë e të vëllait, të merrte pjesë në katërvjetorin e lindjes së vajzës së tyre dhe pastaj e vrau atë në sy të saj.
Patologjikja në pohimin e tij para gjykatësit se “Mimoza thërriste fort për ndihmë, ndërkohë që unë ngulja pa pushim thikën në trupin e saj. Kjo zgjati derisa tehu i thikës u shkëput nga bishti... Vëllai i saj është shurdhmemec. Unë e dija këtë dhe isha i bindur se ai nuk e dëgjonte zhurmën...”, është pjesa më e dalë mendsh e krimit, por gjithaq edhe më tunduesja për të na futur në grackën e interpretimeve se kemi të bëjmë me një njeri të bërë zap nga të meta psikike.

Gjeloshi jo si rasti më i fundit dhe as i pari në dhunën gjer në jetëmarrje të një femre e ka mendjen të mbushur se gjithçka që kreu erdhi për pasojë e një debati me të shoqen dhe pas një vendimi të Mimozës për t’u divorcuar. “Kjo më tmerroi”, ka pohuar. Mirëpo ajo i kishte thënë disa herë se nuk e duronte dot jetën me të, jo sepse nuk kishin përputhje temperamentesh apo karakteresh, se ai e tradhtonte apo sepse qe pijanec, se kishte ndonjë sëmundje ngjitëse a merrej me drogë. Asgjë të tillë nuk kishte Gjeloshi. Sipas vetë atij Mimoza po divorcohej, sepse “prej tij kishin frikë fëmijët dhe ajo vetë”.
Pra ajo me prishjen e martesës po i largohej një rreziku fizik, jo thjesht një parehatie shpirtërore. Nuk po i shmangej ndonjë fjale të rëndë apo edhe ndonjë shpulle emotive, nga ato që ende kemi rëndom, por po ikte nga një kërcënim për t’iu marrë jeta. Martesa dhe bashkëjetesa me burrin i qe shndërruar në një qeli, ku priste me ditë dhe orë ekzekutimin e dënimit me vdekje.
Sipas asaj të cilën burri i paburrë Gjeloshi para gjykatësit e pohoi si një shkak apo arsye, për vrasjen e kryer kishte qenë edhe gjendja e varfërisë. Atij mund t’i jetë dukur edhe kështu, por në të vërtetë pasi ka gënjyer veten nuk ka përse të na mashtrojë ne. Varfëria është e keqe dhe mjaft poshtëruese, burim konfliktesh, shpesh e tillë sa disa njerëz i bjerr moralisht dhe i shtrëngon të marrin rrugë të keqe, por kjo ndodh me fare pak të dobët.
Shumica, pra ata që nuk jepen, bëjnë gjithçka të pranueshme për të mbijetuar. Kanë kapërcyer kufijtë kur të vriste kufitari, kanë sulmuar ambasadat kur nuk dihej si kokëkrisja do të përfundonte, kanë hipur nëpër gomone me skafistë që nëpër terrin e natës dhe pa asnjë busull kalonin detin e trazuar për t’u zbarkuar në bregun fqinj vetëm me rrobat e trupit. Janë të varfër, me qindra, ata që edhe në mes të Tiranës, qytetit shqiptar më të mirëqenë, zënë radhën e hidhur në sheshin te “Partizani i Panjohur” në pritje kush i merr për ndonjë punë disaorëshe. Apo ata pothuaj fëmijë që me një kuti të kartontë enden nëpër buzëtrotuare dhe bare duke shitur ndonjë paketë cigare, kartë telefonike apo çakmak.
I gjithë “kodi” që shpjegon gjestin makabër të “burrit” të mësipërm, të cilit si për të dhënë kuptimin e një simboli kapardisës (gjel) ndaj një tjetër simboli plot jetë të brishtë (lule mimoza), është një dhe vetëm një: gruaja si një hiçgjë.
E shumta një plaçkë, një send. Ajo mund të përdoret, madje edhe për të krijuar familje, por familja nuk është e saj. Mund të ngrejë edhe shtëpi, ta mbajë pastër dhe plot rregull, por as muret e saj nuk i takojnë. Mund të lindë edhe fëmijë, t’i ushqejë e veshë, t’i shoqërojë për në shkollë dhe kur kanë temperaturë të mos bëjë një sy gjumë, por as fëmijët nuk i përkasin asaj. Në rastet kur do të marrë diçka nga familja e vet atë do ta vendosë burri. Ky sigurisht nuk është më bashkëshort, pra njeriu që ndan barabar fatin me një grua, aspak shok jete me një nënë të fëmijëve të vet, madje nuk është as burrë. Ai është thjesht një mashkull, i cili epërsinë fizike, pra masën më të madhe të muskujve, një favor thjesht biologjik, e ka kuptuar dhe e përdor siç bëjnë vetëm disa kafshë të egra, por edhe këto rrallë.
Gruaja dhe nëna që tashmë nuk jeton më, u vra në mënyrë aq të dhunshme, sepse qe femër. As në këtë krim ajo nuk u trajtua sikur të qe mashkull. U ther si një pulë. Gjeloshi dhe çdo rast tjetër i tillë, edhe pse para gjykatës do të marrë masën e merituar të ndëshkimit ligjor, nuk mund të tolerohet dhe mbyllet pa një reflektim të të gjithë opinionit tonë publik. Jo sepse ky është dakord me çfarë ndodhi. Ndoqëm reagimin e qindrave prej bashkëkombësve në bloge të ndryshme të internetit dhe zemërimi ndaj vrasësit qe shumë i madh. Thërritnin “Mallkuar qofshin ata burra që lënë fëmijët pa nënë!”, “Mallkuar qofshin të gjithë meshkujt që përdorin forcën në vend të fjalës dhe dialogut!”, “Ngelshin në jetë të jetëve skllevër të mjerë të egoizmit, inferioritetit dhe injorancës pa kufi!”, “Zoti i bekoftë femrat, janë si shpirt të mira!”...
Asnjë fjalë më tej nuk do të shkruanim për të kujtuar sentencat e filozofëve për rolin e gruas në një shoqëri. Për shqiptarët do të mjaftonte vetëm çfarë ka shkruar Naim Frashëri. Nuk do ta çonim më tutje këtë shkrim edhe duke iu rikthyer një teme tjetër: kontributit të madh të femrës në vetë një qytetërim. Apo në jetën e një kombi, në identitetin e një populli,
Ne shqiptarët, të cilët për arsye shumë të ndryshme akoma mes nesh, por edhe thellë mendësive tona, kemi një moskuptim të rolit të plotë të femrës ndoshta tani për tani, sa ta kapërcejmë këtë handikap, do të bënim mirë ta mbushëmendnim veten se bashkëshortet tona nuk janë gjysma jonë, por më tepër se kaq. Pra në rast se hë për hë ka një më pak se gjysmë, kjo është dhe mbetet në anën tonë.
Namik Hoti, një shqiptar i çuditshëm që theku edhe ca pasion në politikë, e përdorte shumë citimin e urtësisë popullore. Ai e kishte zakon që sa herë shkruante emrin-mbiemrin e tij ta shoqëronte atë edhe me emrat e të dy prindërve: të nënës Fadile dhe pastaj të të atit Vehbi. Gjë shumë e mençur sikur të bëhet ligj. Eh sikur edhe femra në një lidhje martesore ta ruante mbiemrin e prindërve të vet dhe në historinë e ndërlikuar të trashëgimeve pronësore, por edhe thjesht “pemëve” gjenealogjike, biografive të të parëve, titujve...

Në shekullin e trembëdhjetë perandori gjerman Conrad III, pasi kishte rrethuar armikun e tij të paepur, dukën e Bavarisë Gelphe, para se të masakronte mbrojtësit meshkuj pati lejuar të dilnin nga kështjella vetëm gratë. Nuk do t’u prekej gjithçka që mund të merrnin me vete, duke e mbajtur fizikisht në krahë. Kur për të dalë turma e tyre bëri ballë në portën e madhe të kështjellës perandori mbeti i shtangur nga pamja. Të gjitha gratë kishin vënë mbi supe jo vetëm fëmijët, por edhe burrat e tyre. Qe sigurisht një përpjekje mjaft e mundimshme, një pamundësi reale për fizikun e tyre të brishtë, për ato më pak muskuj që kanë, por e kishin një mesazh për të dhënë. Conrad III u mahnit dhe po aq u prek në zemër. Kështu i fali dhe i la të lirë të gjithë.

A ka ndodhur e kundërta, pra burra që mbajnë në krahë gratë e tyre për t’u shpëtuar jetën e ruajtur të bashkuar familjen? Me gjithë respektin që ne “burrat” kemi për vete, deri tani kronika e botës as në formë legjende apo përralle nuk thotë gjë.


Ylli Polovina, G. Shqip

Karlo Beduski: Roma është themeluar në vitin 753 p.e.s, nga shqiptarët...

Në shënimet e kursit të Institutit e së Drejtës Romane, të profesor Karlo Beduskit lexohet:

Duke u bazuar mbi të dhënat e mbledhura nga historianët në kohën e Augustit (veçanërisht të Tito Livios dhe Dionixhi Alikarnasos), Roma ishte themeluar në vitin 753 p.e.s. (si iniciativë e një grupi të armatosur nga bashkësia latine e ALBA LONGES dhe këtu ishin bashkuar njerëz me origjinë të një komuniteti fqinj) që nën komandën e Romulus do të kanë kapur në territor mbi fjordin e lumit Tiber (korrespondent i ishullit të Tiberit), duke krijuar një kështjellë në kodrën Palatin, nga ku mund të jetë ngritur më pas edhe qyteti.

Tek Wikipedia lexojmë se:
http://en.wikipedia.org/wiki/Alba_Longa 

Qyteti i Alba Longa (gjithashtu në dorëshkrim Albalonga) ishte një qytet i lashtë, i cili ishte kreu i Lidhjes së Popujve Latin (populli albenses) dhe u shkatërrua nga Roma nën mbretin Ostilio Tullio, pas vitit 673 p.e.s.

Populli Albensi (Latine albenses populi) ishte një bashkim i 30 popujve pararomanë. Termi "albenes" tregon se të gjithë këta popuj ishin të bashkuar dhe merrnin pjesë në ceremoninë e flijimit të Peshkopit Albanus, në shenjtoren e Jupiterit.

Nën emrin e popujve të lashtë ose të Italisë, zakonisht, por gabimisht , me termin popujt Italik nënkuptojnë komunitetet që banonin gadishullin italian, para ngritjes së Romës.

Burimi: http://bajrak.wordpress.com/2010/10/07/roma-sarebbe-sorta-nel-753-a-c-dagli-albanesi/









Kush është Profesor Karlo Beduski?

Prof. Carlo Beduschi
Professore Ordinario SSD: IUS/18 - diritto romano e diritti dell'antichità

Tel: 0521-034537 Email: carlo.beduschi@unipr.it
Fax: 0521-034505  
Presso:
• Facoltà di Giurisprudenza• AREA GIURISPRUDENZA
Corsi di insegnamento:
 • Diritto romano (07869)AREA GIURISPRUDENZA
• Diritto romano (07869)AREA GIURISPRUDENZA
• Istituzioni di diritto romano (A-L) (00536)AREA GIURISPRUDENZA
• Storia del diritto romano (00942)AREA GIURISPRUDENZA

http://www.provincia.mantova.it/UploadDocs/742_Curriculum_Carlo_Beduschi.pdf
http://campusnet.unipr.it/giurisprudenza/docenti/att/beduschi.cv.pdf

Dëshmitë për UFO në Shqipëri

Fotot të rralla, pamje dhe dëshmi të mbledhura që prej vitit 1993, që flasin për prezencë të objekteve të paidentifikuara edhe mbi territorin shqiptarë

E çuditshme! E padëgjuar! Një UFO ka zbritur në Roskovec, në Cërrik, Vlorë, Elbasan e madje edhe në Tiranë. Në daç besojeni, në daç jo, ngjarje të tilla janë bërë shumë edhe për Shqipërinë, sa me to mund të bëhet një kronikë e plotë dëshmish. Më poshtë në listë janë gjashtë të tilla që ne mundëm t’i mblidhnim nga dëshmitë e medias dhe internetit, një pjesë janë bashkë me “prova” filmike dhe me më shumë se një dëshmitarë, që të gjitha të ndodhura brenda kufijve të Shqipërisë.
Frymëzim nga ato që ndodhin në botë apo dëshmi origjinale shqiptare, kjo ende mbetet e paqartë. Ndërkohë dje Nju Jorku u mahnit pas disa objekteve fluturuese të çuditshme që për disa mund të ishin edhe thjeshtë balona, por që u transmetuan live në rrjetin prestigjioz ABC apo në të gjitha faqet zyrtare të gazetave lokale si NyPost, e pushtuan në pak minuta internetin. Pikërisht kjo duket se e bën të pamundur që Shqipëria t’i shpëtojë manisë për të ngritur sytë nga qielli dhe për të parë aty gjëra që nuk mund të identifikohen lehtë. Pamjet e UFO-ve tashmë janë bërë të zakonshme, ndërkohë që po studiohen gjithmonë e më seriozisht. Sigurisht dëshmitë shqiptare kanë mbetur më të pasqaruarat edhe pse misteri mbetet i njëjtë edhe për objektet e shfaqura në Nju Jork, ku me gjithë teknologjinë, pak kanë mundur të thonë se për çfarë bëhet fjalë. 

Korrik 1993
UFO shfaqen në Cërrik

Banorë të qytetit të Cërrikut, panë sipas medias së kohës për rreth dy orë një objekt fluturues të rrallë, të cilin e identifikuan si UFO. Për 2 orë me radhë qyteti u përfshi nga paniku dhe kurioziteti. Një gazetë e kohës lajmëron se policisë asaj nate iu desh të qetësonte qytetarët, të cilët ishin habitur pas pamjes së objektit që sipas dëshmive ishte ndriçues dhe fluturonte. Gazeta raporton se objekti qëndroi në qiell nga ora 20.00 e mbrëmjes deri në orën 22.00 dhe u largua vetëm pas ishte parë nga dhjetra dëshmitarë. Gazeta përmend një objekt të ngjashëm të parë në afërsi të kësaj zone në vitin 1963, por që atëherë debati ishte mbyllur me pohimin e përfaqësuesve të sistemit se bëhej fjalë për një avion të ri të hedhur në ajër nga Shqipëria.

Maj 2006
UFO zbret në Roskovec
Tre dëshmitarë okularë një grua e rritur dhe dy fëmijë, por edhe gjithë banorët e qytezës së Roskovecit, besojnë se 4 vjet më parë në qytetin e tyre zbriti një objekt i paidentifikuar, të cilin ata e quajtën UFO. Tre rradhë të zinj të fotografuar, që sipas banorëve qenë të nxehtë edhe një ditë pas “zbritjes” ishin dëshmia e madhe e objektit që preku tokën dhe në një fragment sekondash bëri që zona për rreth sipas dëshmitarëve të ndriçohej, errësohej në moment dhe më pas të përfshihej nga nj erë e fortë dhe e ftohtë. Një nga gratë, e quajtur Sherife Kola, ka mundur të dëgjojë vetëm zhurmën dhe të vërë re errësirën që u krijua në ato momente. Një pjesë e mirë thonë që kanë parë të nesërmen shenjat e lëna në asfalt, ndërsa tregojnë se petalet e trëndafilit ishin djegur kur i kishin vënë mbi hirin e lënë nga objekti, nëse ka qenë një i tillë. Gjithçka me aq sa mbajnë mend banorët ka ngjarë më 4 maj, rreth orës 19:00 të asaj dite.

Mars 2007
Rojet bregdetare dëshmojnë UFO-t mbi Seman
Mbrëmjen e së martës të marsit 2007, roja bregdetare Admir Jemishaj ishte në shërbim bashkë me komandantin e tij. Rreth orës 19:15 të kësaj dite ata rrëfyen se kishin parë një objekt të palëvizshëm në hapësirë. Objekti shihej me sy të lirë dhe se më pas e kanë parë akoma më qartë me dylbi . Objekti është shfaqur befas mbi hapësirën e bregdetit të Semanit në Fier e për 20 minuta ka qëndruar pa lëvizur në hapësirë. Rojat thanë se ai kishte shkëlqim vezullues, ndryshonte ngjyrat dhe formën e diskut, ndërsa ata e kanë parë me sy të lirë dhe me dylbi. “Ishim me shërbim kur pamë një objekt krejt të veçantë. Ai qëndronte në horizont me detin në një milje lartësi. Ngjyrat e tij ndryshonin herë pas here, nga jeshile në blu dhe në të kuqe. Për disa minuta kishte vetëm ngjyrë të kuqe ose blu. Ishte diçka e frikshme, por njëkohësisht dhe e bukur”, - tregoi për mediat roja bregdetare, Jemishaj.

Dhjetor 2008
Jashtëtokësorë në Elbasan për Krishtlindje
Katër gjahtarë nga Elbasani treguan në dhjetor të dy viteve më parë se u përballën me një disk fluturues mbrëmjen e së enjtes para krishtlindjeve më 2008. Sipas tyre, në orën 20.30 të mbrëmjes, në një fshat rreth 30 kilometra larg qytetit të Elbasanit kanë parë një gjë të jashtëzakonshme, nga e cila ia kanë mbathur me vrap.  Katër gjahtarët janë nisur drejt fshatit Vidhas të Komunës së Paprit, në kufi me rrethin e Peqinit. Në të dalë të qendrës së komunës, rreth 7 kilometra larg saj, ata kanë marrë një rrugë pylli.
Pasi kanë ecur rreth 15 kilometra, ata janë befasuar në momentin që kabina e makinës së tyre tip fuoristradë është tronditur nga lart dhe motori është fikur. "Na verboi një dritë e fortë ngjyrë blu e çelët dhe një dritë vertikale e kuqe. Për një moment m‘u duk sikur na ndiqnin makinat e policisë nga pas", tregon Muharrem Kaçuli, njëri prej katër gjahtarëve që kanë përjetuar për pak minuta ngjarjen në fjalë. Sipas tij, djali 25- vjeçar që ishte me ta, kishte dashur të gjuante me çifte në drejtim të objektit të shëndritshëm, por i ati nuk e kishte lejuar.

Korrik 2009
Shfaqja vetëm për peshkatarët në Vlorë
Një objekt fluturues i paidentifikuar, i quajtur nga ata që thonë se e kanë parë edhe si disk fluturues, është parë në orët e para të mëngjesit, në Vlorë më 21 korrik 2009, në zonën mbas Karaburunit, pikërisht në vendin e quajtur Gjiri i Dafinës, një zonë e qetë dhe e papopulluar. Ky objekt fluturues, është parë nga disa peshkatar që ishin nisur që në mbrëmje me peshkarexhën e tyre, për aktivitetet rutinë në këtë zonë. Objekti ka qenë në trajtën e një sateliti, me diametër përreth 3 metra, i cili është parë nga tre pjesëtaret e ekuipazhit, që ndodheshin në det, për te tërhequr rrjetat e peshkimit. “Isha duke tërhequr rrjetat e peshkimit, në moment mbi kokat tona kalon një objekt i madh, qëndron vetëm 5 sekonda dhe menjëherë u zhduk duke u larguar me shpejtësi. Objekti gjatë ikjes lëshoi një shtellung tymi dhe ngjyra e saj ishte gri në të bardhë… edhe në këto momente ndihem i shokuar, e pamundur. Dukej vërtet si një disk fluturues”, shpjegon Shpëtim Alushaj, njëri nga peshkatarët.

Gusht 2010
Tirana vizitohet nga hapësira? (Video http://www.youtube.com/watch?v=13d5xXb1XtE)
Në mesnatën e 6-7 gushtit, një i ri në Parkun Rinia në kryeqytet dhe të tjerë persona në Tiranë filmuan me kamera amatore tre drita që lëviznin në qiellin e kryeqytetit. Ishin UFO?! E sigurtë është vetëm që nuk ishin avionë dhe mjete të tjera të njohura fluturuese. Loja me drita u dëshmua në You Tube shumë shpejt ndërsa dëshmitare e ngjarjes një meso grua rrëfeu për median se kishte parë ato që ajo i quajti drita të jashtëzakonshme. Rezmie Lulo tregoi se, "në atë moment nuk mendova gjatë dhe ato dy minuta i shijova. Të tre objektet ishin portokalli me formë sferike dhe ishin të shkëputura". Ajo ka thënë gjithashtu se fillimisht objektet “na u dukën afër dhe sa vinte e ngriheshin më lart. Objekti i parë u shkëput në veriperëndim. Dy objektet e tjerë ishin zhdukur menjëherë. Ka shumë mundësi të kenë qenë UFO".

 http://www.youtube.com/watch?v=y0T7oJU-b48

Rastet më të famshme

UFO-t  e fundit
2006, në Poloni fotografohet një objekt i çuditshëm metalik
2006, një objekt në formë harku dhe ngjyrë argjendi fotografohet në SHBA
2006, një sferë lëvizëse mjaft e madhe dëshmohet të jetë parë në Teksas SHBA
2000, tre trekëndësha në lëvizje fotografohen mbi Los Angeles
1997, një objekt i çuditshëm metalik shihet në Poloni
1990, një objekt gjysmë i rrumbullakët dhe me majë shihet në Britani
1983, një objekt me formën e një trapezi të përmbysur dhe mjaft i madh shihet mbi Britani
1970, një objekt më përmasa të mëdha filmohet për rreth kullës së një televizionin në Firence

Lashtësia
Libri i Ezekelit (Bibla) përshkruan objekte që shfaqeshin në qiell, një inxhinier i NASA-s SHBA, vizatoi prej këtyre shpjegimeve një objekt fluturues
Rreth vitit 1450 para Krishtit ekziston një përshkrim i disa rrathëve në zjarr prej rreth pesë metrash
Ushtria e Aleksandrit të Madh në vitin  329 para Erës Sonë, thuhet të ketë hasur dy disqe të argjendtë që fluturuan mbi ta ndërsa kalonin  një lumë në Indi
Sërish  Aleksandri i Madh në vitin 322 para erës sonë, ndërsa përgatitej të pushtonte një qytet, pa një disk që fluturoi disa herë. Ai përfitoi nga shfaqja dhe sulmoi duke marrë qytetin

Në erën tonë
1491-1492, eksploruesi i famshëm Kristofor Kolombi ka shënuar në ditarin e tij se ka parë një objekt fluturues të ndritshëm, që ka dalë nga deti dhe është zhdukur në ajër
Në 14 prill 1561, në qiejt përreth Nyrenbergut  në Gjermani raportohet të jenë parë disa objekte fluturuese, përshkrimi duket sikur flet për një betejë ajrore
1897, në Texas SHBA raportohet përplasja e një anije fluturuese, gazetat lokale thonë se u gjet trupi i një marsiani
28 shkurt 1904, një komandat anijeje në San Francisko, i cili më vonë u bë gjeneral në flotën e SHBA-së, raportoi te kishte parë tre trekëndësha të lëvizshëm drite
Nga 1932 në 1937, janë raportuar dhjetëra raste pamjesh të objekteve të çuditshme fluturuese. Kinemaja realizoi në këto kohë filmat e parë me alienë
1946, ka më shumë se  2000 raporte për objekte të paidentifikuara fluturuese në vendet skandinave
1954, forcat ajrore amerikane thonë se kanë gjetur një objekt fluturues, pretendohet se ai ndodhet ende në NASA. Zyrtarisht thuhet se është gjetur objekti dhe që ai nuk është i njohur, por nuk bëhet e ditur asgjë për të
Marrë nga www.wikipedia.org

Shpjegimi shkencor për UFO

UFO është shkurtimi në anglisht i unidentified flying object. Në shqip: Objekte të Paidentifikuara Fluturuese. Bëhet fjalë për objekte apo fenomene, për të cilat edhe pas investigimit shkencor nuk arrihet të shpjegohen, kryesisht të shfaqur si ndriçuese në forma të ndryshme sidomos sferike. Një pjesë e mirë e rasteve janë fenomene atmosferike apo fenomene optike, të cilat krijohen nga objekte qiellore meteorë apo kometa. Mjaft të njohur sipas enciklopedive, janë errësimet apo shformimet e Diellit, që krijohen kur mes tij e Tokës kalojnë objekte që kanë akull. Shumë njerëz besojnë se UFO-t janë objekte jashtëtokësore fluturuese, por shkencërisht nuk ka asnjë provë që të mbështesë këtë përfundim. Njerëzit njohin që prej lashtësisë shfaqje të tilla, të cilat më shumë janë lidhur me fenë.


G. Standart