Z. Muhidin Ahmeti, një shtrembërues i historisë dhe fakteve

I Nderuar z. Muhidin Ahmeti, lexova rastësisht një përmbledhje “RRETH PËRHAPJES SË ISLAMIT NDËR SHQIPTARËT” përmbledhje studimesh nga Ju.

Muhidin Ahmeti

Pavarësisht se keni zënë në gojë emrin tim, mendoj se ka disa argumente kundër asaj që keni thënë duke shtrembëruar të vërtetën për futjen e Islamizmit.




- Së pari, Islamizmi z. Muhidin pa dyshim që ka ardhur me dhunë dhe këtë e tregojnë aq shumë fakte sa ai që i shtrembëron nuk mund të quhet studiues, sepse turqit erdhën me ushtri dhe luftuan jo vetëm kundër Gjergj Kastriotit Skenderbeut por gjatë gjithë kohës 450 vjeçare ata gjetën kundërshtim të hapur të shqiptarëve.
Fakt për këtë është se nga Shqipëria e asaj kohe ikën rreth 250 mije vetë gati 1/3 e Arbërisë dhe Epirit. Mendoni ju se ikën nga që e deshën Islamin?

- Së dyti, keni shkruar për Kristianizmin që erdhi nga perëndimi e jo nga lindja, gabohesh përsëri zotëri, nëse jeni studiues dhe së paku e keni lexuar Testamentin e ri, Shën Pali kaloi në Maqedoni dhe mbërriti në Durrës, nga ku dhe u përhap kristianizmi nëpër popull paqësisht dhe jo me dhunë.

- Së treti, keni shkruar ashtu si dhe pseudo-nacionalisti z. Sherif Delvina (1996, kritika e tij ndaj Librit Të Penduarit-apo Kombi Përballë Zotit) para shumë kohësh disa budallallëqe për mua sikur unë jam filo-grek. Përkundrazi i Nderuari Muhidin Ahmeti, unë jam po aq filo-grek sa je dhe ti filo-serb, megjithatë të pasqyrosh të vërtetën nuk do të thotë që je me atë që janë faktet, ndryshe nuk do të ishim studiues. Unë jam një nacionalist-liberal dhe mendoj se prishja e binomit FE+ATDHE ka shkaktuar ndarjen e Shqipërisë, mungesën e stabilitetit të saj që pas shpalljes së pavarësisë e deri tani, dhe një mungesë nacionalizmi të theksuar modern dhe jo anakronik.

- Së katërti, ideja ime në parim për një rikonvertim në fenë e të parëve tanë- pra në të krishterë, nuk duhet të përkthehet nga ju dhe nga disa radikalistë islamistë sikur unë jam anti-islamik, por analiza e fakteve më rezulton se një popull i ndarë në fe: së pari nuk mund të jetë nacionalist si Serbia, Greqia, Franca Italia, qoftë dhe Turqia, së dyti nuk mund të krijojë qeveri stabile, sepse pa tjetër do të injorojë një komunitet dhe do të favorizojë tjetrin.

Kështu që unë mendoj se shqiptarët duhet të rikonvertohen në të ardhmen në fenë e krishtere-s'ka rëndësi katolik apo ortodoks apo më mirë ortodokse-uniate, me një rikonvertim i butë, pa përplasje, dhe në brezat e ardhshëm, por sot për sot ka rëndësi arsimimi i mirë i shqiptarëve.

- Së pesti, i nderuar Muhidin Ahmeti, unë e respektoj fenë islame dhe kam po aq shokë e miq aty sa dhe të krishterë, por kjo s'do të thotë që të mendoj ndryshe kur shoh idetë tuaja që thonë se islamizimi i shqiptarëve ruajti identitetin?!

Mendoj se është një justifikim i sofistikuar i predikuesve islamikë radikalistë si puna juaj që hidhni në pazar idetë e tilla të huazuara kushedi se ku në kuzhinat e ndonjë lindori.
Ja një shëmbull për të kundërtën; ju thoni që identiteti i shqiptarëve u ruajt nëpërmjet islamizimit të shqiptarëve të cilët mesa duket u islamizuan me ‘dëshirën e madhe për të ruajtur identitetin shqiptar’, apo jo?
Unë po ju them se nëse shqiptarët do të kishin ruajtur fenë katolike në Kosovë dhe në veri të Shqipërisë a do të guxonin vallë Rusia, Franca, Gjermania t'ja jepnin këtë krahinë Serbisë?

Apo në Jug, nëse shqiptarët e jugut do të kishin ruajtur fenë e krishterë ortodokse dhe me gjuhë shqipe të folur nëpër kisha si sot, a do të kishte mundur dot Greqia e Gjermania apo dhe Rusia t'ja jepnin këto toka Greqisë?
Kurrsesi jo, i Nderuar Muhidin Ahmeti. Katastrofa e Shqipërisë etnike filloi menjëherë pas humbjes së Turqisë në Mars 1878 nga Rusia, dhe me nënshkrimin në prani të Anglisë - të Traktatit të Shën Stefanit, ku papritur popullata e krishterë e Ballkanit fitonte lirinë dhe formonte shtetet e saj respektivisht (shih Traktatin e Shën Stefanit). Në këtë moment të gjithë drejtuesit, bejlerët dhe pashallarët shqiptarë ishin në krye të sanxhaqeve, Kasabave, dhe në shërbim të një Sulltani turk që humbi luftën por që i kishte mbushur këta batakçinj me grada dhe ofiqe, të cilat i keqpërdorën ndaj popujve sllavë e grekë, dhe popullsisë shqiptare të varfër të krishterë por dhe asaj myslimane shqiptare, duke shkaktuar një urrejtje të madhe ndaj këtyre turkoshakve sundonjës dhe tradhtarë.
Si mendoni ju, i nderuari Muhidin Ahmeti, për 200 vite këta bejlerë dhe pashallarë shqiptarë të konvertuar në turq e në shërbim të Sulltanit, që kishin shtypur popullsinë e krishterë sllave e greke ashtu dhe shqiptare, - do ti linte Europa në krye të pashallëqeve?
Jo mor mik. Krerët e pasur shqiptarë të Veriut dhe të Jugut u quajtën turq; po kështu u quajtën dhe bujkrobërit dhe popullsia shqiptare myslimane.  
E pra ku është identiteti shqiptar, në një kohë që fqinjët na quanin turq?

A e kupton ç’marrëzi thua kur flet për identitetin shqiptar që na e paska ruajtur islamizmi?
Ata pësuan një goditje të dytë të rëndë nga shtetet e krishtera të sapo formuara. Këto shtete të reja të krishtera, fqinjët tanë, mezi pritën, por ua morën tokat, vranë e prenë, popullatën myslimane duke i quajtur ‘turq’ (dhe jo shqiptarë!), biles vranë dhe pashallarët e bejlerët shqiptarë.
Këtë katastrofë nuk e shpëtoi dot as Lidhja e vonuar Prizrenit në qershor 1878, sepse myslimanët e mbledhur javën e parë kërkuan nëpërmjet ‘Kahrarnamesë’, mosprekjen e tokave myslimane?!
Pastaj u kujtua z. Abdyl Frashëri pas 2 javësh kur mblodhi Lidhjen e II, dhe i dërgoi telegramin në Berlin, kongresi i të cilit sapo kishte mbaruar; megjithatë, Bismarku pasi kishte thënë frazën e famshme (e cila ju bie për shtat si mysliman i mirë që jeni, sepse helbete, harroni etninë që jeni shqiptar, por vini në plan të parë se jeni popull mysliman- gjë që nuk ju nderon si studiues- sepse etnia është nga fara dhe jo nga ara, apo jo?)
:.. Shqipëria është një nocion gjeografik...’ por pasi mori telegramin, kërkoi falje dhe tha: ‘nuk e dija që ka dhe shqiptarë të konvertuar në myslimanë (sepse i dinte turq- o i nderuari Muhidin- që thua se islamizmi ruajti identitetin shqiptar?!...).
Kjo humbje e Turqisë fundosi dhe Shqipërinë i Nderuar studiues, dhe ofendues i njerëzve që nuk i njeh. Shqipëria me tre fe -por me fenë islame të imponuar me dhunë në të cilën rreth 48% e shqiptarëve u konvertuan pas reformave të Tanzimatit pra, në shek e XIX (pasi pjesa tjetër ishte konvertuar gjithashtu me dhunë), u bë pre e fqinjëve dhe mollë sherri midis tyre por dhe midis shqiptarëve kryesisht myslimane sepse ishin ata që deshën dhe e kanë në dorë këtë vend ende (sepse komunitetet e tjera nuk janë respektuar në drejtimin e vendit) aq sa duhet).

Sot nuk është islamizmi problem, por është problem mentaliteti lindor shqiptar i cili ka lënë pasoja të rënda si ne mungesën e stabilitetit politik ashtu dhe në mosbesimin e Europës ndaj nesh, sepse sheh një rigjallërim të fesë islame në Kosovë, Maqedoni e Shqipëri, dhe kjo përben problem sepse rigjallërimi nuk është intrinsek por ekstrinsek duke patur rrezikshmërinë e radikalizmit.  
Kuptojeni z. Muhidin Ahmeti, një vend si Kosova që çlirohet nga NATO dhe SHBA, sfidon fshehurazi me rritjen e armiqësisë ndaj tyre. A nuk është ky një problem?
Jepeni ju përgjigjen se përse, prandaj jemi të shqetësuar, - jo për komunitetin e nderuar dhe të respektuar mysliman me të cilin kemi qenë dhe jemi vëllezër, por janë radikalistët e fshehur që përpiqen të futin djallëzi, duke etiketuar me epitete si grek njeri e sllavo-komunist tjetri apo djaj, duke harruar se janë ata faqezinjtë e Shqipërisë.

Olsi Jazexhi

E ku na dolën këto nacionalistë të thekur sot mor z. Muhidin Ahmeti të cilët deri dje ishin ateistë e që dogjën kisha e xhamia, e këndonin për internacionalizmin proletar, por sot 'për një lugë çorbë të prishur që gëlltitin', harrojnë etninë shqiptare, por thonë se jemi popull msyliman, jemi Atdhetare, por fshehurazi thonë se Skënderbeu ishte tradhtar ashtu si thotë Olsi Jazexhiu nga Malajzia, që ka bërë një histori ndryshe të Shqipërisë në të cilën Ballaban Pasha qenka Hero?!

Mehmedi II(ndryshe Ballaban Pasha nga Mati)

Po ashtu siç i tha pa pikë turpi edhe Erdogani në 2005- Fatos Nanos, thonë që kemi flamurin kombëtar shqiptar dhe nxjerrin përpara këtë flamur të nderuar me simbole të krishtera por fshehurazi 'duan babën', thonë se duam integrimin, por fshehurazi shohin nga lindja- Arabia- që po sjell një fe që nuk ishte deri në 1990.

Po si mund të shkojmë në BE, të integrohemi, të kemi punë, të ndihmohemi nga SHBA dhe NATO, të ruajmë dhe të respektojmë të drejtat e njeriut, të kemi stabilitet, kur kemi 98 vjet që nuk na ecën puna, vetëm përpiqemi, dhe kur një njeri si puna ime thotë se ka dhe alternativa të tjera që të shpëtojmë- i turreni duke i thënë se je grek, armik i fesë islame, etj, etj,?

Nëse jeni, i nderuari Muhidin Ahmeti një shqiptar i vërtetë si unë por me fe ndryshe (s'ka gjë), nëse jeni studiues, me arsim të lartë, që keni dëshirë të integrohemi në BE, që jeni për një Shqipëri të bashkuar shpirtërisht, mendoj se duhet të diskutoni ndryshe. Nuk ju nderon aspak që bëni analiza jo si një studiues por si dikush që i japin para për të sharë të tjerët.  


Nëse e keni parë filmin shqiptar 'Koncert në vitin 1936', atëhere mund të kujtoni se 1/2 e shqiptarëve është si beu Nure, i cili paguante jevgat për të kënduar e për ti prishur ahengun të tjerëve. Priftipirro@hotmail.com

Pirro Prifti

Nga Pirro PRIFTI, G. Sot

Vdekja e një prindi

INTERVISTË
Thonë se fëmijët janë pasqyra e prindërve. Mënyra se si ata e kanë përjetuar kohën që kanë jetuar me ata që i kanë sjellë në jetë, është edhe ajo që "shkruan" të ardhmen e tyre.

Por, ç'ndodh me fëmijët e prindërve të dhunshëm?
Si e shohin jetën ata që pasi janë kthyer nga shkolla, në shtëpi shohin babanë që dhunon nënën?
Si shkruhet historia e tyre?

Askush nuk e dëshiron vdekjen e një prindi. Por ndoshta ai është një "askush". Sot 25 vjeç nuk ngurron të thotë se, nëse babai i tij do të ishte gjallë, "ndoshta do ta vriste ai vetë". Tingëllon mizore, por ai është thjesht një pre e dhunës familjare. Nga i ati e vetmja gjë që mban mend, janë netët kur dehej dhe rrihte të ëmën, por edhe atë vetë.
Tani, më tepër ndihet i humbur. Në trup ka një tatuazh që personifikon vdekjen. Pasi mëson historinë e jetës së tij, mund t'i japësh një kuptim edhe asaj. Sot është i martuar me një të huaj e pret të largohet së shpejti jashtë shtetit, duke shpresuar që atje të mund të rifillojë një jetë të re.

Babai pinte. Kur filloi ta bënte një gjë të tillë?
Me aq sa më kanë treguar më pas, ai filloi të pinte alkool pasi linda unë. Jam fëmija i parë. Ndoshta duket të kem qenë diku tetë muajsh në atë kohë. Pas asaj çdo ditë bëhej edhe me keq. Kishte disa shokë që ishin gjithashtu të alkoolizuar dhe vinte shumë vonë në shtëpi duke krijuar edhe probleme...

Ç'punë bënte yt atë?
Babai kishte një punë shumë të mirë si menaxher në turizmin e qytetit. Gjithashtu drejtonte dhe një dyqan. Madje, mbante edhe një dashnore (ironizon).

Pse filloi të pinte?
Nuk e di tamam. Thjesht filloi. Pastaj, një natë, pasi kishte pirë me shokët, dikush i kishte vjedhur dyqanin dhe llogaritë i dolën shumë keq. Kështu që ai u fut në burg dhe qëndroi brenda për rreth 6 muaj. Atëherë ishte koha e Enverit dhe për gjëra të tilla nuk të toleronin. Por pasi doli nga burgu situata nuk ndryshoi. Ai vazhdoi të pinte çdo ditë. Vetëm se nuk punonte më.

Si mbahej familja juaj?
Mamaja u detyrua të punonte si kameriere. Në familje u shtuam, pasi pas meje lindi një motër dhe një vëlla.

Si e përjetoje pijen e babait?
Isha vetëm 7 vjeç kur kuptova që buzëqeshja për mua do të kthehej në një ëndërr! Fillova klasën e parë dhe më pëlqente, sepse vërtet mësoja shumë. Sidomos matematikën. Pasi shkoja në mëngjes në shkollë, nuk dëshiroja të kthehesha më në shtëpi, sepse e dija ç'do të ndodhte...
Por më duhet të kthehesha pasi, sado i vogël, përsëri kuptoja. Mami blinte ushqime, si: oriz, sheqer dhe çfarë duhej tjetër për në shtëpi, por ai i merrte dhe i shiste që të pinte raki. Mami gatuante dhe ne prisnim të hanim bukë, por ai vinte i pirë, e merrte të gjithë gjellën dhe e derdhte në tualet. Pastaj, ne fillonim të hanim bukë me sheqer.

Si vijoi jeta juaj?
Mami punonte mbasditeve. Ai shkonte tek puna e saj i pirë, kërkonte të pinte përsëri dhe vetëm e ofendonte dhe i gjuante në sy të njerëzve. Dhe ajo nuk kishte faj, pasi e vetmja gjë që bënte ishte të mbante fëmijët me bukë dhe atë me raki. Puna e mamit ishte 15 minuta larg nga shtëpia ku jetonim, por meqë ai pinte dhe ishte gjithmonë i dehur, isha unë ai që shkoja ta merrja mamin nga puna. Sa herë që shkoja, atje më jepnin pilaf...
Një natë, kur u bëra gati të shkoja të merrja mamin, mora edhe motrën e vogël për dore, e cila ishte vetëm 4 vjeçe, mora edhe vëllanë në krahë që ishte vetëm 1 vjeç, që të shkonim te puna e mamit e t'u jepja të hanin pilaf.
Kur ktheheshim në shtëpi, ai priste për të filluar sherrin. Kështu që unë i mbyllja motrën dhe vëllanë në dhomën tjetër dhe rrija me mamin aty, asnjëherë nuk e lija vetëm. Kur ai bëhej gati t'i gjuante, i dilja para, por na gjuante të dyve. Nëse nuk pushonte, mami merrte vëllanë në krahë, unë motrën për dore dhe shkonim tek gjyshja nga babai.
Por atje gjyshja vetëm mua dhe motrën na pranonte brenda, kurse mamin me vëllanë e vogël i linin jashtë. Nuk i fusnin brenda, pasi nuk donin që të vinte babai dhe të bënte sherr edhe atje.

Kërkonit ndihmë ndonjëherë?
Më ka ndodhur shpesh të shkoj zbathur në polici në 2:00 apo 3:00 të natës, pasi ai vinte i pirë dhe rrihte mamin.
Madje, një natë, të cilën s'mund ta harroj kurrë, pasi më gjuajti mua, shkova në polici. Kur u ktheva pas 20 minutash me policinë, mamin e gjeta në ballkon pa ndjenja, sepse e kishte rrahur vërtet shumë.

Sa vijoi një situatë e tillë?
Kur mbusha 10 vjeç ata u ndanë përfundimisht. Isha unë që e kërkoja me ngulm një gjë të tillë. Të tre fëmijët i takuan mamit.

Ku jetuat pas ndarjes?
Në të njëjtën shtëpi. Sipas vendimit të gjykatës, njëra dhomë na takoi ne, ndërsa tjetra atij. Por ishte e njëjta gjë. Ai pinte, i binte derës me shqelma dhe fillonte sherri.

Ç'bëtë më pas, u larguat?
Po, shkuam në një qytet tjetër. Larg nga aty ku ishim. Atje jetonim me 80 mijë lekë të vjetra që merrte mami çdo muaj, me të cilat paguanim dhe qiranë e shtëpisë.

Mendon se pati ndikim tek ti ajo që ndodhte në shtëpi?
Besoj se ndikoi shumë. Në klasë të pestë isha bërë i paduruar. Një ditë në shkollë kisha vajtur pa bërë detyrat e shtëpisë, pasi gjatë pasdites isha kujdesur për motrën e vëllanë (mamaja punonte pasditeve). Mësuesja e anglishtes më dha një shuplakë për këtë dhe unë reagova duke e gjuajtur me çantë. Pasi u rrëzua përtokë, e qëllova me shqelma. Më pas ika... Ime më provoi të më fuste në një shkollë tjetër, por nuk më pranuan më.

Ç'ndodhi pasi u largove nga shkolla?
Zura shokë dhe me ta u nisa jashtë shtetit. Shkova në Greqi, por u ktheva dy javë më pas. U mërzita atje. Isha ende fëmijë.

Babanë e takove më?
Po. Në moshën 13 vjeç kur u ktheva të jetoja me të (kisha frikë se mos shiste shtëpinë. Ajo na përkiste ne). Por ai më bënte të më vinte turp prej shoqërisë sime. Pinte çdo ditë dhe shtrihej në çdo vend të qytetit. Të gjithë e dinin që isha djali i tij dhe kjo më bënte të ndihesha shumë keq. "Djali i pijanecit".

Ç'ndodhi pas kësaj?
Isha diku 15 apo 16 vjeç atëherë kur fillova të mos e mbaja dot më veten kundrejt tij. (Deri në atë moshë kisha shkuar më shumë se 5 apo 6 herë në Greqi në këmbë). Sa herë që ai pinte dhe fillonte të fliste diçka që nuk më pëlqente, i gjuaja. Në fakt, i gjuaja për gjithçka që thoshte. Ai më kishte bërë të mos kisha më një jetë, të mos ndihesha më njeri. Gjithçka që ndieja, ishte urrejtje. Vdiq kur mbusha 18 vjeç.

Ndien keqardhje?

Më vjen keq për të?! Jo! Më mirë kështu. Ndoshta do më detyronte ta vrisja vetë. 

Arlinda Gjypi, G. Shekulli

Pavarësia/ Flamuri shqiptar, i pikturuar më 1459

Një version i prejardhjes së flamurit të shqiptarëve, i vendosur shumë më herët në histori, me kohën e kultit pagan të diellit dhe simbolikës që përfaqësonte atë

Shqiponja dykrenore është e dokumentuar qartësisht tek paraardhësit tanë, që nga shek. VI p.e.r.(para erës së re).
Që në periudhën e bronzit kemi nga paraardhësit tanë, me formën e artit të lashtë, të dëshmuara koka të shpendit me drejtime të kundërta në objekte kulti dhe zbukurimi, por që gjithmonë edhe këto të dytat kanë ngarkesa religjioze të besimeve të lashta.      
Dy kokat e shpendit kultik janë të pranishme në të gjitha epokat që kaloi populli ynë deri në ditët e sotme.
Interesi ynë është tek shqiponja dykrenore, që është emblema e flamurit kombëtar shqiptar. Shqiponjën dykrenore, së pari, e njohim tek Perandoria Hitite, 12 shekuj p.e.r., e pothuajse të njëkohshme pak më vonë e kemi tek popujt e Mesopotamisë së lashtë dhe në rajone të Iranit të sotëm.

Në lashtësi dhe në vazhdim shqiponja dykrenore përfaqëson fuqinë diellore në këtë e atë botë, botën tokësore dhe botën e përtejme, ditën dhe natën, si një trup i vetëm që ekziston i shfaqur vetëm me njësinë brenda unitetit të dyzuar. Përfaqëson ekuilibrin e ndryshimit ritmik të errësirë-dritës, të lëvizjes qiellore, që sjell ndryshimin e stinëve në mënyrë ritmike.
Në një fjalor lexojmë se ajo paraqet mashkullin dhe femrën (në bimësi dhe në qeniet e gjalla), si dy të kundërta të një uniteti të përbashkët.
Në vazhdimësi do të hedhim dritë mbi kulte, besime e rite të trashëguara tek kombi ynë, nga lashtësia e deri në ditët e sotme, që lidhen me shqiponjën. Ndalemi dhe veçojmë dy nga këto atribute të shqiponjës dykrenore të dëshmuara tek paraardhësit tanë.  
Shqiponja dykrenore përfaqëson dritën, por dhe errësirën.
Kjo na trashëgohet edhe nga gojëdhëna e lashtë e ruajtur në kronikat e Gjon Muzakës. Ky na shpjegon se simboli i lashtë epirot nga rridhte dera e tij, ishin dy pishtarë: kur njëri ndizej, tjetri shuhej e kështu me radhë, kur drita agonte nuk kishte errësirë, dhe kur errësira binte, nuk kishte dritë. Kjo është e lidhur me besimin e popullit tonë (dhe pothuaj mbarë popujve të botës), se kur dielli ndriçon botën tonë, atje (në botën e përtejme), nuk ka dritë dhe kundërta. Shqiponja udhëtonte sipas besimeve të lashta deri tek dielli, kjo e dëshmuar në mitet e besimet e Dodonës Pellazgjike, me shqiponjën me simbolin e rrufesë ndër kthetra që ia sillte Zeusit.
Që shqiponja udhëtonte drejt lartësive të qiellit, është e dëshmuar dhe në Bibël.
Shqiponja drejtonte diellin që të lindte në botën tonë (sipas besimeve të lashta), por dhe e përcillte për të ndriçuar në botën e përtejme. Ajo kishte pushtet në drejtim të Lindjes nga kishte vazhdimisht të drejtuar njërën kokë, por edhe në Perëndim, për ku e përcillte diellin, nga ku e kishte të drejtuar tjetrën kokë.
Shqiptarët e kanë paraqitur shqiponjën, që në kohë të lashta, në objekte kulti e në artin popullor, pra mijëra vite përpara se ta vendosnin në stemat e tyre dhe në flamur.
Tempulli më i lashtë në Ballkan, Dodona, kishte kultin e shqiponjës lajmëtare të Zeusit dhe në disa raste vetë Zeusi paraqitej grafikisht në formën e shqiponjës.

Populli ynë në vazhdimësi kultin e shqiponjës e ruajti dhe e kishte pjesë të strukturës shpirtërore, kjo e ruajtur dhe në dekoracione dhe objekte kulti. Kjo nuk do të thotë se nuk e kishin dhe popuj të tjerë të lashtë.
Shqiponjën dykrenore e kemi tek paraardhësit tanë, ilirët, të dokumentuar që nga shek. VI p.e.r, fakt i cili qartëson, që kjo formë grafike e shqiponjës dykrenore nuk u huajt nga popujt e tjerë pas kësaj kohe.
Dëshmi të tërthorta na thonë se shqiponja dykrenore ishte e njohur që në muzgun e historisë tek popullsia paraardhëse e Ballkanit. Ka referenca për objekte kulti që paraqesin shqiponja dykrenore janë zbuluar në rrënojat e tempullit të Dodonës, por kjo është e padokumentuar grafikisht, prandaj si kohë e dëshmisë materiale mbetet e sigurt shek. VI p.e.r. Shqiponjën-kult dihet se e kanë shumë popuj, deri dhe aztekët e Amerikës, por me dy kokë vetëm hititët, popullsia e vjetër e Iranit dhe ilirët e njihnin dhe e praktikonin.
Kur flasim për shqiponjën dykrenore në Ballkan, janë iliro-arbrit që e kishin, dhe si rrjedhojë, ata ua dhanë të tjerëve.
Më vonë e shohim se e kanë bizantinët, për të cilët nuk dihet me siguri se a u fiksua në stemë më parë tek ata (bizantinët) me paleologët apo tek shqiptarët. Paleologët (perandorë bizantinë) e përvetësuan dhe fiksuan në stemë në fillim të shek XIII. Në këtë kohë tek shqiptarët e kemi tek dera Gropa (shek XIII), kurse për derën Kastrioti e dimë se e kishin paraardhësit e Skënderbeut, d.m.th. para shekullit XV. Aranitët që e kanë edhe ata shqiponjën dykrenore, e kanë zanafillën e dokumentuar që nga shek. XI.
Më përpara nga popujt e tjerë të Ballkanit dhe Evropës, shqiponjën njëkrenore të stemave heraldike familjare e gjejmë tek arbrit. Gjurmët më të hershme i kemi me Principatën e Arbrit, ku natyrshëm edhe në flamurin shtetëror të këtij formacioni politiko-shtetëror, është shqiponja njëkrenore në shek XII. Kjo do të thotë se shqiptarët e praktikonin para fqinjëve të tyre ballkanikë këtë simbol në flamur.
Në shek. XIV në Arbëri praktikohej në emblema dhe në flamuj shqiponja dykrenore. Shqiponja dykrenore në stema dhe në flamuj mesjetarë ndoshta është bashkëkohëse me paleologët bizantinë, por është e sigurt se tek arbrit është shumë përpara serbëve, rusëve, hasburgëve të Austrisë, Perandorisë së Shenjtë Romake etj.
P.sh. rusët e morën nga martesa e Sofia Paleologut me djalin e Carit të Rusisë. Martesa u bë më 1472 me ndërhyrjen e Vatikanit. Shqiponja dykrenore u vendos në stemat ruse disa vite pasi dhëndri u kurorëzua Car. Pas shkatërrimit të Perandorisë Bizantine nga otomanët me një shpejtësi të vrullshme në heraldikë në shumë vende dhe familje evropiane u përqafua shqiponja dykrenore. Të gjithë donin të shpallnin trashëgiminë ose veprat për mbrojtjen (!) e kësaj perandorie. Shqiponja dykrenore nuk u ruajt dhe trashëgua nga hititët në vazhdimësi, as tek iranianët. Ajo u ruajt që nga shekujt e mijëvjeçarit të parë p.e.r. vetëm në truallin ballkanik nga arbrit dhe nga Bizanti. Ajo si simbol u përhap me shpejtësi në mbarë Evropën.
Flamuri i shek. XV i kombit tonë me shqiponjën dykrenore u ruajt në vazhdimësi vetëm tek shqiptarët. Në Evropë asnjë flamur nacional nuk ka vazhdimësi në pesë shekuj, prandaj flamuri kombëtar shqiptar renditet si flamuri më i vjetër në Evropë.
Duke marrë parasysh se simboli kultik i shqiponjës dykrenore është pjesë e kulturës shpirtërore e materiale të ilirëve e në vazhdimësi deri në ditët tona, atëherë konkludohet se është simboli i flamurit më të lashtë në Evropë dhe nga më të lashtët në botë.

Shqiponja si kult iliro-shqiptar

Dëshmitë e para të hyjnizimit të shqiponjës dykrenore tek paraardhësit tanë
Që në kohët e lashta banori pellazg (protoilir), ka besuar në fuqitë e mbinatyrshme duke menduar se ato i paraprinin fatit të tij. Ai besonte se nga hyjnitë varej lindja dhe vdekja, sëmundjet dhe shëndeti, moti i thatë, që sjell urinë ose moti i mirë e shiu, që sjell begatinë, po kështu për mbarëvajtjen e gjahut etj. Kjo solli që besimi të jetë drejtuar tek objekte të natyrës, si kafshë, fenomene të natyrës, që me hyjnizimin e tyre banorët të mbrohen e t'i marrin me të mirë këto veprime e fenomene. Në periudhën më të lashtë primitive, besimi ishte në hyjnizimin e objekteve që e rrethonin dhe në fenomene natyrore, që shoqëronin jetën në stinët e ndryshme. Ndër të gjithë popujt primitivë, si e dëshmojnë objektet arkeologjike dhe studimet, dielli ishte objekt kulti. Ky është i hyjnizuar dhe nga banorët e lashtë parailirë të Ballkanit, ku banonin stërgjyshërit e shqiptarëve, pellazgët.
Simboli i diellit në inventarin arkeologjik, të dëshmuar në territoret që nga jugu i Danubit, brigjet e detit Adriatik e Jon e deri në Azinë e Vogël, ku shtriheshin ilirët simbolizohej në një larmi formash, ku dallohen ornamente në formë spiraleje, kryqi dhe svastika, që paraqet diellin në lëvizje etj. Karro ose varka diellore, që aq shpesh është e dëshmuar në truallin ballkanik dhe në mënyrë të veçantë në tokat, ku më vonë shohim të jetë fisi i liburnëve, shpreh besimin për transportimin diellor nëpër kupën e qiellit. Tek paraardhësit tanë, për tërheqjen e karros diellore nëpër kupën e qiellit kemi dëshmi arkeologjike që nga koha e bronzit (shek XXI-XII p.e.r.), që besohej se këtë karro e tërhiqnin shpendët.
Njohim mitin grek, ku Apoloni, hyjni e diellit, udhëtonte për në veri, ku banonte në muajt e dimrit për t’u kthyer në pranverë. Në këtë rrugë, sipas besimit mitologjik, Apoloni, perëndia Diell, ka hipur mbi një (shpend) mjellmë, ose udhëton në karron (ose varkën), të cilën e tërhiqnin shpendët. Duket se udhëtimet e tufave të shpendëve shtegtarë kanë nxitur fantazinë dhe kanë krijuar lidhjen e këtij fenomeni me stinën e ftohtë, kur dielli na jep më pak nxehtësi dhe me stinën e kthimit të këtyre shpendëve, kur dielli ka më shumë forcë. Albanologët për shpjegimin e objekteve arkeologjike të kulturës pellazge, "protoilire" thonë: "Funksionet profilaktike dhe apotropoike me siguri i kanë pasur edhe protomet e shumta të shpendëve. Këtë e dëshmojnë varëset me figura të shpendëve dhe paraqitjet e shumta të tyre prej qeramike dhe bronzi, si dhe fibulat, parzmoret etj, që hasen dendur në arkeologjinë e trevës ballkanike"(1). Këto objekte, sipas botëkuptimit të lashtë, i sillnin shërbim mbarësie dhe e mbronin atë që i mbante këto varëse, që nëpërmjet shpendit përfaqësonin dritën, kultin e diellit.
Në dëshmitë arkeologjike të truallit pellazgo-ilir, në funksion të tërheqjes dhe të drejtimit të karros diellore, shpendët dokumentohen përpara se të na shfaqen kuajt tërheqës, kjo dhe për funksionin udhërrëfyes, që u atribuohej shpendëve nga kjo popullsi. Për figurën e kalit në këtë funksion, studiuesit shfaqin mendimin, se ka ndikuar botëkuptimi shpirtëror i kalorësve nomadë (2).
Monumentin më me interes për mitin e lashtë ballkanas, për rrugën e diellit nëpër kupën e qiellit, e gjejmë në karron prej bronzi, që është zbuluar në Gllazinas (3).
Interes paraqesin disa varëse të vogla prej qelibari e bronzi me nga dy krerë shpendësh, të vendosura me kokë në të kundërt të njëra-tjetrës të bashkangjitura, që shëmbëllejnë si një trup i vetëm me dy kokë. Këtu shohim fillimin e shembulltyrës së shqiponjës dykrenore tek ilirët, si një simbol me veti hyjnore, por me elemente të një gjymtyre të hiperbolizuar. Trashëgimia mitologjike e paraardhësve tanë është plot me shembuj të tillë, si për figura me veti mitologjike të së keqes dhe me hyjni. Mund të përmendim kuçedrën me 2, 5 e 7 krerë, ciklopin me një sy, shqiponjën me dy krerë, bajlozin me 7 krerë etj.
Një dukuri tjetër e sendërtuar në monumente arkeologjike të një kohe të lashtë, e dokumentuar në mbarë truallin ilir e më gjerë, është lufta e shqiponjës me gjarprin.

E gjejmë njëkohësisht tek askejtë, kultura që të krishterët e shkatërruan pa pikë mëshire pas shek. të XVI-të

Shqiponja këtu, sipas mitologëve, përfaqëson fuqinë e dritës, që lufton kundër fuqive të errësirës nëntokësore, e simbolizuar me gjarprin. Gjarpri përfaqëson botën nëntokësore, errësirën e përtej varrit, hadin. Ky besim e luftë ndërmjet hyjnisë së dritës dhe errësirës është pasqyruar edhe në objekte të tjera, të ruajtura deri në shekullin tonë, duke u pasqyruar veçanërisht në gdhendjet në gur e dru(4).
U ndalëm në disa dëshmi shumë të lashta të paraardhësve në truallin tonë, ku shpendët e në mënyrë të veçantë shqiponja, ishin simbol të diellit d.m.th. të dritës, ku i njohim të dëshmuara në simbole me dy kokë shpendësh, në disa objekte religjioze pagane e më vonë të mbartura e përvetësuara nga krishterimi.
            ---------
1). A. Stipçeviç: Ilirët, historia, jeta, kultura, simbolet e kultit. Rilindja, Prishtinë, 1990. f. 303. Stipçeviçi, kur flet për ilirët para shekullit V p.e.r., i quan protoilirë-pellazgë. Ne të gjithë veprën në fjalë, A. Stipçeviçi edhe banorin e kulturën e kohës së neolitikut në trojet në jug të Danubit, i quan ilirë. Nga studiuesit e sotëm shqiptarë nuk ekziston kurrfarë dyshimi se ilirët (parailirët - protoilirët - ilirët e vjetër - ilirët), që jetuan në Gadishullin Ballkanik, që në epokën e hekurit, kanë qenë po aty edhe në epokën e bronzit, dhe janë pasardhës të drejtpërdrejtë të grupeve etnike më të vjetra të prehistorisë. Për këtë shih: Kuvendin e Parë të Studimeve Ilire, të vitit 1972 dhe Kuvendin e Dytë të Studimeve Ilire, të mbajtur në Tiranë në vitin 1984.
2). G. Kossack supozon se kuajt kanë zëvendësuar në mitologji në Ballkan, vendin, që më parë e kanë pasur shpezët në qerre të tilla, ose kanë bashkëjetuar në të njëjtën kohë, por vetëm përkohësisht. Shih A. Stipçeviç; Iliria… f. 334.
3). A. Stipçeviç, vepër e cituar, faqe 301.
4). Kujtojmë këtu emblemën e kështjellës së Lezhës, që na e përshkruajnë T. Ippen, De Grand, Preng Doçi etj, dhe emblemën në Laçaj të Pukës, që ruhej deri në mesin e shekullit XX, në kullën e Imer Bardhoshit.
FLAMURI KOMBËTAR SHQIPTAR ËSHTË TRASHËGUAR NGA DERA E KASTRIOTËVE


Dëshmitë në piktura dhe harta të vjetra ku zotërimet e Skënderbeut paraqiten nën simbolin e shqiponjës dykrenore
 Figura e heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastrioti-Skënderbeu, qëndron në kulmin e panteonit të kombit shqiptar, sepse veprimtaria e lavdishme të epokës së tij, solli procese të mëdha historike gjithëpërfshirëse kombëtare. Gjatë periudhës më se njëshekullore të luftës kundër furisë pushtuese të osmanëve, sidomos gjatë viteve të qëndresës nën udhëheqjen e Skënderbeut, u kristalizuan tiparet kombëtare, që erdhën prej thellësive të shekujve dhe u çimentuan në këtë fund mesjete.
 Është i njohur fakti, që shqiponja dykrenore u pranua njëzëri, si flamuri i kombit shqiptar, më 2 mars 1444.
Dihet se flamuri, që u shenjtërua i tillë, ishte simboli heraldik administrativo-politik i Dinastisë Kastrioti, të cilët e trashëgonin, si shenjë dhe flamur, që shumë kohë përpara shekullit XIV. Ruajtja e flamurit kombëtar shqiptar në shekujt e robërisë pesëshekullore, është e lidhur dhe në traditën e lashtë të paraardhësve të shqiptarëve me kultin e shqiponjës. Gjatë gjithë rrugës së mbijetesës nga prehistoria dhe iliro-arbëresho-shqiptarët e ruajtën kultin e shqiponjës, dhe kjo është një ndër faktorët që simboli heraldik kombëtar (flamuri kombëtar shqiptar), i përcaktuar nga Kuvendi Shqiptar i Lezhës të pranohej, sepse ishte edhe pjesë përbërëse e pasurisë shpirtërore tradicionale mbaretnike. Fakti që perandoria bizantine e mori dhe e përdori shqiponjën dykrenore nga fondi kulturoro-shpirtëror i Ballkanit, nuk duhet të shihet si huazim, më vonë tek shqiptarët. Studiuesit kanë vënë re dhe kanë konkluduar se "Shqiponja dykrenore e Skënderbeut nuk ishte ndikim nga "faktori bizantin", por ishte përfytyrim i një kulti të paraardhësve të shqiptarëve"(1).
Flamuri kombëtar i pranuar nga Kuvendi Shqiptar i Lezhës nuk ishte vetëm akti i pranimit të një simboli heraldik kombëtar, por përkoi me atë, që ky simbol kultik e shpirtëror u bë edhe simbol politik dhe identiteti etnik.
Prej shekullit XV e këtej, tek ne shqiptarët, ky simbol kombëtar mbështolli rreth vetes atribute të shumta të shenjta. Shqiptarët, që nga shekulli XV, në flamurin e tyre shihnin vazhdimin simbolikisht të kultit të hyjnisë, së bashku me shenjën etniko-historike të bashkimit shtetëror e politik të kombit shqiptar. Deri më sot na ruhen disa monumente e dokumente, që e pasqyrojnë motivin e shqiponjës së Kastriotëve. Ky simbol, që është njëkohësisht edhe shqiponja e flamurit tonë kombëtar, ruhet në varrin e nipit të heroit tonë Konstandin Kastrioti në Napoli, në disa stema të kështjellave të Puljes, ku jetuan pasardhës të kësaj dere.
Para epokës Skenderbejane e kemi në kishën e kështjellës së Jashanicës së Epërme të komunës së Klinës e në Prizren, ruhet e gdhendur në murin e manastirit shqiptar ortodoks të Mbigurit në Dibër, në një afresk të zbuluar rishtazi në Rodon. Në gjurmën e vulës së Skënderbeut është ruajtur mbi dokumente të kancelarive të huaja. Në një hartë të vitit 1459 ruhet paraqitja grafike e flamurit tonë në përmasa shumë të vogla e në monumente të tjera.

E dhëna e rëndësishme, si e thamë e Barletit, për flamurin tonë kombëtar është në faqen 15 rekto (vijuese) të Historisë në fjalë: "…et reliqui Epirotici generis mox abiecta Amurathis memoria nouuam ducem et nota olim signa aquilasq; (nam rubea vexilla nigris et bicipitibus distincta aquilis (id gentis insigne e rat) gerebat Scanderbegus)”.
Për njohjen e mendimit, që ka shprehur Barleti për flamurin dhe shqiponjën ndihmon shumë shënimi anësor, që ai i ka vënë frazës përkatëse në tekstin e veprës. Shënimi anësor i ka dalluar qartë se në frazën për flamurin, fjalët ‘vexillum’ dhe ‘insignia’ nuk janë përdorur nga Barleti si sinonime, siç ka kujtuar S. Prifti në përkthimin e kësaj vepre, por si dy terma të ndryshme. Shënimi anësor përkthehet: "Tregohet se cilët ishin flamujt dhe shenjat (simbolet) e gjindjes dhe të familjes Kastrioti".
Nga gojëdhënat dhe tradita folklorike e ruajtur tek arbëreshët e Italisë, e sidomos të Sicilisë, rezulton se Malet e Himarës, ishin pjesëtarë të ushtrisë së Lidhjes në betejën e Beratit të vitit 1455.
Këngët kujtojnë edhe komandantët himarjotë (Labëria e sotme) që u vranë në këtë betejë, Pal Golemi nga familja fisnike e Golemëve dhe Nik Peta i Labërisë.  
Që himarjotët e njohën për kryekomandant Skënderbeun, flet edhe dokumenti i ruajtur në arkivat e Vatikanit i disa dhjetëvjeçarëve të mëvonshëm.
Pra, nga jugu, Shteti Shqiptar i shek. XV pati përkohësisht shtrirje të paktën deri rrëzë Delvinës, por jo Gjirokastrën, që turqit e kishin pushtuar më parë. Shembulli dhe jehona e shtetit shqiptar, u bënë frymëzim dhe për qëndresën e shqiptarëve të Peloponezit. Dokumentet flasin se shtrirja territoriale e shtetit shqiptar i ka ndryshuar kufijtë gjatë atyre 24 viteve jetë. Aksionet luftarake, që mori Skënderbeu në thellësi të tokave shqiptare të pushtuara deri në Shkup, në Ohër, në Tivar, krijuan lidhje dhe me fisnikët shqiptarë të viseve të largëta, nxitën e kontribuan për bashkimin shpirtëror të shqiptarëve kudo që ata banonin në tokat e tyre.
Në Lidhjen Shqiptare morën pjesë pa dallim shqiptarët; si katolikët latinë po ashtu dhe ortodoksët, që tregon se shteti shqiptar mesjetar ishte një bashkim politik etnik dhe jo mbi baza fetare.

Vizatim i Flamurit Kombëtar Shqiptar në vitin 1459
 Në vitin 1980 nga “The Newberry Library” në Çikago të ShBA u organizua një ekspozitë me harta, dorëshkrime dhe të shtypura. Në këtë ekspozitë, me rëndësi të veçantë për kulturën tonë ishte Harta Portollane e Mesdheut, dorëshkrim (monuscript) e pikturuar në pergamen në vitin 1459. Harta është pronë e bibliotekës "The Nowberry Library" të Çikagos dhe përfshihet në koleksionin "Edward E. Ayer" me shifër ms (monuscript) map no.3.
Harta ka shënimin: "Petrus Roselli compossuit hanc cartam in civitate maioricarum anno domini MÇCLVI"2. Kjo është e punuar me dorë dhe e pikturuar me ngjyra, siç ishte zakoni i atyre shekujve, kur nuk ishte shpikur shtypshkronja. Ky dokument është i rëndësishëm, sepse për herë të parë kemi të dokumentuar grafikisht flamurin tonë, vetëm pak vite pasi ky flamur u vendos e u pranua njëzëri si flamuri i mbarë shqiptarëve. Ky vizatim është i njëjtë nga ana grafike me ato simbole, që kemi të përshkruara nga dokumentet dhe historianët shqiptarë dhe të huaj më vonë, si Barleti, Dh. Frengu e të tjerë sipas të dhënave të tyre.
Pas kthimit të disa pronave kishtare komuniteteve fetare, filloi dhe interesimi i këtyre të fundit për studimin e tyre, ruajtjen dhe rindërtimin. Një ndër këto prona është Kisha e Shnandout në Rodon (sot fshati Muzhel), ku ruhet dhe shqiponja e Kastriotëve e pikturuar. Për këtë kishë dokumentet flasin që e ka ndërtuar Gjon Kastrioti dhe e rindërtoi i biri, heroi ynë i njohur, Skënderbeu.

Është kujdesi dhe interesi i At Zef Pëllumbit, i nisur nga gjurmët e afreskave në muret e kësaj faltoreje të vjetër, që çuan në zbulimin e kësaj shqiponje. Shqiponja është në afreskun e realizuar në brezin e poshtëm të faqes së harkuar të murit të absidës. Në krahun e djathtë të shqiponjës dykrenore dallohet figura e një kalorësi e po në këtë krah afër tokës dhe dy shpendë të tjerë. Shqiponja është e pikturuar me ngjyrë të kuqe, të hapur mbi suva të bardhë dhe në disa pjesë na ka arritur e dëmtuar, por që dallohet qartë dhe, pa dyshim, se është me dy kokë.

Vepër përkujtimore e vitit 1500 me shqiponjën e Kastriotëve.
 Pasardhësit e Dinastisë Kastrioti në shekujt pasardhës, si trashëgues të njërit prej heronjve të Evropës së shekullit XV, që la gjurmë në vendet e përtejdetit në dokumente e monumente, që ruhen deri më sot e kanë vlera historike e kulturore për Arbërinë e atij shekulli.
Lapidari që ka vlera arkitektonike e historike, ruhet edhe sot në kishën Santa Maria La Nova të qytetit të Napolit. Fotografinë e këtij monumenti, që po e botojmë, pati mirësinë të na e fotografojë një pasardhës i Dinastisë Kastrioti, Gjorgjio Maria Kastrioti Skanderbeg, me banim në Napoli.

Monumenti ka dhe pllakën me mbishkrimin kushtues dhe emblemën heraldike të peshkopit të Izernies, nipit të heroit tonë, Konstandin Kastrioti. Meqenëse monumenti botohet i plotë për herë të parë në Shqipëri, na u dha mundësia dhe të botojmë tekstin i saktë të tij epigrafik dhe përkthimin, i cili nga mosnjohja e fotokopjes origjinale, në botimet e mëparshme, i kishte shpënë studiuesit në disa gabime e pasaktësi. Në këtë lapidar mortar ruhet dhe emblema e peshkopit K. Kastrioti, e gdhendur, e njëllojtë, dy herë, majtas dhe djathtas.

 Himarë
 Në kishën e kështjellës së Himarës janë gdhendur në gur, sipër portës, katër shqiponja dykrenare. Sipas formës grafike, dy shqiponjat, që janë në pozicionin sipër, janë të simbolistikës religjioze dhe dy shqiponjat më poshtë në qemerë, janë shqiponja-emblemë heraldike. A kemi këtu shqiponjën-emblemë të flamurit tonë kombëtar, që trashëgohet nga dera e Kastriotëve? Që krahina e Labërisë ishte e lidhur me shtetin shqiptar të udhëhequr nga Skënderbeu, kemi të dhëna të bollshme për ta pranuar. Sipas dokumenteve, kështjella e Himarës u rrënua në vitin 1479. Në vitet 1481-82, nën udhëheqjen e djalit të Skënderbeut, Gjon Kastrioti, flamuri me shqiponjën dykrenore ishte në ballë të kryengritjes, dhe fillimi i kryengritjes ishte Himara (Labëria). Ky fakt mjafton për të thënë, që edhe në qoftë se nuk e njihte e nuk e praktikonte Labëria deri në këtë datë flamurin kombëtar, tani ajo luftonte për këtë flamur. Ka mundësi që në shekujt në vazhdim (shek. XVI-XVII), u bë gdhendja e shqiponjave dykrenore në harkun e portës së rindërtuar të kishës e të kështjellës së Himarës. Kurora që u vendos sipër dy kokave të shqiponjës është tregues i konceptit të shqiptarëve, që periudhën e Skënderbeut e quanin koha e mbretërisë shqiptare ashtu si dhe Krerët e Parësisë së Arbrit në vitin 1593. Që lebërit e quanin veten si pjesë vazhduese e Shtetit Shqiptar të Skënderbeut, flet qartë letra, që ata i dërguan Papës (Gregorit XIII) në korrik 1577 ku deklarojnë: "Le ta dish At i shenjtëruar se qysh kur vdiq trimi i lavdishëm, shumë i Kthjellti Skënderbeu, Mbreti ynë që quhej Kastrioti…"3

Flamuri shqiptar tek arbëreshët e Italisë. (1479 – 1912)
 Pasi pamë se flamuri kombëtar ishte i ruajtur në kujtesën e popullit dhe në kulturën tradicionale materiale, të vështrojmë nga arbëreshët e Italisë. Të dhënat e para për flamurin shqiptar, në tokën italiane, i kemi nga Barleti, në përshkrimet që i bën fushatës luftarake të Skënderbeut në Pulje, në ndihmë të mbretit të Napolit. Aty vë në dukje se kalorësit e tij mbanin flamur, në fushën e të cilit: "...rrinte një shqiponjë e zezë me dy krerë...4". Pas kryengritjes së shqiptarëve të viteve 1480-81, nën udhëheqjen e Gjon Kastriotit, djalit të Skënderbeut, shumë luftëtarë u detyruan të emigronin. Një dokument i Agostino Toçit për këto emigrime, i cituar nga Gavril Dara i Riu thotë: "Si zbritën në tokë (shqiptarët), lanë prapa gratë, fëmijët e të sëmurët dhe të rreshtuar nëpër grupe, me flamurët të shpalosur erës, iu afruan qytetit 5".

Shqiponja dykrenore e vulës së Pleqësisë së Arbrit e vitit 1593.
 Pas pushtimit otoman, qëndresa e vatrave të lirisë shqiptare nuk reshti përpjekjen me armë për çlirim, por edhe lidhjet me kancelaritë evropiane. Kjo periudhë e historisë së shqiptarëve, nga dokumentet e arkivave të huaja përcaktohet: "Shqiptarët qeverisen me kuvendet e tyre". Në Kuvendet shqiptare të shekujve XVI-XVII, u shfaq individualiteti shqiptar, i kristalizuar prej shekujsh, që sanksiononte e shprehte organizimin e një shteti më vete, megjithëse në kushtet e pushtimit. Ndër kuvendet shqiptare jehonë bënë Kuvendi i Himarës (Vlorë, Tepelenë, Gjirokastër, Sarandë) i vitit 1581, Kuvendi i Parësisë së Arbrit i vitit 1593, Kuvendi i Shën Mërisë së Matit, 1594, Kuvendi i Zadrimës më 1598 dhe Kuvendi i Dukagjinit të Matit 1601-2, ku morën pjesë 2656 krerë nga 13 krahina shqiptare, që nga Myzeqeja e Kosova, Shkodra e Shpati. Në këto kuvende, që ishin forma më e lartë e organizimit politik shqiptar, u krijua dhe bërthama e kancelarisë shtetërore, e cila përcillte shkresat, vendimet e memorandumet të vërtetuara me vulën e autoritetit shtetëror vetëqeverisës sipas vendimeve të Kuvendit. Në këto kushte uniteti shqiptar u përforcua dhe u vu në lidhje me botën e Perëndimit.
Kuvendet e paraqesin veten në plan të barabartë me shtetet, me princat dhe me mbretërit perëndimorë. Ato zhvillonin kontakte vetëm me kushte dypalëshe dhe jo në pozita nënshtrimi. Me veprimtarinë e vendimet e këtyre kuvendeve njihemi vetëm nëpërmjet korrespondencave, që u kanë drejtuar shteteve të Perëndimit dhe nuk njohim dokumentacionin bazë të arkivave të tyre, i cili në kushtet e pushtimit në një luftë të pandërprerë për çlirim, humbi e u shkatërrua.
Në letrën që Parësia e Shqipërisë i dërguan Papës më 1 qershor 1593 dhe që ruhet në arkivin e Vatikanit, është dhe forma origjinale e vulës mbi dyllë.

Vula ka formë vezake me gjerësi 5.5 cm dhe 5.3 cm lartësi. Këto të dhëna u saktësuan nga një fotokopje e këtij dorëshkrimi, që është në Bibliotekën Kombëtare, Tiranë me shifër Drh 1/2b. Së pari, me një foto të kësaj vule na njeh studiuesi italian Giuzepe Valentini. Vula paraqet një fushë të qarkuar nga tre çifte rrathësh, në hapësirën mes rrethit të madh dhe të mesit, ka tekstin latinisht: SIGIL. REGNI MACEDONIA ET ALBANIAE (Vula e Mbretërisë së Maqedonisë dhe Shqipërisë). Në mes të rrethit të mesëm e të voglit është e dallueshme një kurorë mbretërore, dhe brenda rrethit të vogël, një shqiponjë dykrerëshe të kurorëzuar.
Titulli zyrtar që mban kjo vulë: "Mbretëria e Maqedonisë e Shqipërisë" i përgjigjet realitetit sipas vazhdimësisë së traditës, që nga shteti i Skënderbeut, të cilin si e njohim nga literatura historike e quanin Zot i Maqedonisë e Shqipërisë.

Tradita vetëqeverisëse mijëravjeçare e popullit tonë, si populli nga më të lashtët e Evropës, kishte organin më të lartë politik e vendimmarrës Kuvendin, prandaj është legjitim ky emërtim për Kuvendet si organi më i lartë qeverisës. Organizimi politiko-shoqëror i vazhduar me kuvendet gjatë këtyre shekujve është veprues, i cili udhëhoqi disa kryengritje. Kjo formë e lidhjes dhe e shprehjes së vullnetit mbarëpopullor, u vazhdua në shekujt e mëvonshëm dhe kuvendi mbarëkombëtar, i cili shprehu dhe dëshirën dhe aspiratën e kombit, u kurorëzua me Lidhjen Shqiptare të Prizrenit në vitin 1878, i cili ishte pararendësi i Kuvendit historik të Vlorës më 28 nëntor 1912, ku u shpall Pavarësia Kombëtare.
-------------
1). M. Pirraku, Transformimi i kultit të shqiponjës nga totemi në simbol kombëtar shqiptar. Studimi etnografik i ndryshimeve bashkëkohore në kulturën popullore shqiptare, Prishtinë 1990, f. 75.
2). Shyqri Nimani, Trojet Shqiptare në Harta e Stema, Prishtinë, 1996, f. 90-91.
 4). Bardhosh Gaçe, Flamuri dhe Ismail Qemali. Toena, Tiranë 1997, f. 5.
5). Gavril Dara i Riu, Kënga e Sprasme e Balës, Tiranë 1994, f. 65.
* Marrë nga materiali i diskutuar në Tryezën e Rrumbullakët me temë: “Origjina e lashtë e flamurit shqiptar” & Ekspozitë e Historikut të Flamurit Kombëtar 1910 -1937, organizuar nga  Rrjeti i Studentëve Shqiptarë në Botë (AS@N)


Nga prof. Jaho Brahaj, G. Standart

Intelektualët, apel Kryepeshkopit: KERKO FALJE

Sipas peticionit, deklarata “Kosova është Izraeli i Serbisë”, është e papranueshme

Intelektualët e Fierit i lënë afat Kryepeshkopit të Shqipërisë dhe vartësit të tij, mitropoliti i Beratit, Lushnjës, Kaninës, Vlorës dhe Myzeqesë, që të kërkojë ndjesë publike. Kjo në lidhje me deklaratën e shumëpërfolur se:

“Kosova është Izraeli i Serbisë”.

Nën organizimin e Shoqatës Kulturore të Intelektualëve Ortodoksë në Fier, është zhvilluar debati publik për disa pakënaqësi dhe cenime që janë regjistruar pranë kishave të zonës së Myzeqesë, por edhe deklaratave të klerikëve me origjinë greke.
Pjesëmarrës në debatin që përfundoi me një peticion kanë qenë përfaqësues të shumë shoqatave, kryesisht me karakter kombëtar, deri dhe përfaqësues të sindikatave dhe shoqatës “Çamëria”, “Muzaka”, “Skrapari”, “Labëria”, “Kosova”.

Sipas kryetarit të Shoqatës së Intelektualëve Ortodoksë, Harrilla Koliçi, mësohet se afati i lënë është 20 ditë.
“Kërkojmë që brenda 20 ditësh të realizohet ndjesa publike për shprehjen e thënë në Kosovë. Gjithashtu kemi edhe një sërë kërkesash të tjera që lidhen me themelimin e Kishës së Shën Gjergjit, si dhe disa cenimeve që i janë bërë asaj, por edhe kishave të tjera në vend”, është shprehur Koliçi për gazetën “Shqip”.

“Ne i kemi kërkuar gjithashtu që kambanat dhe kori i kishës të veprojë, ashtu siç bëhet edhe me motrën e saj në Korçë. Ka shumë parregullsi të qëllimshme, deri dhe në themelet e kishës që po regjistrohen nga mitropolia si dhe Kryepeshkopata”, është shprehur Koçi.
Pas tubimit do të nënshkruhet një peticion ku do të firmosin studiues e historianë.
“Nuk e shoh me vend ndërhyrjen e fesë e kishës që të acarojë marrëdhëniet ndërshtetërore. Kjo nënkupton se feja dhe besimtarët, Kryepeshkopi Janullatusi dhe të tjerët tërthorazi ndikojnë negativisht në këto marrëdhënie”, tha për “Shqip”, Kostandin Boçova.

Më tej, studiuesi ka sqaruar se: “Thuhet aty te Kisha e Shën Gjergjit në Fier, madje është shkruar se e themeloi Janullatusi. Ky është një gabim plotësisht shkencor, historik dhe praktik. Ai ka ndikuar për ristrukturimin e saj, por themelimi i saj është në vitin 1713. Kjo më indinjon shumë”, ka thënë studiuesi Kostandin Boçova. Sipas tij, feja ka ligjet e saj të zhvillimit, por kurrë nuk duhet të përzihet me politikën. Ajo ka bukurinë e saj, që ndikon shpirtërisht në edukimin e njeriut. Feja ka luajtur rol të madh të pazëvendësueshëm për edukimin e njeriut, por jo me gjak, por me qetësi shpirtërore”.

Ndërkohë që përfaqësuesi i Komitetit për Zgjidhjen dhe Mbrojtjen e Çështjes Kombëtare, Lirim Sinani, është shprehur se duke pasur si qëllim kryesor pikërisht edhe emërtimin e shoqatës që drejton, mbështet çdo lëvizje që i shërben çështjes kombëtare. “Përpjekjet tona për të shqiptarizuar ortodoksinë shqiptare janë në vazhdim të atyre përpjekjeve të mrekullueshme që bënë rilindësit deri tek At Marku, tek Noli dhe deri te kleriku i fundit, Foti Cici, i cili jeton në SHBA. Sa të kemi mundësi dhe frymë do të mbështesim ortodoksinë shqiptare që ajo të flasë shqip”, ka thënë Lirim Sinani për gazetën “Shqip”.

Të gjithë përfaqësuesit e shoqatave pjesëmarrëse në këtë debat publik janë shprehur të gatshëm për ta ndjekur me çdo formë mbrojtjen e kishës shqiptare.

G. Shqip


Sikur Erdogani...

Sikur Erdogani të përuronte shkolla shqipe për shqiptarët në Turqi
Sikur Erdogani të përuronte një godinë universitare
Sikur Erdogani të përuronte një spital dhe ta kishte mbushur me aparaturë moderne
Sikur Erdogani të ndërtonte autostradën Prishtinë-Ulqin-Tiranë-Janinë-Shkup-Preshevë-Prishtinë
Do mund të thuhej se po kthen pak harç, që mori me me shpatë mbi kokë, për pesë shekuj me radhë
E pastaj
Sikur Erdogani të gjunjëzohej në Krujë dhe të kërkonte ndjesë
Atëherë atëherë mund të quhej i vetëdijësuar
madje, edhe mik i shqiptarëve...

Mirëpo, ai është qytetar nderi shpallur në Teheran
dhe u soll si qytetar i denjë i Teheranit
Në të vërtetë, ai nuk erdhi për rrugë të reja, për ndërtesa e pendesa
por, për t’ i rindrequr kalldrëmet osmane
Për ta kremtuar pushtimin
Mu si pararadhësitë e tij para disa shekujve,

Mu si paraardhësitë e tij para disa shekujve,
që na gjetën:me kulla e shtëpi ndërtuar prej guri,
dhe na lanë me shtëpi qerpiçësh
që na gjetën me banjë në shtëpi
dhe na lanë me qenef në oborr
që na gjetën me libra,
dhe na lanë pa alfabet
që na gjetën me letër
dhe na lanë edhe pa lapsa...
Pa rafte dhe pa kulm na lanë shëmbëlltyrat e Recep Tayyip Erdoğan-it ...
Dhe, siç shihet,asgjë e re në Kosovë,
edhe pas gati pesë shekujve:
Vëllazëria e Hamza Kastriotit me Sulltan Mehmetin e Dytë hyri në miljeniumin e tretë...

Naser Aliu

Burimi: http://letersi-perkthime-artikuj.blogspot.com/2010/12/sikur-erdogani.html

Na mori lumi

SHKODËR - Përmbytjet tashmë kanë filluar të zëvendësohen nga një tjetër shqetësim në Shkodër, e pikërisht nga problemet e higjienës.
Në sipërfaqet me ujë, në lagjet e qytetit, madje dhe në ato afër qendrës, si në "Xhabije", vërehen brejtës infektivë (minj) që, duke kërkuar ajër dhe nga bashkimi i ujërave të zeza me të bardhat, po lëvizin nëpër hyrjet e pallateve apo rrugët edhe pa ujë.

Po kështu vërehen dhe zvarranikë që kanë dalë në sipërfaqe. Lidhur me këtë, burimet zyrtare shprehen se kujdes është duke iu kushtuar kryesisht ujit të pijshëm, sasia e klorifikimit të tij është trefishuar dhe po bëhen analiza në pika të ndryshme.
Aty ku dyshohet për ndotje, bëhet stakimi dhe kyçja e pompave. Ndërsa për praninë e kafshëve të tjera, theksohet se kjo ndodh nga përmbytja, ato i nxjerr uji dhe vetëm pasi të largohet uji, do të ndërhyhet me dezinfektimet përkatëse.
Në prefekturën e Shkodrës, pranë shtabit të emergjencës ka qenë dhe deputeti socialist, Astrit Beci, i cili është interesuar për ujin e pijshëm për shkak të mosfunksionimit të pusetave që, sipas tij, mund të shkaktojnë probleme epidemiologjike. "Ekziston një mundësi e madhe e ndotjes së ujit dhe kampionët duhet të ekzaminohen çdo një orë", ka theksuar Beci.
Gjithashtu ai ka kërkuar informacion edhe për situatën e sigurisë në nënstacione elektrike. Ndërkohë, deri mesditën e së premtes, nga helikopterët janë kryer 26 operacione nga ajri, ku janë dërguar ushqime dhe në kthim janë marrë persona që janë evakuuar. Paraditen e së premtes janë dërguar në Dajç dhe dy mjekë. Në këtë komunë mund të shkohet vetëm përmes ajrit, pasi lidhjet tokësore janë të pamundura.

Zgjerimi
Është zgjeruar harta e përmbytjeve në Shkodër dhe uji ka përfshirë dhe të tjera sipërfaqe në qytet. Në rrugën kryesore hyrëse, Xhabije - Parrucë, vërehen mbi 10 varka me dhe pa motor, të cilat bëjnë transportin e njerëzve në linjat Xhabije - Ura e Bunës.
Banorët e kësaj lagjeje kanë të vetmen mundësi lëvizjeje atë me varka, dhe kjo e domosdoshme pasi u duhet të blejnë bukë, ujë, ushqime apo sende tjera të nevojshme.
Por Shkodra, si asnjëherë tjetër, duket e rrethuar nga çdo drejtim nga ujërat që kanë përmbytur deri tani 12 800 ha tokë, kanë prishur ura dhe bllokuar rrugë, kanë gërryer e bërë të pakalueshme akse rrugore rurale e kombëtare.
Jo vetëm Nënshkodra, por dhe një pjesë e qytetit është përmbytur nga liqeni, lumenjtë e shkarkimet nga portat e hidrocentralit të Vaut të Dejës, por dhe në Malësinë e Madhe ose siç njihet Mbishkodra.
Përroi i Thatë ka vërshuar përsëri, e dyta herë në harkun kohor të një muaji, ndërsa Sterbeqi, Culaj e gjithë fshatrat e Buzës së Ujit janë të përmbytura nga liqeni i Shkodrës, i cili ka arritur në 10 metra.

Ushqimet
Ka filluar shpërndarja me helikopter e ushqimeve e ujit të pijshëm në zonën e Nënshkodrës. Gjatë gjithë ditës së premte, fluturimet e helikopterëve që ngrihen nga stadiumi "Loro Boriçi" kanë qenë të shpeshta. Ushqimet dërgohen në pikat e caktuara nga komunat, të cilat bëjnë ndarjen e tyre.

Energjia dhe uji
Ndërkaq, ka probleme me furnizimin me energji elektrike, pasi në disa zona ajo është stakuar për efekt sigurie, në të tjera uji ka hyrë në kabinat elektrike. Sipas banorëve, ka raste kur telat elektrikë janë këputur nga uji dhe kanë rënë aty duke rrezikuar jetë njerëzish që lëvizin me varka. Për këto raste të raportuara, energjia elektrike është stakuar.
Ndërsa janë përforcuar me mbrojtje nënstacionet elektrike dhe ato të ujit të pijshëm, mungesa e tij ndihet në disa fshatra apo zona të qytetit. Sipas burimeve nga shtabi i emergjencës, ka pasur disa stakime pompash të furnizmit me ujë të pijshëm për efekt sigurie.

Evakuimet
Forcat e ushtrisë dhe ato të RENEA-s e FNSH-së po kryejnë operacione evakuimi në zonën e Nënshkodrës, edhe pse ditën e premte dhe pasditen e së enjtes kërkesat për evakuim janë rritur së tepërmi. Nga banorë të këtyre zonave mësohet se ka dhe mjaft raste kur kanë kërkuar ndihmë, por ajo nuk u është ofruar apo është neglizhuar.
Lidhur me këtë, burimet zyrtare shprehen se ka pasur mjaft refuzime dhe kush ka dashur, është evakuar. "Kemi shkuar nëpër shtëpi dhe u kemi thënë të vijnë që të largohen, por nuk kanë pranuar ose kanë kërkuar të marrin dhe bagëtinë me vete.
Kjo ka qenë e pamundur, pasi varka nuk mund të marrë dhe njerëz dhe disa krerë bagëti njëherësh.
Kjo ka bërë që ata të sprapsen dhe të mos pranojnë të evakuohen",- shprehen efektivë të forcave të angazhura me operacionet e evakuimit. Gjatë natës janë kryer dhe tre operacione për dhënie ndihme, emergjente, edhe pse ka qenë e vështirë për shkak të errësirës dhe kushteve atmosferike.
Një familje nga Oboti, e helmuar nga përdorimi i gazit, ka kërkuar ndihmë dhe është evakuuar duke u dërguar në spital. Në Dajç, një banesë e izoluar nga të tjerat ka rrezikuar të ketë pasoja për njerëzit që jetonin aty, pasi uji ka shkuar në lartësi të madhe. Për ta shpëtuar është bërë operacion natën duke ndërhyrë RENEA, që i ka nxjerrë nga banesa.
Por kërkesat për ndihmë janë të shumta dhe ndryshe nga muaji janar, edhe komunikimi është bërë më i vështirë për shkak të mungesës së energjisë elektrike, që kushtëzon mënyrat e kërkimit ndihmë nga të izoluarit.
Banorët e përmbytur po përpiqen të dalin vetë nga situatat ku ndodhen, pasi dhe efektshmëria e afrimit të ndihmës nga strukturat e ushtrisë e policisë është e kufizuar për shkak të pamundësisë, por dhe kapaciteteve të tyre numerike. Megjithatë nuk kanë munguar dhe rastet e njoftimeve të rreme, mashtrimeve, ku telefonojnë për ndihmë dhe kur ajo u afrohet e mohojnë këtë.

Banorët: Nuk po ndihmohemi
Në qytetin e Shkodrës banorët shprehen se po i zgjidhin vetë problemet e tyre, pasi ndihma është përqendruar kryesisht në Nënshkodër. Të hidhëruar për atë që po ndodh, por dhe të pasigurt për të ardhmen, ata shprehen se një situate të tillë nuk e njohin. Ermir Selmani, banor i lagjes "Liria" tregon se ka kërkuar ndihmën e policisë për të dërguar në spital gruan, e cila po lindte. Nuk m'u përgjigjën.
Dola dhe i thashë një kamioni të ushtrisë, por më tha se kam tjetër punë. Kam marrë një varkë dhe me të kam shkuar deri në Perash ku nuk ka ujë dhe atje me makinë e kam dërguar gruan në spital ku dhe lindi". Meliha Kraja, banore e lagjes Tophanë, shprehet se nuk kanë as ujë të pijshëm dhe as ushqim, ndërsa uji i ka izoluar.
"Dakord se këto janë punët e Zotit, por mendoj se janë dhe të robit. Na ka mbaruar gjithçka". Ndërsa një e moshuar, Zenepe Pirani, mbi 90-vjeçare, shprehet se shi ka rënë dhe shumë madje, edhe vitet e tjera, por kështu nuk ka pasur përmbytje. "Në vitin 1963 ka pasë mjaft ujë, por ai iku për dy ditë, tani po qëndron gjatë dhe ka më shumë", thotë e moshuara.

Informacion i fundit
Sipas zv.kryeministrit Ilir Meta, janë 13000 ha nën ujë, 2100 banesa të përmbytura, 3940 familje të evakuara, 1800 banorë janë strehuar në vendet e akomodimit të vëna në dispozicion nga shteti.
Shkarkohen 2600 metër kub ujë në sekondë, ndërsa mbrëmjen e së enjtes shkarkoheshin 2950 metër kub ujë në sekondë.
Në punë 1000 efektiva policie, 500 ushtrie, 80 mjete të Ministrisë së Brendshme dhe 120 të Ministrisë së Mbrojtjes, i flotiljes me helikopterë dhe shumë mjete lundruese. Këtë vit janë llogaritur të prodhohen 7,3 miliardë kilovatorë energji elektrike, prodhim i vjetër, ku vitet e mëparshme janë prodhuar maksimalisht 5,9 miliardë kilovatorë energji elektrike në vit.

Lezhë, argjinatura Torovicë

Akset rrugore të bllokuara në gjithë vendin
Shkodër
Në hyrje të qytetit Shkodër, para urës së Bunës dhe te Harku i Bërdicës rruga është e pakalueshme pasi ka përmbytje të rrugës me rreth 1m ujë mbi rruge.
Tek Ura e Bunës uji ka kaluar mbi urë duke krijuar përmbytje të rrugës dhe duke e bërë të pakalueshme rrugën. Rruga për në Muriqan është e bllokuar, po kështu edhe rruga për në Shirokë është e përmbytur.
Në segmentin rrugor "Harku i Bërdicës - Velipojë", kuota e ujërave në urën e Gjolulit është rreth 50-60 cm, qarkullojnë vetëm mjetet e mëdha, mjetet e vogla qarkullojnë nga rrugë dytësore.
Në segmentin rrugor Koplik - Dedaj - Bogë si rezultat i bllokimit te zona e përroit të thatë, qarkullimi i mjeteve kryhet nëpërmjet një rruge dytësore të përkohshme, sasia e ujit është 60 cm. Hyrja për në Shkodër bëhet nga Mjeda.
Gjithashtu, edhe aksi rrugor Shkodër-Velipojë është i pakalueshëm pasi është rritur niveli i ujit mbi rrugë në orët e pasdites.
Shkodër - Hani i Hotit, në vendin e quajtur Vukpalaj, rreth 5 km, deri te dogana rruga është e pakalueshme pasi uji mbi rrugë është rreth 1 metër.

Kukës
Në segmentin rrugor Sopot-Ura e Bujanit, në urën e Bujanit, kalimi bëhet me vështirësi pasi është rritur niveli i lumit të Valbonës. Po e njëjta situatë është edhe në urën e Fierzës. Nuk ka problem për qarkullimin e mjeteve. Në segmentin rrugor Bajram Curri - Fierzë, kilometri i 11-të, lumi ka marrë murin mbajtës të rrugës (shembur), rruga me një kalim.
Në Shishtavec lumi ka marrë një pjesë të rrugës duke bërë njëkalimshe rrugën.

Dibër
Po punohet tek ura e Cerenecit, qarkullohet me një kalim. Në segmentin Peshkopi - Muhurr - Qafë-Draj rreth 5 km larg Muhurit, është shembur ura e Shehut, dhe rruga është e bllokuar duke bllokuar komunat e Reçit, Zalldardhës, Arrëzit dhe Lurës.
Dalja e rrugës Peshkopi-Ura e Skurajt (ku bashkohet rruga e Peshkopisë me autostradën) është e bllokuar pasi ka dalë uji mbi rrugë rreth 1 km dhe sasia e ujit mbi rrugë është rreth 1,5 m i lartë.
Janë bllokuar disa mjete në rrugë Nga Burreli në Milot në 30-40 vende ka shkarje dhe rruga është me 1 kalim. Është bllokuar rruga nga përmbytjet e shkaktuara për shkak të hapjes së portave të hidrocentraleve të Ulzës.

Lezhë
Ka bllokim të rrugës në aksin Ura e Skurajve në drejtim të Burrelit për shkak të përmbytjes së rrugës

Tiranë
Gjendja në autostradë në mbrëmje po shkonte drejt normalizimit, pas bllokimit të saj në Vorë.

Elbasan
Nuk ka probleme për qarkullimin e mjeteve. Ka pasur bllokim të rrugës në vendin e quajtur Dragostunj, në kilometrin e 80-të ka pasur bllokim të rrugës për rreth 40 min nga shembje të shkaktuara nga reshjet e menjëhershme. Aktualisht, rruga është e hapur.

Vlorë
Në aksin rrugor Vlorë - Sarandë qarkullimi kryhet me një kalim në vendet e quajtura Jonufra 1, Dukat Fshat, Dalje Piqeras. Në këto pika është vendosur sinjalistika përkatëse. Në akset e tjera nuk ka problem për qarkullimin e mjeteve.

E vetmja mundësi qarkullimi e tropojanëve, përmes Gjakovës Izolohet Tropoja
Shkarkimet në hidrocentralin e Fierzës kanë filluar ditën e mërkurë duke krijuar probleme në afërsi të tij, pikërisht në urën që lidh Tropojën me Fushë-Arrëzin e Tiranën përmes rrugës tokësore.
Gjithashtu, është bërë i pamundur lundrimi në liqenin e Komanit. Vërshimi gjigant i ujërave qe po shkarkohen nga Fierza ka dëmtuar edhe argjinaturën e rrugës që ndodhet poshtë saj dhe që lidh Tropojën. Ndërkohë, ka shembje në rrugë për shkak të lagështisë së madhe të krijuar nga shkarkimet e digës.
Aktualisht qarkullimi i automjeteve nga Tropoja në drejtim të Tiranës bëhet kryesisht përmes Gjakovës, Prizrenit dhe në vijim përmes autostradës Morin-Rrëshen. Problem mbetet qarkullimi i mjeteve të transportit të ngarkuara me mallra të ndryshëm konsumi, që e kanë të pamundur të qarkullojnë përgjatë këtij segmenti për shkak të detyrimeve doganore.

Situata sipas KESH-it
Korporata Elektroenergjitike Shqiptare ka paraqitur situatën në hidrocentrale pas përmbytjeve të fundit në zonën e Shkodrës deri në orën 16:00 të dites së premte. Nga të dhënat e fundit bëhet me dije, se Fierza është në kuotën e 290.39 metra, ndërsa prurjet janë 1420 metër kub ujë në sekondë, ndërsa shkarkohen 1076 metër kub ujë në sekondë.
Hidrocentrali i Komanit është në kuotën e 169.98 metrave ndërsa prurjet kapin shifrën e 1807 metër kub për sekondë, ndërkohë, shkarkimet vijojnë me 1844 metër kub ujë në sekondë. Po ashtu kuota në Vaun e Dejës është 74.24 metra, prurjet janë janë 2295 metër kub ujë në sekondë, ndërsa shkarkimi kap kuotën e 2576 metrave kub ujë në sekondë.
Kuota në Ulëz është 123.6 metra, prurjet janë 1800 metër kub ujë në sekondë, ndërsa shkarkimi kap kuotën e 2763 metrave kub ujë në sekondë. Ndërkohë që KESH-i ka njoftuar që të gjitha HEC-et janë duke prodhuar me kapacitetin e tyre maksimal, megjithatë nuk është përballuar niveli i lartë i prurjeve që është disa herë më i madh se sa i harxhimit të agregatëve të instaluar në të tre hidrocentralet.
Fuqia e instaluar e hidrocentraleve të ngritura në kaskadën e Drinit është 1300 megavatorë. Fierza ka të instaluar 500 megavat, Komani 600 megavat dhe Vau i Dejës 250 megavat.
********************
Situata në perkeqesim e sipër nga përmbytjet ka bere që qeveria shqiptare të kërkojë ndihmë nga NATO. Kerkesa i eshte bere aleances nga Ministria e Brendshme. Mesohet se janë kërkuar helikoptere dhe mjete të rënda.


Sipas zv/kryeministrit Ilir Meta, janë 13000 ha nën ujë, 2100 banesa të përmbytura , 3940 familje të evakuara, 1800 banorë janë strehuar në vendet e akomodimit të vëna në dispozicion nga shteti. Shqetësuese situata e komunikimit. Shkarkohen 2600metër kub ujë në sekondë, ndërsa mbrëmjen e së enjtes shkarkoheshin 2950 metër kub ujë në sekondë.


'Ruajmë balancën me nivelin e prurjeve në kaskadë. Siguria në kaskadë pa asnjë problem"- tha Meta

Sipas Metës bëjnë operacione 1000 efektiva policie, 500 ushtrie, 80 mjete të ministrisë së brendshme dhe 120 të ministrisë së mbrojtjes, i flotilje me helikopterë dhe shumë mjete lundruese. 

Anila Dushi/L.Kokaj G. Shekulli

Beograd, deputeti kërkon gjuhën shqipe në parlament

Gjuha shqipe mund të dëgjohet së shpejti edhe gjatë seancave të Parlamentit të Serbisë. 

Deputeti i vetëm shqiptar në Parlamentin e Serbisë, Riza Halimi ka parashtruar kërkesë për përdorimin edhe të gjuhës shqipe në këtë institucion të lartë shtetëror. Kërkesa i është drejtuar udhëheqjes së Parlamentit, gjegjësisht, Sekretarit të Parlamentit Popullor.

Një kërkesë e tillë është parashtruar dhe nga deputetët e pakicave të hungarezëve dhe boshnjakëve. Me anë të këtyre kërkesave deputet në fjalë kanë kërkuar të zbatohet norma ligjore që të fillojë aplikimi i dy gjuhësisë në gjuhën shqipe, hungareze dhe boshnjake, madje është marrë qëndrim që kjo të parashihet edhe në buxhetin e vitit të ardhshëm.

Vendosja e një gjuhe të dytë si gjuhë zyrtare në institucionet e shtetit bazohet në të drejtën e përfaqësimit të minoriteteve që janë të pranishme në këto institucione.

(GSH/balkanWeb)

Skllavërimi i historiografisë shqiptare

Kur flasim për shoqërinë shqiptare, na pëlqen ta përcaktojmë: “para 90-ës” apo “pas 90-ës”, duke menduar se ky mur është aq i betonuar, sa asgjë nuk i lidh dy anët e kundërta që ndahen prej tij.

Por gjatë këtyre 20 viteve, gjithmonë e më shumë po bindemi se veçanërisht në mentalitetin politik, shumë pak gjë ka ndryshuar.
Kësaj dukurie nuk i ka shpëtuar edhe shkenca historiografike zyrtare shqiptare.
Mbas viteve 90, si një prej fitoreve më të mëdha të demokracisë sonë, qe vërshimi në tregun e botimeve, jashtë çdo lloj “dogane” politike, të studimeve që trajtonin origjinën e popullit tonë dhe ngjarjet e ndodhura që nga lashtësia e deri në ditët e sotme.
Në këtë prurje të bollshme, botimet që nuk përmbushnin “kriteret” e politikave të ditës, mbetën përsëri, ashtu si “para 90-ës”, të padëshiruara për institucionet albanologjike zyrtare shqiptare dhe fatkeqësisht, materiali studimor i tyre nuk u pasqyrua në tekstet mësimore të brezit të ri (qofshin edhe ato alternative).

Ka më se njëzet vjet që lexojmë, sidomos për disa tema të caktuara, dy Histori shqiptare, atë “zyrtare” dhe atë “të pavarur” (libra, artikuj dhe në internet), që jo rrallë, pak ose aspak i ngjasojnë njëra- tjetrës.
A është një dukuri normale për shkencën tonë historike që, në fund të fundit, duhet t’i shërbejë në radhë të parë formimit kombëtar të brezit të ri?

Në rast se Historiografia zyrtare e emërton veten si një Institucion shkencor, me gjithë këtë prurje të madhe të viteve të fundit, dhomat e këtij institucioni dhe sidomos të kabineteve universitare shtetërore dhe private, duhet të dridheshin nga debati, më shumë se sa Parlamenti ynë zhurmëmadh. Por nuk ndodh kështu.

Duke vërejtur tekstin e maturës “Historia 4” të shtëpisë botuese “Pegi” 2010, në faqen 4, ndodhet kapitulli “Banorët e tejlashtë të vendit tonë”. Në dhjetë rreshta përshkruhet se: Ata prodhuan veglat e para prej bakri, përsosën enët prej balte dhe zhvilluan më tej bujqësinë dhe blegtorinë duke formuar edhe një bashkësi të gjerë kulturore”. Kapitulli mbyllet me përfundimin se: “banorët e tejlashtë të territorit të vendit tonë mund të quhen pellazgë”.
Duke qenë në demokraci, mund ta marrësh edhe po, edhe jo, secili sipas bindjeve!

Në fakt pas viteve ‘90 historiografia zyrtare (në unitet të plotë komunist) vazhdoi t’i shpërfillë studimet për origjinën pellazgjike të arbërorëve, duke ndjekur besnikërisht udhëzimet e politikës së “para ‘90-ës”.
Në mbledhjen e Byrosë Politike të K.Q. të PPSH-së më 3.11.1969 lidhur me detyrën e studiuesve për të sqaruar origjinën e popullit tonë, Enver Hoxha udhëzonte: “Nëse, duke u nisur nga Homeri e disa autorë të tjerë të lashtësisë, pretendohet që të vërtetohet se kultura greke është ndikuar nga autoktonët, përbërja etnike dhe kulturore e të cilëve ende diskutohet, ne parasëgjithash na duhet të hedhim poshtë me argumente, të dhënat që sjell sot shkenca botërore. Bota e njeh me themele kulturën greke e cila, siç dihet, është ndikuar nga civilizimi më i lashte i popujve të Azisë. Është një fakt i njohur, ndërkohë që teza e ndikimit (pellazg-shën. im), që kanë ushtruar mbi civilizimin helenik mbetet ende një supozim që ne nuk mund ta mbështesim për mungesë të provave dhe fakteve”.
Edhe sot në historiografinë zyrtare shqiptare mbi tezën pellazge të origjinës së popullit tonë mbetet i pakapërcyeshëm gardhi: “vetëm kur ta ketë pohuar shkenca botërore!”.

Ja një shembull tipik: “Sa herë që kemi të bëjmë me përpjekje për të shkruar historinë e bijve të shqipes, ajo që vihet re lehtësisht është se historia e tyre bëhet e besueshme kur tregohet nëpërmjet fakteve botërisht të pranueshme” (Ilir Mati “Pellazgët, një çështje e ngritur ndoshta keq” Balkanweb 7.10.2007)
Kjo shprehje, në thelbin e saj është anti-shkencore, sepse në të gjitha fushat studimore por edhe të artit, ecja cilësore përpara, historikisht ka ndodhur me prurjet që “nuk diheshin nga bota” dhe që kanë çarë rrugën duke u ndeshur me ato që “ishin pranuar nga të gjithë”. Prandaj studiuesit në çdo epokë të shoqërisë njerëzore, i kanë paraprirë mentalitetit të kohës së tyre, asaj që “tashmë është pranuar botërisht” duke sjellë ide të reja dhe një logjikë të re të fakteve.
Gjithashtu është për të ardhur keq për inferioritetin që ndihet në këto pohime.  
Historiografia zyrtare shqiptare nuk guxon as ta mendojë faktin se studiuesit shqiptarë mund të udhëheqin në ndonjë drejtim historiografinë europiane apo atë botërore, dhe të sjellin materiale të papunuara më parë “nga të huajt”.
Jo pak intelektualë, pa pasur asnjë njohuri shkencore historike për periudhën pellazgjike, e kanë emërtuar pohimin e origjinës pellazgjike të shqiptarëve, si një mjet- mit (i pabazuar) i përdorur për qëllime të ditës, nga figura të njohura historike shqiptare. D.Omari në hyrje të librit “Rinia e një shqiptareje”, mbasi akuzon Elena Gjikën dhe Skënderbeun për përdorimin e origjinës pellazge për t’iu ngritur moralin shqiptarëve, pohon se edhe sot “e hasim shumë të gjallë një krenari të tillë të shoqëruar shpesh me një padije të madhe”.
Kësaj sëmundjeje nuk i ka shpëtuar as edhe autori i kapitullit të lashtësisë në tekstin e maturës 2010 Myzafer Korkuti, i cili në një material mbi para-ilirët-ilirët-arbrit, kur flet për tezën pellazge të origjinës së arbërorëve shprehet: “Nuk munguan as hipotezat romantike, pa baza shkencore, apo të tjera të frymëzuara nga motive politike”.
Në mbledhjen e Byrosë Politike të K.Q. të sipërpërmëndur, të bën përshtypje një shprehje e E.Hoxhës: “Shkencat tona albanologjike duhet të bazohen dhe udhëhiqen nga shkenca marksiste-leniniste. Të gjitha studimet që do të realizohen në Shqipëri (bëhej fjalë për origjinën e shqiptarëve- shën im), duhet të kenë bazë solide dhe të distancuara nga çdo gjurmë shoviniste”.
Çfarë ka dashur të përcaktojë me fjalën “shovinizëm”?
Kjo fjalë nuk ka pasur kurrë lidhje, jo vetëm me studimet historike të shqiptarëve të të gjitha kohërave, por as me ngjarjet e ndodhura gjatë të gjithë historisë së popullit tonë. Problemi qëndronte gjetkë: Si do ta priste historiografia botërore dhe veçanërisht ajo greko-serbe origjinën pellazgjike të gjuhës dhe popullit tonë?
Ky merak i lindi kur u njoh me studimin e Spiro Kondës. Megjithatë, për të mos ja ngrënë hakun, lejoi të paraqitej teza pellazgjike në Konferencën e parë Albanologjike që u organizua në Tiranë (1962) dhe ku merrnin pjesë autoritete shkencore me emër nga vendi dhe bota. Me gjithë argumentimin e S.Kondës, të bazuar në autorë të shumtë, fakte dhe arsyetime, mbi origjinën pellazge të gjuhës dhe kombit shqiptar, nuk pati debate. As sot e kësaj dite, nga ana e shkencës albanologjike zyrtare shqiptare, nuk janë sjellë fakte shkencore që do ta hidhnin poshtë tezën pellazgjike të tij, por preferohet heshtja.

Historiografia zyrtare e “pas 90” vazhdon të ndjekë denjësisht udhëzimet e E.Hoxhës, i cili theksonte se “sipas mendimit tim, ata (studiuesit e shkencave albanologjike-shën im) duhet t’iu japin përparësi problemit ilir…
Ne nuk mund të mbështetemi mbi hamendësime dhe të themi se etruskët (origjina e të cilëve është shumë e diskutueshme dhe mbetet e errët) janë paraardhësit tanë …dhe përderisa ajo do të jetë një hipotezë, ajo nuk do të përfillet në studimet tona”.

Po kush ishin këta Ilirët dhe Etruskët?

Studiuesi Arif Mati i emërton në grupin “dega perëndimore dhe lindore e fiseve pellazge, ku futeshin edhe thesprotët, molosët, kaonët, dodonët, thesalianët dardanët, venetët, dalmatët, frigjianët, trojanët, maqedonët, getët, dakët etj. Pra Ilirët dhe Etruskët, ose me saktësisht Thrako-Ilirët janë vetë pellazgët!.
Që janë fise të të njëjtit trung pellazg, na e dëshmojnë fakte të shumta, si arkeologjike, ashtu edhe të shkruara, të traditës gojore, zakonore, miteve dhe sidomos ato gjuhësore. “Sintaksa dhe struktura e gjuhës etruske rigjendet në shqipen e sotme prej më shumë se 2000 vjetësh më pas, pa folur për toponime dhe antroponime të shumta të cilat shpjegohen falë kësaj gjuhe (shqipes-shën im)... (f.176 A.Mati).
Fakti që fiset pellazge, kanë marrë dhe kanë dhënë ndërmjet tyre dhe kanë lëvizur në “tokat e tyre”, por edhe janë hedhur deri në Indi, ka çoroditur shumë studiues të lashtësisë. Të nisur nga gjetja e materialeve arkeologjike apo rite të varrimit dhe besimit të njëjta, apo fjalë të një rrënje, kanë shprehur mendime se X-fis ka zbritur nga veriu ndërsa Y- fis ka ardhur nga lindja, pa kuptuar se bëhej fjalë për fise të të njëjtit trung pellazg, dhe që kishin një shtrirje të gjerë tokësore, sidomos fisi i Trako-Ilirëve.
M.Korkuti në paraqitjen e studimit të tij mbi para-ilirët-ilirët -arbrit, duke ju referuar botimeve të studiuesit Zaharia Mayanit dhe Spiro Kondës, mbi lidhjen e gjuhës pellazgjike etruske me atë shqipe, vëren se: “ata kanë përdorur metoda jashtë shkencore, ndaj përfundimet e tyre nuk janë përfillur nga asnjë gjuhëtar shqiptar”. Këtu ka dashur të thotë “nga asnjë gjuhëtar zyrtar shqiptar”. Për të mos u zgjatur për problemin e gjuhës, dua të sjell vetëm një fakt të dhënë nga studiuesi francez Eduard Shnaider në fund të shek.19.
Duke studiuar fjalët njërrokëshe të shqipes, që dëshmojnë lashtësinë e një gjuhe, e që ruhen edhe sot në fondin e saj bazë leksikor (785 të tilla, ndërkohë që në gjuhët e tjera europiane gjenden jo më tepër se katër-pesë rrënjë, në greqishte 9 rrënje, e në latinisht vetëm një) pohon se “i vetmi popull që mund të mburret se trashëgon vetitë, zakonet, traditat, tiparet dhe gjuhën e Pellazgëve, është populli shqiptar” (f.11 E.Sh.).

Për pasojë, në tekstin e Historisë së 2010-ës, ku është ai autor, nuk e pasqyrojnë fare këtë fis pellazg (etruskët, apo toskët e jugut shqiptar), i cili ka meritën e madhe që na ka përcjellë shkrime të shumta deri në ditët e sotme (afro 10.000 siç na njofton Niko Stillo), me alfabetin origjinal pellazgjik, i cili padrejtësisht iu atribuohet fenikasve apo grekëve, por që kuptohet vetëm nëpërmjet dialekteve të shqipes.
Studimet e pavarura shqiptare të viteve të fundit kanë dhënë një ndihmesë të madhe për largimin e errësirës që mbulonte lashtësinë europiane, dhe u takon atyre merita që sqaruan hap pas hapi botën mitike të Pellazgëve dhe sollën zërin e tyre, ashtu siç kanë folur dhe emërtuar vetveten dhe natyrën që i rrethonte që kur u shfaq njeriu i parë mendimtar (botimi i Niko Stillos “Etruskishte Toskërishte”). Sot shkenca botërore këtë periudhë mbi fillimet e inteligjencës njerëzore (periudhën pellazge), e llogarit të ketë filluar 45.000 mijë vjet më parë. Ndërkohë që të gjitha periudhat e tjera historike të shoqërisë njerëzore (edhe ajo greko-romake), nuk i kalojnë disa shekuj. Përjashtim bën vetëm periudha Bizantine, me një kohëzgjatje 1.000 vjeçare.
Si përfundim, brezat e rinj të shqiptarëve që shkollohen me tekstet historike zyrtare, duhet të presin edhe ca shekuj se ndoshta historiografia botërore (në rast se do ta lejojnë akademitë serbo-greke etj) do të kujtohet për studimet tona.
Që historiografia botërore të shprehet për origjinën pellazge të shqiptarëve, ajo duhet të njihet me studimet e bëra në këtë drejtim. Meqenëse këto studime përfshijnë një periudhe kohore tre shekullore (shk.19, 20, 21) janë pikërisht tre Akademi Albanologjike në trevat shqiptare: e Tiranës, e Prishtinës dhe e Shkupit, pa përmendur edhe ato në vendet e huaja, që duhet t’i debatojnë këto studime dhe t’i popullarizojnë në vendet e tyre dhe në botë, duke i përkthyer në gjuhët kryesore dhe jo të presin që këtë punë ta bëjnë vetë autorët me shpenzimet e tyre financiare.
Sigurisht këtu një problem themelor është: nëse këto Akademi kanë studiues të atij niveli sa të debatojnë me autorët për faktet e sjella prej tyre?
“Që të merresh me historinë e popullit shqiptar, që nga prehistoria dhe deri në kohët e vona - shprehej Spiro Konda – duhet të jesh filolog, helenist, latinist, glosolog, indolog dhe gjuhën shqipe ta kesh gjuhë ametare dhe ta zotërosh shkencërisht”. (A.Bitraku “S.Konda dhe prejardhja pellazgjike e shqiptareve”)
Deri sa nxori në dritë librin e tij “Shqipëria- Origjina e pabesueshme e një populli parahelen” Arif Mati pohon: “Unë kam kryer studime të shumta, hulumtime dhe analiza të hollësishme në pesë fusha të ndryshme: Histori, Arkeologji, Antropologji, Gjuhësi, Mitologji” (f.12 A.M.).
A është e drejtë që të vijojmë t’ia hedhim fajin viteve të “para 90-ës” për ç’ka vërejmë në historiografinë zyrtare shqiptare të ditëve të sotme?
Sigurisht që jo. Këtu kemi vetëm një përputhje të qëndrimeve dhe synimeve politike të dy anëve të murit ndarës të vitit 1990.
A është “origjina pellazge e arbërorëve” thjesht një problem i shkencës albanologjike shqiptare, apo ka një shtrirje të gjerë kulturore dhe etnike dhe me një theks veçanërisht aktual politik?

Sa i rëndësishëm është problemi i origjinës së një populli?

Në veprën e tij Spiro Konda përmend një thënie të Aristotelit pellazg se: “Fisnikëri është për një komb kur të parët e tij janë autoktonë ose shumë të vjetër në vendin ku banojnë dhe kur nga gjiri i tyre kanë nxjerrë njerëz që me veprat që kanë lënë, janë për t’u pasur zili”. (A.Bitaku “S.Konda dhe prejardhja pellazgjike e shqiptarëve”)
Në shekullin e 18-të, për të konsoliduar kombësinë e popujve të ndryshëm, që përfshiheshin brenda kufijve të tyre dhe për supremaci kulturore, ekonomike dhe politike, mbretëritë europiane i kthyen sytë “nga origjina e tyre e stërlashtë” dhe filluan të punojnë intensivisht për të dëshmuar lashtësinë dhe vlerat e të parëve. Në këto përpjekje, që u përfshi në lëvizjen e Rilindjes Europiane, prioritet patën romakët dhe grekët. Megjithëse hynë më vonë në këtë garë, ata kishin trashëguar një material të pasur arkeologjik të dëshmuar edhe nga autorët e lashtësisë, gjithashtu kishin një arkiv të pasur të shkruar apo të përkthyer mbi lashtësinë.
Mirëpo është dëshmuar se shumë shkrime, ndërtime dhe vepra monumentale apo të kultit të lashtësisë së hershme, janë shkatërruar qëllimisht nga pushtuesit ose janë përvetësuar apo adaptuar nga më të vonshmit, “për historinë” që do të shkruhej. Siç pohon edhe themeluesi i Akademisë keltike (franceze më 30.3.1805) Mangourit “Aneksimet kulturore, ecin në të njëjtin hap me pushtimet territoriale”. (f.66 A.Th .)
Kështu p.sh. gjatë pushtimit romak, më 167 p.K u sheshuan deri në themel shumë qytete të lulëzuara të Epirit, u shkatërrua edhe vendi i shenjtë i Dodonës.

Të gjithë pushtuesit që kaluan historikisht mbi trevat arbërore, lanë pas “tokën e djegur” apo ringritën mbi trashëgiminë pellazgo-arbërore ndërtime të kulturës apo besimeve të tyre. Shembujt nuk mungojnë as edhe në ditët e sotme. Shumë monumente fetare të lashtësisë dardane apo të periudhës bizantine, janë përvetësuar nga serbët në Kosovë.

Shqiptarë të asimiluar me anë të kishës serbe. Edhe pikturat në kishat serbe pasqyrojnë vetëm shqiptarë, e jo serbë.

Kështu u ndërtua historiografia e lashtësisë europiane si një lashtësi “greko-romake”. Atyre ju takoi edhe “fisnikëria” kombëtare, si dhe “zilia” e shteteve të tjera të mëvonshme që njiheshin historikisht si të ardhur, sidomos në Ballkan.
“Miza nën kësulë” për periudhën pellazgjike, e historiografisë greko-romake ka qenë se nuk mund të vërtetonte shkencërisht autoktoninë dhe vijueshmërinë pa ndërprerje deri në ditët e sotme të kombeve të tyre.
“…Nëse ne kërkojmë në legjendat e lashta mitet historike apo shkrimet më të lashta greke, nuk do të gjejmë asnjë gjurmë të emrit grek, apo Graikos, Helenëve apo Dorianëve! ... Manipuluesit e historisë romake janë përpjekur dhe gjithmonë kanë dashur të mbulojnë rolin vendimtar të Etruskëve në lindjen e qytetërimit romak”. (f.41, f 144 A. Mati)

Mbretëresha Teutë, ndryshe Tefta

Historiografia jonë zyrtare, mbasi ja qan hallin “mizës” së historiografisë greke, me bujari i vendosin grekët (të dëshmuar vetëm në shek.8 p.K) përkrah ilireve dhe trakëve, në vitin 3000 P.K! “Gjatë epokës së bronzit dhe të hekurit, në territorin e Ballkanit kanë banuar tre popuj të mëdhenj: grekët në jug, ilirët në perëndim dhe trakët në lindje të gadishullit”. (f.5. “Historia 4”)
Një pengesë e pakapërcyeshme për historiografinë “greko-romake” qe edhe pamundësia e zbërthimit të shkrimeve të kësaj periudhe, me anën e gjuhëve të tyre, greqishten dhe latinishten e lashtë.
Pa dashur të zgjatem mbi këtë argument, dua të sjell përfundimin e historianit A.Mati, i cili duke u bazuar edhe në arritjet e studiuesve të huaj dhe shqiptar, që në studimin e popujve të parë europianë i kthyen sytë drejt arbërorëve, thekson: “…Shqipëria dhe rajonet në kufi të saj (që njihen si treva arbërore- shën. im) paraqesin një rast unik në Europë: një dhe vetëm një popull, i cili jeton në tokat e tij stërgjyshore, të paktën që nga neolitiku… Ajo që duket të jetë greqishtja e lashtë apo dialekti “miken” nuk është gjë tjetër veçse “pellazgjishtja e lashtë”. (f.12, f 22 A.Mati)
Vetë flamuri i shtetit shqiptar, që është flamur kombëtar i arbërorëve, flet për pellazgët.

Kur flitet për njerëzit e parë europianë duhet të theksojmë se besimi, ishte epiqendra e kësaj shoqërie të stërlashtë, dhe tek Pellazgët ajo përfaqësohej (jo rastësisht) me Dodonën e trevës arbërore. Për të kuptuar rolin e Faltores së Dodonës, mjafton të themi se është dëshmuar si qendra më e vjetër fetare pellazge. Nga gjetjet e qeramikës parahistorike, mësohet se kulti i drurit (i përhapur në popujt e lashtë të Europës qendrore dhe veriore) në Dodonë ka filluar që në vitet 2000 p.K.
Në tekstin “Historia 4” nuk flitet as edhe një rresht për Dodonën, nisur ndoshta nga fakti, se trevat e Thesprotisë shqiptare, ku janë zbuluar gjetjet arkeologjike të kësaj faltoreje, sot ndodhen në shtetin grek.
Frika e historiografisë zyrtare shqiptare është aq e madhe ndaj historiografisë europiane e sidomos asaj greke, sa nuk guxojnë të pohojnë se Ilirët, si pellazgë që ishin, kishin perënditë e tyre që i përshkruan hollësisht Homeri tek “Iliada” (a nuk ishin trojanët fis dardano-ilir?) dhe emërtimet e të cilëve, shpjegohen me dialektet e shqipes (Niko Stillo “Etruskishte Toskërishte” etj.) Simbolet e tyre gjenden edhe në ditët e sotme tek popullsia shqipfolëse (Dhimitër Pilika “Pellazgët, origjina jonë e mohuar” etj).
Në librin “Historia 4” shkruhet: “Nën ndikimin e kulturës dhe mitologjisë greke, në besimet ilire u futën edhe kultet e perëndive greke. Ilirët adhuronin Zeusin, Poseidonin, Afërditën, Artemisin etj. Këtyre perëndive ilirët u veshën atribute vendase” (f14).
Në fakt, nuk ka mbetur historian i lashtësisë që nuk ka pohuar se grekët i morën besimet nga pellazgët dhe romakët nga etruskët. Është e njohur thirrja “O Zeus Pellazg!” që e gjejmë shpesh tek “Iliada” (“Zemërimi i Akilit”) e Homerit.

Akili me plis - qeleshe

T’i heqësh kurorën “greko-romake” historiografisë europiane dhe sidomos asaj greke, është një nismë, që do shumë kurajë si shkencore dhe politike, megjithëse shumë studime historike, tashmë e kanë bërë të dyshimtë shkëlqimin e artë të saj.
Ja përse edhe historiografia e jonë zyrtare e sotme, nuk guxon të debatojë mbi këtë tezë. Studiuesit tanë zyrtarë i tremben debatit për origjinën pellazge të arbërorëve, sepse domosdoshmërisht do të dalin pohime se:
“Shqiptarët (Arbërorët) janë jo vetëm autoktonë dhe pasardhës të drejtpërdrejt të Pellazgëve dhe që sot e kësaj dite flasin gjuhën pellazgo-shqipe, por deri para Kongresit të Berlinit 1878 dhe të Londrës 1913 ka qenë popullsia më e madhe në gadishullin Ballkanik. Historia e tyre lidhet me qytetërimet më të hershme dhe shumë figura që vunë themelet e qytetërimit grek dhe romak kanë pasur gjak iliro-pellazg në dejet e tyre. (f.212 A. Mati)
Duke njohur këtë të vërtetë historike, si shqiptarët ashtu edhe popullsia europiane, e sidomos brezi i ri, do të avullonin të gjitha pretendimet “ për truall historik” të fqinjëve tanë. Do të pëlcisnin edhe flluskat “historike” për t’i karakterizuar shqiptarët si popull “i ardhur” dhe “pa figura të shquara autoktone historike”.
Këto përpjekje antishqiptare janë mbështetur edhe nga një pakicë intelektualesh shqiptarë, të cilët pa asnjë përgjegjësi shkencore dhe ndërgjegje kombëtare pohojnë “origjinën e huaj” të Skënderbeut apo figurave të tjera historike, duke arritur sa të venë në dyshim edhe origjinën ilire të shqiptarëve.
Vënia në dyshim e origjinës së shqiptarëve, rolit dhe kontributit të figurave të shquara të tij në historinë europiane, padyshim është shprehje e qartë e një strategjie politike dhe luftës psikologjike për të përulur kombin shqiptar.

Pretendohet se ka mungesë të dokumenteve historike për iliro-arbërorët. Përveç materialit të pasur arkeologjik që ruajnë trevat shqiptare, nëpër arkivat e shteteve europiane gjendet një fond i pasur shkrimor, për historiografinë tonë. Qytetet bregdetare dalmate, ruajnë në arkivat e bibliotekat e tyre të shumta, qofshin ato publike, shtetërore, kishtare apo private, një lëndë jashtëzakonisht të pasur dhe të vlefshme për shqiptarët dhe Shqipërinë, po kështu të pa gjurmuara janë arkivat e Vatikanit dhe Athinës, apo të shteteve të tjera. Vetëm nga arkiva e Pragës, Dhimitër Pilika solli 5 arka me dokumente për lashtësinë e popullit tonë.
Studiuesi Bejtulla Destani në Arkivin e Stambollit gjeti për periudhën osmane mbi 90 milion dokumente të dixhitalizuara dhe miliona të tjera që prisnin të dixhitalizoheshin (“Në arkivat e Stambollit ka miliona dokumenta për shqiptarët” pashtriku.org).  
Se përse shpërfillet kjo pasuri historike, është më se e qarte kur vërejmë se si po rrënohet trashëgimia arkeologjike dhe ndërtimore në vendin tonë dhe se si hulumtimet historike pothuajse janë jashtë planifikimeve financiare shtetërore.
Për raportin midis politikës dhe historiografisë, lexova një shkrim interesant, “Rrufetë politike mbi një tekst shkolle” (Gazeta “Standard”) të Artan Fugës, postuar në një prej forumeve me 26.09.2009. Autori shprehet se: “Europa dhe përvojat më të mira perëndimore sot po i nxisin ato praktika që quhen “multiperspektiva historike”, domethënë për ta rindërtuar historinë në mënyra të diversifikuar, kundër mendimit unik. Teksti alternativ shkollor prandaj është. Sjell pikëpamje të ndryshme. Këtu (do të thotë se në Shqipëri- shën. im) ende vazhdon kulti i historiografisë unike, që i “takon popullit”, që i “takon kombit”. Fjalë të mëdha pa pikë kuptimi. Teksti i historisë i takon autorëve të tij, nuk është e vërteta historike përfundimtare dhe unikale”.
Kjo shprehje ka një filozofi të gjerë brenda saj, që më kujton disa citate të Mao-s mbi “dy të mira dhe tre të këqija” apo anasjelltas.  
Autori ngre me të drejtë problemin e pavarësisë nga politika të punës së historianëve në hartimin e tekstit. Gjithashtu leximi i mendimeve të ndryshme mbi një ngjarje historike është më se i drejtë. Ky nuk është një mendim i shekullit të XXI. Shën Jeronimi prej Ilirije (shk.3 pas erës së re) theksonte se duhet të paraqiteshin mendime të ndryshme: “në mënyrë që lexuesi, mbasi të ketë lexuar shpjegime të ndryshme dhe të ketë njohur pikëpamje të ndryshme, të gjykojë vetë se cili është më i besueshmi dhe si një ekspert i këmbimit të valutave të refuzojë monedhën false”. (D.Gazulli “Shen Jeronimi prej Ilirije”17.11.2010)
Por, përsa i takon “historisë kombëtare”, arsyetimi i A.Fugës nuk është i drejtë dhe praktikisht i dëmshëm për vetë këtë shkencë. Autori nuk shpreh se deri ku është “kufiri” i qëndrimit subjektiv të studiuesve ndaj fakteve historike. Historia si shkencë, ashtu si edhe gazetaria, që gjithashtu pasqyron jetën e shoqërisë njerëzore, bazohet në faktet e ndodhura. Trajtimi i këtyre fakteve nuk mund të jetë kurrë “tërësisht objektiv” përderisa ato pasqyrohen nga individë, që kanë një formim kulturor dhe politik të caktuar. Por...këtu ka një kusht, që analisti italian Marko Travaglio e përcakton mjaft qartë:
“Ndryshimi i paraqitjes në tre këndvështrime jo të njëjta, në rast se thelbi i ngjarjes (faktit) është respektuar, nuk përbën problem; kjo është një pasurim për lexuesin dhe vetë ata, gazetarët...(f.20 “La scomparsa dei fatti” 2006).
Dhënia e pacenuar e thelbit të faktit historik, të ngjarjes së ndodhur në historinë e popullit tonë, përbën historiografinë që “i takon popullit dhe kombit”. Respektimi i “thelbit të faktit historik” kufizon “lirinë” e historianëve. Kjo përbën pikërisht linjën “unike” dhe “kombëtare” të teksteve historike, duke përfshirë edhe tekstet alternative.  
Pikërisht kjo historiografi kombëtare, është vlera më e madhe e çdo shteti, sepse ushqen ideologjikisht qytetarët e ardhshëm dhe formon ndërgjegjen e tyre etnike.
Të thuash, se kjo përgjegjësi e historiografisë ndaj popullit dhe kombit të vet, është “fjalë e madhe pa pikë kuptimi” do të thotë se nuk njeh funksionin e kësaj shkence. Autorët nuk janë “pronarë” të teksteve historike të tyre sa të shpërfillin periudha historike, të shtrembërojnë, minimizojnë apo mbulojnë faktet historike të popullit tonë.
Historiografia unike dhe kombëtare në pasqyrimin e fakteve, është sa shkencore aq edhe e kohës dhe nuk duhet të shpërfillim mësimet e saj.
Një ndër gazetarët e shquar amerikanë të kohës së Luftës së Dytë Botërore, Edward R. Morrow ka thënë: “Hapi i parë në likuidimin e një populli është të fshini kujtesën e tij. Shkatërroni librat e tij, kulturën e tij, historinë e tij. Atëherë vini dikë të shkruajë libra të rinj, të krijojë një kulturë të re, të shpikë një histori të re. Para se të kalojë shumë kohë, kombi do të harrojë se çfarë është dhe çfarë qe”. ("A nation of sheep will beget a government of wolves")
Se sa fut duart politika shqiptare dhe ajo e huaj në tekstet zyrtare historike, mjafton të rikujtojmë kërkesat e vazhdueshme të shtetit grek ndaj teksteve tona të historisë.
Me nënshkrimin e Protokollit të bashkëpunimit midis dy shteteve (Athinë 3.04.2003), Ministria e Arsimit e Greqisë u angazhua se do të ngrejë një komision pedagogësh dhe ekspertësh të shkencave historike që njohin edhe gjuhën shqipe për të diskutuar me qëllim që “të heqin nga librat e historisë, kryesisht të palës shqiptare, pasaktësitë dhe ngjarje të cilat helmojnë marrëdhëniet dypalëshe”. Ajo u shpreh se: “Ka akoma ide për Shqipërinë e Madhe” (Shekulli 30/10/2004).

Mbasi u “krasitën” tekstet tona zyrtare nga faktet e shumta komprometuese të shtetit dhe kishës greke, mbasi u përcaktuan edhe “kufijtë” e paraqitjes së lashtësisë, historiografia zyrtare greke vijoi qetësisht të pasqyrojë në tekstet e saj mësimore dhe ato studimore, “viset vorio-epirote të pushtuara nga shqiptarët” pa harruar edhe zakonin e saj të lashtësisë, në greqizimin e emrave dhe kombësive të figurave të shquara historike shqiptare.

Si rrjedhojë, përpara Historiografisë zyrtare shqiptare shtrohet jo aq një problem shkencor, se sa ai aktual politik. Në rast se Historiografia zyrtare shqiptare nuk do të distancohet nga diktati i politikës, “zëri i saj” nuk do të jetë i ndryshëm nga ai i një skllavi, sepse siç vërente dramaturgu i lashtësisë, Euripidi: “Një skllav nuk e ka të drejtën të thotë të vërtetën, nëse ajo nuk i vjen për shtat zotërinjve të tij”.

Nga Fatbardha Demi, G. Tema