Dielli i dytë për Tokën

Fjalët se Ylli i Betelges është pranë shpërthimit dhe se në qiellin tonë do të shfaqet një diell i dytë qarkullojnë prej muajsh tashmë, por një pedagog i universitetit të South Queensland, në Australi, është cituar së fundmi të thotë se eventi do të ndodhë vitin që vjen, pra në vitin 2012.

Betelges, një yll i kuq gjigand në krahun e djathtë të konstelacionit të Orionit mund të shihet pa shumë vështirësi natën në këtë periudhë të vitit. Ai është i dukshëm në lindje, menjëherë pas perëndimit të Diellit si një yll i shndritshëm i kuq.

Shumë shkencëtarë dhe astronomë të tjerë besojnë se shpërthimi i tij në supernova mund të ndodhë në çdo kohë.

Është e ditur tashmë që jeta e këtij ylli mund të përfundojë, por për ekspertët nuk ka asgjë të përcaktuar saktë. Shpërthimi mund të vijë nesër apo pas mijëra vjetësh.

Por, çfarë do të ndodhë nëqoftëse Betelges shpërthen vërtet?

Astronomët parashikojnë se ai nuk do të rrezatojë kaq shumë sa Dielli, por do të jetë më i ndritshëm se hëna e plotë dhe do të shihet edhe gjatë ditës. Por, “Discovery News” thotë se nuk ka arsye për panik. Ylli gjigand është 640 vite dritë larg Tokës dhe shpërthimi i tij nuk paraqet ndonjë rrezik.

Supernova ndodh me yjet masive në fund të jetës së tyre. Ato krijohen nga yjet përmes fuzionit bërthamor duke e kthyer hidrogjenin në helium dhe pastaj heliumin në karbon dhe elementë të rëndë.

Dielli nuk do të jetë në gjendje të gjenerojë një supernova në fundin e jetës së tij për shkak se nuk ka masën e duhur.

T. Channel


Në shqip sot kemi ka fjalë shumë të ngjashme, që tregojnë kuptime të ndryshme dhe pikërisht:
Diell
Diel
Djalë
Djall
...
Nëse do hyjmë të zbërthejmë e kuptojmë se çdo të thotë realisht fjala DIELL, nuk duhet të habitemi që ajo nënkupton thjesht : Dy Yje, (Di) (El), pra pikërisht dy diej. Stop Injorancës

Përgjimet, zbardhet plani për ekzekutimin e Ramës

Zbardhet plani për vrasjen e kreut të Partisë Socialiste, Edi Rama.

Prokuroria e Tiranës tha dje se Luan Rami, Fatos Rami dhe Afrim Kica, nga Burreli, në bashkëpunim dhe me persona të tjerë, po siguronin kushtet dhe mjetet materiale me qëllim për të realizuar eliminimin fizik të shtetasit, Edi Kristaq Rama.
Me 28 janar, Rama doli në bulevard i rrethuar nga një shpurë me truproja duke "shpërfillur" rrezikun që i kanosej për jetën.
Sipas prokurorisë, informacioni i referuar nga Shërbimit Informativ Shtetëror bëri që të ndërhyhej në kohë dhe të parandalohej vrasja e kryetarit të PS-së. Tre të dyshuarit, dy kushërinjtë Rami dhe miku i tyre Kica u përballën dje me gjykatësin e gatshëm Ardian Kalia për t'u njohur zyrtarisht me akuzat e rënda. Luan Rami, ish-drejtori i ndërmarrjes së Elektrikut në Burrel, pranoi se i kishte dërguar mesazh në telefon kreut të socialistëve Rama, duke i kërkuar t'i zhdëmtonte makinën që iu shkrumbua në demonstratën e 21 janarit.
Asnjëri prej tre të dyshuarve nuk pranoi të kishin bërë plan për vrasjen e kryebashkiakut të Tiranës. Të dyshuarit, Luan e Fatos Rami dhe Afrim Kica, do të qëndrojnë në qeli për një muaj dhe nëse prokuroria nuk gjen prova për implikimin e tyre, atëherë të dyshuarit do të rifitojnë lirinë. Në seancën me dyer të mbyllura, për shkak të sekretit hetimor, prokurori ka zbardhur nofkat e tre personave, "Taku", "Tani" dhe "Tiku", të cilët dyshohet të kenë qenë pjesë e grupit, që do të vepronte për të ekzekutuar Ramën. Këta persona janë në kërkim nga policia. Pikërisht për të identifikuar këta tre persona dhe për të gjetur lokalin në Linzë, ku dyshohet të jetë thurur plani kriminal, prokuroria kërkoi 30 ditë kohë. Avokati, Alfred Duka debatoi me prokurorin Tominaj, të cilin e pyeti se cilën provë kërkon të marrësh, për sa kohë kërkon arrest me burg me afat për dy kushërinjtë Rami. "Të identifikojë tre personat", - i përgjigjet prokurori, çka përbën shkak për një debat të fortë mes tyre. ndërsa pyetjes nëse ishte i vlefshëm arrestimi në flagrancë, prokurori i përgjigjet se është "parandaluar një krim të jashtëzakonshëm dhe është shpëtuar jeta e Edi Ramës".

Procesi

Një material i referuar nga Shërbimi Informativ Shtetëror, ku dyshohej se një grup kriminal po përgatiste kryerjen e akteve terroriste ka alarmuar Prokurorinë e Tiranës. Kanë mjaftuar disa verifikime, që organi i akuzës të regjistronte një procedim penal ndaj disa të dyshuarve të cilët po përgatisnin terrenin për kryerjen e një vrasje. Për aktet me qëllime terroriste prokuroria kishte shpallur mos kompetencën. Në shënjestër të këtij plani ishte vënë kreu i Partisë Socialiste Edi Rama, i cili në tubimin- homazh të 28 janarit lëvizi nën masa të rrepta sigurie.
Pas kërcënimit Shërbimi Informativ Shtetëror i kishte vënë në përgjim tre të dyshuarit, Luan e Fatos Rami, si dhe Afrim Kicen dhe informoi policinë se në bashkëpunim me njëri-tjetrin po krijonin kushte për eliminimin fizik të kreut të opozitës.
I gjithë plani kriminal u zbulua dje nga prokuroria, kur tre të dyshuarit, mbërritën në gjykatën e Tiranës për tu njohur me masën e sigurisë. Luan Rami, i dyshuari kryesor, u shpreh në gjykatë se i kishte bërë mesazh në telefon kryesocialistit Edi Rama. "Unë i kam bë sms me emër dhe mbiemër dhe i kam kërkuar të më zhdëmtojë makinën", - mësohet t'i ketë thënë gjykatësit i dyshuari. Bëhet fjalë për një makinë tip "Fuoristradë" që është parë të qarkullojë përgjatë gjithë kohës së demonstratës së dhunshme. Kushëriri i tij, Fatos Rami, është shprehur se ka qenë në gjumë, kur i janë vënë prangat, duke kundërshtuar prokurorin, i cili deklaroi se ishte bërë një arrestim parandalues duke u shpëtuar kështu kreu i opozitës. Seanca u zhvillua me dyer të mbyllura, për shkak të sekretit hetimor dhe sallën e gjyqit e lanë edhe dy deputetë socialistë që ndodheshin të pranishëm.  

Foto nga Godo Godaj

Ndërsa, jashtë dyerve të gjykatës ndodheshin familjarët e miq të të dyshuarve, mes tyre dhe Sali Lusha, ish-truproja e kryeministrit Sali Berisha. Zenel Rami, i ati i Luan Ramit, tha se i biri nuk ka pasur asnjë qëllim, të ekzekutojë Edi Ramën. 

Klodiana Lala, G. Shqiptare

Kombi grek dhe roli i arvanitëve

Lidhur me etnicitetin e kombit modern grek ka shumë të dhëna dhe teori kontradiktore.

Mbreti Pirro i Epirit

Në antikitet Greqia ka qenë e banuar nga disa fise që janë quajtur helene, por me gjuhë apo dialekte të veçanta, që askush sot nuk i di se çfarë gjuhe kanë qenë, pasi nuk janë të përkthyera.

Dialekti jonik i Athinës është po aq mister sa edhe gjuhët e vjetra të padeshifruara, pasi sot askush nuk ka mundur t'a përkthejë atë. As gjuha e vjetër greke dhe aq më pak e reja nuk mund të përkthejnë gjuhën origjinale të popullsisë së vjetër helene, pra atë gjuhë që kanë folur jonët, akejt, dorët.

Pse? A nuk janë grekë?

Gjuhët që nuk janë përkthyer në antikitet janë lënë pa emër, pra nuk janë të askujt. Ndërsa në Greqi ndodh e kundërta. Gjuha e vjetër që kanë folur grekët nuk përkthehet as nga greqishtja e vjetër dhe as nga greqishtja e re dhe sërish vazhdon quhet gjuhë greke. Madje disa shkojnë edhe më larg duke e quajtur edhe gjuhën e Mikenës greke, disa të tjerë akoma edhe më larg dhe e quajnë gjuhën greke të themeluar në vitet 2000 p.k.
Do t'a quaja një nga lajthitjet më të mëdha në fushën e historisë, e cila duhet korigjuar sa më shpejt.
Se si kanë arritur t'a bëjnë këtë, kjo është një çështje më vete. Nuk shihen fare këto fakte, thjeshtë i quajnë grekë edhe pse greqishtja e vjetër nuk i përkthen këto dialekte, asnjë historian nuk vret mendjen për të gjetur të vërtetën.

Thjeshtë greqishtja nuk përthen dialektet e vjetra të folura në territorin, që sot është quajtur grek. Por dihet tashmë që etniciteti i grekëve të lashtë ishte pellazgë dhe shqipja e sotme është nëna që zbërthen fjalë shumë të rëndësishme të gjuhës homerike dhe dialekteve antike, madje edhe tek ajo gjuhë që quhet greqishtja e vjetër, ka shumë fjalë shqipe.
 Greqishtja e vjetër mendohet të mos ketë qenë gjuha që ka folur populli vendas, por gjuhë administrate. Populli duhet të ketë folur një gjuhë që nuk ngjan as me greqishten e vjetër dhe as me atë të re, por pellazgjishten, apo nj dialekt të saj.
Ashtu si edhe për Illirinë, edhe për Greqinë nuk flitet për disa shekuj që nga shekujt VII deri në XI, XII dhe në këto shekuj nuk dihet asgjë për ballkanin nga pikëpamja etnike.
Në shekujt XII-XII-të dalin të dhënat e para për Greqinë, por aty nuk del një popullsi greke, por një popullsi shqiptare që fliste gjuhën arvanite, që është një shqipe e pastër e dialektet toskë.
Të gjithë prisnin që në këtë tokë të shihnin grekë, por në vend të tyre dilnin disa shqiptarë luftëtarë.


Meqë në Greqi nuk ka grekë, studiuesit filluan të hidhnin ide se grekët u zhdukën nga sllavët dhe se shqiptarët ishin ata që zhdukën sllavët që aty dhe e bënë të tyrin atë territor. Madje disa studiues dalin edhe me idetë se grekët u asimiluan nga shqiptarët. Duke ndenjur shumë me shqiptarët që erdhën nga Shqipëria, ata harruan gjuhën e tyre dhe u bënë shqiptarë.

Mbreti Oto, në veshje tradicionale shqiptare

Problemi është pra, ku janë grekët?
Tashmë kjo ndoshta nuk disktuohet aq shumë, por në shek. XiX-të, Evropa u shokua nga zbulimi që bëri, se në territorin e Greqisë Antike nuk kishte popull grek, por kryesisht shqiptar. Duke marrë parasysh të dhënat që japin autorët antikë, mesjetarë dhe modernë arrihet në një konkluzion se:
Grekët e vjetër ishin pellazgë dhe se grekët e rinj në territoret historike të fiseve helene ishin shqiptarë.
Pra, kombi i ri grek në pjesën më të madhe të tij, ishte i përbërë prej shqiptarësh. Disa historioanë grekë e kundërshtojnë këtë me arsyen se shqiptarët kanë ardhur në Greqi në shek. XIV-XV-të. Mirëpo të dhënat e ndryshme, dëshmojnë se shqiptarët kanë qenë në ato troje, shumë para asaj periudhe.

E dhëna e parë që për një prezencë të një gjuhe të huaj, pra jo greqisht në Athinë, jepet në vitin 1180 dhe është dëshmia e një metropoliti të Athinës, i quajtur Mihal Akominatos, i cili cilëson vendosjen e tij në Athinë, si një lloj ndëshkimi.
Ai thotë se:
"Athinejt që kanë banuar në Atikë dhe fshatarët, kryesisht flasin një gjuhë barbare. (Le grande chronique de Holland, Zeland, fq 28)
Kjo do të thotë se ata flisnin një gjuhë jo greke dhe kjo gjuhë ka qenë shqipja, pasi Athina ka folur historikisht shqipen, madje deri në ditët e sotme. Nëse kjo gjuhë do të ishte greqishtja, sigurisht që mitropoliti do e kuptonte, pasi ajo ishte gjuha e kishës.
Gjatë kësaj kohe në Greqi udhëheqësit që spikatin janë arbëreshë dhe populli që këta udhëhiqnin ka qenë arbëresh dhe ka folur këtë gjuhë barbare që ai nuk e kupton.

Kështu është Princi i Nafplios, Luan Zguro, që luftoi kundër frakëve. (A. Kola , Arvanitasit fq 149) Në mesinë po në këtë kohë sundonin Vranajt.

Në 1207-ën, në ishujt e Egjeut sundonte arbëreshi Marino Sanuto. Vëllezërit Andrea dhe Jeremina Giza, që ishin udhëheqësit e Mikonit dhe Jakob Boroci I-rë, që u vendos në krye të Santorinit.

Pra, prania e arvanitëve në Greqi është përpara se disa shqiptarë epirotë të emigronin në këto territore dhe është ajo popullsi që edhe qeverisi mbi një popull që nuk flet greqisht.

Në shekujt XIV-XV ka dhe një valë zbritjesh të arbëreshëve në Greqi. Arbëreshët u ftuan për t'u vendosur atje me vulë të artë të Perandorëve Bizantinë, të cilët në bazë të disa studimeve dukeshin se ishim me origjinë arbëreshe.

Në vitin 1295 vendosen arbëreshët e parë në Thesali, e cila në atë kohë ishte e pushtuar nga tufat e dhenve të vllehëve, por që në pak vite Thesalia u kthye në një fushë shqiptare duke i detyruar vllehët të tërhiqen në malet e Pindit. Më pas në Thesali dhe akarnani vijnë arbëreshë të tjerë, rreth 12 mijë, nga despotati i Epirit, që në atë kohë, ishte shkatërruar.

Në kohën e Johan Katakuzhinit, despoti i Mistrisit, Manuil Kadakuzhini thërret 10 mijë shqiptarë me familjet e tyre të popullojnë Peloponezin, që ishte dobësuar nga sulmet e frankëve dhe turqve. Pas disa vjetësh një despot tjetër i Mistrisit, Teodori, i biri Joanit të V-të Paleolog, thërret edhe 10 mijë të tjerë.
Vëllai i tij e falenderon e lavdëron për këtë veprim të tij dhe thotë: "Rreth 10 mijë ilirë i solle bashkë me fëmijët dhe gratë, ata e kaluan ismin dhe më pas u zgjeruan. Ata vetë ishin ëngjëj dhe nuk është se ishin të papërvojë, por kishin luftuar shumë."
Zbritja e parë në More u krye në 1348-ën dhe e dyta më 1405-ën.
Arbëreshët zbritën në Beoti dhe Lokrida më 1383-in, me thirrjen dhe lejen e Zotit të tebës, Ramon De Vilanova dhe me lejen që mori nga mbreti i tij Petro IV.
Që nga 31.12.1382, arbëreshët marrin leje të banojnë në Atikë, ku zunë fshatrat dhe rrëzat e Akropolit.
Venedikasit i thirrën arbëreshët që të banonin në ishullin e madh Eube, duke filluar nga viti 1402.

Pra arbëreshët i ftuan në Greqi vetë sundimtarët e këtij vendi, të cilat në të shumtën e rasteve ishin nga arbëreshët e tjerë, vendas.

Ata erdhën për të mbrojtur principatat e këtyre sundimtarëve, pra, si ushtarakë. Arbëreshët ishin ata që luftuan në vitet e fundit të Perandorisë Biazantine krahas perandorëve bizantinë, të cilët kishin gjithashtu origjinë arbëreshe.
ishte Pejtër Bue Sklepa i Arkadhisë, ai që u ngrit të ndalonte që perandori i fundit ti dorëzohej Turqve. Ai së bashku me arbëreshët e tjerë shpallin perandor të Bizantit një Kataguzhin, në vend të Paleologut të fundit. ishin ata që luftuan për të mbrojtur atë territor prej turqve. Pas tradhëtisë së tyre nga Paleologët, të cilët e dorëzuan Peloponezin, një pjesë e arvanitëve filloi të emigrojë drejt italisë, pra pas rënies së Kostandinopojës më 1453. Ata u vendosën në Siçili, Kalabri dhe Napoli.
Në këngën: "Moj e bukura More", ata e quajnë Morenë e Peloponezit, jo si Greqi, por si Arbëri.

Kjo do të thotë se shqiptarët e kanë parë territorin e Greqisë së sotme si atdheun e tyre dhe për ta nuk ka patur ekzistuar ndonjë koncept apo term i quajtur grek.
vazhdon...

Shkëputur nga libri: Roli Pellazgo-ilir në formimin e kombeve dhe gjuhëve europiane - Elena Koxaqi

Shkroi: Stop injorancës

Gjuha shqipe e vjetër

(Përgjigje gazetares Besiana Xharra, gazetare nga Prishtina, mbi një studim të ndërmarrë nga linguistët Stefan Schumacher dhe kolegu i tij Joachim Matzinger të Departamentit të Lingusitikës në Universitetin e Vjenës, mbi rëndësinë e gjuhës shqipe të vjetër, në krijimin e gjuhëve tjera Ballkanike)

E dashur zonja Besiana!

Për temën ‘Rëndësia e gjuhës shqipe të vjetër, në krijimin e gjuhëve tjera Ballkanike’ linguistët Stefan Schumacher dhe kolegu i tij Joachim Matzinger nuk kanë bërë të njohur asnjë rezultat gjuhësor, etimologjik dhe historik. Shkenca e çdo fushe qoftë nuk mbahet me deklarata, por me fakte të fushës përkatëse.

Mbi shqipen e vjetër askush nuk mund të thotë kurrgjë, pasi gjuhës shqipe i mungojnë dokumente të vjetra.
Dhe s’kish si të ishte ndryshe, pasi nuk mund të kishte gjuhë shqipe, të asaj që njohim ne sot, pa u shkruar më parë bibla në këtë gjuhë.
Kështu ka ndodhur me të gjitha gjuhët e reja. Nuk mund të kishim një Shekspir pa Biblën e King Xhejmsit, nuk mund të kishim një Rabële pa Biblën në gjuhën frënge, nuk mund të kishim një Servantes pa Biblën në gjuhën spanjolle, nuk mund të kishim një Pushkin pa Biblën në gjuhën ruse. Po kështu, nuk mund të kemi asnjë Bibël të vërtetë në gjuhën latine dhe greke përpara se ato t’i shkruante Erazmi i Roterdamit në shekullin e 16-të. Të gjitha shkrimet, që mbajnë data para shekullit të 16-të, në mbarë botën janë falsifikime.
Për të mësuar sesi unë kam arritur në këtë përfundim, duhen lexuar të gjitha shkrimet dhe shënimet e mia mbi etimologjinë, historinë e gjuhës dhe historinë e popujve, mbi errësirën 270 vjeçare që ka mbuluar mbarë botën deri në vitet 70’ të shekullit të 18-të kur për herë të parë ngrihet shkolla e parë publike në Gjermani.
Gjatë kësaj Errësire nuk kemi biblioteka, muzeume, nuk kemi asnjë tekst shkollor. Kemi vetëm disa universitete fantazmë nga Japonia deri në Kili, të cilat në mungesë të arsimit fillor dhe të mesëm, nuk dihet me saktësi se çfarë bënin e çfarë u mësonin një grusht njerëzve.
E çuditshme është edhe prodhimtaria gjatë kësaj kohe e një grushti njerëzish, njerëz poliedrikë të cilët nuk marrin mësime në shkolla fillore dhe të mesme, veç me tutorë, dhe shkëlqejnë në botën e asaj Errësire të madhe dhe të thellë.

Përse duhej e mbarë bota të mbetej në errësirë për 270 vjet?
Çfarë ndodh me njerëzimin kur dikush atë e mban me qëllim për 270 vjet në errësirë, pa lëvruar shkrim e këndim, pa mësuar kurrgjë në asnjë fushë të dijes? Këto gjëra mund të kuptohen kur kushdo lexon historinë jo vetëm të shqiptarëve, por edhe atë të evropianëve, aziatikëve, afrikanëve dhe të Amerikave, të asaj të veriut dhe asaj të jugut dhe merr e studjon historinë e arsimit, librit, bibliotekave, teksteve të para mësimore si dhe të arritjeve të shkencës. Këto studime ndihmojnë të hidhet dritë se çfarë ndodhi në shekujt 15 dhe 16, dhe përse këto shekuj përkojnë me periudhat e Epidemive më Vdekjeprurëse që ka parë bota.

A mund të themi ne ndonjë fjalë për shqipen, zonja Besianë, kur ne shqiptareve na mungon një fjalor historik dhe etimologjik i gjuhës shqipe?
Në institutin e Gjuhësisë dhe Letërsisë të Shqipërisë flejnë mbi tre milionë skeda të thesarit tonë gjuhësor. Ato sot rrezikohen të zhduken nga brejtësit.

Mirë në Prishtinë, Shkup, Podgoricë, po në Shqipëri?
Përse u anashkalua për dekada të tëra detyra e bërjes të një fjalori historik të leksikut të gjuhës shqipe, megjithëse lënda është mbledhur me kohë?
Kjo punë e keqe është bërë me qëllim, sepse fjalori historik i gjuhës shqipe, si dhe fjalorë korrektë historikë dhe etimologjikë të gjuhëve të tjera, do të nxirrnin të vërtetën që thotë edhe Google Labs Ngram Viewer se gjuhët e Evropës dhe të mbarë botës janë tepër të vona.

Ç’duhet bërë atëherë për të njohur historinë e vërtetë të gjuhës shqipe, atyre ballkanike dhe të mbarë botës?
Unë kam zbuluar Kodin e Shqipes, i cili është çelsi i vetëm që zbërthen si historinë e gjuhëve, po ashtu dhe historinë e vetë popujve.

Cila ka qenë gjuha apo gjuhët, që fliteshin dhe shkruheshin para shekullit të 16-të?
Këtë s’mund ta thotë sot me siguri askush, përveç atyre që kanë në bodrume librat e vjetra. Por ne kemi vërtetuar se asnjë gjuhë e re apo e vjetër nuk mund të krijohet pa një grusht rrënjësh të gjuhës shqipe. Kjo është vlera e gjuhës tonë, ky është një kontribut shumë i madh i popullit tonë, kjo tregon dhe lidhjen e popullit tonë me kulturën dhe shkencën më të lartë që njerëzimi ka krijuar para shekullit të 16-të të erës tonë.

Shembujt në shkrimet dhe shënimet e mia, në shtyp dhe në internet, pos atyre që kam të pabotuara, janë të shumtë. Askush deri më sot, shqiptar apo i huaj, s’ka guxuar të përballet me to, e jo më t’i hedhë poshtë.


Çlirim Xhunga

Kadare, një testament për shqiptarët

Dy muaj më parë, “shkrimtari ynë” Ismail Kadare publikoi sprovën më të re letrare “Mosmarrëveshja, raportet e Shqipërisë me vetveten”, që si shumë libra të tjerë të tij të mëparshëm, botime, ribotime, postribotime, ka pasur një numër të madh shitjesh brenda dhe jashtë panairit të përvitshëm të nëntorit.

E vura në thonjëza shkrimtari ynë për shkak se ai tashmë përfaqëson një dukuri botërore (përkthyer në më shumë se 50 gjuhë kryesore të huaja dhe konsideruar nga një botues francez ndër katër - pesë krijuesit më të mëdhenj çprej kohës kur është dëshmuar letërsi) dhe pikërisht nga ky dimension rreket të shpjegojë fatin tonë, të pangjashëm me fate të popujve dhe kombeve të tjerë.

Sprova më e re letrare e Kadaresë ndahet në trembëdhjetë kapituj:
rreth himnit të vjetër të shtetit,
enigma e vërtetë,
mjegull - prolog me Djallin,
dialog me Djallin dhe me Zotin,
pantomima e frikshme e bronzit,
testament i gabuar,
Gjergji K. kundër Arbrit,
intermexo me dy vrasje në sfond,
kalorës të pabesë-mbretër që qajnë (zotëriu i pabesë Xandrebech),
lëngatë në gadishull,
një sulltan me dy vdekje,
tri gjendje të Kastriotit,
epilog me Zotin
si dhe 85 shënime që janë si nënkapituj më vete, por dhe shumë të nevojshëm për shtjellimin e veprës. 

Si një mjeshtër i madh autori ka një shqetësim që e kanë pasur para tij figura të epërme kombëtare, rilindasit dhe sidomos dy personalitete të larta si Fishta e Konica: çfarë ka ndodhur me shqiptarët përgjatë shekujve, si kanë mbijetuar, si kanë dëmtuar shpesh vetveten më shumë se treshja zymtore (perandoria turke, sllavët dhe grekët) dhe për t’u dhënë përgjigje këtyre pyetjeve dhe të tjerave si këto, nis dhe ndërton ngrehinën e esesë.

Pulla, flamuri, himni
Kapitulli i parë i librit që mund të titullohej edhe pulla, flamuri dhe himni shkon në fëmijërinë e autorit, në përfytyrimin që krijohet në atë moshë për popuj dhe vende thjesht nga katërkëndëshi i vogël postar. Më pas vjen joshja ndaj flamurit që për Kadarenë, tre deri në tetë vjeç, Shqipëria kishte tundur disa sosh: të mbretërisë, të pushtimit italian, të atij gjerman, të periudhës komuniste dhe për të ardhur në vitet nëntëdhjetë te flamuri i kryehershëm princëror i mesjetës. Pikërisht flamuri, me shkabën dykrenore, shpendi më i fisëm i njerëzimit, me hije mijëvjeçarësh, iu ishte lënë prej evropianëve që ta përdornin shqiptarët. Edhe këtu autori, vëren se ndryshe nga shumë shtete të tjera, Shqipëria ishte ndër të pakta raste që e quante “himni i flamurit”. Dhe sipas autorit, ndërsa “flamuri ishte shenja e parë e shtetit, himni ishte tingulli kryesor i tij”. Pastaj përmenden përpjekjet e Aleks Drenovës që shkroi apo përkthehu himnin si dhe hulumtimin e Faik Konicës që fiksoi përgjithherë heraldikën e flamurit.

Enigma e himnit
Në kapitullin e dytë Kadare rimerr sërish temën e himnit duke e kundruar nga disa anë. Në një mënyrë tepër koncize, herë me humor, sarkazëm dhe herë me informacion, ai shpjegon lidhjet e shqiptarëve me këtë tekst, ballafaqimin me himnebërës dhe himnembajtës të tjerë, kuptimet e larme nga njerëz dhe kohë të ndryshme deri te profecia e keqe për popujt dhe paralajmërimi i komploteve, përpjekjet e disahershme për të krijuar një të ri, dyzinën e poetëve (poetët hymnorë) dhe të kompozitorëve që jepnin e merrnin mbi vargje dhe tinguj dhe ndërsa i paraqisnin në juri, gjysmën e saj e gjenin të dergjur qelive dhe kampeve të përqendrimit. Në këtë kapitull autori risjell edhe konsideratën e Migjenit (kënga që s’kuptohej kishte dalë nga thellësia e kombit) si dhe shqetësimin e rilindasve që e kishin pikasur të parët sasinë e madhe të rimohuesve dhe që shprehej në strofën:
Se Zoti vetë e tha me gojë/ Se kombet shuhen përmbi dhe
Por Shqipëria s’do të rrojë/ sepse atë s’e duam ne.
Sipas autorit rilindasit ishin të parët që e kishin zbërthyer këtë spikamë, qenë tmerruar dhe kishin vuajtur nën heshtje, siç vijuan të mbytnin vajin dhe klithmat: komb vetëvrasës, i çmendur!

Kapitulli i tretë
Kapitulli i tretë i sprovës letrare “Mjegull, prolog me djallin” ka më shumë densitet ngjarjesh, veprimesh, aktesh dhe personazhesh të hapësirës shqiptare, ballkanike dhe evropiane. Autori i rikthehet sërish zbërthimit të tekstit për himnin e flamurit, më saktë një vargu të tij “se kombet shuhen përmbi dhe” për të zbuluar fatin e shqiptarëve në njëqind vjetët e fundit. Për shkak se në shqip fjala ‘kombe’ dhe ‘kombet’ kanë një ndryshim të cilësishëm, kjo për autorin parathotë një dyshim që në zanafillë. Dhe më poshtë ai shton: “Ç’kishte ndodhur njëqind vjetët e fundit me Shqipërinë? Thelbi përmblidhej me dy fjalë: kalvari i rikthimit ne Evropë… rikthimi shkabës së arratisur”. Dhe këtu Kadare përmend legjendën ballkano-kaukaziane (përdorur edhe prej Tolstoit) që shqiponja, pas një robërimi që s’mbahet mend, rikthehet në vendin e të parëve me një unazë në kthetra, më një damkë robëruesi.
Pikërisht duke marrë shkas nga kjo gjetje autori ndalet në dyzimin shqiptar më 1912 ku një pjesë luftonte e punonte për të shpallur pavarësinë e saj dhe pjesa tjetër për të mbetur me unazën në kthetra, pra nën perandorinë otomane. Te kjo pjesa tjetër hyjnë bashkë dyshja Qamili e Biçoku, regjimi diktatorial i Hoxhës, konferenca islamike, shpura e majtedjathtë në dasmën e djalit të kryeministrit turk, moskundërshtimi i Davutogllusë në Sarajevë, “Mekami” i Trebeshinës, rimohues nga Tirana e nga Prishtina, përmendorja e oficerit turk, kori i fëmijëve “o sulltan, sunduesi im”, etj, etj.
Po aq sa Fishta, Konica, rilindasit, Kadare është më kritik për rimohuesit shqiptarë, por nuk harron të nënvizojë edhe planet e të tjerëve për zhbërjen e Shqipërisë. Si një njohës i vëmendshëm i historisë së popujve autori rrëfen edhe përpjekjen e pjesës tjetër, kryesisht të fqinjëve për ta fshirë Shqipërinë nga harta e Ballkanit. Dhe vijnë e shfletohen me radhë në këtë kapitull të sprovës letrare teksti paralajmërues i ministrit të Brendshëm serb Grashanin, libri i Kryeministrit Gjeorgjeviç (përkthyer po nga një kryeshtetar shqiptar, Mustafa Kruja) që një urrejtje aq e madhe e kishte shtyrë në një njohje të përkryer të Shqipërisë gjysmë shtet, poeti Rakiq me “Sytë e Simonidës”, pakti turko-jugosllav për shpërnguljen ‘paqësisht’ të kosovarëve, “Dëbimi i arnautëve” i Çubrilloviqit, projekti i akademikëve për ndarjen më katërsh të vendit të shqiponjave, zonja franceze e afërt me Beogradin që kërkonte rishtegtimin turk… Vetë kapitulli “prolog me Djallin” fliste megjithatë që, një komb i zgjedhur nga Zoti, me rimohues dhe kombëtaristë, nuk i kishte shpëtuar yshtjes prej të parit.

Dialog me Djallin dhe me Zotin
Në kapitullin e katërt Kadare i rikthehet sërish dramës së shkurtër të Fishtës “Nën hajat e Parrizit” shkruar më 1914. Sipas autorit “kishte ndodhur, më në fund e pabesueshmja: jo turqit osmanë…jo grekët e palodhur…jo serbët fanatikë, por…rimohuesit shqiptarë donin të përmbysnin atë që ishte dukur i papërmbysshëm”. Drama e shkurtër e at Fishtës ka një dialog mes Skënderbeut dhe Djallit. Ky i fundit i pohon heroit se “gjithkush të ka në gojë, por në zemër nuk e dij”. Ndërkaq zëdhënësi i Zotit, Shën Pjetri e qetëson Gjergjin se Shqipëria do të bëhet për inat të Djallit dhe të shqiptarëve. Kadare shton se Fishta si rilindës dhe si shëlbuese kishte kuptuar leximin e fshehtë të himnit që Shqipërinë s’e kishte braktisur as Zoti dhe as Djalli, ai nuk dëshiron ta ligështojë kombin e vet, por megjithatë nuk mund të mos u bjerë kambanave ndaj së keqes. 
Po në këtë kapitull autori shtjellon sagën e përpjekjeve për rrëzimin e Skënderbeut që ishte lajm i vjetër thuajse disashekullor. Shtysa për rrëzim kishte nisur qysh më 1443 kur ai i ktheu krahët shtetit perandorak dhe kur “bashkë me dekretin për dënimin e tij, bashkë me urdhrat për zbulimin e komplotistëve të tjerë, për parashikimin e pasojave, për zhbirimin e arkivit të fshehtë… me dhjetëra shkrues e kronistë të shtetit…” nisën fushatën çnderuese me mallkime e libra plot helm dhe i përkthyen ato në perëndim duke nisur nga spanjishtja, nga skaji ku niste dhe aventura evropiane e tij.
Sipas dëshmive të shumta Skënderbeu kishte vdekur thjesht nga ethet dhe jo në fushën e betejës; sipas po këtyre të dhënave atij s’i gjendej as varri dhe përpos tij ishin dhe dy kryeheronj antiturq, njëri hungarez Janosh Huniadi dhe tjetri rumun Konti Tepesh, e megjithatë ai i kishte mundur edhe me bëma, por edhe me qindra libra që u shkruan katër-pesë shekuj me radhë, por edhe me një mister që e dispononte vetëm ai. Shpjeguar më shkoqur kapitenit Skënderbe i qe mbytur anija – Shqipëri (u përpi si një vrimë e zezë), por ai s’kishte pasur të njëjtin fat me të. Po ku ishte misteri? Sipas autorit dosja Kastrioti lidhej me dy botë: Shqipërinë dhe Evropën. Dhe ndërsa bota e parë, po fikej dalë ngadalë, bota tjetër kurrsesi nuk mund ta harronte. Gjitha tabloja skënderbejane përmblidhej në dy akte: çlirimi i botës së parë dhe frenimi i pushtimit të botës së dytë. Për botën e parë Skënderbeu arriti ta mbante të papranguar për 34 vjet, por nuk e shpëtoi nga pushtimi osman. Kadare thotë se heroi u gjen midis dy Romave dhe nëse nuk bëri dot gjë në pushtimin e Romës Bizantine, ai vonoi rënien e Romës së Perëndimit. Dhe jo vetëm kaq: çlirimin e Shqipërisë prej osmanëve s’mund ta bënin as shqiptarët më vete dhe as gadishullorët së bashku pa futjen në luftë të Europës.
Kadare shtjellon edhe pikëpamjen tjetër, paqen e Skënderbeut me turqit apo asnjanësinë e tij, që përmendet shpesh nga rimohues të kahmoçëm dhe të rinj, por sipas tij, ajo s’do të jepte gjë veç shuarjen e ngadaltë shqiptare dhe, nëse do të ishte vasale e perandorisë për rënien e Evropës, edhe më keq akoma: mort mbi mort. Misteri për këtë mos-harresë evropiane nuk vinte as nga mosgjetja e trupit në varr, por nga zbrazëtia, “trupi shpirtëror i Kastriotit në kishën e Lezhës”.

Pantonima e bronzit
Kapitulli i pestë i sprovës letrare risjell në vëmendje të lexuesit shekullin e njëzet që, përpos të tjerave, do të ishte edhe kthimi i Gjergj Kastriotit. Evropa po ia rikthente heroin vendit të vet, megjithëse “koha kishte treguar se pa Shqipërinë ai jetonte, kurse Shqipëria s’bënte dot pa të”. Kujtimi, imazhi i Skënderbeut ishte përdorur nga emërtesat mbretërore, italiste, gjemanike, komuniste siç nuk qe harruar edhe nga tri Shqipëritë: londineze, atlantike dhe fantaziste (ajo e shqiptarëve të Maqedonisë). Pikërisht në këtë shekull, për të kujtuar Gjergj Kastriotin do të niste dhe fushata e shtatoreve dhe e përkujtimoreve: në 1940 në sheshin Albania të Romës nga Musolini i Italisë, pastaj në Krujë, për të ardhur në 1968 në Tiranë, për të vijuar me “Place de Skanderbeg” në Paris, te dy monumentet e radhës në Prishtinë dhe në Shkup e deri te përplasja me shtatoret e diktatorëve në sheshin e tij. Në këtë kapitull është për t’u nënvizuar marrëdhënia e hoxhës anti-Skënderbe dhe besimtarëve të shumtë të tij që teksa gdhijnë gjithë natën plot emocion e lot vendosjen e shtatores në Çair të kryeqendrës maqedonase, kthehen te bariu që çuditërisht nuk e përmend më në predikimin e tij. Sipas autorit “një trajtë skulpturore kishte dalë prej bronzit të vet për t’u përzier si rrallëkush në trazimin njerëzor”.

Testament i gabuar
Autori i rikthehet sërish aktit të vendosjes së shtatores së Skënderbeut në Shkup për të shpjeguar një prej enigmave shqiptare: renegatizmin. Për shumë popuj ka një binom universal: ekzistencë dhe liri. Por ndërsa në shtete të mëdhenj, ky binom nuk ka ndonjë kuptim, për vende të mezigjendshme në hartë është thelbësor. Këtu autori përmend shprehjen e famshme të një kryeshtetari amerikan “SHBA-në mund ta shkatërronte vetë SHBA-ja” dhe i referohet historisë për rikthimin e popujve në Evropë. “Në fund të varganit, më i vonuari, më i lodhuri, më i turbullti, po mbërrinte kombi shqiptar”. Sipas autorit fqinjët nuk e kishin dëmtuar më pak, jo se ata nuk kishin punuar për “marrjen e tokave, e pasurive dhe e bregdetit”, por të gjitha këto nuk mbulonin dot “fajin fatal: flirtin me robërinë”. Megjithëse heroi i tyre e kishte bërë zgjedhjen e vet qysh prej 1443: “luftë me osmanët, për jetë ose vdekje, me mort, pa kthim”, një pazar i çuditshëm, i turbullt, gjithmonë i pashpallur, zhvillohej ditë e natë, në gjithfarë mjedisesh…por më shumë në ndërgjegje të trazuara. Autori shpjegon se si janë ndeshur filozofia egërshane e lirisë me atë të robërisë dhe kur shqiptarët u ndanë në tri kampe: ata që mbajtën shqiptarinë e kryqin, ata që e braktisën kryqin për gradat dhe armët dhe ata që u shitën. Shkrimtari nënvizon faktin se ndër njëmijë shkolla turke, një mijë shkolla greke, treqin shkolla serbe, bullgare, vllahe, nuk gjendej asnjë shqip.

Kapitulli i shtatë
Në këtë kapitull autori i rikthehet vitit të rëndësishëm 1999, kohë në të cilën ka mbajtur ditar e që tashmë është botuar në titullin “Ra ky mort dhe u pamë”. Siç dihet nga ditari, përkthyer edhe ky në gjuhët kryesore të botës, atje bëhet fjalë rreth polemikës mes shqiptarëve për shkrimin “Skënderbeu e kishte nënën sllave”, botuar në “Currier International” të Francës. Pikërisht në momentin më kritik për Kosovën, “në orën e keqe të saj”, një autor shqiptar tërhiqte vëmendjen evropiane me shkrimin e mësipërm. Duket se autorit nuk i thotë asgjë ky emër, por teza e tij ishte për t’u marrë në konsideratë. Ai ishte ajo një ide origjinale? Kurrsesi. Këtë tezë e kishte mbrojtur një anëtar i shtabit të lartë të Millosheviçit, Vuk Drashkoviç; më 1987 ishte botuar në “Le Monde Diplomatic”, në 1942 gjithashtu, akoma më herët ishin përsëritur teza të njëjta” Kosova, djep i serbizmit…”.
Sipas autorit edhe nëse nëna e Skënderbeut ishte sllave (dukuri e njohur për kohën), kjo nuk ndryshonte asgjë në thelbin e tij, madje nuk do të ndryshonte asgjë nëse edhe të atin ta kishte serb.
Kadare flet në këtë kapitull për dy kategori shqiptarësh që shtrihen në të gjitha viset: strehësat dhe mohësat, që për hir të së vërtetës kanë galluar në të gjitha kohërat, por që kanë mote të arta për t’u veçuar më dukshëm. Tamam në krizën e Kosovës ata marrin një shkëlqim të veçantë për të qenë groteskë në të njëjtën kohë. Historia e re me Gjergj Kastriotin, thotë Kadare, është më e vjetër se ç’duket. Një roman i shkurtër, “Mekami”, i K. Trebeshinës, ka një mal vreri kundër Gjergj Kastriotit: trajtohet si hajdut kuajsh dhe agjent i Italisë. Por çfarë është ky autor? Shkrimtar si shumë të tjerë, autor i vjershave lavdëruese për Hoxhën dhe Stalinin, themelues i armës së Sigurimit të Shtetit, me një vrasje të drejtpërdrejtë me plumb pas koke, me disa vrasje të tjera të urdhëruara, për të cilat s’ka kërkuar asnjëherë ndjesë, madje edhe kur e veshin me petkun e disidentit.

Intermexo
Kapitulli i tetë që autori e quan “Intermexo” duket sikur s’ka lidhje me sprovën e Kadaresë, por në fakt është e kundërta. Autori flet për dy libra: “Disidentët e rremë” të Sadik Bejkos dhe “Nega totum” të V. Barutit. Të dy librat, sipas Kadaresë, për nga të vërtetat tronditëse, do t’i bënin nder çdo vendi ish – komunist nga Baltiku në Adriatik, ndërsa në Shqipëri ishte ripërsëritur historia e pasqyrës: kthimi i kokës pas për të mos parë të vërtetën dhe thyerja e saj.
Autori i “Mekamit” te “Disidentët e rremë” del se është një vrasës, ka kryer një krim fondator mbi të cilin do të bazohej gjithë ngreha e rendit komunist. Një krim po aq i rëndë denoncohet edhe në librin e V. Barutit, vrasja e Ramize Gjebresë megjithëse për të vazhdonte miti i rrejshëm i kupolës komuniste.
Njerëz me të kaluar kriminale, pavarësisht regjimeve, janë gati të mbrojnë apo rikrijojnë mite të rrejshme dhe të fshijnë “të gjitha shenjat identifikuese që…kombi shqiptar ishte rrekur të kapej për të mos u mbytur”.

Kapitulli i nëntë
Kapitulli vijues “Kalorës të pabesë, mbretër që qajnë” që ka gjithashtu edhe dy nënpjesë “E qara mbretërore” dhe “Zotëriu i pabesë Xandrebech” trajton raportet e mitit dhe historisë, të cilat patën një shkëlqim të vogël pas viteve nëntëdhjetë. Kadare nuk rreket të bëjë një leksion të gjatë e monoton rreth tyre, por ndryshe nga shkruhej nga disa të vetëshpallur si çmitizues apo albanologë të rinj, e shkon mitin dhe historinë si plotësuese të njëra tjetrës. Si njëra, ashtu edhe tjetra vuajnë nga mospërkryerja, por kjo e keqe e përbashkët vinte nga raportet mes mendimit dhe gjuhës. “Kthimi i mendimit në gjuhë, pohon autori, ka qenë dhe mbetet aksioni më i madhërishëm i njeriut. Por ndërsa gjuha e lironte mendimin nga izolomi i gjatë, prapë e detyronte të shprehej sipas rregullave të saj. Në këtë mopërkryerje të tyre, do të hynte në lojë letërsia, mundësitë e pafundme të shprehjes së saj. “Mjetet e letërsisë, duke qenë një krijim i lirë shkrimtarësh… janë të afta t’i rikthejnë mendimit dhe gjuhës atë frymë vetjake njerëzore kur mendimi i besoi gjuhës zhburgosjen e tij dhe kjo e fundit nuk mund ta mbante premtimin”.
Natyrisht Kadare sjell raste të miteve dhe historive të rrejshme, por megjithatë vëren se “krahas oqeaneve të njëtrajtshëm gri të fakteve historike, shfaqet disa herë nevoja për dendësinë verbuese diamantin e të mitit” (Në shënimet që shpjegojnë këtë pjesë të sprovës letrare autori përmend tri nga mitet më të reja të rrejshme: miqësinë e Çabejt me Hoxhën, shpallja në vitin 1981 e luftës së Shqipërisë komuniste ndaj Jugosllavisë për Kosovën dhe helmimi i Hysni Kapos në Paris).
Për të shkuar më tej me idenë e tij Kadare përshkruan të qarën mbretërore të mbretit Filip të Spanjës ku e qara është po aq sa mit, sa edhe pjesë e historisë. Dyshimin për të qarën mbretërore e kishte hedhur fillimisht poeti gjerman Bertold Breht, në një nga poezitë e tij. Asokohe ishte mbytur flota e famshme spanjolle, kishin vdekur tragjikisht mijëra djem nënash, ishte zhytur në vaj e lotë gjithë mbretëria e gadishullit e megjithatë ishte fiksuar vetëm ky mort mbretëror. Një mendje e ftohtë atëherë dhe tani do të thoshte: nuk ka vajtim nënash, çka edhe Brehti thotë: Vallë vetëm Filipi i dytë qau?!
Sigurisht që ka pasur edhe një vajtim tjetër. Dhe për të dy mortet janë gjendur arsyet e veta (për atë mbretëror që mund të jetë i pasinqertë, humbje froni, humbje pasurie) dhe për atë të pashkruarin në kronikat e botës: vajtoret e mëdha spanjolle që, nga humbja e djemve, mund të kenë prodhuar një oqean lotësh, por që s’janë fiksuar as në mit dhe as në histori, e megjithatë mend mbahet morti mbretëror.
Brenda kapitullit të nëntë është edhe një nënkapitull: “Zotëriu i pabesë…” ku autori rimerr librin e zviceranit Shmid që, si para një gjethe fiku fshiheshin mitizuesit (mohsat) dhe “albanologët e rinj”. Pa hyrë në detajet e këtij libri, fundekreje një mashtrim i madh dhe me doza të mëdha racizmi, Kadare duket sikur pohon se gjirizët e mësipërm (shqiptarë dhe të huaj), s’kanë kurrfarë origjinaliteti në sjelljen e procesverbalit të dy diplomatëve milanezë, sepse kohë më parë e kishte publikuar studiuesi serb Radoniç, por sepse, si bij të nomenklaturës komuniste, tashmë ishin gati të thurnin të pavërtetat më të mëdha si kompensim ndaj saj.

Kapitujt e fundit
Në kapitujt vijues, Kadare rimerr sërish përpjekjet e çmitizuesve dhe “albanologëve të rinj” për çshenjtërimin e Gjergj Kastriotit, të gjuhës shqipe, iliricetit shqiptar, himnit, flamurit, rilindasve. Edhe në këto faqe të mrekullueshme, pa kurrfarë ndjenje shqiptaromanie, autori shpalos pikëpamjet e tij, duke mos kursyer edhe shenja të racizmit të vetë shqiptarëve. Ngaqë për secilin kapitull do të duhej një analizë e veçantë dhe imtësore, ndoshta më shumë se komenti modest i kësaj sprove letrare, do të ishte këshilla e leximit të disahershëm të saj ku në secilin lexim gjen margaritarë që s’ke arritur t’i kapësh më shfletimin e mëparshëm.

G. Standart

Pyetje që çdo qytetar duhet t'i bëjë vetes...

Në ngjarjen e 21 janarit, që prej thuajse një jave ka mbërthyer të gjitha debatet e shtypit të shkruar dhe atij pamor, ku humbën jetën me armë zjarri 3 demostrues, kishte gjithashtu edhe 5 të plagosur të tjerë me armë zjarri.

Një prej këtyre të plagosurve, ishte edhe Fatos Mahmutaj, gazetari i ABC NEWS, televizioni informativ i grupit të TV Klan. Ai ishte i vendosur mbi podiumin e vogël, që ishte ngritur posaçërisht për gazetarët dhe reporterët, që do të monitoronin demostratën e 21 janarit.

Në çastin, kur gazetari në fjalë, ka qenë duke reportuar direkt në televizionin ABC NEWs, nëpërmjet telefonit celular, një plumb i ka përshkruar atij dorën, shumë pak centimetra larg kokës së tij, kur një tjetër plumb preku kokën e Hekuran Dedës dhe e la të vdekur në vend.

Detyra e një gazetari është përcjellja e informacionit tek qytetarët dhe Z. Fatos, si dëshmitar okular i ngjarjes dhe për pak centimetra, një tjetër viktimë e demostratës, deklaroi se pa me sytë e tij gardistin i cili qëlloi në drejtim të protestuesve, të cilët ishin jashtë dyerve të kryeministrisë.

Sot, Fatos Mahmutaj nuk është më gazetar i ABC NEWS.

Ai dhe dorëheqjen nga kjo media e fuqishme financiarisht, e ngritur në pak muaj më parë, sepse iu kërkua të përgënjeshtronte atë që pa, atë që përjetoi, atë që deklaroi në çastet e tmerrit, që mund të ishin çastet e fundit të tij.

Cila qenka kjo media që kërkon të dizinformojë qytetarët e saj? Cila është kjo media që nuk mbron as gazetarin e saj?

Kujt i shërben një media e tillë dhe nga kush sponsorizohet?

A do të lejojmë që edhe në vitin 2011 të përdoremi dhe tallemi kaq hapur?
Jetojmë në demokraci, apo në fashizëm?

Dje, më lutet e fejuara ime, që sot të mos shkoja në kortezhin e heshtur, që do të mbahet në orën 14:00, në bulevardin "Dëshmorët e Kombit" për të respektuar 3 të vrarët e protestës së 21 janarit. Me lutet në lot, po ashtu si m'u lut më 21 janar, edhe pse një nga arsye e forta pse shkova, ishte po ajo. Ka punuar në administratën shtetërore që prej 5 vjetësh, me arsimin përkatës, madje edhe me një master pikërisht për profilin e saj. E hoqën nga puna ndërsa ishim me pushime në korrik, kur kishim marrë të dy lejet e zakonshme. Duke thyer çdo rregull shtetëror, çdo arsye, çdo logjikë.

E hoqën nga puna pa asnjë motivim, pa asnjë arsye, pa asnjë paralajmërim. Thjeshtë e hodhën në rrugë. Ashtu si të edhe mbi 20 kolegë të saj dhe të gjithë u zëvendësuan nga miq të politikanëve dhe të njohur të familjes "mbretërore".

E ndërsa më lutej në lot, duke më thënë: "Çdo të fitosh, atje të vrasin, askush nuk mban përgjegjësi dhe nuk mund të ndryshosh asgjë. E shikon sa indiferentë janë bërë njerëzit", etj, etj, m'u kujtua një pjesë e të madhit Jeronim De Rada tek Këngët e Milosaos tek Serafina Topia 1840, ku ai shpalos konfliktin mes ndjenjës dhe arsyes, mes dashurisë së vajzës që i lutet djalit mos të shkojë në luftë dhe dëshirës së djalit për të luftuar për liri.
Nëpërmjet shkatërrimit të shpejtë të lumturisë familjare të Milosaos, shprehet ideja se nuk mund të ketë lumturi vetjake, kur atdheu është i robëruar, se detyrës së madhe të luftës për çlirim i duhet nënshtruar çdo gjë.

Po sot, a ka më qytetarë ky vend? A ka më burra? A ka më arsye, a dëgjohet më zëri i saj? A ka më ndjenjë?

Opposition supporters walk past overturned cars following clashes with police during a protest in Tirana, Albania, Friday, Jan. 21, 2011. Protesters clashed with riot police outside Albania's main government building Friday as more than 20,000 people joined an opposition rally to demand the conservative government call an early general election. (AP Photo/Visar Kryeziu)

Shkroi: Stop Injorancës http://www.facebook.com/NdalPaditurise2

Ndaloni vetshkatërrimin e Shqipërisë.

Në një moment Shqipëria është ne listen e Lonely Planet si një nga vendet që duhet vizituar, për vitin 2011, një vend anëtar i NATO-s, shtetasit e të cilit gëzuan të drejtën për të udhëtuar pa viza në Bashkimin Evropian; ndërsa më pas, Forcat e qeverisë qëllojnë dhe vrasin protestuesit në rrugë dhe Ministria e Jashtme britanike paralajmëron vizitorët të shmangin turmat e mëdha në Tiranë.

Shqipëria, e cila I shpëtoi një diktature si ajo e Koresë së Veriut në vitin 1990 , për të hyrë më pças në kolaps të dhunshëm në vitin 1997, tani gjëndet në prag të një tjetër katastrofe. 

 Nëse vendi zhytet përsëri në konflikt të brendshëm apo kthetrat rrugën e saj kthehet çështje në Evropë. Shqipëria ka qenë kohët e fundit factor paqeje në Ballkan, duke ndërtuar lidhje me armiqtë e vjetër si Serbia dhe duke udhëzuar vëllezërit e së njëjtës etni në Kosovë dhe Maqedoni drejt paqes. Trupat e armatosura të vendit qëndrojnë përkrahë ushtarëve të tjerë të NATO-s në Afganistan. Një rikthim i Shqipërisë në konflikt do të ishte i keq për Ballkanin, I keq për Evropën dhe i keq për NATO-n. 

Kriza e tanishme,megjithatë, i ka rrënjët e thella. Që prej viti 1992, asnjë prej zgjedhjeve të Shqipërisë nuk janë konsiderohen të lira dhe të ndershme nga OSBE, organi-zgjedhor i monitorimit. Në zgjedhje është luftuar sit ë ishte betejë, me ushtri që i betoheshin për besnikëri vetëm njëri-tjetrit dhe jo ndaj një procesi demokratik. Zgjedhjet janë për politikanët një mundësi për të shkatërruar kundërshtarin dhe për të pasuruar miqt.

Zgjedhjet e fundit, të qershorit 2009, nuk ishin më të ndryshme. Kreu i Partisë Socialiste në opozitë, Edi Rama, proteston kundër rezultateve duke bojkotuar parlamentin.Bojkoti është ende në fuqi, duke e privuar Shqipërinë nga një klimë e qetë, për shkak të mosmarrëveshjeve.

Ndërkohë, Kryeministri Sali Berisha ka qeverisur në një mënyrë të atillë që e ka bërë organizatën “Freedom House” ta konsiderojë vendin si "pjesërisht të lirë," status i njëjtë më atë të Abkhazisë, Gambias dhe Nagorno-Karabakh. 

Politika majë për majë, e mrpehtë dhe një rivalitet personalitetesh midis Berishës dhe Ramës ka vepruar si një thikë me dy presa, me fërkimet e të dy palëve, duke I ndarë institucionet e vendit siç çan sopata drurin.

Le të marrim çështjen e Kushtetutës së Shqipërisë të vitit 1998. Tre vjet më parë Berisha dhe Rama, ranë dakord me cinizëm për një grup gjithëpërfshirës të reformave, të cilat, sipas ish-presidentit Alfred Moisiu, e ndryshuan dokumentin brenda natës. Të dy udhëheqësit duhet të kenë menduar se do të ishin ata që do të qëndronin në pushtet e që do të përfitonin nga ndryshimet. Tani kur duket se vetëm njëri është përfituesi, pala tjetër qan me urrejtje. Modeli u përsërit me futjen e një Kodi të ri zgjedhor.

 Korrupsioni është ndoshta problemi më i madh. Shqipëria renditet në vendin e 95-të nga 180 vende në Indeksin e 2009 të “Transparency International” lidhur me perceptimin e korrupsionit . Megjithatë, Berisha ka refuzuar të shkarkojë aleatët kryesorë që përballen me padi. Një shpërthim në një depo ushtarake që vrau shumë njerëz, detyroi ish ministrin e atëhershëm të Mbrojtjes, Fatmir Mediu që të jepte dorëheqjen. Ai është rizgjedhur tashmë dhe gëzon sërish imunitetin parlamentar që gëzonte para dorëheqjes (aktualisht ai është Ministër i Mjedisit në qeverinë e Berishës).

 Janë të panumërta rastet e tjera në mesin e anëtarëve të klasës politike të të gjitha palëve. Situata në media është gjithashtu e zymtë, pavarësisht nga garancitë kushtetuese të lirisë së shprehjes. Është bërë tanimë e zakonshme që mediat të konsiderohen të jenë partizane, dhe gazetarët ti nënshtrohen padive, kërcënimeve dhe sulmit fizik. Vitin e kaluar gazeta kritike, "Tema", u dëbua nga zyrat e saj pavarësisht se një urdhër i gjykatës ndalonte këtë veprim. Botuesi gazetës "Tema" u rrah edhe nga truprojat e një manjati të naftës I lidhur ngushtë me qeverinë. Pas vitesh të këtij lloj aktualiteti, nuk është çudi që institucionet shqiptare janë në kaos
.
Edhe sistemi gjyqësor është në një gjëndje kaotike. Akoma diskutohet politikisht nëse duhet të arrestohen apo jo gjashtë komandantët e gardës së republikës, të cilët akuzohen për vrasjen e protestuesve. Në vend që të ndalohen dhe të pranojnë dëmin që kanë shkaktuar, Rama dhe Berisha kanë mprehur shpatat.
Ata të dy duken se janë të gatshëm për të përdorur praktika jo-institucionale, njëri për të fituar dhe tjetri për të mbajtur pushtetin. Berisha akuzon Ramën se po përpiqet të fitojë pushtetin me force dhe se po përpiqet për të rrëzuar një qeveri të ligjshme.

Tani ai ka për qëllim të nxjerrë demostruesit e tij në rrugë. Rama, nga ana tjetër, proteston se regjimi i Berishës është jodemokratik dhe se vetëm një revolucion si ai I Tunizisë mund të sjellë një ndryshim në vend. Bashkimi Evropian ndërkohë është përqëndruar diku tjetër në Ballkan në vitet e fundit. Megjithatë, tani BE duhet të bëjë të qartë se politikanët e Shqipërisë duhet të bëjnë hapa larg përdorimit të dhunës dhe shkatërrimit të institucioneve të vendit. Në të kundërt, atëherë shqiptarët do të humbasin mundësinë e lëvizjes pa viza në Evropë dhe vendi i tyre do të humbasë mundësinë për anëtarësim në Bashkimin Europian.

Edhe anëtarësimi i vendit në NATO mund të jetë në rrezik. Për të treguar shqetësimin e saj, përfaqësuesja e lartë e BE-së për Politikën e Jashtme Catherine Ashton, përfaqësuesja, duhet të dërgojë një ndërmjetës të lartë në Shqipëri. Duhet të ngrihet një komision ish-presidentësh për të hetuar dhunën e kohëve të fundit. Bashkësia ndërkombëtare duhet të organizojë zgjedhje të jashtëzakonshme parlamentare vitin e ardhshëm, duke dërguar një mesazh të qartë, se institucionet shqiptare nuk janë më të besueshme dhe të afta për ti organizuar vetë zgjedhjet.

Qeveria e re duhet të ketë një axhendë konkrete reformash. Kjo do të mund ti ndalojë më në fund politikanët shqiptarë që të prekin institucionet e vendit. Nqs kjo nuk ndodh, ndikimi do të ndjehet edhe jashtë kufijve të Shqipërisë.

 Daniel Korski, anëtarë i lartë i Këshillit të Europës për Çështjet Ndërkombëtare/ Bashkëpunëtorë i NYT.

Në Shqipëri sot ka të burgosur politikë

Prindërit e dy djemve të rinj të cilëve u është hequr prej ditësh liria, ishin mbrëmë në redaksinë e Shekullit. Këta djem quhen Ledion Muharremi dhe Markelian Saliko.

Markelianin familja e ka kërkuar me zemër në dorë, komisariat më komisariat e burg më burg për katër ditë rresht, derisa dje më në fund e gjetën ku e kishin flakur pasi e kishin zvarritur qeli më qeli. Thjesht vendoseni veten në vendin e prindërve të Markelianit.
Markeliani dhe Ledioni janë pjesë e një grupi prej rreth 40 vetësh, që vazhdojnë të mbahen në burg pas protestës së 21 janarit. Markeliani dhe Ledioni janë arrestuar, sepse kanë marrë pjesë në një aktivitet politik të opozitës. Ata sot janë të burgosur politikë.
Markeliani dhe Ledioni janë të dy 20 vjeçarë. Kanë një skedë penale të bardhë, thënë thjesht në jetën e tyre nuk kanë bërë asgjë jashtë ligjit.
NUK KANË BËRË ASGJË!
Nuk kanë bërë asgjë që të meritojnë një "korridor" policësh të vendosur në 2 rreshta të formuar nga 20 vemje me uniforma që i kanë qëlluar e pështyrë djemtë të gjithë me radhë nga i pari tek i fundit, derisa i kanë rrëzuar përtokë të gjakosur, siç paramilitarët e Arkanit trajtonin kosovarët.
Markeliani dhe Ledioni NUK KANË BËRË ASNJË KRIM!
Janë të dy nga 20 vjeç si shumë të papunë të këtij vendi. Dhe përsërisim: Në skedën e tyre penale nuk ka asgjë.

Po në kanalet e qelbura të këtij pushteti kërmash që tenton terrorin në një vend ku të gjithë njohim njëri-tjetrin çfarë ka?
Ka dhjetëra hajdutë e vrasës që po t'ua mbledhësh dosjet penale mund t'u bëhen male me letra.
Vetëm mendoni pak: prindër që vijnë nga rrethet dhe kërkojnë fëmijët e zhdukur nga policia e shtetit. Dhjetëra djem të tjerë nga Fieri e Shkodra, janë ende nëpër qeli.
Krimi i tyre?
Nuk e duan këtë hale-qeveri me një vrasës në krye.
Mes të arrestuarve ka edhe kalimtarë të rastit, njerëz që u rrëmbyen nga një bandë burracakësh që vrau pasi demonstrata kishte mbaruar. Njerëz që vijonin rutinën e tyre të përditshme. Në vend të tyre mund të ishte sot çdonjëri prej nesh. Kjo do të thotë thjesht që në këtë vend askush më nuk është i lirë!
Çdokush nga ne sot është i burgosur.
Plumbat fluturojnë.. "Kanë dalë nga kryeministria", - thonë hetimet. Një plumb nuk fluturon një metër, as dy metra e pastaj shuhet. Në qoftë se këta plumba nuk do të ishin shuar tek ata tre burra të thjeshtë do të kishin gjetur tre njerëz të tjerë. Mund të kishin arritur këdo nga ata mijëra njerëz, që merrnin pjesë në atë protestë.
Prandaj secili nga ne sot është i vrarë.

Në datën 28 janar do të zhvillohen të shtatat e tre të ndjerëve. U kemi të gjithë borxh jetën. Me dinjitet e respekt për ta dhe si sfidë e dëshmi të shpirtit tonë të lirë e demokratik ne gazetarët e "Shekullit" do të jemi përsëri në shesh. Bashkë me redaktorin tonë që ka ende hematoma në trup. Bashkë me prindërit e Markelianit dhe Ledionit. Bashkë me mijëra të tjerë. Bashkë me Shqipërinë e njerëzve të mirë.

Foto, nga Godo Godaj

Për ata që u vranë nga një pushtet kërmash, për të ardhmen tonë shpirtlirë. Është shumë afër. Të gjithë e ndiejnë. Të gjithë e dinë. E dinë edhe këta të huajt që vijnë e na flasin me arra në gojë. Por më shumë se të tjerët këtë e di ai, që urdhëroi të vriteshin me paramendim tre nga të varfrit e ndershëm të vendit të tij.

Shekulli

Engjëjt e regjimit!

Për tu mbajtur fort një regjim, pas shpinës së një populli, për t'ia pirë gjakun dhe për t'a kthyer në një viktimë të pafuqishme për të reaguar, të shokuar e mbase deri edhe të gëzuar në kaosin e saj, duhet të vendosë fort, disa trarë:

-Shtypi në shërbim të pushtetit për propagandë e disinformim masiv,

-shitja e dhunshme e opinioneve,

-deputetët papagaj që mund të shpifin e përhapin thashetheme pa iu dridhur qerpiku,

-pseudoanalistët e pavarur,

-zëdhënësit etj...

Shikoni shërbëtorët më të përulur të këtij regjimi sot në Shqipëri dhe tregoni nëse realisht e ndjeni veten të përfaqësuar.

Aleksandër Frangaj

Fahri Balliu

Mark Marku

Artur Zhei

Artan Hoxha

Frrok Çupi

Lytfi Dervishi

Henri Çili

Erla Mehilli

Stop Injorancës

 http://www.facebook.com/NdalPaditurise2

Shpirtin e drunjtë për ty e fal e imja Shqipëri!

I lindur në një fshat të thellë në zonën e veriut nga një familje bujqish...ku dielli lind herët dhe ndriçon vetëm pak orë në ditë. Pulat këtu nuk hanë as gëzhoja, lopët bëjnë qumështin më të mirë e më pas gjiza që del është ende më e shijshme. Njerezit këtu kane disa probleme edhe pse vezët e djathi nuk na kanë munguar kurrë. Tek ne dominon një ndjenjë e turbullt per realitetin, një e folur të cilën shume herë logjika e ka braktisur, iluzion të persekutimit dhe të fatit?!

Ndoshta...

Megjithatë ne vazhdojmë te jemi luftarakë dhe besojmë se fatin njeriu e krijon vetë me forcën e tij. Ndër të tjera ne karakterizohemi për trima, besnik dhe kryeneça...duke ruajtur brez pas brezi zakonet dhe traditat tona. Nën sferen e fshehtë të ndërgjegjes tonë ne kemi vetem një "perendi" të ciles lajka nuk i bëjmë.

Kam mësuar për hipokrizinë, thonë se ka lindur dhe është krijuar aty ku shoqëritë respektohen me njëra tjetrën... edhe paqen e kemi mbjellur përmes dhunës disa herë...drejtësia ka ngelur bastarde ...aktualisht vendi im duhet të jetë kryeqendra!! Shpesh here humbas mbi atë që më perfaqëson dhe anashkaloj atë që ekziston...megjithatë ëndrra ime është që një ditë të bëhem qytetar e qytetar i mirë...e pse jo dhe nderi.

Rruga është e gjatë, situata nuk ështe aspak serioze dhe duket e pashpresë!

Lindur në një fshat o njeri, ku dielli të paktën lind, jam bërë burrë. Rritur e forcuar mes jetës se drunjtë dhe sëpatës pamëshire. Në kushte rurale u njoha dhe me hipokrizinë mondane të qyteteve plot ngjyra të zbehta. Në kushte mjerimi njoha dashurinë. Në kushte të pambrojtura bëra art me të. Në netët e heshtura këndova pranë sofrës, në ditët plot zhurmë heshta me dhimbjen. Trupin peng të punes e kam lënë, por ndjehem mire...sepse jam i drunjtë!

Për thonjtë e mbuluar në të zezë , unë piktor bardhe e zi i realitetetit tim, s'kam ç'të shtoj. Me to djersën fshij , e dhimbjen çjerr në ditët e realitetit tim!

Të kam nënë moj s'te kam njerkë!

Shpirt të drunjtë për ty  fal e imja Shqipëri! ( do bëhet më mirë)

Eluar Gjika