Tuesday, February 1, 2011

Dielli i dytë për Tokën

Fjalët se Ylli i Betelges është pranë shpërthimit dhe se në qiellin tonë do të shfaqet një diell i dytë qarkullojnë prej muajsh tashmë, por një pedagog i universitetit të South Queensland, në Australi, është cituar së fundmi të thotë se eventi do të ndodhë vitin që vjen, pra në vitin 2012.
Betelges, një yll i kuq gjigand në krahun e djathtë të konstelacionit të Orionit mund të shihet pa shumë vështirësi natën në këtë periudhë të vitit. Ai është i dukshëm në lindje, menjëherë pas perëndimit të Diellit si një yll i shndritshëm i kuq.

Shumë shkencëtarë dhe astronomë të tjerë besojnë se shpërthimi i tij në supernova mund të ndodhë në çdo kohë.

Është e ditur tashmë që jeta e këtij ylli mund të përfundojë, por për ekspertët nuk ka asgjë të përcaktuar saktë. Shpërthimi mund të vijë nesër apo pas mijëra vjetësh.

Por, çfarë do të ndodhë nëqoftëse Betelges shpërthen vërtet?

Astronomët parashikojnë se ai nuk do të rrezatojë kaq shumë sa Dielli, por do të jetë më i ndritshëm se hëna e plotë dhe do të shihet edhe gjatë ditës. Por, “Discovery News” thotë se nuk ka arsye për panik. Ylli gjigand është 640 vite dritë larg Tokës dhe shpërthimi i tij nuk paraqet ndonjë rrezik.

Supernova ndodh me yjet masive në fund të jetës së tyre. Ato krijohen nga yjet përmes fuzionit bërthamor duke e kthyer hidrogjenin në helium dhe pastaj heliumin në karbon dhe elementë të rëndë.

Dielli nuk do të jetë në gjendje të gjenerojë një supernova në fundin e jetës së tij për shkak se nuk ka masën e duhur.

T. Channel


Në shqip sot kemi ka fjalë shumë të ngjashme, që tregojnë kuptime të ndryshme dhe pikërisht:
Diell
Diel
Djalë
Djall
...
Nëse do hyjmë të zbërthejmë e kuptojmë se çdo të thotë realisht fjala DIELL, nuk duhet të habitemi që ajo nënkupton thjesht : Dy Yje, (Di) (El), pra pikërisht dy diej. Stop Injorancës

1 comment:

Anonymous said...

Shto innjorancën!
Kur arsyetohet gabim nuk i thua stop por e komplikon injorancën.
Pashë vetëm interpretimin e këtyre fjalëve që nga ndërtimi janë pak a shumë të ngjashme.
#1- Dielli në gegnisht thuhet Dilli dhe 'Di' nuk është 'dy' si dhe Hyll/hyj nuk është Ell/XXX (mungon shumësi)
#2- Djalë nuk ekziston. Djal/djali është emër i gjinisë mashkullore dhe nuk merr 'ë'
#3- Dita e javës quhet 'E Dielë' në gegnisht 'E Dille' që ka prejardhjen nga 'Dilli'