Tuesday, February 1, 2011

Kombi grek dhe roli i arvanitëve

Lidhur me etnicitetin e kombit modern grek ka shumë të dhëna dhe teori kontradiktore.
Mbreti Pirro i Epirit
Në antikitet Greqia ka qenë e banuar nga disa fise që janë quajtur helene, por me gjuhë apo dialekte të veçanta, që askush sot nuk i di se çfarë gjuhe kanë qenë, pasi nuk janë të përkthyera.

Dialekti jonik i Athinës është po aq mister sa edhe gjuhët e vjetra të padeshifruara, pasi sot askush nuk ka mundur t'a përkthejë atë. As gjuha e vjetër greke dhe aq më pak e reja nuk mund të përkthejnë gjuhën origjinale të popullsisë së vjetër helene, pra atë gjuhë që kanë folur jonët, akejt, dorët.

Pse? A nuk janë grekë?
Gjuhët që nuk janë përkthyer në antikitet janë lënë pa emër, pra nuk janë të askujt. Ndërsa në Greqi ndodh e kundërta. Gjuha e vjetër që kanë folur grekët nuk përkthehet as nga greqishtja e vjetër dhe as nga greqishtja e re dhe sërish vazhdon quhet gjuhë greke. Madje disa shkojnë edhe më larg duke e quajtur edhe gjuhën e Mikenës greke, disa të tjerë akoma edhe më larg dhe e quajnë gjuhën greke të themeluar në vitet 2000 p.k.
Do t'a quaja një nga lajthitjet më të mëdha në fushën e historisë, e cila duhet korigjuar sa më shpejt.
Se si kanë arritur t'a bëjnë këtë, kjo është një çështje më vete. Nuk shihen fare këto fakte, thjeshtë i quajnë grekë edhe pse greqishtja e vjetër nuk i përkthen këto dialekte, asnjë historian nuk vret mendjen për të gjetur të vërtetën.

Thjeshtë greqishtja nuk përthen dialektet e vjetra të folura në territorin, që sot është quajtur grek. Por dihet tashmë që etniciteti i grekëve të lashtë ishte pellazgë dhe shqipja e sotme është nëna që zbërthen fjalë shumë të rëndësishme të gjuhës homerike dhe dialekteve antike, madje edhe tek ajo gjuhë që quhet greqishtja e vjetër, ka shumë fjalë shqipe.
 Greqishtja e vjetër mendohet të mos ketë qenë gjuha që ka folur populli vendas, por gjuhë administrate. Populli duhet të ketë folur një gjuhë që nuk ngjan as me greqishten e vjetër dhe as me atë të re, por pellazgjishten, apo nj dialekt të saj.
Ashtu si edhe për Illirinë, edhe për Greqinë nuk flitet për disa shekuj që nga shekujt VII deri në XI, XII dhe në këto shekuj nuk dihet asgjë për ballkanin nga pikëpamja etnike.
Në shekujt XII-XII-të dalin të dhënat e para për Greqinë, por aty nuk del një popullsi greke, por një popullsi shqiptare që fliste gjuhën arvanite, që është një shqipe e pastër e dialektet toskë.
Të gjithë prisnin që në këtë tokë të shihnin grekë, por në vend të tyre dilnin disa shqiptarë luftëtarë.


Meqë në Greqi nuk ka grekë, studiuesit filluan të hidhnin ide se grekët u zhdukën nga sllavët dhe se shqiptarët ishin ata që zhdukën sllavët që aty dhe e bënë të tyrin atë territor. Madje disa studiues dalin edhe me idetë se grekët u asimiluan nga shqiptarët. Duke ndenjur shumë me shqiptarët që erdhën nga Shqipëria, ata harruan gjuhën e tyre dhe u bënë shqiptarë.
Mbreti Oto, në veshje tradicionale shqiptare
Problemi është pra, ku janë grekët?
Tashmë kjo ndoshta nuk disktuohet aq shumë, por në shek. XiX-të, Evropa u shokua nga zbulimi që bëri, se në territorin e Greqisë Antike nuk kishte popull grek, por kryesisht shqiptar. Duke marrë parasysh të dhënat që japin autorët antikë, mesjetarë dhe modernë arrihet në një konkluzion se:
Grekët e vjetër ishin pellazgë dhe se grekët e rinj në territoret historike të fiseve helene ishin shqiptarë.
Pra, kombi i ri grek në pjesën më të madhe të tij, ishte i përbërë prej shqiptarësh. Disa historioanë grekë e kundërshtojnë këtë me arsyen se shqiptarët kanë ardhur në Greqi në shek. XIV-XV-të. Mirëpo të dhënat e ndryshme, dëshmojnë se shqiptarët kanë qenë në ato troje, shumë para asaj periudhe.

E dhëna e parë që për një prezencë të një gjuhe të huaj, pra jo greqisht në Athinë, jepet në vitin 1180 dhe është dëshmia e një metropoliti të Athinës, i quajtur Mihal Akominatos, i cili cilëson vendosjen e tij në Athinë, si një lloj ndëshkimi.
Ai thotë se:
"Athinejt që kanë banuar në Atikë dhe fshatarët, kryesisht flasin një gjuhë barbare. (Le grande chronique de Holland, Zeland, fq 28)
Kjo do të thotë se ata flisnin një gjuhë jo greke dhe kjo gjuhë ka qenë shqipja, pasi Athina ka folur historikisht shqipen, madje deri në ditët e sotme. Nëse kjo gjuhë do të ishte greqishtja, sigurisht që mitropoliti do e kuptonte, pasi ajo ishte gjuha e kishës.
Gjatë kësaj kohe në Greqi udhëheqësit që spikatin janë arbëreshë dhe populli që këta udhëhiqnin ka qenë arbëresh dhe ka folur këtë gjuhë barbare që ai nuk e kupton.

Kështu është Princi i Nafplios, Luan Zguro, që luftoi kundër frakëve. (A. Kola , Arvanitasit fq 149) Në mesinë po në këtë kohë sundonin Vranajt.

Në 1207-ën, në ishujt e Egjeut sundonte arbëreshi Marino Sanuto. Vëllezërit Andrea dhe Jeremina Giza, që ishin udhëheqësit e Mikonit dhe Jakob Boroci I-rë, që u vendos në krye të Santorinit.
Pra, prania e arvanitëve në Greqi është përpara se disa shqiptarë epirotë të emigronin në këto territore dhe është ajo popullsi që edhe qeverisi mbi një popull që nuk flet greqisht.

Në shekujt XIV-XV ka dhe një valë zbritjesh të arbëreshëve në Greqi. Arbëreshët u ftuan për t'u vendosur atje me vulë të artë të Perandorëve Bizantinë, të cilët në bazë të disa studimeve dukeshin se ishim me origjinë arbëreshe.

Në vitin 1295 vendosen arbëreshët e parë në Thesali, e cila në atë kohë ishte e pushtuar nga tufat e dhenve të vllehëve, por që në pak vite Thesalia u kthye në një fushë shqiptare duke i detyruar vllehët të tërhiqen në malet e Pindit. Më pas në Thesali dhe akarnani vijnë arbëreshë të tjerë, rreth 12 mijë, nga despotati i Epirit, që në atë kohë, ishte shkatërruar.
Në kohën e Johan Katakuzhinit, despoti i Mistrisit, Manuil Kadakuzhini thërret 10 mijë shqiptarë me familjet e tyre të popullojnë Peloponezin, që ishte dobësuar nga sulmet e frankëve dhe turqve. Pas disa vjetësh një despot tjetër i Mistrisit, Teodori, i biri Joanit të V-të Paleolog, thërret edhe 10 mijë të tjerë.
Vëllai i tij e falenderon e lavdëron për këtë veprim të tij dhe thotë: "Rreth 10 mijë ilirë i solle bashkë me fëmijët dhe gratë, ata e kaluan ismin dhe më pas u zgjeruan. Ata vetë ishin ëngjëj dhe nuk është se ishin të papërvojë, por kishin luftuar shumë."
Zbritja e parë në More u krye në 1348-ën dhe e dyta më 1405-ën.
Arbëreshët zbritën në Beoti dhe Lokrida më 1383-in, me thirrjen dhe lejen e Zotit të tebës, Ramon De Vilanova dhe me lejen që mori nga mbreti i tij Petro IV.
Që nga 31.12.1382, arbëreshët marrin leje të banojnë në Atikë, ku zunë fshatrat dhe rrëzat e Akropolit.
Venedikasit i thirrën arbëreshët që të banonin në ishullin e madh Eube, duke filluar nga viti 1402.

Pra arbëreshët i ftuan në Greqi vetë sundimtarët e këtij vendi, të cilat në të shumtën e rasteve ishin nga arbëreshët e tjerë, vendas.

Ata erdhën për të mbrojtur principatat e këtyre sundimtarëve, pra, si ushtarakë. Arbëreshët ishin ata që luftuan në vitet e fundit të Perandorisë Biazantine krahas perandorëve bizantinë, të cilët kishin gjithashtu origjinë arbëreshe.
ishte Pejtër Bue Sklepa i Arkadhisë, ai që u ngrit të ndalonte që perandori i fundit ti dorëzohej Turqve. Ai së bashku me arbëreshët e tjerë shpallin perandor të Bizantit një Kataguzhin, në vend të Paleologut të fundit. ishin ata që luftuan për të mbrojtur atë territor prej turqve. Pas tradhëtisë së tyre nga Paleologët, të cilët e dorëzuan Peloponezin, një pjesë e arvanitëve filloi të emigrojë drejt italisë, pra pas rënies së Kostandinopojës më 1453. Ata u vendosën në Siçili, Kalabri dhe Napoli.
Në këngën: "Moj e bukura More", ata e quajnë Morenë e Peloponezit, jo si Greqi, por si Arbëri.

Kjo do të thotë se shqiptarët e kanë parë territorin e Greqisë së sotme si atdheun e tyre dhe për ta nuk ka patur ekzistuar ndonjë koncept apo term i quajtur grek.
vazhdon...

Shkëputur nga libri: Roli Pellazgo-ilir në formimin e kombeve dhe gjuhëve europiane - Elena Koxaqi

Shkroi: Stop injorancës

No comments: