Shqipëria, e cila I shpëtoi një diktature si ajo e Koresë së Veriut në vitin 1990 , për të hyrë më pças në kolaps të dhunshëm në vitin 1997, tani gjëndet në prag të një tjetër katastrofe.
Nëse vendi zhytet përsëri në konflikt të brendshëm apo kthetrat rrugën e saj kthehet çështje në Evropë. Shqipëria ka qenë kohët e fundit factor paqeje në Ballkan, duke ndërtuar lidhje me armiqtë e vjetër si Serbia dhe duke udhëzuar vëllezërit e së njëjtës etni në Kosovë dhe Maqedoni drejt paqes. Trupat e armatosura të vendit qëndrojnë përkrahë ushtarëve të tjerë të NATO-s në Afganistan. Një rikthim i Shqipërisë në konflikt do të ishte i keq për Ballkanin, I keq për Evropën dhe i keq për NATO-n.
Kriza e tanishme,megjithatë, i ka rrënjët e thella. Që prej viti 1992, asnjë prej zgjedhjeve të Shqipërisë nuk janë konsiderohen të lira dhe të ndershme nga OSBE, organi-zgjedhor i monitorimit. Në zgjedhje është luftuar sit ë ishte betejë, me ushtri që i betoheshin për besnikëri vetëm njëri-tjetrit dhe jo ndaj një procesi demokratik. Zgjedhjet janë për politikanët një mundësi për të shkatërruar kundërshtarin dhe për të pasuruar miqt.
Zgjedhjet e fundit, të qershorit 2009, nuk ishin më të ndryshme. Kreu i Partisë Socialiste në opozitë, Edi Rama, proteston kundër rezultateve duke bojkotuar parlamentin.Bojkoti është ende në fuqi, duke e privuar Shqipërinë nga një klimë e qetë, për shkak të mosmarrëveshjeve.
Ndërkohë, Kryeministri Sali Berisha ka qeverisur në një mënyrë të atillë që e ka bërë organizatën “Freedom House” ta konsiderojë vendin si "pjesërisht të lirë," status i njëjtë më atë të Abkhazisë, Gambias dhe Nagorno-Karabakh.
Politika majë për majë, e mrpehtë dhe një rivalitet personalitetesh midis Berishës dhe Ramës ka vepruar si një thikë me dy presa, me fërkimet e të dy palëve, duke I ndarë institucionet e vendit siç çan sopata drurin.
Le të marrim çështjen e Kushtetutës së Shqipërisë të vitit 1998. Tre vjet më parë Berisha dhe Rama, ranë dakord me cinizëm për një grup gjithëpërfshirës të reformave, të cilat, sipas ish-presidentit Alfred Moisiu, e ndryshuan dokumentin brenda natës. Të dy udhëheqësit duhet të kenë menduar se do të ishin ata që do të qëndronin në pushtet e që do të përfitonin nga ndryshimet. Tani kur duket se vetëm njëri është përfituesi, pala tjetër qan me urrejtje. Modeli u përsërit me futjen e një Kodi të ri zgjedhor.
Korrupsioni është ndoshta problemi më i madh. Shqipëria renditet në vendin e 95-të nga 180 vende në Indeksin e 2009 të “Transparency International” lidhur me perceptimin e korrupsionit . Megjithatë, Berisha ka refuzuar të shkarkojë aleatët kryesorë që përballen me padi. Një shpërthim në një depo ushtarake që vrau shumë njerëz, detyroi ish ministrin e atëhershëm të Mbrojtjes, Fatmir Mediu që të jepte dorëheqjen. Ai është rizgjedhur tashmë dhe gëzon sërish imunitetin parlamentar që gëzonte para dorëheqjes (aktualisht ai është Ministër i Mjedisit në qeverinë e Berishës).
Janë të panumërta rastet e tjera në mesin e anëtarëve të klasës politike të të gjitha palëve. Situata në media është gjithashtu e zymtë, pavarësisht nga garancitë kushtetuese të lirisë së shprehjes. Është bërë tanimë e zakonshme që mediat të konsiderohen të jenë partizane, dhe gazetarët ti nënshtrohen padive, kërcënimeve dhe sulmit fizik. Vitin e kaluar gazeta kritike, "Tema", u dëbua nga zyrat e saj pavarësisht se një urdhër i gjykatës ndalonte këtë veprim. Botuesi gazetës "Tema" u rrah edhe nga truprojat e një manjati të naftës I lidhur ngushtë me qeverinë. Pas vitesh të këtij lloj aktualiteti, nuk është çudi që institucionet shqiptare janë në kaos
.
Edhe sistemi gjyqësor është në një gjëndje kaotike. Akoma diskutohet politikisht nëse duhet të arrestohen apo jo gjashtë komandantët e gardës së republikës, të cilët akuzohen për vrasjen e protestuesve. Në vend që të ndalohen dhe të pranojnë dëmin që kanë shkaktuar, Rama dhe Berisha kanë mprehur shpatat.
Ata të dy duken se janë të gatshëm për të përdorur praktika jo-institucionale, njëri për të fituar dhe tjetri për të mbajtur pushtetin. Berisha akuzon Ramën se po përpiqet të fitojë pushtetin me force dhe se po përpiqet për të rrëzuar një qeveri të ligjshme.
Tani ai ka për qëllim të nxjerrë demostruesit e tij në rrugë. Rama, nga ana tjetër, proteston se regjimi i Berishës është jodemokratik dhe se vetëm një revolucion si ai I Tunizisë mund të sjellë një ndryshim në vend. Bashkimi Evropian ndërkohë është përqëndruar diku tjetër në Ballkan në vitet e fundit. Megjithatë, tani BE duhet të bëjë të qartë se politikanët e Shqipërisë duhet të bëjnë hapa larg përdorimit të dhunës dhe shkatërrimit të institucioneve të vendit. Në të kundërt, atëherë shqiptarët do të humbasin mundësinë e lëvizjes pa viza në Evropë dhe vendi i tyre do të humbasë mundësinë për anëtarësim në Bashkimin Europian.
Edhe anëtarësimi i vendit në NATO mund të jetë në rrezik. Për të treguar shqetësimin e saj, përfaqësuesja e lartë e BE-së për Politikën e Jashtme Catherine Ashton, përfaqësuesja, duhet të dërgojë një ndërmjetës të lartë në Shqipëri. Duhet të ngrihet një komision ish-presidentësh për të hetuar dhunën e kohëve të fundit. Bashkësia ndërkombëtare duhet të organizojë zgjedhje të jashtëzakonshme parlamentare vitin e ardhshëm, duke dërguar një mesazh të qartë, se institucionet shqiptare nuk janë më të besueshme dhe të afta për ti organizuar vetë zgjedhjet.
Qeveria e re duhet të ketë një axhendë konkrete reformash. Kjo do të mund ti ndalojë më në fund politikanët shqiptarë që të prekin institucionet e vendit. Nqs kjo nuk ndodh, ndikimi do të ndjehet edhe jashtë kufijve të Shqipërisë.
Daniel Korski, anëtarë i lartë i Këshillit të Europës për Çështjet Ndërkombëtare/ Bashkëpunëtorë i NYT.
No comments:
Post a Comment