Tuesday, March 15, 2011

Gërdeci, njolla e pashlyer e turpit

Sot, në tre vjetorin e shpërthimit të Gërdecit Shqipëria nuk ka zemër, më mirë me thanë nuk ka fytyrë të përkulet mbi varret e 26 burrave, grave, fëmijëve dhe pleqve që humbën jetën atje.

Njëmijë e njëqind ditë dhe nuk ka ende asnjë fajtor të shpallur nga gjykata.
Nuk ka asnjë marrje të hapur përgjegjësie dhe shprehje të hapur ndjese nga qeveria "Berisha". Nuk ka asnjë kumpt për ata që nuk kthehen më, a thua se i ka vrarë rrufeja apo përpirë toka. Jo,nuk jam krejt i saktë. Ka një lajm të ri në këtë tre vjetor të Gërdecit. Të pandehurit janë kthyer në shtëpi dhe po gjykohen në gjendje të lirë për shkak të kalimit të afateve !
E di se në kuptimin e përgjegjësisë, "Shqipëria" është një nocion abstrakt. Nuk ka fajtorë në fajin e atdheut. Faji i të gjithëve është shpeshherë faji i askujt, sikurse është strofkulla më e mirë për fajtorët konkretë.
Por dua të nënvizoj se mungesa edhe pas tre vjetësh e drejtësisë dhe ndjesës për tragjedinë e 15 marsit 2008 rëndon tashmë si njollë, si dështim dhe si turp mbi Prokurorinë dhe Gjykatën, mbi Këshillin e Lartë të Drejtësisë, mbi Minisitrinë e Drejtësisë, mbi Qeverinë në tërësi, mbi partitë, mbi shoqërinë civile. Për të mos thënë më shumë.
Natyrisht, nuk mund të futen të gjithë në një thes. Nuk janë njëlloj si ata që kanë bërë çmos për degradimin e procesit, si ata që kanë heshtur. Nuk është e njëjtë përgjegjësia e e organeve të drejtësisë me atë të shoqërisë civile, përgjegjësia e qeverisë me atë të opozitës.
Dallimin këtu e kupton kushdo. Por duhet ta themi se guximi i disa politikanëve dhe gjyqtarëve për të kaluar pa të keq mbi të vrarët na përfshin të gjithëve në bashkëfajësinë e oportunizmit dhe konformizmit.
Nuk ka asnjë mister në faktin se Gërdecin si aferë e ka krijuar qeveria "Berisha" në tryezën vezake të mbledhjeve të saj me 12 shkurt dhe 14 mars 2007 kur u miratua projekti i ripunuar.
Mund ta kishim menduar si një vepër të pakujdesisë dhe nxitimit- tragjeditë me zanafillë vendimet qeveritare kanë ndodhur e ndodhin, edhe pse gjithnjë e më pak. Por pas shpërthimi tragjik, në vend që të jepte shembullin e trasparencës edhe atje ku nuk i kërkohej, meqenëse humbjet ishin shumë të mëdha , kryeministri Sali Berisha nuk gjeti asnjëherë forca ta bënte këtë.
Në të kundërtën, përballë shpërthimit që do të ndante në dysh qeverisjen e tij dhe raportin e tij me të vërtetën, ai konturoi një fushatë sulmesh kundër Prokurores së Përgjithshme, Ina Rama. Sot ne kemi në mendje sulmet dhe fyerjet e fresketa të Berishës ndaj Ina Ramës për shkak të 21 janarit, 2011.

Por po të kthehemi prapa në kohë, në muajt maj dhe qershor të vitit 2008, do të shohim se ajo ka qenë edhe atëherë nën të njëjtin agresioni verbal të kryeministri dhe shpurës së tij.  
Gërdeci ndihmon shumë për të kuptuar pozicionin e qeverisë ndaj vrasjeve të 21 janarit sikurse 21 janari ndihmon shumë për të kuptuar pozicionin e qeverisë ndaj tragjedisë së Gërdecit.


Aleks Nika, prostestues i 21 janarit, i vrarë në mes të bulevardit!!!
E përbashkëta e këtyre qëndrimeve qëndron në të njëjtën teknologji politike të orjentimit të hetimeve në një hulli të caktuar nepërmjet intimidimit dhe nënshtrimit të prokurorëve. Në vitin 2008 ishte në rendin e ditës zbardhja e Gërdecit.
Prokurorja e Përgjithshme po kërkonte heqjen e imunitetit të ish ministrit të Mbrojtjes, Fatmir Mediu. Edhe ateherë, ashtu si sot, ajo mbështetej me forcë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në pamje të parë dukej sikur kryeministri Berisha po bëntë vetëvrasje politike me sulme, që kishin kuptimin e marrjen në mbrojtje të Fatmir Mediut.
Në të vërtetë në rrethanat e krijuara Berisha nuk mund të mos e jepte imunitetin e Fatmir Mediut. Me sulmet kundër kryeprokurores, që dukeshin pa kuptim teksa shumica po votonte me të dyja duart kërkesën e firmosur prej saj, Berisha dhe shpura e tij po krijonin një qëndrim, që ishte njëkohësisht edhe një politikë në lidhje me zbardhjen e Gërdecit.
Nuk do të rrinin të varur nga hetimi, nuk do të drejtoheshin nga hetimi, por do të bënin çmos ta drejtonin ata hetimin dhe gjykimin e Gërdecit.


Kjo ishte politika e mbledhjes se hetimit dhe gjykimit në një pistë anësore, në një pistë të tillë, që në një anë publiku dhe të afërmit e viktimave të mendonin se Gërdeci po zbardhet, ndërsa nga ana tjetër të lihej jashtë procesit gjithçka dhe gjithkush që imlikonte moralisht apo penalisht Berishën dhe qeverinë e tij. Kjo ishte një zgjidhje e përshtatshme edhe për ata privatë apo zyrtarë të rangjeve të dyta e të treta që do të viheshin përkohësisht prapa hekurave.
Më mirë të dilnin para drejtësisë dhe të sakrifikonin paksa duke ruajtur mbështetjen e shefave, se sa të gjykoheshin e dënoheshin bashkë me shefat.
Mbetet e paharrueshme buzeqeshja e presidentit të firmës Albademil, Mihal Delijorgji, kur po dilte me duart në pranga nga dyer e gjykatës ku sapo kishte marrë vendimin e burgut pa afat për 26 të vdekurit në fabrikën e tij.
Shumë shpjegime dhe komente janë bërë për atë buzeqeshje intriguese si të Mona Lizës. Më ka mbetur në mendje shpjegimi që thoshte se Mihali buzeqeshte ashtu sepse ndihej si trimi i mirë me shokë me shumë, kishte marrë siguri dhe po u kthente siguri shokëve jashtë.
E shoqëruar me forma të shumllojshme presioni dhe me manovra të ulëta për djegien e afateve ligjore të gjykimit, politika e mbledhjes së Gërdecit në një pistë të dorës së dytë ka patur e ka një rol të dorës së parë në dështimin e deritanishëm të procesit.
Në gjykatë kanë përfunduar si të pandehur drejtuesit e ndërmarrjes MEICO dhe Albademil, që janë akuzuar respektivisht për favorizim dhe për shkelje të rregullave të mbrojtjes së jetës me pasovë vdekjen e personave.
Kurse ajo pjesë e historisë që ka të bëje me vendimet e Këshillit të Ministrave, me urdhrat e ministrit të Mbrotjes, me kontratën e dytë të 31 dhjetorit 2007, me funksionimin e çuditshëm të fabrikës, ku një palë e ka përdorur për demontim fishekësh, një palë tjetër për paketim fishekësh, një palë për të shitur barut dhe tunxh e një palë tjetër për të shitur fishekë- pra gjithë pjesa që e tregon Gërdecin si një histori korrupsioni nuk shohim të këtë përfunduar në gjykatë.
Zvarrisjet flagrante të procesit shpjegohen rëndom me mungesën e qëllimshme të avokatëve në seancat gjyqësore.
Kryeministri bën sikur revoltohet.
Minsitria e Drejtësisë bën sikur revoltohet. Këshilli i Lartë i Dretjësisë bën sikur revoltohet. Të gjithë bëjnë sikur. Edhje gjyqtarët bëjnë sikur po gjykojnë. Avokatët kanë përgjegjësinë e tyre, por problemi është më i thëllë. Sjellja e avokatëve u vjen përshtat të gjithë të lartpërmendurve.
Vetë Gërdeci si proces gjyqësor ka katandisur në një "sikur" të madh, ku gjytarët vinë vërdallë pa qenë të qartë ç`do të bëjnë me të. Gërdeci është konceptuar i tillë për t'u zvarrisur. Është ndërtuar i tillë që të degradojë.
Po të ishte ndryshe, gjykata do të kishte shpallur me kohë gjykimin e panderprerë, për t'ua djegur llogaritë në xhep avokatëve. Po të ishte ndryshe, do të ishte gjetur patjetër rruga për të sjellë në Shqipëri pronarin e shoqërisë amerikane SAC, Partik Henri, pronarin e madh të Gërdecit që ka krijuar të vegjlit, atë të cilit qeveria "Berisha" i ka dhënë formalisht të drejtën e demontimit të fishekëve në Gërdec.
Si është e mundur që edhe pas tre vjetësh ky zotëri nuk ka dhënë ende një dëshmi për fabrikën që qeveria shqiptare ia dha me aq bujari dhe ku një ditë të bukur gjetën vdekjen 26 njerëz!
Zhdukja e tij, distanca e tij me drejtësinë shqiptare apo fshehja e tij bien erë të keqe.
Lind pyetja përse nuk është kërkuar arrestimi i tij , sa kohë që ai e ka pas përfituar njëqind për qind kontratën e Gërdecit për të ndarë pastaj me shqitarin Mihal Delijorgji?
Kam frikë se Patrik Henri ka humbur apo ka munguar në Shqipëri sepse askush nuk e ka kërkuar serjozisht.
Ardhja e tij në Shqipëri apo një dëshmi e tij e dretpërdrejtë do ta hapte historinë e Gërdecit në zonën tash për tash të ndaluar për zbardhje ligjore. Një mori pyetjesh kuptimplote e kërkojnë atë.
Jo se nuk mund të sqarohen pa të, por gjithsesi përgjigjet e të zotit të punës do t'i jepnin me shumë dritë së vërtetës. Përse Gërdeci që ishte dhënë nga qeveria shqiptare për demontim fishekësh, është përdorur nga një palë shqiptare edhe për paketim fishekësh për shitje? Ç'ishte ajo fabrikë që kishte jo vetëm punëtorë por edhe pronarë në të zezë?

Cili është roli i Patrik Henrit në kontratën e dytë të Gërdecit, në kontratë që në një përqeshje tragjike me fishekzjarret e vitit të ri 2008 dhe si një paralajmërim kobzi i kërpurdhës që do të ngrihej në qiell dy muaj e gjysëm me vonë, u lidh pikërisht me 31 dhejtor 2007?
A mos vallë Patrik e kishte mbaruar punën e tij dhe ndërkaq zotërinjtë shqiptarë të fabrikës ishin sulur si të ndërkryer për të mbushur xhepat në të zezë?


Ka edhe një pikë tjetër që mund të sqarohet më mirë nga Patrik. Në 30 prill të vitit 2007, pa dalë ende urdhëri i ministrit të mbrojtjes për hapjen e fabrikës, ai ka autorizuar si përfaqësues të tij në Shqipëri biznesmenin Rrahman Selmanllari, shokun e Shkëlzen Berishës, djalit të kryeministrit.
Është interesant të mësohet si dhe në ç'kushte ky amerikan ka ndarë biznesin apo u ka deleguar përfaqësimin individëve shqiptarë me të cilët nuk mund të ndërronte asnjë fjalë për shkak të mosnjohjes së gjuhëve.
Rrahman Selmanllari ka mohuar çdo lidhje me Gërdecin në Prokurori. Ka mohuar autorizmin, edhe pse ka emrin e tij në të. Ka mohuar lidhjen me pjesëtarët e "grupit hije" që punonin kryesisht natën në Gërdec, edhe pse ka dhënë e ka marrë me dy prej tyre.
Kuptohet se kjo e Selmanllarit nuk është gjë tjetër veçse pjesë e një perbetimi më të gjerë për të mohuar gjithçka që nxjerr në skenën e Gërdecit djalin e Berishës, Shkelzenin.

Është një budallallëk. Në Gërdec ka vdekur edhe baxhanaku i Berishës, Muhamet Hoxha. Berisha mund të mos e ketë njohur, siç ka deklaruar vetë, por Shkëlzeni e ka çuar me punë në "grupin hije" të miqve të Rrahmanit. Gjithçka mund të mohohet, madje edhe të fshihet. I vdekuri nuk mund të mohohet.
Muhamet Hoxha është një viktimë, por edhe një dëshmitar i së vërtetës së Gërdecit. I asaj pjese të së vertetës që nuk është hetuar. Ose është hetuar me ndrojtje, sa për të kaluar radhën, por nuk është dërguar në gjykatë. Ose është dërguar në gjykatë, por është mbyllur me procedurë, në përputhje me politikën qeveritare të zvarritjes dhe degradimit të procesit.
Në trevjetorin e shpërthimit, kur nuk ka ende asnjë fajtor për vrasjen e 26 njerëzve, Gërdeci tregon me gisht shkaktarët e vërtetë të tragjedisë, të gjithë ata që të vërbuar nga ethet e pasurimit të përshpejtuar kurdisen një minë gjigante pranë një zone të banuar, të gjithë ata që s'lanë gur pa luajtur që të mos merret vesh çfarë ndodhi e të mos bëhet drejtësia, të gjithë ata që kanë qenë përbetuar për të vërtetën mbi varret e të rënëve, por që harruan gjithçka në karriget e pushtetit dhe kusarisë.



Një vit më parë Gjykata e Lartë pushoi çeshtjen në ngarkim të ministrit Fatmir Mediu për shkak të riveshjes së tij me imunitet parlamentar.




Këtë vit lanë qelitë dhe u kthyen në shtëpi për shkak të kalimit të afateve të pandehurit kryesorë. Nuk përjashtohet mundësia që vitin e ardhshëm, në përvjetorin e katërt të tragjedisë, ndoshta edhe më parë, ndoshta edhe më vonë, në vartësi të kalkulimeve që do të bëjnë avokatët, të kemi një lajm tjetër të ri: një pjesë e të pandehurve do të marrin pafajësinë, ndërsa tre katër prej tyre do të dënohen me afatet e paraburgimit, që do të thotë se do ta mbyllin çeshtjen në liri.


Ky do të jetë kulmi i një provokimi, që edhe pa këtë është bërë i padurueshëm.
Për familiarët e viktimave, për ndergjegjën qytetare, që nuk mund ta konsiderojë tragjedinë e Gërdecit si një problem privat i individëve që kanë humbur të dashurit në atë tragjedi.

Preç Zogaj, G. Shekulli

No comments: