Monday, February 22, 2010

Fjalët e pastra të njerëzve të pistë

Dëgjojmë çdo ditë në ambjente publike e private nga ai që rëndomtë quhet fjalor banal, fjalor rruge me fjalë të ndyra e të pista.

I dëgjojmë që në mëngjes, para dhe pas buke, për të mos thënë edhe duke ngrënë. Fjalë të pista mes miqsh, fjalë të ndyra mes të panjohurish, pa dallim gjinie apo moshe. I lexojmë dhe i shohim të shkruara (apo më saktë të keqshkruara) nëpër faqe virtuale shqipfolësish, nëpër mure... të zhgarravitura.

I përdorim edhe vetë, nën dhëmbë, pas krahëve, duke u çjerrë përballë mikrofonit e fshehur pas telefonit. I themi mesh shokësh e shoqesh, na shpëtojnë nga shprehia e përditshme edhe në familje, mes nervave ... në rrëzim e sipër, nga hareja... në ngjitje e lart.
Shprehim mllef, vrer, shfryrje, urrejtje, energji negative, ofendojmë, sulmojmë të tjerët, por jo më pak imazhin tonë.
Ky fjalor është i ndaluar kryesisht tek fëmijët, ndonëse ka prindër "të emancipuar" kokëboshë, që gajasen kur fëmijët e tyre fjalët e para i kanë të shara, që ia drejtojnë anëtarëve të familjes.
Ky fjalor është i çensuruar në Shqipëri nga mediat vizive dhe të shkruara në emër të asaj që quhet etikë, pavarësisht se etika nuk është fjalori ynë i përditshëm dhe prirja është drejt liberalizimit të këtyre shprehive.

Më kujtohet fëmijëria e hershme, kur fjalët ofenduese drejtuar dikujt tjetër, kufizoheshin me: debil/e, budall/aqe, gomar apo shtrigë. Këto fjalë ofendonin atëherë ashtu siç ofendojnë edhe sot, ndonëse graviteti i tyre ka humbur peshë, në lumin e marrë të fjalëve të pista, që qarkullojnë sot rrëmbyeshëm.
Më kujtohet Beni, rreth 6 vjet më i madh në moshë. Një djalosh që kishte lënë shkollën në klasë të VII-të dhe sillej rrotul me një makinë Fiat Mirafiori. Ndërkohë që vrisja mendjen se çfarë kuptimi kishte fjala patriot, Beni dinte rreth 25 sinonime të ndryshme për vaginën. Veç kësaj, fjalori i tij dhe i shoqërisë së tij, kishte jashtëzakonisht shumë shprehje të pakuptimta, por që ata i përdornin me breshëri si ofendime. Ky fjalor sa vinte e pasurohej çdo ditë me fjalë si :shkrepsja, gërmat e alfabetit, fjalori i Enverit, buc, belbuc, belobeluc etj etj etj etj...
Me kalimin e kohës këtë fjalor e mësuam edhe ne të brezit më të vogël, madje e pasuruam më tej me sharje nga më të ndryshmet dhe më të çuditshmet, aq sa edhe prindërit nuk mundeshin më të na kuptonin se ç'thoshim. Këto shprehje e të tjera pafund, fituan territor tek të gjithë njerëzit, të gjitha niveleve apo moshave, saqë hynë dashje padashje u bënë pjesë e fjalorit të përditshëm.

Nëse sot do ti shikojmë me vëmendje këto fjalë, ato tregojnë shumë edhe për nivelin e "krijuesve" të tyre. Zakonisht të sharat e ofendimet, tashmë të rregjistruara në koshiencën tonë, nuk kanë asnjë kuptim të mirëfilltë, e megjithatë janë ligjëruar dhe shkaktojnë ofendim, thuajse tek të gjithë njësoj.
Nëse merrni në konsideratë të kuptoni cilindo nga këto fjalë apo shprehi, do të kuptoni që natyrshëm ato nuk duhet të ofendojnë askënd prej nesh, më shumë sesa individin që i përdor.
Psh për të treguar një djalë të fortë e guximtar, në zhargonin e rrugës përdoret k**derr. (?)
Për të sharë dikë nga familja përdoret motër***. Po kush pretendon që motra e tij të mbesë e virgjër ?
E njëjta logjikë edhe për të sharat nga njerëzit e shtëpisë. Një fis nuk mund të shumohet nëse individët e tij nuk kryejnë marrëdhënie seksuale.
Të gjitha këto shprehje banale, vijnë dukshëm nga një shoqëri ku seksi ishte tabu dhe vetë seksi ishte ofendim për shoqërinë. E megjithatë sot, njerëz vriten edhe për ndonjë nga këto fjalë.

Fjalët janë të pafajshme në vetvehte, jemi ne njerëzit që u japim atyre kuptim. Të flasësh i pastruar nga ky fjalor, nuk është sforcim, por çlirim.

Në atë që ne e quajmë botë të qytetëruar, fenomeni ka qenë edhe më i pakontrrolluar dhe i madh, saqë nga përdorimi i tepërt këto fjalë kanë humbur efektin e tyre ofendues dhe kanë derivuar në të tjera kuptime si psh: Fuck off - shporru dhe këtë fjalë edhe një fëmijë ia lëshon prindit të tij. Sono i cazi miei - janë punët e mia edhe këtë fjalë një fëmijë ia lëshon prindit të tij.
Ne shqiptarët, jemi më të ngurtë me këto fjalë dhe familjen tonë e quajmë të shenjtë, mirëpo duke përdorur dy fjalorë, një në rrugë e tjetrin në familje, kemi ligjëruar hipokrizinë tonë, dyfytyrësinë tonë. Ose të pranojmë që ky fjalor është i papërshtatshëm dhe i ulët, duke e evituar qoftë edhe kur ndodhemi të vetëm në dhomë e godasim padashje tavolinën me këmbë, ose nëse ky fjalor për ne nënkupton atë që jemi realisht, të jemi realë edhe në familje edhe në rrugë.

Kur ndahesh në dy karaktere, rrezikon të mos kuptosh kush është i vërteti.

Shkroi dhe përgatiti : Stop Injorancës
http://www.facebook.com/NdalPaditurise2

No comments: