"Historia mund të shkarrashkruhet, por nuk mund të ribëhet"

Mendimi dhe gjykimi janë universal në një Botë që po zvogëlohet përditë e më shumë në sajë të teknikës dhe teknologjisë. Për të shkuar nga Gjakova në Prishtinë dikur është dashur një javë e tërë. Sot gdhihesh e ha mëngjesin në Tokio, drekon në Paris dhe ha darkën në Los Anxhelos apo Wellington ...


Por, ajo që kufizon gjykimin e një personi, cilido qoftë ai mendimtar apo injorant, opinionbëeres apo opinionlexues, është Moskuptimi e për më tepër Keqkuptimi i të folurit apo të shkruarit.

Në rastin tonë, keqkuptimi ose moskuptimi i shqipes, gjuhës sonë.
Ndaj është mirë që të mësojmë e të lexojmë përpara se të shkruajmë. Shkrimi dhe komentimi janë një zanat i vështirë. Më i vështiri i të gjitha zanateve. Pse!? Sepse "parlam volam scriptum imanent", thoshin latinët. Ose "fjalët (pallavrat) i merr era, fluturojnë kurse e shkruara mbetet".


Kur shkrimi, opinionet mbështeten mbi fakte konkrete, mbi persona konkretë, mbi ngjarje konkrete, mbi të vërtetën, mbi fakte historike, ato i qëndrojnë kohës, mbeten.
Kur ato që thuhen sidomos nëpër biseda televizionesh janë thjeshte pallavra kafenesh e thashetheme rrugësh, atëherë ato fluturojnë, i merr era.


Historia mund të falsifikohet, mund të transformohet. Mund të shkarrashkruhet, por nuk mund të ribëhet.

Ajo është shkencë, si çdo shkencë tjetër. Ajo ka ligjet e rregullat e veta. Vetëm faktet, por jo fantazirat dhe thashethemet e salloneve mund ta ndryshojnë atë.

Hamdi Degaj, Shekulli