Është shumë e rëndësishme dhe e arsyeshme për shoqërinë, që të ketë qasje të lehtë mbi literaturën dhe dorëshkrimet apo punimet shkencore. Por nëse ndokush nuk merret me ndalimin e shumëzimit ilegal në një shtet, atëhere edhe nuk do të ketë as dëshirë për të krijuar vepra.
Nga e gjithë kjo, më së shumti do të ketë pasoja në aspektin kreativ të jetes dhe intelektit kulturor, posaqërisht në vendet e vogla dhe në zhvillim. Kreativiteti intelektual është me rëndësi vitale për zhvillimin dhe progresin e një kombi, dhe shumëzimi legal (të drejtat autoriale) mundëson bazat financiare per procesin e kreativitetit. Respekti ndaj të drejtave autoriale e inkurajon vete kreativitetin.
Është me rëndësi thelbësore që të mos keqkuptohet domethënija e informatave të pakontrolluara , gjë që ka pëkrahje nga autorët dhe shtëpitë e produkcionit; dhe "keqpërdorimi i informatave të pakontrolluara". Librat, lajmet dhe gazetat u ndihmojnë krijuesve që të krijojnë të ardhura. Krijuesit kanë të drejtë autoriale që të kërkojnë gjoba per kopjimin e punimeve të tyre.
Fotokopijimi dhe shumëzimi digjital
Hulumtimet në Norvegji tregojnë se 288 tituj të kopjuar mirren për çdo vit nga nxënësit e shkollave, për ti mbrojtur të drejtat autoriale. Në shkollat dhe kolegjet ai numër sillet rreth 991 titull të kopjuar për secilin student. 351 tituj të mbrojtur janë shumëzuar nga administrata e qeverisë norvegjeze me përafërsisht 117.000 të punësuar. Makinat fotokopjuese të zakonshme janë zavendësuar nga Makinat fotokopjuese digjitale më efektive. Fotokopijimet e pa autorizuara po rriten në ç'do hap në çdo shoqëri.
Në të njejtën kohë pajisjet digjitale e bëjnë ketë edhe më të lehtë duke u frymëzuar nga metodat e reja të skanimit, projektimit, sistemit të arkivimit dhe të gjitha llojeve të shpërndarjes së punimeve nëpër rrjetë të krijuara nga njerëzit e punësuar në arsim, administratë publike, biznes dhe ndërmarrje afariste. Në të vërtetë, të gjitha shumëzimet digjitale instiucionalisht janë nën mbrojtjen autoriale dhe për to, nevojiten leje të posaqme.
Kopinor - metodë e ruajtjes të të drejtave
Organizata Kopinor është formuar më 30 prill 1980. Antarësimi është i hapur ndaj ç'do shoqërie që prezenton mbrojtjen e të drejtave autoriale. Sot Kopinori ka 21 organizata anëtare - 5 shoqata të botuesve dhe 16 për mbrojtjen e të drejtave autoriale. Ky numër i përfaqësive është shtylla kryesore e Kopinorit, gjë që i mundëson Kopinorit që t'ju ofron leje për fotokopijimin legal të veprave të botuara, duke u bazuar në dokumentacionin e të drejtave të veprave të të gjitha llojeve. Nëpërmjet marrëveshjeve bilaterale me Organizatat për të Drejtat e Reprodukimit në vendet tjera, Kopinori gjithashtu i mbron interesat edhe jashtë vendit të vet. Sot Kopinori përfshin perafërsisht 80 përqind të të drejtave për fotokopijim të materialeve në Norvegji.
Kopinori ka përkrahje nga organizatat anëtare të veta për negociata dhe shuarje të marrëveshjeve kolektive mbi fotokopijimet dhe mbrojtjen e të drejtave autoriale në të gjitha vendet. Qëllimi kryesor dhe më i rëndësishëm është që të arrihet marrëveshja mbi reproduktimin (shumëzimin) e punimeve norvegjeze në biblioteka, institucione edukative si dhe në organizata private apo shoqërore.
Që nga 1980 Kopinori ka mbledhur më tepër se NOK 1.297 bilion apo US$ 167.8 milion/ EURO 155.7 milion nga shumëzimet ilegale.
(shkëmbimi në banka më 20.10.1999: US$ 1 = NOK 7.73, 1 EURO = NOK 8.33)
shih: www.kopinor.org apo në: http://sq.wikipedia.org/wi
Shih Ligjin Nr.9380, datë 28.04.2005 "PËR TË DREJTËN E AUTORIT DHE TË DREJTAT E TJERA TË LIDHURA ME TË" të RSh:kërko në: www.qpz.gov.al
juridiksi.e-monsite.com
No comments:
Post a Comment