Voskopoja – “mrekullia” vllehe në Shqipëri

Si çdo mrekulli, edhe te mrekullia vllehe në Shqipëri, që mban emrin Voskopojë ka pak apo aspak gjëra për të besuar. Për të kuptuar se ç'ishte Voskopoja ne shekullin e 18-të ne duhet të shkojmë e të studjojmë se ç'ishte vetë Rumania në atë kohë.


Në shekullin e 18-të, koha kur aromunët bënë çudira në Voskopojë, dhe Voskopoja njohu lavdinë e saj, ishte koha kur rumunët s'kishin parë ende me sy në Rumani një gramatikë të gjuhës rumune. Gramatika e gjuhës rumune e ka parë dritën e diellit për herë të parë më 1787-ën, një vit më vonë se otomanët plaçkitën e shkretuan për herë të parë Voskopojën. Ç'kishte vllehe në Voskopojë për të shkretuar kur aty mungonte ende gramatika e gjuhës vllehe?

Tetë vjet më vonë, thonë se paska qenë Ali Pasha që e rrafshoi atë qytet të lavdishëm. Mos vallë dhe Aliu u zemërua se më 1787 në Bukuresht u botua një gramatikë, pa e shkretoi Voskopojën për herë të dytë, më 1788-ën?

Këto janë përralla që u besojnë vetëm vllehët e Shqipërisë për të na u hequr ne shqiptarëve në shtëpinë tonë më me shkollë e për të zënë si gjithmonë kryet e vendit.

Voskopoja s'qe gjë tjetër veçse një projekt i Evropës për t'i shndërruar trojet shqiptare në një Bosnje të dytë, në një popullsi muslimane, kësaj herë jo me gjuhë sllave si boshnjakët, por në një popullsi musulmane me gjuhë vllehe!

Edhe në këtë çështjen të Voskopojës ne duam të ngremë këto pyetje:

- Kur Zoti hartoi gjuhët e njerëzve, ai i hartoi me gramatikë apo pa gramatikë?

6 Dhe Zoti tha: "Ja, ata janë një popull i vetëm dhe kanë të gjithë të njëjtën gjuhë; dhe kjo është ajo që ata filluan të bëjnë; tani asgjë nuk ka për t'i penguar ata të përfundojnë atë që kanë ndërmend të bëjnë. 7 O burra, të zbresim pra atje poshtë dhe të ngatërrojmë gjuhën e tyre, në mënyrë që njëri të mos kuptojë të folurën e tjetrit". Zanafilla 11

Nga këto fjalë të mënçura të Biblës kurrgjë nuk kuptohet. Por, ma do mendja që Zoti gjuhët i bëri me gramatikë, pasi gjithçka ai e bëri të përsosur:

31 Atëherë Perëndia shikoi të gjitha ato që kishte bërë, dhe ja, ishte shumë mirë. Kështu erdhi mbrëmja dhe pastaj erdhi mëngjesi: dita e gjashtë. Zanafilla 1

Atëhere, kur Zoti i bëri të gjitha punët e mira që në mugëtirë të kohëve, përse ai u a la punën e gramatikave dhe etimologjisë njerëzve si Çabeu dhe Demiraj? Përse Ai nuk ia transmetoi në vegimet e tyre katër dishepujve të tij edhe këto dije shkencore, por, këto punë me rëndësi ua la në dorë mëkatarëve?

Kështu u deshën mijrave vjet pasi Zoti bëri gjuhët, që më 1787-ën të dilte një rumun dhe të bënte gramatikën e rumanishtes. Pa mendoni pastaj sesi vajti puna e shqipes.

- Ç'donte Akademia Greke në Voskopojë kur vetë Greqia deri më 1824-ën nuk ka patur vetë një akademi?

- Çfarë literature vllehe mund të lulëzonte në Voskopojë në shekullin e 18-të kur: - Rumanisë i mungonte vetë një literaturë e madhe?
- Kur Bibla e parë e plotë në rumanisht është botuar vetëm më 1688-ën?
- Kur poeti i parë rumun, Alecu Văcărescu, ka lindur më 1769-ën, vit kur otomanët thuhet se kanë plaçkitur Voskopojën?
- Kur shkrimet e para në gjuhën rumune janë histori si të gjitha historitë e fallsifikuara të kombeve të Evropës? -

Çfarë zhgarravitesh në atë kohë në Voskopojë, që ne shqiptarëve na çeli dritaret e dijes?

Çlirim  Xhunga