Kjo temë lë shumë për të dëshiruar, jo vetëm mes personave tani te pakët që i kanë jetuar ato momente të një lufte të gabuar, por dhe ne mes të rinjve që janë të interesuar të mësojnë mbi ato ngjarjet.
Historia duhet të shkruhet siç është e bazuar në dokumente zyrtarisht të njohura pa anësi politike.
Sot ekzistojnë materiale të publikuara dhe të papublikuara që në një formë ose ne tjetrën mund të vlejnë për të njohur më mirë si erdhën ngjarjet e luftës italo-greke. E themi këtë se ajo shpesh herë është paraqitur me vështrime politike jo reale.
Në vitin 1923 marrëdhëniet e Greqisë dhe Italisë ishin keqësuar së tepërmi. Shkak qe bërë vrasja nga pala greke e gjeneralit Enriko Tellinit, në afërsi të kufirit me Shqipërinë. Ai qe caktuar nga Konferenca e Ambasadoreve si kryetar i komisionit italo-anglezo-francez për fiksimin e kufijve jugorë të Shqipërisë.
Fan. S. Noli që në vitin 1924 kërkonte ushtarakë të Italisë në mbrojtje të kufijve tokësorë të Shqipërisë.(fanoliada)
Më 28 tetor të vitit 1940 kryeministri i ardhshëm i Greqisë, Metaksas, i bënte thirrje popullit të tij duke i thënë “do luftojmë jo vetëm për ekzistencën tonë, por dhe ne favor të popujve të tjerë të Ballkanit, edhe për çlirimin e Shqipërisë. Luftojmë për vlerat që i kalojnë kufijtë tanë dhe kufijtë e Ballkanit për të zgjeruar në tërë njerëzinë”.
Nga ana tjetër Italia si protektore e Shqipërisë nuk mund të qëndronte e heshtur (gjer në atë kohë më Italinë fqinje ishin nënshkruar marrëveshje të njohura ndërkombëtarisht si: “Pakti i miqësisë dhe i sigurisë” ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë, si një pakt protektorati më 27 nëntor 1926; “Aleanca ushtarake” ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë në muajin nëntor të vitit 1927.
Indro Montenelli në librin e tij të historisë thotë se “dy ishin arsyet e luftës me Greqinë: 1- se Greqia strehonte flotën angleze në ishujt e saj të panumërta dhe 2- se ne Epir ekzistonte një minoritet çam i shtypur në të drejtat e tij.
Grekët në muajt e parë të luftës arritën të futeshin në territorin e Shqipërisë së Jugut duke u shtyrë deri ne Himarë, për të thënë më vonë se na kanë çliruar etj.
Pyetja me të drejtë bëhet:
“Ishte çliruese apo pushtuese, kur dihet që me Greqinë deri në atë kohë nuk ekzistonte asnjë marrëveshje apo pakt siç kishim me Italinë?”
Ushtarë grekë
Qeveria shqiptare e atyre viteve duke mos pasur tjetër alternativë i bënte thirrje popullit shqiptar për luftën kundër Greqisë, për çlirimin e trojeve shqiptare te Çamërisë. Në këtë thirrje lexojmë : “ëndrrat e të parëve tanë, shpresat me ankth të moshës së rinisë e të pjekurisë po realizohen me rikthimin e popullatës shqiptare të Çamërisë në gjirin e atdheut shqiptar”
Mbas luftimesh të ashpra divizionet që kishin pushtuar një të tretën e Shqipërisë u dorëzua më 22 prill 1941. Ata u sprapsën nga ushtria italiane deri në kufijtë e sotëm. Më 10 qershor u deklarua në Romë bashkimi i Çamërisë dhe Kosovës me Shqipërinë (lufta e harruar, fq 205)
Kjo luftë e gabuar nuk ishte vetëm një luftë ndërmjet Italisë dhe Greqisë, por ishte një luftë koalicionesh. Nga njëra anë Italia kishte aleate Anglinë më kolonitë ë saj të Australisë Zelandës së Re, Filipinet etj, të mbështetur edhe nga Franca. Në atë luftë të përgjakshme u vranë shumë italianë grekë, por edhe shqiptarë që në këtë kohë më siguri meritojnë të jenë të nderuar. Sot grekët kërkojnë gjetjen dhe sistemin në varre të eshtrave të të rënëve të tyre.
Po për eshtrat e shqiptarëve kush duhet të mendojë e të kërkojë?!
A nuk do të ishte më mirë që në Manastirin e Përmetit, ku u zhvillua njëra nga betejat më të përgjakshme, të ngrihet një përmendore për të gjithë të rënët ë pafajshëm?
Kaluan shumë vite nga ajo luftë e gabuar që për faje të një diktator,i dhanë jetën e tyre mjera ushtarë nga të dyja palët.
Çështja çame sot duhet të shihet si një lidhëse ndërmjet Shqipërisë dhe Greqisë, dhe secila palë në kërkesën e tyre të jetë e barabartë.
Zhuzepe Kotorri, G. Shqiptare
Historia duhet të shkruhet siç është e bazuar në dokumente zyrtarisht të njohura pa anësi politike.
Sot ekzistojnë materiale të publikuara dhe të papublikuara që në një formë ose ne tjetrën mund të vlejnë për të njohur më mirë si erdhën ngjarjet e luftës italo-greke. E themi këtë se ajo shpesh herë është paraqitur me vështrime politike jo reale.
Në vitin 1923 marrëdhëniet e Greqisë dhe Italisë ishin keqësuar së tepërmi. Shkak qe bërë vrasja nga pala greke e gjeneralit Enriko Tellinit, në afërsi të kufirit me Shqipërinë. Ai qe caktuar nga Konferenca e Ambasadoreve si kryetar i komisionit italo-anglezo-francez për fiksimin e kufijve jugorë të Shqipërisë.
Fan. S. Noli që në vitin 1924 kërkonte ushtarakë të Italisë në mbrojtje të kufijve tokësorë të Shqipërisë.(fanoliada)
Më 28 tetor të vitit 1940 kryeministri i ardhshëm i Greqisë, Metaksas, i bënte thirrje popullit të tij duke i thënë “do luftojmë jo vetëm për ekzistencën tonë, por dhe ne favor të popujve të tjerë të Ballkanit, edhe për çlirimin e Shqipërisë. Luftojmë për vlerat që i kalojnë kufijtë tanë dhe kufijtë e Ballkanit për të zgjeruar në tërë njerëzinë”.
Nga ana tjetër Italia si protektore e Shqipërisë nuk mund të qëndronte e heshtur (gjer në atë kohë më Italinë fqinje ishin nënshkruar marrëveshje të njohura ndërkombëtarisht si: “Pakti i miqësisë dhe i sigurisë” ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë, si një pakt protektorati më 27 nëntor 1926; “Aleanca ushtarake” ndërmjet Italisë dhe Shqipërisë në muajin nëntor të vitit 1927.
Indro Montenelli në librin e tij të historisë thotë se “dy ishin arsyet e luftës me Greqinë: 1- se Greqia strehonte flotën angleze në ishujt e saj të panumërta dhe 2- se ne Epir ekzistonte një minoritet çam i shtypur në të drejtat e tij.
Grekët në muajt e parë të luftës arritën të futeshin në territorin e Shqipërisë së Jugut duke u shtyrë deri ne Himarë, për të thënë më vonë se na kanë çliruar etj.
Pyetja me të drejtë bëhet:
“Ishte çliruese apo pushtuese, kur dihet që me Greqinë deri në atë kohë nuk ekzistonte asnjë marrëveshje apo pakt siç kishim me Italinë?”
Qeveria shqiptare e atyre viteve duke mos pasur tjetër alternativë i bënte thirrje popullit shqiptar për luftën kundër Greqisë, për çlirimin e trojeve shqiptare te Çamërisë. Në këtë thirrje lexojmë : “ëndrrat e të parëve tanë, shpresat me ankth të moshës së rinisë e të pjekurisë po realizohen me rikthimin e popullatës shqiptare të Çamërisë në gjirin e atdheut shqiptar”
Mbas luftimesh të ashpra divizionet që kishin pushtuar një të tretën e Shqipërisë u dorëzua më 22 prill 1941. Ata u sprapsën nga ushtria italiane deri në kufijtë e sotëm. Më 10 qershor u deklarua në Romë bashkimi i Çamërisë dhe Kosovës me Shqipërinë (lufta e harruar, fq 205)
Kjo luftë e gabuar nuk ishte vetëm një luftë ndërmjet Italisë dhe Greqisë, por ishte një luftë koalicionesh. Nga njëra anë Italia kishte aleate Anglinë më kolonitë ë saj të Australisë Zelandës së Re, Filipinet etj, të mbështetur edhe nga Franca. Në atë luftë të përgjakshme u vranë shumë italianë grekë, por edhe shqiptarë që në këtë kohë më siguri meritojnë të jenë të nderuar. Sot grekët kërkojnë gjetjen dhe sistemin në varre të eshtrave të të rënëve të tyre.
Po për eshtrat e shqiptarëve kush duhet të mendojë e të kërkojë?!
A nuk do të ishte më mirë që në Manastirin e Përmetit, ku u zhvillua njëra nga betejat më të përgjakshme, të ngrihet një përmendore për të gjithë të rënët ë pafajshëm?
Kaluan shumë vite nga ajo luftë e gabuar që për faje të një diktator,i dhanë jetën e tyre mjera ushtarë nga të dyja palët.
Çështja çame sot duhet të shihet si një lidhëse ndërmjet Shqipërisë dhe Greqisë, dhe secila palë në kërkesën e tyre të jetë e barabartë.
Zhuzepe Kotorri, G. Shqiptare
No comments:
Post a Comment