Friday, October 30, 2009

Shqipëria, vend i Floririt

Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, fondet monetare të ngelura në qarkullim (duke përfshirë këtu edhe depozitat) ishin ato të trashëguara nga sistemi monetar i Perandorisë Osmane, i përshtatur ky që nga viti 1844 e mbrapa. Monedha ishte Lira Otomane ari që vlerësohej në 100 grosh argjent (pjastres argent). Për shkak të situatave të paqëndrueshme dhe për shkaqe të luftrave të ndryshme, në Shqipëri edhe pas vitit 1913 e deri në vitin 1926 qarkulluan monedha të shteteve të ndryshme.

Këto monedha kanë qenë me vlerë dhe emëritim të ndryshëm si menduhie, 5 frangëshe, 10 frangëshe, 20 frangëshe (napoloni), lira angleze (25 franga) lira turke (22 franga)
Në fillimet e stabilitetit të shtetit shqiptar, më 6 maj 1920, Këshilli i Ministrave me anë të vendimit nr. 273 vendosi për herë të parë nxjerrjen e monedhës shqiptare në bazën e frangut të arit. Mbi bazë të një kursi të caktuar filloi edhe grumbullimi i monedhave të huaja. Kështu një stërlinë u vlerësua me 25 franga ari, një lirë otomane me 22 franga ari etj.
Në vitin 1922, profesor Kalmes paraqiti para Lidhjes së Kombeve në Gjenevë me kërkesë të kësaj të fundit, një raport të rëndësishëm të Komisionit Financiar të Lidhjes, ku ndër të tjera në lidhje më Shqipërinë thuhej:
"....Shqipëria zotëron një stok të rëndësishëm metalesh të çmuara të vlerësuara 50 - 100 milion frangash ari, pa marrë parasysh arin e investuar në stolira...." (shih dosjen nr 2 të Fondit të Bankës së Shtetit). Sipa librit "Financa dhe krediti në RPSH", në vitet 1922 - 1925, në Shqipëri kishte në qarkullim e në thesar një sasi prej 100 milion frangash ar. E përkthyer ndryshe, shifra e mësipërme ka si minimum të saj një sasi prej 320 tonësh ar.
Përsa i takon disiplinimit monetar situata pati një ndryshim të dukshëm në vitin 1926 kur hyri në fuqi ligji organik i Bankës Kombëtare të Shqipërisë dhe ai i rregullimit të monedhës i miratuar më 12 korrik 1925 nga Dhoma e Deputetëve. Ndonëse u përjashtua plotësisht përdorimi i monedhave të huaja në marrëdhëniet zyrtare, pati mjaft individë që pëlqyen të ruajnë një sasi jo të vogël të këtyre monedhave. Në vitin 1926 u vunë në qarkullim monedhat metalike me vlerë 100 franga ar, dhe një vit më pas ajo me vlerë prej 20 franga ari.
Në vitet 1935 dhe 1937 pati një hedhje në qarkullim të mbi 1,5 milion monedhash që në shumicë përbëheshin nga argjendi, ari dhe pak nga bronxi.
Sipas dokumentave shtetërore në fund të vitit 1938 gjendeshin në thesarin e shtetit 2400 kg ar (ose 378 mijë napolona sipas kursit 1 napolon baraz me 20 franga ari).
Sikurse vihet re me lehtësi, qytetarët shqiptarë zotëronin shumë herë më tepër ar (mbi 100 herë) sesa kishte thesari i shtetit.
Përshtypje të veçantë i kishin lënë Viktor Emanuelit të III-të gjatë vizitës që ai kreu në Shqipëri në maj 1941, zbukurimet e shumta që përdornin shqiptarët në rrobat e tyre më ar. Për vetë Emanuelin kjo kishte qenë një befasi e madhe dhe e paimagjinueshme.
Po ashtu në kohën e Luftës së Dytë Botërore, tregëtarët shqiptarë ruajtën dhe i forcuan pozitat e tyre ekonomike. Në mbarim të luftës, Shqipëria rezultonte si vendi më i pasur i Ballkanit sidomos përsa i takonte rezervave të arit dhe rezervave të tjera ekonomike. Po ashtu rezultonte se në pushtet kishte ardhur klasa më kriminale politike që kishte pasur ndonjëherë vendi.

-E VËRTETA NË LIDHJE ME THESARIN E "GRABITUR" NGA MBRETI ZOG
Regjimi komunist u shqua për shumë gjëra të mbrapshta në Shqipëri. Një ndër punët më të mbrapshta të tij ishte edhe grabitja masive e arit qytetarëve shqiptarë, burgosja apo pushkatimi i tyre. Nga ana tjetër për të dhënë një imazh krejt tjetër të hajdutit, për 50 vjet me radhë u përhap gënjeshtra e madhe e "vjedhjes së thesarit të shtetit" nga Mbreti Zog në kohën kur ky i fundit, i diktuar nga rrethanat ndërkombëtare, dhe me vendim të parlamentit shqiptar, kishte lënë Shqipërinë të nesërmen e 7 prillit 1939. Dhe një gënjeshtër të tillë e fabrikonin dhe e mbronin pikërisht ata që kishin vjedhur një sasi ari që llogaritet në 320 tonë. Në fakt askush nga propaganduesit e kësaj teze nuk e ka ditur që thesari i shtetit shqiptar në kohën kur bëjmë fjalë ndodhej në Romë dhe jo në Tiranë.
Sipas dokumentave zyrtare, ministri i Financave Kolë Thaçi (1886 - 1941) ka tërhequr sipas të gjitha rregullave shtetërore, me autorizimet 2031/65 dhe 2031/79 (të datave 31 mars dhe 3 prill 1939), shumën e 448.535 frangave ari, të cilat ishin në llogari të Mbretit Zog. Në lidhje me këtë drejtori i thesarit Kel Naraçi në relacionin 73/1 të datës 6 qershor 1939, thotë:
"I nënshkruemi Kel Naraçi dhe arkëtari i përgjithshëm Ramadan Berberolli pritshin në zyrë sipas telefonatës të ish kryeministrit (Kostaq Kotta). Pas pak arriti në bankë një automobil i pallatit i shoqnuem nga dy ushtarë e një toger i gardës i quajtur Selim Gjoci, i cili .......ftoi të nënshkruemin (K.N) dhe arkëtarin e përgjithshëm që ta shoqëronin tek Mbreti Zog me të gjithë gjendjen e monedhave të arit që u nxorrën nga arka nën vrojtimin e togerit Selim Gjoci, i cili fut në strajca sasinë e tregueme më sipër (448.535 franga ari), e cila sipas thënieve të ish ministrit Kolë Thaçi do të merrej në dorëzim me proces - verbal të nënshkruem prej pjestarëve të Këshillit Ministror që ishte mbledhur në shtëpinë e z.Kostaq Kotta, ku gjetëm Mbretin Zog, midis ministrave Musa Juka, Ekrem Libohova, Faik Shatku dhe Abdurrahman Matit, Xhaferr Ypit, Sotir Martinit, Allaman Çupit, Ndoc Kurti, Jani Dallamanga, Milto Noçka etj.......Në prani të tyne i lëshuem për anë ku kishte ndenjë Mbreti Zog të 13 strajcat që mbajshin monedhat e arit në llojet e sasitë e tregueme në konfirmacionet bashkangjintur............Në shtëpi ndëgjoheshin telefonime, urdhna, nervozitet e qëndrime luftarake në një rrëmujë e tension të papërshkuem........Ndërkohë meqë aeroplanët po fluturonin përsipër, Mbreti Zog me pjestarët e Këshillit që kish për anë, shkoi te shtëpia e vëllait të vet Xhelalit, ngutësisht tue marrë me vete dhe arin që ish në saketa në anë të tij. Në këtë rast arkëtarit Ramadan Berberolli iu tha të shkonte përsëri në zyrë i shoqnuem prej togerit Selim Gjoci për t`i dhënë edhe ç`ndodhje tjetër në arkë si monedha, banknota, ar, etj, në dorëzim te Mbreti Zog dhe për t`i çuar në shtëpinë e Xhelalit. Z.Ramadan Berberolli dorëzoi në shtëpinë e zotit Xhelal Zogu 118.195 franga ari dhe qëndroi deri në orën 16.00 në shtëpinë e zotni Xhelalit për me mujtë me marrë ndonjë dëftesë nga Mbreti Zog për të gjithë sasinë e arit e të monedhave që arrijshin 566.975 franga ari. Vetëm pas numërimit e në ikje e sipër, pas shumë përpjekjesh, iu mor major Allaman Çupit, adjutant favorit i Mbretit, që të nënshkruante për të, një dëftesë (dorëmarrje) si kopja bashkëngjitur".

Në tërësi duhet thënë se Mbreti Zog tërhoqi nga arka e shtetit shqiptar në prani dhe me miratim të Këshillit të Ministrave, shumën e përafërt të 567 mijë frangave ar që përbënin 183 kilogram ar. Duhet kujtuar se rroga vjetore e Mbretit Zog ishte 500 mijë franga ari. Po ashtu duhet të kemi parasysh se në favor të tij shkonte edhe shuma e përfituar nga shitja e një pylli në Mat. Siç edhe shikohet Mbreti Zog ka marrë me vete pak më shumë se rrogën e një viti. Kjo sasi monetare është përdorur në masën më të madhe për të paguar rrogat e personave që shoqëruan Mbretin dhe diplomatë si Faik Konica etj. Ky i fundit ka qenë edhe ndër njerëzit më të paguar (më 13 korrik 1942 për shëmbull ka marrë një mijë dollarë). Si provë për këtë kemi mundur të gjejmë edhe një pjesë të dëftesë pagesave të përdorura atëherë. Në këto deftesë pagesa figurojnë ndër emrat më njohur edhe Mirash Ivanaj, Mehmet Konica, Abaz Kupi, Hiqmet Delvina, Qemal Butka, Peter Kolonja, Nikola Prifti etj,
Për t`u kujtuar është gjithashtu fakti që pushteti i ri i vendosur pas 7 prillit 1939, sekuestroi edhe shumën e 20 mijë frangave ari të Mbretëreshës Geraldinë, shumë e cila ndodhej në Bankën e Shqipërisë dhe që nuk ishte tërhequar nga poseduesja. Dekreti i ministrit sekretar shteti për Drejtësinë doli më 16 shtator 1939 dhe u botua në "Fletorja Zyrtare" më 5 dhjetor 1939, pasi është mbajtur si "sekret" për disa javë.

-E VËRTETA E "RRËMBIMIT" TË ARIT SHQIPTAR NGA GJERMANËT NË VITIN 1944
Është folur shumë herë për "grabitjen" e arit shqiptar nga gjermanët në prag të mbarimit të Luftës së Dytë Botërore. Sasia e arit prej 2454 kilogram e 874,5 gram u konfiskua nga britanikët në kriporen Merkers të Gjermanisë pas mbarimit të Luftës së Dytë Botërore. Më pas lindi ajo histori që tashmë njihet midis Shqipërisë dhe Britanisë së Madhe pas incidentit të kanalit të Korfuzit, më 22 tetor 1946. Britania e Madhe si një nga fituesit e Luftës së Dytë Botërore kërkoi nga pala shqiptare, pranimin e fajit dhe pagimin e dëmshpërblimit, gjë që u refuzua nga udhëheqja e atëhershme komuniste.
Sasi e lartpërmendur e arit ishte marrë në Romë pas kapitullimit të Italisë në "Banka d`Italia" dhe në kushtet e luftës së përbotshme ishte administruar nga gjermanët pa u keqpërdorur nga ata. Gjermanët e kishin marrë sasinë e arit në mënyrë që ai të mos binte në dorë të aleatëve.
Në lidhje me këtë çështje, më 16 shtator 1943, Ambasada Gjermane në Romë, me anë të një telegrami të shifruar të nënshkruar nga Vishter, njoftonte Ministrinë e Punëve të Jashtme të Gjermanisë për aksionin e marrjes së arit shqiptar në Romë. Ndër të tjera në telegram thuhet:
"Konfiskimi i rezervave të arit dhe të devizave, u bë me një aksion të befasishëm të një komande të SS-it, e ku ishte i pranishëm një nëpunës i shërbimit të politikës së jashtme. Është konfiskuar kjo pasuri: Kartmonedha shqiptare në apoena prej 5 dhe 10 lekësh, si dhe apoena prej 5, 20, 100 frangash shqiptare, me vlerë të përgjithshme 120.513.902 franga shqiptare; monedha të farkëtuara të arit të paketuar në 23 thasë të vegjël, me vlerë 435.070 franga shqiptare. Ka 49 shufra të paketuara të arit dhe 29 shufra të paketuara në sënduqe që sipas vlerësimeve italiane kanë vlerë 7.627.765,90 franga shqiptare. Sasia e pakove në kartmonedha si dhe e thasëve të vegjël në sënduqe me shufra të arit, nuk qe e mundur të numërohet në mungesë të kohës. Është fjala përafërsisht për 3 tonë ar dhe për 12 ton kartmonedha. Nëse ka mundësi ai do të transportohet nesër më 17 shtator udhës ajrore për në Berlin, me një apo dy aeroplanë specialë, ku do të jetë në përcjellje një oficer, të cilit i është dhënë urdhër që arin ta bartë me mbrojtje ushtarake në Minisrinë e Punëve të Jashtme dhe t'i drejtohet sekretarit shtetëror ose zëvendësit të tij në lidhje me vendin se ku duhet ta dorëzojë atë. Një pjesë e kartmonedhave do të bartet në Tiranë me aeroplanin e përmendur në fillim dhe atje do të deponohet në konsullatën e Përgjithshmë në dispozicion të Nojbarherit......Në bazë të asaj që thotë Drejtoria e Bankës Kombëtare të Shqipërisë, shteti shqipar në Romë nuk ka asnjë makinë speciale për shtypjen e kartmonedhave, por ka vetëm klishetë me ndihmën e të cilave janë shtypur kartmonedhat shqiptare në makinën e shtetit italian. Për këtë shkak, sidomos pas lajmit se Musolini mori qeverinë, është e vështirë të konfirmohen makinat për shtypjen e kartmonedhave. Është dhënë premtimi se klishetë do të dërgohen. Ato do të barten nesër nga Akvila, vend rreth 100 km në verilindje të Romës, në ambasadë....Organet italiane kanë deklaruar se kartmonedhat shqiptare do të mund të shtypeshin edhe më tej pa probleme në shtypshkronjën shtetërore italiane. Nesër do të fillojnë hulumtimet rreth rezervave devizore të Bankës Kombëtare të Shqipërisë. Domosdoshmëria e këtij aksioni është arsyetuar nga organet zyrtare italiane me atë se qeveria e Rajhut, për interes të zhvillimit të mëtejshëm të luftës, është e detyruar që rezervat monetare, që janë të ruajtura në Itali, t'i sigurojë për të mos rënë eventualisht në dorë të armikut....".
Sikurse shihet këtu nuk kishim të bënim aspak me grabitje apo rrëmbim, por me një lëvizje të nxitur nga zhvillimet e përgjithshme botërore. Cilësimi i gjermanëve si "grabitqarë" të arit është theksuar më të madhe edhe në librin e Enver Hoxhës "Rreziku anglo-amerikan për Shqipërinë"(Tiranë 1979) dhe në botime të tjera të kohës së komunizmit, që ndikoheshin si zakonisht nga ish udhëheqësi komunist.
Në të vërtetë ka pasur një marrëveshje midis qeverisë shqiptare dhe asaj gjermane, marrëveshje e cila gjendet në librin e dr.Hakif Bajramit "Dokumente të institucioneve gjermane për historinë shqiptare 1941-1944", botuar në Prishtinë në vitin 1998 dhe që përmban dokumenta gjemane të nxjerra nga autori i librit në arkivat gjermane. Në dy dokumentat e nxjerrë nga ky libër duket qartë se nuk është ndryshuar aspak pronësia e shtetit shqiptar mbi arin. Pra ari nuk është grabitur nga gjermanët por vetëm është marrë në mbrojtje nga rrethanat e vështira të luftës kundrejt një garancie të plotë. Për më tepër lexoni marrëveshjen e nënshkruar në fillim të prillit 1944 midis zv/ministrit të Punëve të Jashtme të Shqipërisë Vehbi Frashëri dhe përfaqësuesit gjerman Viehl.

Ja marrëveshja gjermano-shqiptaro e 6 prillit 1944 për arin shqiptar, Berlin 6 prill 1944

Qeveria e Shqipërisë dhe qeveria e Gjermanisë u morën vesh sa vijon:
1-Ari që i është dorëzuar pushtetit gjerman nga Këshilli Drejtues i Bankës Kombëtare Shqiptare në Romë, e që në aktualisht ndodhet në një depozitim të Ministrisë së Punëve të Jashtme në Rajhsbank-un gjerman në Berlin, nga ana e qeverisë gjermane do t`i dorëzohet qeverisë shqiptare. Proces-verbali për regjistrimin e gjendjes së arit , i hartuar sot nga përfaqësuesit e Rajhsbank-ut gjerman dhe të Bankës Kombëtare Shqiptare është bashkangjitur si shtojcë. Me kërkesë të qeverisë shqiptare, sasia e inventarizuar e arit sipas këtij proces-verbali, është deponuar në depozitim të mbyllur në Rajhsbank-un gjerman në emër të Drejtorisë të Bankës Kombëtare Shqiptare në Tiranë. Marrëveshja teknike për ruajtjen e depozitimit do të hartohet ndërmjet Rajhbank-ut gjerman dhe drejtorisë Qendrore të Bankës Kombëtare në Tiranë.

2-Këtë sasi ari do të mund ta ketë në dispozicion vetëm Drejtoria Qendrore e Bankës Kombëtare në Tiranë përmes pajtimit me shkrim të qeverisë kombëtare të shtetit shqiptar. Qeveria kombëtare e shtetit shqiptar, para se t'ia japë Drejtorisë Qendrore të Bankës Kombëtare Shqiptare të drejtën për një disponim të tillë me arin, do të arrijë një marrëveshje me Ministrinë e Punëve të Jashtme në Berlin.

3-Për aq kohë që sasia e arit do të ndodhet në Rajhsbank, qeveria gjermane merr me vete garantimin e plotë për çdo lloj rreziku, i cili do të mund të lindë për shkak të ndonjë veprimi armiqësor, duke rënë dakort se në rast të asgjesimit të arit shqiptar, Rajhu gjerman obligohet që këtë sasi ari ta kompesojë në të njejtën sasi dhe në të njejtën përbërje. Kufizimet e përgjithshme gjermane në lëmin e disponimit me arin, e veçanërisht në lëmin e eksportit, nuk kanë të bëjnë me këtë sasi ari, as tani e as në të ardhmen.

Nënshkruar në dy tekste origjinalë nga Vehbi Frashëri për qeverinë shqiptare dhe nga V.Viehl për qeverinë gjermane".
Ari i bllokuar në Londër për shumë vite, përbëhej nga 198 kallëpe ari, 7 copë thupra, 2 copa ari dhe 22 qese monedha ari. Të gjitha sasitë ishin në flori aliazh dhe flori safi. E gjithë sasia u bart në 55 arka të fashuara me çelik.
Po ashtu duhet theksuar se në 10 muajt e parë të vitit 1944, nga ana e gjermanëve ju shitën Bankës Kombëtare Shqiptare 272.555 copë napolona që përbënin 1.758 kg ar. Nga kjo sasi ju shit popullatës 254.463 copë napolona që përbënin 1.641 kg ar.

-REGJIMI KOMUNIST GJEN NE BANKEN E SHTETIT 90 KG AR. NJE SASI SHUME HERE ME E MADHE GJENDEJ NE DUART E POPULLATES
Pas ardhjes më dhunë në pushtet përmes luftës civile, si pasojë e lëvizjeve të sipërpërmendura, forcat komuniste gjetën në Bankën Kombëtare Shqiptare sasinë e 90 kg ar. Kjo provohet nga proces-verbali i nënshkruar nga zotërinjtë Dhimitër Pasko (Mitrush Kuteli) dhe Abdyl Këllezi. Ndonëse në Thesarin e Shtetit ndodheshin vetëm 90 kg ar, në duar të popullatës shqiptare ndodheshin rreth 320.000 kg ar (ose 320 ton ar). Një pasuri e tillë e pakrahasueshme, natyrisht që do të mund të rimëkëmbtë edhe shtetin më të shkatërruar e jo më Shqipërinë. Mjaftonte të vazhdonte procesi i nisur nga Mbreti Zog dhe sistemi finaciar shqiptar do të bëhej mjaft i fuqishëm. Pikërisht këtu tragjedia do të përhapej në një plan tjetër.
-"LIGJI" NR. 37 PER "TATIMIN E JASHTZAKONSHEM TE FITIMEVE TE LUFTES"
Pas marrjes me dhunë të pushtetit, komunistët u kujdesën që të justifikonin veprimet e tyre të karakterit ordiner dhe terrorist me anë të një pudre ligjore që përcaktohej nga një organ thellësisht i paligjshëm dhe ordiner si Kryesia e Këshillit Antifashist Nacional-Çlirimtar (KANÇ), organ ky që ishte vënë në rolin e një presidence të vetëshpallur në kongresin komunist të Përmetit, nën shembullin jugosllav të Mbledhjes së Dytë të AVNOJ-it. Për të justifikuar grabitjen dhe vjedhjen (që realisht kishte filluar muaj më parë), KANÇ-i nxori "ligjin" nr 37 për tatimin e jashtëzakonshëm për fitimet e luftës. Ky "ligj" përbëhej nga 19 nene. Në nenin 1 të tij thuhej se "fitimet e mëdha të realizuara nga shtetasit e të huajit në Shqipëri" në aktivitete "tregëtare, industriale dhe ndërmjetëse" nga 7 prilli 1939 e deri më 31 dhjetor 1944, i nënshtroheshin "një tatimi të jashtëzakonshëm sipas dispozitave të këtij ligji". Tatimet kishin përqindje që filloni nga 15, 20, 30, 45, 60, 70, dhe 80 %. Në nenin 3 të këtij "ligji" përcaktohej masa e tatimit për shumën 500 - 100 mijë frangave ari, e cila tatohej me 10%, e duke u ngritur deri në 80% për shumat 2 - 4 milion frangave ari. Sigurisht kjo ishte ana teknike e problemit pasi grabitja që kishte nisuar të zbatohej nuk kishte nevojë aq shumë për përcaktime të tilla "ligjore".
Në nenin 4 të "ligjit", detyroheshin të gjithë personat objekt tatimi që brenda 10 ditëve të deklaronin me shkrim fitimin e tyre në kohën e lartpërmendur, deklarim i cili dërgohej në zyrën e tatimit.
Komisioni Tatimor formohej pranë çdo Këshilli NÇ të prefekturës ose të n/prefekturës, i përbërë nga:
-3 anëtarë të Këshillit NÇl të prefekturës ose n/prefekturës.
-një delegat i ushtrisë i caktuar nga autoriteti i lartë ushtatrak.
-një anëtar i Bashkimit të Rinisë Antifashiste
-3 tregëtarë nga kategoritë e ndryshme të caktuar nga Komiteti Ekzekutiv i KNÇl-së së lokalitetit.
-një teknik për konstruksione.
-një delegat i sindikatave të punëtorëve
-një ose dy persona njohës të tregut.
Duke qenë se këto "komisione" përbëheshin nga 11 - 12 veta masa e zullumit të tyre ishte më e lartë nga ç'mund të mendohej.
Në nenin 9-të të "ligjit" në fjalë i lihej në dorë "komisionit" të caktonte sa të donte të ashtuqujturin tatim që s'ishte gjë tjetër veçse një vjedhje ordinere e kryer nga një regjim i instaluar banditësh dhe kusarësh. Kur nuk arihej dot nxjerrja e "tatimit", "ligji" parashikonte edhe sekuestrimin e çdo pasurie të personit që tatohej.

-PER TE MBESHTETUR "TATIMIN E JASHTZAKONSHEM" DOLI EDHE "LIGJI" "PER KONFISKIMIN E PASURIVE PRIVATE "
Një ditë më vonë nga miratimi i "ligjit" të sipërpërmendur, doli "ligji për konfiskimin e pasurive private", i cili do të mbështeste të gjitha boshllëqet që mund të lindnin nga zbatimi i "ligjit" për "tatimin e jashtëzakonshëm". Në bazë të këtij "ligji", komitetet ekzekutive fitonin të drejtën që me anë të një vendimi të bënin sekuestrimin e çfarëdolloj pasurie. Në këtë mënyrë shumë pasuri të tundshme apo të patunshme si objekte, toka bujqësore, troje, gjë e gjallë, mall bujqësor apo industrial etj, u sekuestruan për të zbatuar "ligjin" që hartonin banditët e veshur vetë me pushtet.
Përfytyroni për një çast Shqipërinë e 1997 dhe kohën kur tipat e Zan Çaushit gjobisnin tregëtarët apo njerëzit e dyshuar me bindje të djathta. Në qoftë se do të zgjasnim kujtesën, të njejtën gjë bënë edhe ata që vinin "gjoba" në formën e "tatimit të jashtëzakonshëm" në vitet e para të vendosjes së regjimin komunist në Shqipëri. Në vitin 1997 Zan Çaushi thjesht sa kopjoi një model të gatshëm banditësh.

-BASHKIMI DOGANOR ME JUGOSLLAVINE DHE ZHVLEFTESIMI I LEKUT
Më 27 nëntor 1946 u nënshkrua në Beograd traktati "Mbi koordinimin e planeve ekonomike, bashkimin doganor dhe barazimin e monedhave në mes Republikës Popullore të Shqipërisë dhe Republikës Federative Popullore të Jugosllavisë". Ky traktat u nënshkrua nga presidenti i Këshillit Ekonomik, president i Këshillit të Planit dhe ministër i Ekonomisë Nako Spiru dhe presidenti i Këshillit Ekonomik dhe ministër i Industrisë Boris Kidriç dhe u ratifikua nga Kuvendi Popullor më 2 dhjetor 1946. Është për t'u kujtuar se nënshkrimi i këtij traktati në një datë të tillë, ishte një sfidë ndaj traktatit të 20 vjetëve më parë midis Shqipërisë dhe Italisë që njihet si Pakti i Parë i Tiranës.
Në artikullin 2 të traktatit të sipërpërmendur, vendosej që brenda tre muajsh nga dita e nënshkrimit të traktatit, dinari të barazohej me lekun. Përveç shumë të këqijave që solli ky traktat nëpërmjet dëmeve të drejpërdrejta që ju shkaktuan ekonomisë shqiptare, u krijua edhe një rrugë tjetër për kalimin pa bujë të një rezerve të caktuar ari në Jugosllavi, masë e cila është e vështirë të llogaritet. Për të kaluar kufirin, sipas traktatit të sipërpërmendur nuk kishte asnjë pengesë ligjore, pasi realisht nuk ekzistonin kufijtë midis Shqipërisë dhe Jugosllavisë.
Nga ana tjetër barazimi i lekut me dinarin në fakt ishte zhvleftësim për lekun dhe vlerësim për dinarin e dobët.

-KU SHKOI SASIA E 43.816.682 MONEDHAVE ARI TE GRUMBULLUARA NGA SIGURIMI I SHTETIT
Ka hapur një polemikë jo të vogël në vitet e tranzicionit një artikull i botuar vite më parë në revistën "Në shërbim të popullit" (organ i dikurshëm i Ministrisë së Punëve të Brendshme), nga Nuri Mehmeti me titull "Kur hidheshin themelet ekonomike të pushtetit popullor". Ky shkrim është botuar në faqet 14 - 15 të numrit të gushtit 1984 në revistën në fjalë me okelion "40 vjet çlirim, rrugë lufte e fitoresh".
Polemikat e mëvonshme në lidhje me këtë artikull lindën pasi shifra prej 43.816.682 monedhash ari që përmendej në artikull, e grabitur nga Sigurimi i Shtetit ishte një shifër zyrtare. Ndër të tjera autori Nuri Mehmeti në shkrimin e tij thotë:
"....Pushteti i ri i vendosur menjëherë pas çlirimit të atdheut, që nisi të kryente funksionet e tij si diktaturë e proletariatit, kërkonte patjetër edhe bazën ekonomike........Në janar të vitit 1945 doli ligji i mbi konfiskimin e pasurisë së shtetasve italianë e gjermanë. Gjithashtu në janar doli ligji i tatimit të jashtëzakonshëm mbi fitimet e luftës. Ky ligj godiste veçanërisht atë pjesë të borgjezisë që kishte grumbulluar pasuri të mëdha.......Në shumë raste elementët e tatuar nuk pranonin të paguanin shumën e caktur, me preteksin se nuk e kishin atë....disa u përpoqën të nxirrnin ar e sende të tjera jashtë shtetit......Veprime edhe më të vështira iu deshën të bënin organeve të punëve të brendshme, veçanërisht atyre të policisë për të zbuluar arin që kishin fshehur kapitalistët e tregëtarët. Përvoja ishte e paktë, por ndihma e popullit qe e madhe. Ndihmuan puntorët e specialistët që kishin marrë pjesë në ndërtimin e depove të kasafortave dhe që kishin bërë fshehjen në vende të panjohura, ndihmuan ata që kishin shërbyer si shegertë e argatë pranë kapitalistëve të kaluar etj. Kështu u arrit të zbulohen depo të nëndheshme në parcelat e oborret e kapitalistëve, bejlerëve e tregëtarëve. U gjetën qypa me flori jo vetëm në betonime të thella të nëndheshme e në muret e shtëpive, por edhe nën rrënjët e pemëve e nën sipërfaqet e puseve me ujë të pijshëm si në Durrës, Tiranë, etj.
Në Elbasan u zbulua një sasi e madhe mallrash të tregtarit H.B. në një depo të nëndheshme, përsipër së cilës ishin mbjellë presh e perime të ndryshme. Zbulime të tilla u bënë edhe në Shkodër, Durrës, Korçë. Deri në fund të vitit 1948 u zbuluan 43.816.682 monedha ari, pa përmendur shufrat e stolitë e florinjta. Organet e punëve të brendshme ndoqën gjithë zhvillimet e ngjarjeve duke bërë një luftë këmbëngulëse kundër elementëve spekulativë e matrapazë.......".
Por ndërsa nga komunistët pranohet një shifër e tillë sekuestrimesh, të dhënat e tjera zyrtare janë krejt kontradiktore. Kështu sipas një shkrese sekret të nënshkruar nga drejtori i Thesarit, Fahri Hoxha më 16 janar 1992, merret vesh se sasia e arit të hyrë në Thesar nga sekuestrimet në periudhën 1 dhjetor 1944 - 31 dhjetor 1990 është vetëm 3.029 kg.
Ndërsa në periudhën 1 dhjetor 1944 deri në 31 dhjetor 1990 në Thesarin e Shtetit kanë hyrë gjithsej 8.749 kg ar dhe kanë dalë 7.600 kg ar. Mirëpo shifra e 43.816.682 copë monedhave nuk është baraz me 3.029 kg ar, por me minimumi 320 ton ar. Atëherë vetiu lind një pyetje që do përgjigje: ku shkoi gjithë kjo sasi ari? Kush e mori? Pse ka diferenca të mëdha midis shumave.

-PSE SHKOI ARI NE BASHKIMIN SOCJETIK
Një tjetër problem që ka të bëjë me arin shqiptar është edhe sasia e arit që ka shkuar në Bashkimn Sovjetik në vitin 1954 në shkëmbim të një sasie gruri. Një praktikë e tillë, që mbase mund të ketë ndodhur edhe herë të tjera me Bashkimn Sovjetik, thuajse nuk ka ndodhur kurrë për blerje marrrash ushqimorë. Kështu sipas vendimit nr 144, datë 2 shkurt 1954 "Mbi imporitim mallrash për tregun special", të Këshillit të Ministrave, në Bashkimin Sovjetik ka shkuar një sasi prej 224,4 kg ar. Vlen të theksohet se e gjithë procedura e kalimit të arit në Bashkimin Sovjetik ka qenë tejet sekrete. Pse duhej të ishte sekrete, nga kush ruheshin udhëheqësit komunistë?

Në vendimin në fjalë thuhet:
"1-Ministria e Tregëtisë dhe Komunikacioneve të importojë mallra nga BRSS për tregun special për një vleftë prej 1.000.000 (një milion rubla).
2-Ministria e Financave ngarkohet të bëjë likujdimin e shumës së sipërme në kundravlerë me monedha ari.
3-Ky vendim hyn në fuqi menjëherë".

-RELACIONI SEKRET I BANKES SE SHTETIT SHQIPTAR ME 27 DHJETOR 1954
Në lidhje me ketë Banka e Shtetit Shqiptar, në relacionin tepër sekret dërguar Këshillit të Ministrave thotë:
"Në bazë të vendimit të Këshillit të Ministrave nr 144, datë 2 shkurt 1954, është vendosur që të importohen nga BRSS mallna për tregun special për një shumë rreth 1.000.000 rubla. Vlefta e mallnave do të likuidohet me monedha ari. Sipas të dhënave kontabël, vlefta e mallnave të mbërritura kapin shumën prej 945.615,58. Nga ana jonë para se të bëhej likuidimi i vleftës së mallnave të mbërritura për tregun special, i kemi kërkuar Bankës së BRSS-së çmimin e blerjes së arit, e cila njofton me letrën e saj datë 10 prill 1954, nr 75001 se 1 gram ar 1000/000 është 4.45 rubla.
Në bazë të çmimit të ofruar nga Banka e BRSS-së është llogaritur vlefta e 1.000.000 rublave. Për likuidimin me çmimin 4.45 rubla 1 gram ar fino, nevojiteshin 38.701.75 napolona ari me peshë nominale bruto 6.4516 gr baraz me gram ar 1000/000; 5.80645.
Në bazë të urdhrit tuaj është përgatitur një fuçi e cila përmbante 39 qese, prej të cilave 38 qese përmbanin 1000 copë napolona dhe qesja nr 39 përmbante napolona copë 701.75 me një peshë kompesive bruto 250.679 gr dhe me peshë neto nominale 249.691 fuçia ka qenë e vulosur në rregull.
Sipas marrëveshjes që kemi patur me përfaqësinë tregëtare të BRSS-së, ja dorëzuam personalisht kapitenit të vaporit Chiaturi, i cili na dorëzoi konoshamenton të firmosur rregullisht për marrjen në dorëzim. Banka e BRSS-së na konfirmon marrjen në rregull të fuçisë me telegramin e saj datë 6 tetor 1954.
Banka e BRSS-së me letrën e saj datë 3 dhjetor 1954, na njofton marrjen e fuçisë si dhe gjetjen në rregull të sasisë së arit të dërguar me këto diferenca.
a-Përsa i përket qeseve ishin në rregull me përmbajtjen e tyre si copë, dmth se ka marrë në dorëzim copë napolona 38.700, 75 me të vetmin ndryshim se nuk ka marrë për bazë peshën nominale por peshën efektive, kështu që ka rezultuar një diferencë ma pak gram ar bruto 850.907 (me përmbajtje 900/1000) baraz me ar 1000/1000 gram 765.81. Nënkuptohet se prej përdorimit napolonat kanë një konsumim, rregullisht duhet të merret pesha e tyre efektive dhe jo një nominale, kështu që çdo napolon ar ka një konsum peshe prej 0.022 me përmbajtje 900/100.
b-Kalkulimi i arit të marrë në dorëzim nga Banka e BRSS-së nuk e ka llogaritur me çmimin që na ka ofruar bazë letrës së saj datë 10 prill, dmth i gram ar 1000/1000 rubla 4.45, por 4.50.
Banka e BRSS-së për 38.701,75 napolona ar duke u bazuar në peshën efektive, nxjerr si përfundim 223.956 gram ar 1000/1000 me çmimin rubla 4.50 grami baraz rubla 1.007.803,98.
Vlefta e mallnave të importuara është 945.615,98
Kemi për të marrë rubla....................... 62.188,40
Por si përfundim i këtij veprimi kemi këto rezultate:
Napolona 38.701,75 x 326 lek = 12.616.770,50 lekë.
Konvertimi në rubla 1.007.803,98 = 12.597.500.
Diferenca në disfavor tonë 19.220,50 lekë
Sigurimi i arit $ 282 x 50.....lekë 14.100.
Diferenca dhe shpenzime totale lekë.....33.320,50

Si konkluzion i zbatimit të marrëveshjes dhe të likujdimit kemi këto rezultate:
a-Sasia e arit u përllogarit me çmim 4.50 grami dhe jo 4.45.
b-U likujdua detyrimi kundrejt BRSS-së dhe mbetet në favorin tonë një sasi rublash prej 62.188,40 për të cilën ju lutemi na njoftoni që t`i mbajmë në rubla të lira apo t`i kërkojmë Moskës konvertim në dollarë.
c-Midis çmimit tonë të blerjes së napolonave ari dhe çmimit të shitjes kemi një humbje prej lek 19.220,50 në gjithë sasiën e shitur.
ç-Për likujdimin e detyrimit jemi ngarkuar edhe me shpenzime sigurimi të arit deri në destinacion, mbasi shitja ishte dorëzim Moskë.
d-Llogaria e Ministrisë së Financave paraqitet me një tepricë kreditore rubla prej 62.188,40. Në rast përdorimi do të kreditohet me kundërvlerën në lekë, ose në rast shitje (konvertim në dollarë ose franga zvicerane) në këtë mënyrë mbyllet llogaria në fjalë.
e-Përsa i përket shpenzimeve të sigurimit si dhe diferenca e peshës, kemi debituar llogarinë e Ministrisë së Financave (Llogari provizore në lekë)

BANKA E SHTETIT SHQIPTAR- Drejtoria e Përgjithshme, Tiranë më 27 dhjetor 1954.
- A ESHTE DEPOZITUAR NJE PJESE E ARIT NE BASHKIMIN SOVJETIK
Ish z/drejtori i Bankës së Shtetit në vitet 1947 - 1950, Pjetër Deda, në vitin 1991 ka botuar disa artikuj në gazetën "Republika". Në njërin nga këto artikuj, atë të datës 12 maj 1991, ai hedh dyshime rreth sasisë së arit të ndodhur në Thesarin e Shtetit në vitin 1949. Sipas tij, sasia që ai ka parë këtë vit ka shumë herë më e vogël se sa mund të ishte apo mund të mendohej. Vetë zoti Deda shtron pyetjen se ku ka qenë depozituar gjithë ajo sasi floriri të sekustruar. Sipas tij enigma zgjidhet nga vetë Banka e Shtetit Shqiptar po të verifikohen të gjitha hyrje - daljet e Thesarit.
Po ashtu ai thotë se në vitin 1948 ka pasur fjalë se thesari ishte depozituar në Bashkimin Sovjetik për shkak të sigurisë dhe pozicionit gjeografik të Shqipërisë. Si argument shtesë z.Deda pyet se pse u tregua aq i mirë Hrushovi me Shqipërinë në vitin 1959 kur i fali të gjitha borxhet.

-A IA FALI HRUSHOVI VERTET BORXHET SHQIPERISE
Më 25 maj - 4 qershor 1959, sekretari i përgjithshëm i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik dhe kryeministër i këtij vendi, Nikita Sergejeviç Hrushov, në krye të një delegacioni partiak dhe qeveritar sovjetik bëri një vizitë në Shqipëri. Në këtë vizitë Hrushov u shoqërua nga Muhitdinov (anëtar i Presidiumit dhe sekretar i KQ të PKBS-së), R. Malinovski (ministër i Mbrojtjes), N. Firjubin (zv/ministër i Punëve të Jashtme), A. Bulgarov (sekretar i KQ të Bashkimeve Profesionale), F. Dumbatze (sekretare e KQ të PK të Gjeorgjisë), D. Rasulov (sekretar i KQ të Taxhikistanit), S. Vizarov (zv/kryeministër i Azerbaxhanit) dhe I. Vinogradov (zv/drejtor drejtorie në MPJ).
Para ardhjes së delegacionit të lartë sovjetik, kishte qenë në Bashkimin Sovjetik edhe një delegacion i lartë partiak dhe qeveritar nga Shqipëria. Pikërisht me rastin e vitit të ri 1959, Enver Hoxha e përmend këtë fakt në përshëndetjen që ai i drejtoi popullit shqiptar. Në lidhje me këtë dhe me sasinë e rublabve të kredituara nga Bashkimi Sovjetik, ndër të tjera Enver Hoxha thotë në përshëndetjen e tij:
"....Javët e fundit një delegacion i partisë dhe i qeverisë sonë ishte në Moskë. Ai u prit kurdoherë me një dashuri të jashtëzakonshme nga Komitetit Qendror i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik dhe qeveria sovjetike. Më lejoni t'ju komunikoj se u desh vetëm gjysëm ore bisedim në mes të delegacionit tonë dhe të shokëve sovjetikë me në krye shokun tonë të shtrenjtë Nikita Sergejeviç Hrushovin, që të gjitha kërkësat tona shumë të mëdha për ndihmë nga ana e Bashkimit Sovjetik për 5-vjeçarin e tretë të zgjidheshin plotësisht dhe në mënyrë të kënaqshme. Bashkimi Sovjetik përveç ndihmave kolosale që i ka dhënë vendit tonë në të kaluarën, për të cilat ju jeni plotësisht në dijeni, na dha një kredi të re prej 300 milion rublash për 5-vjeçarin e tretë, ai na akordoi edhe 35 milion rubla të tjera vetëm për zhvillimin e naftës gjatë këtyre dy vjetëve të fundit të 5-vjeçarit të dytë si dhe një seri dhuratash për zhvillimin e ekonomisë dhe të kulturës që vlerësohen në 10 milionë rubla. Kjo ndihmë kolosale, bujare, internacionaliste, nuk mund të jepet veçse frymëzuar nga ndjenja e lartë internacionaliste dhe nga dashuria e zjarrtë që ushqejnë populli sovjetik dhe Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik për popullin dhe për partinë tonë. Kjo ndihmë është garanci jashtëzakonisht e madhe për zhvillimin në një shkallë të gjerë të ekonomisë dhe të kulturës së vendit tonë, ashtu siç ka thënë shoku Hrushov, një kopësht të lulëzuar. I gjithë populli ynë me mirënjohje të pakufishme, i drejton sot falenderimet më të zjarrta Bashkimit të lavdishëm Sovjetik, partinë mëmë komuniste të Bashkimit Sovjetik, Komitetit Qendror të saj dhe shokut Nikita Hrushov. Ne i sigurojmë popujt vëllezër se me ta jemi të lidhur përjetë me një miqësi dhe besnikëri që nuk do të ketë mortje kurrë...." (marrë me shkurtime nga gazeta "Zëri i Popullit"-së e datës 1 janar 1959).
Pikërisht në një atmosferë të tillë pritej të zhvillohej vizita e Hrushovit në Shqipëri. Ajo që të çudit në këtë rast është deklarimi nga ana e Enver Hoxhës e një shumë kreditimi prej 300 milion rublash për 5-vjeçarin e tretë teorikisht fillonte në vitit 1961. Përsa i takon "faljes" e borxheve Shqipërisë nga Hrushovi gjatë vizitës së fundit në Shqipëri duket që është fjala për shumat e tjera që përmend Enver Hoxha.
Këtu kemi parasysh faktin se për 1 milion rubla, nga Thesari i Shtetit shqiptar dolën 224,4 kg ar. Po të vazhdojmë me të njetën logjikë i bie që për 35 milion rubla të paguhen 7.854 kg ar. Po të shtojmë këtu edhe 10 milion rublat e tjera që thotë Enver Hoxha, atëhere i bie që për këto dy "kredi", Bashkimi Sovjetik t`i ketë marrë Shqipërisë rreth 10 ton ar. Mund të duket shumë një sasi e tillë ari, por gjithsesi në raport me minimumi 320 ton ar të grabitur nga komunistët pas lufte, ajo është vërtet e vogël.

Qysh ditën kur erdhi Hrushovi në Aeroportin e Rinasit Enver Hoxha deklaroi:
"Miqësinë me Bashkimin Sovjetik populli shqiptar e çmon si thesarin më të shtrenjtë....Miqësia jonë është e fortë si graniti dhe e përjetshme si malet tona.....". (gazeta "Zëri i Popullit" 26 maj 1959).
Sikurse shihet për Enver Hoxhën nuk ka më rëndësi thesari i vërtetë sepse thesar për të na qenka "miqësia e përjetshme" me Bashkimin Sovjetik. Dhe kjo përjetësi u pa shpejt.
Në atë kohë kur Hrushovi vizitoi Tiranën pala shqiptare në bisedime përbëhej nga Enver Hoxha, Mehmet Shehu, Beqir Balluku, Gogo Nushi, Spiro Koleka, Liri Belishova, Manush Myftiu, Koço Theodhosi, Abdyl Këllezi, Adil Çarçani, Maqo Çomo, Behar Shtylla dhe nga ambasadori shqiptar në BS, Nesti Nase.
Pas bisedimeve dhe viztave të ndryshme në mbarë Shqipërinë, më 30 maj 1959 Hrushovi u shpall qytetar nderi i Tiranës dhe më 3 qershor 1959 vuri gurin e parë në Pallatin e Kulturës në Tiranë ku u vendos dhe një pllakatë me fjalët: "Këtu më 3 qershr 1959, udhëheqësi i madh i popullit sovjetik dhe miku i shtrenjtë i popullit shqiptar, shoku Nikita Sergejeviç Hrushov, vuri gurin e parë në themelet e Pallatit të Kulturës, simbol i përjetshëm i miqësisë së pathyeshme e të përjetshme shqiptaro-sovjetike".
Marrja e një sasie të sipërpërmendur të arit nga ana e Bashkimit Sovjetik është edhe një tregues tjetër që tregon nga njera anë mungesën e solidaritetit në kampin socialist dhe nga ana tjetër dijeninë që kanë pasur sovjetikët për arin shqiptar. Gjithashtu është për t'u kujtuar që fill pas prishjes së madhe shqiptaro-sovjetike, nuk u pa ndonjë presion i madh për të kërkuar "borxhet" nga ana e Bashkimit Sovjetik. Ndonësë publikisht u tha se ato u falën në vitin 1959, prap mund të ishte ndonjë sasi tjetër e marrë pas këtij viti duke pasur arin në mes. Duket që të dy palët nuk kanë dashur të bëhet publike çështja e arit pasi ishte e dëmshme për të dyja palët. Për palën shqiptare merrej vesh dërgimi i arit në Bashkimin Sovjetik dhe për palën sovjetike dilte në pah pazari për të marrë arin shqiptar.

-KU SHKUAN 8 TON AR DHE ARGJEND NE VITIN 1968
Në vitin 1968 ka qenë i vetmi moment kur regjimi komunist preu monedhat përkujtimore prej ari dhe argjendi në kuadër (siç u tha) të 500 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut. Në lidhje me këtë Presidiumi i Kuvendit Popullor nxorri një dekret të posaçëm më 16 janar 1968.

Në lidhje me këtë pikë u bë ky diskutim në Presidiumin e Kuvendit Popullor:
Haxhi Lleshi:......Mendoj që si pikë të parë të fillojmë me shqyrtimin e projektdekretit për prerjen e monedhave përkujtimore prej ari dhe argjendi, mbasi kemi edhe Aleks Verlin (në atë kohë ministër i Financave - shënim).
Tonin Jakova: Ky italiani që e merrr përsipër këtë (prerjen - shënim) sa fiton? A është në marrëveshje se sa do të fitojë? Cili është çmimi i arit monedhë në drejtim me monedhën e zakonshme? A do të bëhen edhe medalione të tjera përkujtimore apo vetëm në këtë rast? Pastaj kush do t`i shesë, do t`i shesë ai nën kontrollin tonë?
Gogo Nushi: Ky propozim për shembull që bën ai, a janë të lidhura si numur e si vlerë? A është sugjerim i yni apo i atij? Ata janë ekspertë, janë specialistë për këto punëra, prandaj një gjë duhet ta dijmë që të jemi të ndërgjegjshëm se nuk i hyjnë kësaj pune për të popullarizuar Skënderbeun. Për shembull ata i lidh interesi i fitimit.
Aleks Verli: Kësaj pune i hyjmë për herë të parë. Duke parë që shpesh herë të huajt na kanë kërkuar të tilla monedha përkujtimore, jo vetëm prej ari por edhe prej argjendi e bakri na nxiti që t`i hyjmë një pune të tillë. Nga propozimi i bërë nga ky pamë mundësinë që mund t`i hynim një pune të tillë. Nga propozimi i bërë nga ky pamë mundësinë që mund t`i hynim dhe çdo gjë dhe se kjo mund të jetë me leverdi për ne. Ky i merr të gjitha përsipër, ndërsa nga ne kërkohet autorizim zyrtar. Tani e kujt është leverdia më e madhe? - Kuptohet e atij, këtë e dimë dhe jemi koshientë sepse ai niset nga qëllimi i fitimit, pasi këto monedha shiten dyfishin e vlerës apo më shumë. Për shembull 10 lekëshi në qoftëse e ka vlerën 1 dollar, ai do ta shesë 4 dollarë. Këta bëjnë katalogon e monedhave të ndryshme që i shpallin me vleftën për seicilën monedhë. E mbajnë vlerën e monedhës sipas kursit zyrtar. Leku jonë është 0.177 të mijtat e gramit ar, dmth me kursin ligjor kështu llogaritet, por që këtu nuk e kemi shpallur se pse monedha ari në para nuk kemi. Po këshu edhe vendet socialiste nuk e kanë.....

Haxhi Lleshi: Po vendet e tjera socialiste kanë nxjerrë të tilla?
Aleks Verli: Nuk na del që të kenë nxjerrë. Na del që të ketë nxjerrë Mao Ce Dunin, por në medalion është ndryshe, nuk i japin llogari askujt. Ndërsa për të nxjerrë para nuk mund të bëjnë shtypjen në qoftëse nuk marrin autorizimin nga vendi përkatës. Sipas llogaritjeve del që 30% të fitimeve ai na i jep neve, 20% i ka shpenzime, pastaj bankat, rushfetet që kanë etj.
A mund të bëjmë monedha të tjera përveç këtyre?
Mund të bëjmë. Tani për tani këto menduam. Në lidhje me afatin e shitjes ai na kërkon afat 4 - 5 vjet, ndërsa ne i thamë deri në 3 vjet. Mendojmë se brenda 3 vjetëve mund të shiten.

Tonin Jakova: Sa është gjithsej sasia e arit?
Aleks Verli: Është rreth 80 - 82 kv ar. Tani nga ana teknike a i kemi mundësitë që të mos abuzojmë? Në në marrëveshje kemi arritur që këto monedha të dalin nga 5 shtëpi të njohura, dy në Itali, një në Francë, një në Zvicër dhe një në Gjermaninë Perëndimore. Të drejtën e kontrollit e kemi, por ka një gjë tjetër se këto ruhen shumë nga komprementimi.

Tonin Jakova: Në qoftë se i kemi mundësitë, a nuk mund t`i bëjmë vetë këto monedha?
Aleks Verli: Vetë nuk i kemi mundësitë. E kemi të zorshmë se është hera e parë që bëhet, pastaj këto janë shoqëri që njihen, kanë degët e tyre, kanë agjentët e tyre, njihen me gjithë bankat e botës.
Haxhi Lleshi: Shpjegimet më duket janë të qarta. Këta të financës e kanë parë, qeveria e ka parë, interes siç paraqitet kemi. Prandaj mendoj që duhet ta aprovojmë dekretin...".
Në lidhje me këtë kemi shfletuar edhe "Gazetën Zyrtare" të vitin 1968, e cila qysh në numrin 1 të saj në faqet 2 dhe 3 të saj përmban dekretin nr 4358 "Mbi prerjen e monedhave përkujtimore prej ari dhe argjendi". Sipa neni 1 të këtij dekreti autorizohej Banka e Shtetit Shqiptar të priste një seri të jashtëzakonshme monedhat përkujtimore prej ari dhe argjendi. Sipas nenin 2 këto monedha kishin "kurs ligjor dhe fuqi çliruese për rregullimin e të gjitha detyrimeve, obligacioneve dhe transaksioneve publike e private. Në nenin 3 të dekretit, monedhat prej ari do të priteshin me përmbajtje ari të thjeshtë 900/1000 dhe lidhje argjendi e bakri 100/1000. Këto prerje do të ishin 20, 50, 100, 200 dhe 500 lekë. Nga ana tjetër monedhat prej argjendi me përmbajtje argjendi të thjeshtë 1000/1000 ishin të prerjeve 5, 10 dhe 25 lekë.
Nga pesha bruto në gram e monedhave vihet re se më tepër peshon monedha 500 lekëshe me 98.74 gram dhe me diametër 55 milimetra. Për këto monedha neni nr 5 i dekretit në fjalë parashikonte numrin progresiv nga 1 - 12.000.
I gjithë procesi i prerjes së monedhave dhe më pas i shitjes së tyre ka kaluar nëpërmjet një labirinthi aspak tranparent. Të bën përshtypje fakti që për një ngjarje të tillë simbolike nuk shpenzohet një sasi simbolike ari por një sasi e tillë që afërsisht është sa e gjithë sasia e arit që ka hyrë në thesar nga viti 1944 e deri në fund të viti 1990. Kështu duhet të pohojmë që shuma totale e arit të futur (zyrtarisht) në thesar është 8.839 kg, nga e cila më 31 dhjetor 1990 kishin ngelur 1.239 kg.
Në asnjë vend të botës nuk është parë shpenzimi total i thesarit për të prerë monedha në një rast të caktuar festiv. Aq më tepër që monedha në fjalë i është shmangur tërësisht qarkullimit të brendshëm.

-KUSH E KA DEPOZITUAR ARIN NE PERENDIM
Vlerat monetare të familjes Hoxha i ka qarkulluar në perëndim dhe më tutje një njeri i afërt i djalit të Enver Hoxhës, Sokolit. Ky njeri quhej Shkëlzen Doçi. Ai brodhi për shumë vjet në Francë, Kanada dhe Amerikën e Jugut për të qarkulluar dhe depozituar vlerate thesarit shqiptar në emër të famijles Hoxha. Në vitin 1983, Shkëlzen Doçi arrestohet së bashku me dirigjentin Gaspër Çurçia si "falsifikator i biletave të trenit". Shkëlzen Doçi në gjyq nuk foli thuajse fare. Në përfundim ai dhe Gaspër Çurçia u dënuan me vdekje. Pikërisht zbulimi më i madh rreth personit të Shkëlzen Doçit do të hedhë më tepër informacion rreth vendit se ku ndodhet një pjesë jo e vogël e floririt të grabirur të shqiptar. Po ashtu nuk janë të pakta informacionet që qarkullojnë se për Amerikën e Jugut një rol jo pa rëndësi ka edhe komunisti veteran Zhoao Amazonas, njeriu që ishte i pranishëm më shumë se kushdo në kongreset e Partisë së Punës.
Në Zvicër ndodhet vetëm një sasi e caktuar e arit shqiptar. Ajo me e madhja ka kapërcyer oqeanin.

-KUSH E KA KONTROLLUAR KAMBIZMIN? A MUND TE ISHTE KJO FORMA PER TE SIGURUAR LLOGARI TE TJERA BANKARE NE PRAG TE FALIMENTIMIT TE REGJIMIT KOMUNIST
Me anë të vendimeve nr 5, 430 dhe 84 të datave 7 janar 1988, 7 dhjetor 1988, dhe 8 mars 1989, janë transferuar jashtë shteti për qëllime kambizmi 4.072 dhe 13.193 kg argjend. Një shumë e tillë e justifikuar për kambizëm është pamundur të ketë shkuar e gjitha në destinacionin që thuhet. Për skandalin në fjalë ka shkruar më 26 qershor 1991 edhe gazeta "RD". Sipas gazetës, specialistët e Fondit Monetar Ndërkombëtar kishin zbuluar se llogaritë e bilancit valutor nuk rakordonin. Gazeta kritikon gjithashtu heshtjen e drejtorit të Bankës së Shtetit Niko Gjyzari dhe të drejtorit për marrëdhënie me jashtë Kamber Myftari. Po në këtë artikull bëhet fjalë se njeriu që është marrë me "kambizmin" është Dhimitër Gazhda, i cili sipas gazetës kishte dy muaj që jetonte në Greqi. Humbjet që kishte pasur shteti shqiptar në një rast të tillë sipa gazetës ishin rreth 200 milion dollarë.
Padyshim që i ashtuquajturi "kambizëm" në prag të kapitullimit të regjimit komunist nuk ka qenë gjë tjetër veçse maskim i kalimit të llogarive në favor të udhëheqësve të lartë komunistë.
Me anë të një shkrese sekret të datës 6 tetor 1987, ministri i Financave Andra Nako, njofton Ramiz Alinë dhe Adil Çarçanin sa më poshtë:
"Njoftimi mbi llogarinë bankare 01 më 30 shtator 1987, arriti rreth 17 milionë dollarë. Gjatë tremujorit të 4-t të vitit 1987, para shikohen në këtë llogari edhe shumat që vijojnë:
-Nga interesat bankare për llogaritë në valutë që mbahen pranë bankave të huaja - 200 mijë dollarë.
-Nga shkëmbimet valutore duke shfrytëzuar konjukturat, parashikimi është për 5 milionë dollarë, por do të përdoren rreth 1.4 milion dollarë për blerje të ndryshme sipas vendimit të Këshillit të Ministrave .... 3.6 milion dollarë.
-Nga shoqëritë komisionere 400 mijë dollarë".
Nga shikimi i gjithë procesit të "kambizmit"vërehet se autoritetet komuniste kanë dashur të humbin me dëshirë. Edhe ashtuquajtura "humbje" nuk është gjë tjetër veçse forma më ideale për të justifikuar depozitimin e një sasie të caktuar ari.
Nga ana tjetër sipas një dëshmie që ka dalë edhe në shtyp 11 vjet më parë, Banka e Shtetit Shqiptar për periudhën 1983 - 1987 ka porositur 396 copë arka që shërbejnë për transportimin e arit. Nga këto vetëm në vitin 1983 janë porositur 196 copë, ndërsa pjesa tjetër në vitin 1987. Kjo sasi arkash sipas specialistëve mund të shërbente vetëm për një sasi prej 180 ton ar.

-TE HETOHEN EDHE INVESTIMET NE NDERMARRJET ME HUMBJE NE FUND TE VITEVE 80-TE
Një tjetër formë e përdorur për kalimin e sasive të arit ose e të ardhurave valutore në perëndim, është ajo e përdorur në fund të viteve 80-të nëpërmjet firmave të ashtuquajtuara "perëndimore", në uzina apo kombinate që tradicionalisht kishin dalë me humbje. Një investimi tillë është vënë re edhe Kombinatin Metalurgjik "Çeliku i Partisë" në Elbasan, në vitin 1990 ku në Uzinën 12 dhe atë të Nikel - Kobaltit janë "investuar" 40 milionë dollarë në bashkëpunim me një firmë gjermane krejtësisht të panjohur si ajo "Salsiger". Ky skandal është denoncuar qysh më 11 maj 1991 në sallën e Kuvendit të Shqipërisë nga deputeti i Elbasanit Argjir Panariti (shih për këtë "Punime të Kuvendit, viti 1991", nr 1, faqe 529). Një shumë e tillë maramendëse nuk mund të jetë kurrsesi e investuar në një shifër të tillë. Firma në fjalë duke qenë anonime në këtë fushë, si duket ka luajtuar rolin e pastruesit të parasë. Këtu ia vlen të thuhet se dhe një firmë tjetër anonime si ajo "Rukert" në periudhën në fjalë është marrë me kambizëm dhe ka konvertuar një shumë prej 45 dollarësh në dojçmarka. Nuk dihet a mund të ketë apo jo një lidhje midis shumës së "investuar" në metalurgjik me shumën e përdorur nga firma "Rukert" për llogari të udhëheqjes komuniste.
Po ashtu mundt të kujtojmë se një firmë e njohur për lidhjet e saj të ngushta me klanin Hoxha ishte edhe ajo që drejtohej nga Hajdin Sejdia me emrin "Iliria Holding".
Sigurisht jashtë vëmëndjes nuk duhet lënë as borxhi i jashtëm që krijuan komunistët (në kundërshtim me kushtetutën e tyre) në fund të viteve 80-të dhe që arriti në rreth 500 milion dollarë.

-KU KA SHKUAR ARI I RUBIKUT
Përveç grabitjes masive së arit tek qytetarët shqiptarë një grabitje e përmasave të padukshme ëshë edhe ajo e ndodhur në uzinën e Rubikut ku prodhohej një sasi jo e vogël ari. Ndërsa në Tiranë funksiononte një sektor i posaçëm i pranimit të arit të Rubikut që në një kohë të konsiderueshme dhe delikate drejtohej nga Reshat Alia, që ishte xhaxhai i Ramiz Alisë dhe babai i Teuta Hoxhës, që ishte gruaja e djalit të madh të Enver Hoxhës, Ilirit.
Në mungesën e plotë të çdo lloj tranparence, vit pas vit është arritur të përfitohet një sasi e madhe ari në Rubik, në një kohë që Thesari i Shtetit ka përfituar një sasi krejt të papërfillshme të tij. Ish ministri i Financave Andrea Nako, me anë të një njoftimi sekret të datës 9 tetor 1987, njoftonte kryeministrin se nga prodhimi i Rubikut sigurohen rreth 120 - 130 kg ar në vit. Për vitet 1968 - 1990 duke marrë si prodhim minimal shifrën e 120 kilogramëve në vit, janë siguruar rreth 2.640 kg ar. Ndërsa sipas dokumentave shtetërore figuron që të jenë dorëzuar në thesar vetëm 1.777 kg ar. Largësia midis dy sasise është 873 kg ar. Mirëpo këto duhet të kemi parasysh se për të tillë sektorë komunistët kishin një mobilizim të paparë që nuk njihte as turne, e as çdo gjë. Kjo të çon në përfundimin që sasia e arit të Rubikut mund të jetë edhe më e madhe.

-HAPIN E PARE E HODHI KOMISIONI I PERKOHSHEM PARLAMENTAR I VITIT 1992
Pas shumë shkrimeve në shtypin e opozitës, në vitin 1991 u pa e rëndësishme që ky proces të shkonte më tej.
Për të verifikuar Thesarit e Shtetit nga vitit 1938 - 1990 si dhe procesin e sekuestrimeve në vitet e para të regjimit komunist, në fund të vitit 1991, me nismën e Partisë Demokratike u ngrit një komision i përkohshëm parlamentar i cili kishte këtë përmbërje:
1-Blerim Çela PD - deputet i Shkodrës (kryetar i komisionit)
2-Gëzim Luli PD - deputet i Shkodrës
3-Behadin Bakalli PD - deputet i Shkodrës
4-Vehbi Gruda PD - deputet i Shkodrës
5-Teodor Keko PD - deputet i Tiranës
6-Qemal Disha PS - deputet i Matit
7-Sami Kushta PS - deputet i Librazhdit
8-Shkëlqim Cani PS - deputet i Ersekës
9-Thoma Miço "Omonia" - deputet i Sarandës
Pas një pune jo të vogël, deputeti Blerim Çela lexoi më 22 janar raportin në emër të komisionit. Pas një argumentimi të hollësishëm, deputeti Çela në emër të komisonit parashtroi këto përfundime:
"1-Në Shqipëri ka pasur disa dhjetëra tonelata ar në qarkullim dhe të thesarizuara nga popullata para datës 28 nëntor 1944.
2-Ish Mbreti Zog ka marrë me firmë 183 kg ar si të ardhura personale të oborrit nga diferencat e këmbimeve valutore me doganat.
3-Ministria e Punëve të Brendshme ka sekuestruar forcërisht sipas ligjeve të luftës, arin e popullit, por pa mbajtur dokumentacion të dyanshëm në momentin e sekuestrimit. Këto sasira janë mbajtur një herë në degët e Punëve të Brendshme, pastaj në Ministrinë e Punëve të Brendshme e më pas janë dorëzuar në thesar siç argumentuam më lart dhe shtojmë se këto diferenca tregojnë vetëm majën e ajsbergut sepse ngelen mbi 650 persona të paidentifikuar që kanë dorëzuar ar, të cilit nuk i është bërë hyrje në thesar.
4-Në dokumentat e Ministrisë së Punëve të Brendshme ("Historiku i Armës së Policisë"), pohohet me shkrim se janë sekuestruar 43.816.682 monedha të arta pa futur shufrat dhe bizhutë e arta. Vetëm ato bëjnë 283 ton flori. Në fakt në thesar janë futur nga sekuestrimet vetëm 3.029 kg ar....Mungojnë 280 ton ar.
5-Gjatë kohës së diktaturës komuniste janë bërë dalje 7.600 kg ar.. Kjo sipas të dhënave të mara nga drejtori i thesarit të shtetit...dhe janë përdorur për të blerë grurë 224 kg; janë përdorur për dikasteret e ndryshme 37 kg; janë humbur në kambizëm 4.072 kg; janë dhënë për tregëtinë e jashtme 3.200 kg për blerje mallrash. Asnjë përgjegjësi nuk është mbajtur për humbjet në kambizëm për 4 ton ar me vlerë 60 milion dollarë. Thesari i Shtetit është i shenjtë, me të nuk mund të luhet, ndryshe kushdo që e prek duhet të përgjigjet me kokë. Se si është përdorur 3.200 kg për blerje mallrash, kjo kërkon një kontroll të dytë nga organe të specializuara me autorizim të paramentit.
6-Duhet të ngrihen grupe hetuesish me specialistë të aftë për të nxjerrë se ku shkon ari në sasi prej 280 ton duke ballafaquar fatkeqët e grabitur me grabitësit e veshur me rrobën e shtetit......
7-Duhet bërë kontroll në uzinën e Rubikut me mandat parlamentar e të qeverisë për të kontrolluar sasinë e arit të prodhuar në se përputhet me atë të futur në thesar.
8-Të kontrollohet i gjithë dokumentacioni dhe thesari në ruajtje kudo qoftë nga specialistë të Bankës së Shtetit duke nxjerrë gjendjet e lëvizjet e arit në thesar, në Ministrinë e Punëve të Brendshme si dhe atë të dërguar jashtë shtetit".

-PSE U PA ME FRIKE XHON MEKGOU
Më 24 shkurt 1992, TVSH në emisionin e lajmeve trensmetoi një intervistë të një qytetari të huaj që quhej Xhon Mekgoi, intervistë që ishte marrë 4 ditë më parë. Mekgoi në këtë intervistë deklaroi se në fund të vitit 1990 e në fillim të vitit 1991 kishte qenë dëshmitar i transferimit nga Shqipëria në Zvicër i 10 tonëve ar. Ai theksonte se vetëm në nëntor - dhjetor 1990 janë dërguar në Zvicër nga Tirana dy avionë të posaçëm dërgesa e të cilëve, ari, ka përfunduar në bankën "Strase". Sipas tij një pjesë e këtij ari përbënte edhe kapitalin bazë të një banke shqiptaro-zvicerane që ekzistonte në Tiranë. Banka në fjalë ishte "Iliria Suisse Bank". Perveç kësaj Mekgoi shfaqi dyshimet e tij për firmën "Iliria Holding" e cila edhe në mjedise politike të kohës përflitej si e lidhur me familjen Hoxha, për të mos thënë që menaxhonte të ardhurat e kësaj familje.
Këto deklarime të Mekgoit shkaktuan një përshtjellim të madh tek politika e majtë në Tiranë. I pari reagoi presidenti komunist Ramiz Alia, i cili siç dihet ka qenë një ndër njerëzit më të afërt të klanit Hoxha. Vetëm një ditë më pas, Ramiz Alia i kërkoi kryeprokurorit të përgjithshëm Petrit Serjani "verifikimin e fakteve të mësipërme" dhe procedimin penal të Mekgoit "nëse lajmi është i rremë". Si kuptohet nga deklaratat e rastit, Xhon Mekgoi kishte vizituar edhe me personalitete të tjera të shtetit duke përfshirë këtu edhe kryeministrin Vilson Ahmeti. Ky i fundit sipas "ZP"-së i është drejtuar Mekgoit me këto fjalë: "Mos lëshoni tullumbace të tilla". Nga ana e tij drejtori i Thesarit të Shtetit, Fahri Hoxha, i pyetur për këtë problem nga "ZP" më 26 shkurt 1992 ndër të tjera deklaron:
"Ne nuk dimë asgjë për sasinë e arit të përmendur në intervistën e transmetuar në televizion. Nga Thesari i Shtetit ka dalë ar në bazë të vendimeve të Këshillit të Ministrave. Pa këto vendime nuk del asnjë gram ar nga Thesari. Ari ka filluar të dalë nga Thesari duke filluar nga viti 1988. Më parë nuk ishte e nevojshme me ndonjë përjashtim të rrallë, sepse nevojat tona mbuloheshin nga eksportet. Që nga viti 1988 ka dalë gjithsej 7.2 ton ar. Nga këto 4.07 ton ka qenë për kambizëm, 1.8 ton për tregëtinë e jashtme dhe 1.3 ton për nevojat e shtetit. Në vitin 1988 kemi marrë një avion të posaçëm jashtë linje me të cilin kemi nxjerrë jashtë shtetit 2 ton ar. Sasira të tjera më të vogla janë dërguar me avionët e linjës..... Ne në Thesar nuk kemi pasur kurrë 10 ton ar".
Askush nuk donte në atë kohë të merrej me thelbin e problemit por vetëm me mbulimin e tij. Kështu shtypi socialist filloi hapur fushatën antiamerikane të tij. Gazeta socialiste "24 orë", në vazhdë të solidaritetit komunist dhe duke u mbështetut mbi parrullën "Vjetnami do fitojë", botoi një foto të Xhon Megkoit në kohën kur ky luftonte kundër komunistëve në Vjetnam. Më larg akoma shkoi gazetari i "ZP"së L.R. (sot ministër), i cili e konsideroi Mekgoin "mercenar amerikan" (shih "ZP" 26 shkurt 1992). Askush nga këta nuk pa tek Mekgoi një dëshmitar të vlefshëm për zbardhjen e enigmave të arit, por pa vetëm një kundërshtar politik, apo më keq akoma një armik të Vjetnamit. Askush nga këta nuk donte zbardhjen e të vërtetës.
Ditë më vonë më 19 mars 1992, gjatë një interviste në TVSH, presidenti Ramiz Alia hodhi dyshime mbi qytetarin zviceran Xhon Mekgoi. Ndërsa pranoi daljen e 3.2 tonëve ar "për qëllime shtetërore", Alia u tall me humbjen e 270 tonëve ar. Si edhe herë të tjera ai mbrojti "pikpamjen" se nuk ka ekzistuar kurrë një shifër e tillë.
Sikurse dihet Ramiz Alia është person kuç në të gjitha zhvillimet polike të Partisë së Punës. Aktualisht ai është personi që ka më tepër dijeni se kushdo për arin e grabitur shqiptar. Përgjigjet e tij në rastin konkret të bindin akoma më tepër për përzierjen e tij në çështjen e floririt.

-CILAT KANE QENE LEVIZJET E HAKI TOSKES, ÇELESIT TE DEPOZITAVE TE ENVER HOXHES NE PERENDIM
Siç kemi shkruar edhe më parë, depoziatat më të rëndësishme të udhëheqjes komuniste në perëndim i kishin tre persona. Ata ishin:
-Enver Hoxha
-Hysni Kapo
-Mehmet Shehu
Pas goditjes së Mehmet Shehut dhe marrjes së depozitave të tij, vendin e tij e zuri pasardhësi i Enver Hoxhës, Ramiz Alia. Ky i fundit është edhe njeriu që drejtoi lëvizjet e arit në vitet e fundit të regjimit komunist.Depozitat e udhëheqjes së lartë komuniste ishin justifikuar në rangjet sekrete si depozita të partisë për nevojat e shërbimit sekret, për nevoja të financimit të lëvizjes marksiste - leniniste në botë dhe për nevojat e partisë në rast luftë në Shqipëri.
Çelësi i depozitave të Enver Hoxhës në perëndim ishte Haki Toska. Ndër detyrat ekzekutive më të rëndësishme të Toskës ka qenë ajo e zv/kryeministrit në periudhën 16 shtator 1966 - 18 nëntor 1970 dhe ajo e ministrit të Financave në qeverinë e fundit të Mehmet Shehut.
Ministra të tjerë të Financave që kanë pasur informacion për arin kanë qenë:
-Ramadan Çitaku (ministër nga viti 1944 e deri më 5 shkurt 1948).
-Abdyl Këllezi (23 korrik 1948 - 16 korrik 1962).
-Aleks Verli (17 korrik 1962 - 27 tetor 1974).
-Lefter Goga (28 tetor 1974 - 26 dhjetor 1978).
-Haki Toska (27 dhjetor 1978 - 14 janar 1982).
-Qirjako Mihali (15 janar 1982 - 19 shkurt 1987).
-Andrea Nako (20 shkut 1987 - 22 shkurt 1991).
Sot me përjashtim të Qirjako Mihalit të tjerët kanë vdekur të gjithë. Sidomos dëshmitarë të rëndësishëm për arin kanë qenë Ramadan Çitaku që vdiq i denigruar nga Enver Hoxha dhe Abdyl Këllezi që u pushkatua nga ai si "tradhëtar" dhe "sabotator" në vitin 1976. Sipas të gjitha mundësive Këllezi u zhduk më tepër si një njeri i rrezikshëm që kishte dijeni për floririn e fshehur.
Por mendohet gjithashtu se mandat ministerial jo pak i rëndësishëm ka qenë ai i Haki Toskës në kohën e ngjarjeve që përfunduan me vrasjen e Mehmet Shehut dhe "konfiskimin" e llogarisë së tij bankare në perëndim.
Sipas dëshmitarëve, edhe në vitet 60-të, 70-të apo 80-të të shekullit të kaluar, ka pasur kalim të sasive të arit nga porti i Durrësit. Kjo ka ndodhur në kohën kur kryetarë të degëve të Punëve të Brendshme në këtë rreth kanë qenë Lilo Zeneli, Kopi Niko (burri i tezes së Fatos Nanos, i njohur si persekutor profesionist) dhe Kapllan Shehu.

-SASITE E FUNDIT TE ARIT QE KA IKUR NGA SHQIPERIA
Në prag të kapitullimit të regjimit komunist, Ramiz Alia ndoqi edhe një taktikë që kishte të bënte me sigurimin e dytë financiar të klasës së tij politike. Në periudhën 1988 - 1990 kanë lënë Shqipërinë sasi të tjera ari që kanë ikur kryesisht nga aeroporti i Rinasit. Më 7 qershor 1992, presidenti Berisha me anë të një letre i kërkoi autoriteteve zvicerane ndihmesën e tyre në lidhje me arin shqiptar që ndodhej në Zvicër. Për këtë qëllim guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Ilir Hoti, autorizoi më 1 mars 1993, firmën ligjore "Poncet Varluzer" dhe partnerët anëtarë të Avokaturës së Gjenevës, që të vepronin në emër të autorizuesit për të zbardhur llogaritë e hapura nga Banka e Shqipërisë në Zvicër.
Avokatët e marrë me këtë çështje ishin Charles Poncet, Dominique Varluzel, Ereic Alves De Souza, oliver Peclard, Didier Bottge, Alan Levy, Izabel Hagman dhe Gisele Stanislas.

-RAPORTI I POLICISE SE SHTETIT TE ZYRIHUT NE LIDHJE ME ARIN E TRANSFERUAR NGA SHQIPERIA NE VITIN 1989
Policia e aeroportit të Zyrihut, divizioni kriminal, më 11 mars 1993 kanë hartuar raportin për Jann Corrodi-n me lëndë "Ndriçime në lidhje me dhëniet e arit me prejardhje nga Shqipëria me fluturimet e Svissair SR 459 të 3 korrikut 1989 dhe 19 shkurtit 1991". Ky raport ndër të tjera ka këtë përmbajtje:
"Hetimet në lidhje me çështjen e përmendur më sipër pranë Shërbimit të Sigurimit të Aeroporit kanë dhënë rezultatet e mëposhtme:
-Më 3 korrik 1989 me fluturimin SR 459 nga Tirana kanë mbërritur 3.100 kg ar. Kjo dërgesë ishte pritur dhe depozituar nga Shërbimi i Sigurimit.
-Më 5 korrik 1989, kjo dërgesë u transportua në MAT SE CURITAS dhe u zhdoganua nga kjo e fundit. Hetimet pranë MAT kanë treguar se dërgesa ishte zhdoganuar duke përmbajtur lingotat e arit dhe të argjendit si monedhat me një vlerë prej 19,7 milion frangash. Gjithë dërgesa u çua me urdhër të "Union De Banque" Zvicër në Edelmetallschmelzerei në Mendrision/TI.
Dispozita finale: e 11 marsit 1993......".
Në lidhje me datën 19 mars 1991, Policia e Shtetit të Zyrihut deklaroi se nuk pasur fluturime nga Tirana në Zyrih. Në dy data e tjera të fluturimeve, 18 dhe 21 shkurt 1991, nuk kishte të dhëna për depozitim ari...Kastriot Dervishi
Vjedhja e thesarit ne tunelet e Krrabës lexo këtu---> http://www.kohajone.com/artikull.php?idm=31025&idr=3

1 comment:

demetrios said...

Përshëndetje

A keni nevojë për kredi urgjente për të pastruar borxhet tuaja, ose keni nevojë për një kapital hua për të përmirësuar biznesin tuaj? A keni qenë të refuzuar nga bankat dhe institucionet e tjera financiare? Ju duhet një kredi konsolidimin apo një peng? Kërko jo më shumë, pasi ne jemi këtu për të bërë të gjitha problemet tuaja financiare një gjë e së kaluarës.

Në kompaninë Gk kredisë. Ne ofrojmë kredi për ata të interesuar në një normë të përballueshme interesi prej 3% .Amount shkojnë nga $ 5,000.00 dollarë një maksimum prej $ 100,000,000.00 dollarë.


Na kontaktoni me email: gkfinance01@gmail.com